Search results

1

Stan finansów samorządowych u progu nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2014–2020

100%

Zawora J., Zawora P.

Przedsiębiorstwo i Region

|

2014

|

issue 6

59-70

EN

The aim of the study is to assess the financial situation of municipalities in Poland in the years 2007–2013. The analysis was carried out by using the following division of municipalities: rural, urban-rural and urban areas (city with district rights were distinguished). Various indicators were used to assess the financial situation of municipalities: total income and own income per inhabitant of municipality, financial independence, the ability to realize the investments, budget outturn and the operating result, debt. Financial situation of polish municipalities worsened in 2007–2013. Both range of financial autonomy of municipalities and investment opportunities decreased. At the same time the financial results worsened and the debt increased. As a result, there has been a reduction of local government investments

2

(Nie)zależność finansowa państwa we współczesnej gospodarce rynkowej

89%

Misztal P.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2019

|

vol. 81

|

issue 2

159-175

EN

State financial independence refers to the ability of the government to finance all state expenditure solely from the budgetary revenue attained. Thus, the full financial autonomy of the state means that the government finances the budgetary expenditures without having to borrow money. Therefore, the aim of this article is to examine the possibility for states to achieve full financial autonomy in the contemporary world economy. The results of the studies show that almost all countries now have a large or small public debt, which means that countries finance their development by borrowing money at home and abroad. The important issue seems to be not so much to maintain the full financial independence of the State as to guarantee the financial security of the state (that is, to maintain the ability of the state to raise money when necessary).

PL

Niezależność finansowa państwa odnosi się do możliwości finansowania przez rząd wszystkich wydatków państwowych wyłącznie z osiąganych dochodów budżetowych. Zatem pełna autonomia finansowa państwa oznacza, że rząd finansuje wydatki budżetowe bez konieczności pożyczania środków przez zaciąganie kredytów bankowych czy emisję instrumentów dłużnych. Dlatego też celem niniejszego artykułu jest zbadanie możliwości osiągnięcia przez państwo pełnej autonomii finansowej we współczesnej gospodarce światowej. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że obecnie prawie we wszystkich krajach występuje większy lub mniejszy dług publiczny, co oznacza, że państwa finansują swój rozwój, pożyczając środki w kraju i za granicą. Istotną kwestią wydaje się nie tyle utrzymanie pełnej niezależności finansowej państwa, ile zagwarantowanie bezpieczeństwa finansowego państwa, czyli utrzymanie zdolności do pozyskania przez państwo środków pieniężnych w sytuacji, gdy zachodzi taka potrzeba.

3

Sądowa ochrona samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego przed rozstrzygnięciami nadzorczymi regionalnych izb obrachunkowych

89%

Glumińska-Pawlic J.

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

|

2019

|

vol. 17

|

issue 1

77-89

EN

Financial independence of territorial self-government units means performing important public tasks in the field of financial management on their own behalf and with their own responsibility in terms of aspects related to income and expenditure, and implementation of financial management. In this regard, the Constitution of the Republic of Poland guarantees the units the right to have cases heard before the court whenever their independence is threatened by someone else’s actions or in situations leading to removal of the effects of a specific violation that has already occurred. Nevertheless, the issue related to the independence of local government units, including financial independence and related judicial protection, as it can be seen, still remains an open issue. It should be emphasized that the legislator, expressing the unambiguous intention of protecting the independence of territorial self-government units, provided them with institutional legal supervision, but within defined limits.

4

Vibrant civil society in Slovakia? NGOs supported by the CEE trust are still largely dependent on external financing after 20 years

88%

Jurášek D.

Sociologický časopis. Czech Sociological Review

|

2023

|

vol. 59

|

issue 6

617-643

EN

Large-scale funding of non-governmental organisations (NGOs) by states and corporations (external funding) can impact their functioning and diminish their civic character. It is therefore of importance to understand whether and how NGOs can become financially independent of external funding. In Central and Eastern Europe (CEE), many NGOs were kickstarted by large sums from foreign state and corporate sponsors with the hopes of creating an independent civil society reliant on domestic sources: a ‘vibrant civil society’. However, did these NGOs become financially independent? This article examines a sample of 14 NGOs in Slovakia financed by the Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe (CEE Trust), an organisation started by six private American foundations. Their funding is compared year by year, and it is found that between 2000 and 2020, foreign funding decreased from 97.2% to 55.2%, and corporate funding dropped from 92.1% to 31.2%. However, public sector funding increased from 1.2% to 35.6%. Civic funding remained low over the entire period, rising from 0.1% to 8.6%. Thus, external corporate funding was largely replaced by another type of external funding (public funding), and the role of one major foreign donor (the Trust) was largely replaced by another major foreign donor (European Union (EU) and European Economic Area (EEA) funds). The results suggest that it is difficult for NGOs kickstarted by external funding to achieve financial independence, at least on a timescale of 20 years.

5

Granice samodzielności finansowej a realizacja zadań JST

75%

Podleśny T.

Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze

|

2022

|

issue 16

160-171

EN

Local government units are an important link in the implementation of public objectives. It is related to meeting the needs of local communities as well as managing property and public funds. The article deals with the financial independence of local government units in the context of the implementation of the tasks of these units. The concept and types of independence of local government units from economic and legal perspectives and their limitations were reviewed. The author poses a question about the impact of the defined limits of financial independence of local government units on the implementation of tasks. The discussed issues are of an interdisciplinary nature. The activities of local government units are strictly regulated by law and should be analyzed from this perspective. At the same time, the concept of independence of local government units includes a reference to the foundations of local economy, which should direct their activities towards activities similar to local entrepreneurship. Summarizing the considerations, the author emphasizes that in the economic and legal system in Poland, there are rules guaranteeing local government units' financial independence, and the designated boundaries provide a stable basis for the implementation of assigned tasks. At the same time, it also emphasizes that the discussed independence is clearly distinguished from the independence of private enterprises.

PL

Jednostki samorządu terytorialnego stanowią ważne ogniwo w realizacji zadań państwa. Wiąże się to zarówno z zaspokajaniem potrzeb lokalnych społeczności, jak i gospodarowaniem majątkiem i środkami publicznymi. W artykule podjęto temat samodzielności finansowej JST w kontekście realizacji zadań tychże jednostek. Dokonano przeglądu koncepcji i typów samodzielności JST na gruncie ekonomicznym i prawnym oraz jej ograniczeń. Autor stawia pytanie o wpływ wyznaczonych granic samodzielności finansowej JST na realizację zadań. Omawiana problematyka ma charakter interdyscyplinarny. Działania JST są ściśle uregulowane przepisami prawa i z tej perspektywy należy je analizować. Jednocześnie w koncepcji samodzielności JST znajduje się odwołanie do podstaw lokalnej gospodarności, co powinno kierować ich działania w stronę zbliżoną do lokalnej przedsiębiorczości. W podsumowaniu rozważań Autor podkreśla, że w systemie ekonomiczno-prawnym w Polsce istnieją zasady gwarantujące JST samodzielność finansową, a wyznaczone granice dają stabilne podstawy realizacji przypisanych zadań. Przy czym podkreśla także, że omawiana samodzielność wyraźnie odróżnia się od samodzielności działania przedsiębiorstw prywatnych.

6

Legal Support of Financial Independence of Territorial Communities in Ukraine

75%

Mamonova V., Meush N.

Reality of Politics

|

2021

|

issue 18

131-146

EN

The article provides a scientific analysis of the financial independence of territorial communities, which is aimed at strengthening the implementation of decentralization measures in Ukraine. Indicated that problems of financial support of the local government powers are the focus of Ukrainian scientists, experts in local budget management and finance. Independence in the aspect of local self-government should be considered within the norms established by the Constitution of Ukraine, the European Charter of Local Self-Government, and other legislative acts. Performed theoretical and applied identification of the “financial independence of the territorial community”. Analyzed the key provisions of the Ukrainian legislation on financial support of territorial communities, which were transformed in the process of decentralization during 2014–2020. Highlighted the state policy components of ensuring the financial independence of territorial communities, based on the principles of the European Charter of Local Self-Government. Measures of state policy to ensure the financial independence of territorial communities can be systematized into two groups: 1) direct participation of the state in the formation of financial resources of communities and territories; 2) indirect participation of the state in the formation of financial resources of communities and territories and their disposal. Noted that consolidation of revenue sources in local budgets of Ukraine is characterized by instability. Summarized the results of the sociological study of the financial support of territorial communities in terms of their financial independence. Emphasized the lack of legal opportunity for local governments to independently keep records of personal income tax and other national taxes in terms of their payers. Proposed the measures to improve the administration of taxes, which are a source of revenue to local budgets: organization of a digital information network on the payment of taxes and other mandatory payments by individuals and ensuring access to it by local government officials; establishing interaction of territorial bodies of the State Tax Service of Ukraine with local self- -government bodies on issues of control over the correctness and timeliness of tax payments and other obligatory payments by individuals and legal entities, etc.

7

Czy RIO chronią samorząd terytorialny, czy ograniczają jego samodzielność finansową?

71%

Koviazina K.

Studia z Polityki Publicznej

|

2018

|

vol. 5

|

issue 2(18)

73-90

EN

The aim of the article is to analyse the state control function over the activity of local self-governments in the field of their finances. The analysis is based on empirical data of the Regional Accounting Chambers (RACs), which is a special body created for control and supervision in the field of local government finances. Attention is paid to the question of financial independence of the local powers and how it is influenced by the state’s external supervision. In this context both too strong and too weak control has negative consequences for prudent funds usage by local government. The research indicates a decrease in law infringement by local authorities in the financial sphere. However, there are still cases of inefficient and irrational budget usage by local powers, which does not contradict the law, yet exerts a negative impact on their financial independence and performance of public tasks. Possible solutions of the indicated problems are outlined at the end of the article.

PL

Celem artykułu jest analiza funkcji kontrolnej państwa nad działalnością samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych. Przedstawiona analiza jest oparta na danych empirycznych Regionalnych Izb Obrachunkowych (RIO), które są specjalnym organem stworzonym do kontroli i nadzoru w zakresie finansów samorządowych. Zwraca się uwagę na kwestię samodzielności finansowej oraz na to, jak wpływają na nią zewnętrzna kontrola i nadzór ze strony państwa, ponieważ zarówno zbyt silna, jak i zbyt słaba kontrola mają negatywne konsekwencje dla rozważnego dysponowania środkami pieniężnymi przez władze samorządowe. Badania wskazały na zmniejszenie się ilości naruszeń prawa ze strony jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych, jednak nadal istnieją przykłady nieefektywnego i nieracjonalnego wykorzystania środków przez władze jednostek samorządu terytorialnego (jst), które, mimo że nie są sprzeczne z prawem, negatywnie wpływają na ich samodzielność finansową oraz w konsekwencji na wykonywanie zadań publicznych. Na zakończenie artykułu proponowane są możliwe sposoby rozwiązania wskazanych problemów.

8

Ocena przydatności wybranych metod WAP w analizie samodzielności finansowej gmin

63%

Jaworska M., Kożuch A. J.

Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych

|

2012

|

vol. 13

|

issue 1

131-137

PL

W badaniu zastosowania metod wielowymiarowej analizy porównawczej w ocenie samodzielności gmin miejsko-wiejskich w Polsce wschodniej dokonano oceny dwóch wybranych metod, tj. metody miary rozwoju Helwiga i bezwzorcowej metody agregacji zmiennych. Dobór metod wynika z założenia, że dają one możliwość wyrażenia licznego zbioru wskaźników charakteryzującyh poziom samodzielności finansowej za pomocą jednej zmiennej zagregowanej, co umożliwia uporządkowanie analizowanych obiektów. W opracowaniu pojęto próbę ustalenia, czy stosowane metody badania samodzielności finansowej różnicują wartości uzyskanych wyników oraz, czy istnieje uzasadnienie dla wyboru jednej z nich, jako zabezpieczającej wysoką jakość rozważań o badanym zjawisku.

EN

The purpose of this paper is to estimate level of local government unit’s financial independence in eastern Poland. For this purpose it was used multidimensional statistical analysis allowing to describe complex effect with help of one variable, so called value of synthetic variable (Hellwig’s method, additive aggregation function).

9

Samodzielność finansowa gmin wiejskich w woj. wielkopolskim

63%

Kozera A., Głowicka-Wołoszyn R., Wysocki F.

Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician

|

2016

|

issue 2

73-87

PL

Samodzielność finansowa stanowi ważny czynnik rozwoju społecznogospodarczego, zwłaszcza obszarów wiejskich. Gminy wiejskie, głównie położone peryferyjnie do większych ośrodków miejskich, charakteryzuje znacznie niższy potencjał dochodowy. Oznacza to jednocześnie niższy poziom samodzielności finansowej gmin wiejskich, co w rezultacie może stanowić barierę wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Problem ten stanowi priorytet w polityce Unii Europejskiej. Celem głównym artykułu jest syntetyczna ocena poziomu samodzielności finansowej gmin wiejskich woj. wielkopolskiego w 2013 r. Podstawę informacyjną przeprowadzonych badań, przy wykorzystaniu do oceny kondycji finansowej gmin metody TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution), stanowiły dane pochodzące z GUS (Bank Danych Lokalnych — Finanse publiczne za 2013 r.) oraz Ministerstwa Finansów (Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2011—2013).

EN

Financial independence is an important factor in socio-economic development, especially in rural areas. Rural gminas (communities), mainly located peripherally to larger urban centers, have significantly lower revenue potential. This also means a lower level of financial independence of rural gminas, which in turn can be a barrier in multifunctional rural development. This issue is a priority for the European Union. The main objective of this article is a synthetic assessment of the level of financial independence of rural gminas in the Wielkopolskie voivodship in 2013. The basis of information studies, using the method TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity is an Ideal Solution) to assess the financial condition of municipalities, were data from the Central Statistical Office (Local Data Bank — Public finances for 2013) and Ministry of Finance (Indicators for assessing the financial position of local government units in 2011—2013).

RU

Финансовая самостоятельность является важным фактором социально-экономического развития, особенно сельских районов. Сельские гмины, главным образом расположенные на периферии больших городов характеризует значительно низкий потенциальный доход. Это одновременно обозначает более низкий уровень финансовой самостоятельности сельских гмин, результатом этого может быть барьер многофункционального развития сельских районов. Эта проблема является приоритетом Европейского союза. Целью статьи является синтетическая оценка уровня финансовой самостоятельности сельских гмин великопольского воеводства в 2013 г. Информационной основой проведенных обследований, при использовании метода TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution) в оценке финансового состояния гмин, были данные из ЦСУ (Банк локальных данных — Государственные финансы в 2013 г.) и Министерсва финансов (Показатели для оценки финансового положения единиц территориального самоуправления в 2011—2013 гг).

10

Zasady samodzielności finansowej i adekwatności w działalności jednostek samorządu terytorialnego – podstawy ustrojowo-finansowe

63%

Zdebel M.

Acta Iuris Stetinensis

|

2015

|

issue Acta Iuris nr 11

PL

Zasady samodzielności finansowej samorządu terytorialnego oraz adekwatności pozostających w jego dyspozycji zasobów finansowych do katalogu realizowanych zadań publicznych są w Polsce gwarantowane zarówno w prawie wewnętrznym (na poziomie regulacji konstytucyjnych oraz ustawowych), jak i aktami prawa międzynarodowego, do których przestrzegania Polska się zobowiązała dokonując ich ratyfikacji (przede wszystkim na poziomie umowy międzynarodowej, tzn. Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego). Niniejsze zasady były w latach ubiegłych, jak i nadal są wykorzystywane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego jako standardy w procesie badania dopuszczalności stosowania określonych rozwiązań prawnych dotyczących zwłaszcza gospodarki budżetowej i wykonywania władztwa finansowego przez samorząd terytorialny.

EN

Having restored the idea of local government at the beginning of the nineties of the previous century, Polish legislation prejudged decentralization of performing public tasks that are state obligations. The transfer of duty of performing part of those tasks onto particular local government units, however, is only possible when the basic condition has been fulfilled – necessary financial means for the local government should be provided. Realization of this condition requires an accurate and coherent regulation of laws including acts of higher order. In the conditions of Poland it is also connected with the necessity of applying the regulations of international character resulting from European Charter of Self-Government. Providing possibilities of performing both their own as well as commissioned tasks for the units of local self-government requires subordination of those processes to particular rules, especially, however, the principle of financial independence and adequacy. Polish law guarantees application of those rules by regulating the organization and functioning of local self-government. Experiences of previous years lead to a conclusion, that the accepted solutions demand changes in order to adjust them to real needs of self-government.

11

Zróżnicowanie rozwoju powiatów Polski Wschodniej a problem samodzielności finansowej

63%

Dziekański P.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2018

|

vol. 56

236-245

PL

Realizowane przez powiat działania są splotem wzajemnie powiązanych ze sobą czynników. Tworzą one wielowymiarową przestrzeń. Podstawowym celem działalności powiatów jest zapewnienie jak najlepszych warunków dla funkcjonowania społeczności lokalnej. Pozycja samorządu terytorialnego wymaga dbałości o sytuację finansową. Celem artykułu jest analiza zróżnicowania samodzielności finansowej w kontekście przestrzennych dysproporcji poziomu rozwoju powiatów Polski Wschodniej z wykorzystaniem miary syntetycznej. Przeprowadzone analizy dokonano w układzie 87 powiatów ziemskich Polski Wschodniej. Jako materiał źródłowy wykorzystano dane z Bazy Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (dla 2008 r. i 2016 r.). Potencjał powiatów oceniany jest przez pryzmat składowych potencjałów: finansowego, gospodarczego i infrastrukturalnego. Wyniki badań mogą sugerować istotną rolę przestrzennych czynników lokalizacyjnych, takich jak położenie w strefie bezpośredniego oddziaływania większych miast. Najlepszymi powiatami okazały się: skarżyski, stalowowolski, ostrowiecki (w 2008 r.) oraz rzeszowski, skarżyski, stalowowolski (w 2016 r.). Najsłabszymi: chełmski, kazimierski i zamojski. Wartość wskaźnika wahała się w granicach 0,23– 0,38 w 2008 r. i 0,25–0,39 w 2016 r. dla Si oraz 0,67–0,84 w 2008 r. i 0,66–0,81 w 2016 r. dla OEit.

EN

The actions implemented by the county are a combination of mutually related factors. They form a multidimensional space. The basic purpose of the poviats’ activity is to ensure the best conditions for the functioning of the local community. The position of local government requires care for the financial situation. The aim of the article is to analyze the diversification of financial independence in the context of spatial disproportions in the level of development of poviats of Eastern Poland using a synthetic measure. The analyzes were carried out in the system of 87 poviats land of Eastern Poland. As the source material, data from the Local Data Base of the Central Statistical Office (for 2008 and 2016) were used. The potential of poviats is assessed through the prism of component potentials: financial, economic and infrastructural. The results of research may suggest an important role of spatial location factors, such as location in the zone of direct impact of larger cities. The best poviats were skarżyski, stalowowolski, ostrowiecki (w 2008 r.) oraz rzeszowski, skarżyski, stalowowolski (w 2016). The poorest poviats are chełmski, kazimierski and zamojski. The index value varied in the ranges of 0.23–0.38 in 2008 and 0.25–0.39 in 2016 for Si and 0.67–0.84 in 2008 and 0, 66–0.81 in 2016 for OEit.

12

Samodzielność wydatkowa miasta Nowy Sącz na tle innych miast na prawach powiatu

63%

Jasińska A.

Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko

|

2020

|

issue 2/2020 (6)

37-53

EN

Financial independence, including expenditure of local government units is one of the most important factors affecting their activities. Their main goal is to meet the needs of the local community at the highest level. This study assesses the expenditure independence of Nowy Sącz and compares it with other cities with poviat rights in 2007-2017. To this end, the TOPSIS method was used. The results of the research were discussed and the conclusions resulting therefrom were presented.

PL

Samodzielność finansowa, w tym wydatkowa, jednostek samorządu terytorialnego jest jednym z ważniejszych czynników wpływających na ich działalność, której głównym celem jest zaspakajanie potrzeb społeczności lokalnej na jak najwyższym poziomie. W opracowaniu tym dokonano ocen samodzielności wydatkowej miast na prawach powiatu ze szczególnym uwzględnieniem miasta Nowy Sącz. Ocenę samodzielności wydatkowej Nowego Sącza porównano z ocenami innych miast na prawach powiatu w latach 2007-2017. W tym celu posłużono się metodą TOPSIS. Omówiono wyniki badań i przedstawiono wynikające z nich wnioski.

13

The influence of revenue sources on the financial independence and investment activity of communes and cities with ‘powiat’ rights in Poland

51%

Surówka K.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2019

|

issue vol. 63, nr 7

136-154

EN

Local government is a part of the public finance sector, therefore a significant part of its income has a strictly defined purpose. Such focusing of income on the financing of specific tasks limits the scope of the financial autonomy of local government and reduces it to the role of administering public funds and spending them on financing particular tasks. Supervision and control over local government are also a limitation of financial independence of local government units (LGUs) − municipalities, districts and voivodeships. At the same time, however, the essence of local government lies in the fact that it is focused on local development. Owing to this, local authorities have their own income at their disposal and can also access extraordinary sources of financial power, such as loans and credits. This duality government functioning can be the cause of its numerous real and financial problems, especially when the repartition of public funds between the central authority and local government is made incorrectly. The article focuses on the problems related to the issues of the influence of revenue sources on the financial independence and investment activity of municipalities in Poland.

PL

Samorząd lokalny to część sektora finansów publicznych, dlatego znaczna część jego dochodów ma ściśle określony cel. Takie ukierunkowanie dochodów na finansowanie poszczególnych zadań ogranicza zakres autonomii finansowej samorządu terytorialnego i sprowadza ją do roli administrowania środkami publicznymi i wydawania ich na finansowanie poszczególnych zadań. Nadzór i kontrola nad jednostkami samorządu terytorialnego to także ograniczenie samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego (JST) − gmin, powiatów i województw. Jednocześnie istota samorządu terytorialnego polega na tym, że jest on skoncentrowany na rozwoju lokalnym. Dzięki temu władze lokalne mają do dyspozycji własne dochody oraz mają dostęp do nadzwyczajnych źródeł finansowania, takich jak pożyczki i kredyty. Ta dwoistość może być przyczyną jego licznych problemów realnych i finansowych, zwłaszcza w przypadku nieprawidłowego podziału środków publicznych między władzę centralną a samorząd terytorialny. Artykuł koncentruje się na problemach związanych z wpływem źródeł dochodów na samodzielność finansową i działalność inwestycyjną gmin w Polsce.

14

Determinanty samodzielności finansowej powiatów

51%

Galiński P., Jackowska B.

Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician

|

2023

|

vol. 68

|

issue 7

1-24

EN

The financial independence of local government units (LGUs) means the freedom to control the accumulated public funds, which ultimately affects the quality of life of the local community. The aim of the study discussed in this article is to identify the factors influencing the probability of improving the financial independence of powiats (Polish administrative units equivalent to counties). The study covered 314 powiats (cities with powiat status were not included) for which data for the years 2019 and 2021 were obtained from the Local Data Bank of Statistics Poland and from consolidated balance sheets of LGUs for the years 2019 and 2021, prepared by the Ministry of Finance. Four degrees of financial independence were distinguished on the basis of the share of powiats’ own revenues in their total revenues. The multinomial logistic regression for a variable measured on an ordinal scale was applied to identify the determinants of financial independence and to estimate the probability of its improvement. A proportional odds model was constructed on the basis of data from 2019, while the data from 2021 were used to validate the model. Research shows that the odds of achieving improvement in the powiats’ financial independence is positively affected by: growing population density and the level of entrepreneurship measured by the number of enterprises per capita, as well as increasing investment outlays of enterprises per capita, while negatively by: a growing unemployment rate and number of students in secondary schools per capita, as well as by an increasing percentage of children whose parents receive family benefits and people of a post-working age.

PL

Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego (JST) oznacza swobodę dysponowania zgromadzonymi środkami publicznymi, co wpływa na jakość życia wspólnoty lokalnej. Celem badania omówionego w artykule jest identyfikacja czynników oddziałujących na prawdopodobieństwo poprawy samodzielności finansowej powiatów. Badaniem objęto 314 powiatów (pominięto miasta na prawach powiatu), dla których uzyskano dane z Banku Danych Lokalnych GUS i z bilansów skonsolidowanych JST opracowywanych przez Ministerstwo Finansów za lata 2019 i 2021. Na podstawie udziału dochodów własnych w dochodach powiatu ogółem wyodrębniono cztery stopnie samodzielności finansowej. Do identyfikacji determinant samodzielności finansowej powiatów oraz do oszacowania prawdopodobieństwa jej poprawy zastosowano wielomianową regresję logistyczną dla zmiennej mierzonej na skali porządkowej. Na podstawie danych za 2019 r. skonstruowano model proporcjonalnych szans, a dane za 2021 r. wykorzystano do weryfikacji jakości modelu. Z badania wynika, że szansa poprawy samodzielności finansowej powiatu zwiększa się wraz ze zwiększaniem się gęstości zaludnienia oraz poziomu przedsiębiorczości mierzonej liczbą przedsiębiorstw przypadających na mieszkańca i nakładami inwestycyjnymi przedsiębiorstw przypadającymi na mieszkańca oraz ze zmniejszaniem się: stopy bezrobocia, liczby uczniów w szkołach ponadpodstawowych przypadających na mieszkańca, odsetka dzieci, na które rodzice otrzymują zasiłek rodzinny, oraz odsetka osób w wieku poprodukcyjnym.

15

Samodzielność wydatkowania środków publicznych a samorządowy program polityki zdrowotnej

45%

Moś S.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2021

|

vol. 31

|

issue 2

61-75

EN

Local government units (abbrev.: l.g.u.) bear expenses on their own tasks under public spending discretion – a rule within the constitutional financial independence. However, spending discretion is not unfettered and is subject to supervision of regional chambers of audit (Polish: “regionalne izby obrachunkowe”). The supervision is based on legality critierion. Any interference with the l.g.u.’s decision is allowed only ex post. In particular, it is not permitted to interfere within the spending decisions of local government on the at the decision-making stage. Performing tasks related to health care, l.g.u. draw up, implement and carry out local government health care policy programs. At the drawing up stage, the program is assessed by the President of the Agency of Health Care Technology Assessment and Tariff System (Polish: “Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji”, Polish abbrev.: AOTMiT; agency is supervised by the minister responsible for health care issues). Assessing, the AOTMiT’s President applies criterion of financial implications to the local government unit. Negative assessment prevents l.g.u. from carrying out the program. Such assessment, being done ex ante, results in systemic incoherence with the spending discretion, since the spending discretion is supervised and may be interfered only by regional chamber of audit, considering legality criterion. Thus, de lege ferenda conclusions were formulated to overcome the said incoherence, recognizing general purposefulness of involving AOTMiT’s President in the procedure of assessing local government health care policy programs.

PL

W obrębie samodzielności finansowej jednostki samorządu terytorialnego (j.s.t.) ponosząc wydatki na zadania własne, korzystają z konstytucyjnej samodzielności wydatkowania. Nie jest ona nieograniczona i podlega nadzorowi regionalnych izb obrachunkowych. Nadzór ten sprawowany jest na podstawie kryterium legalności, a jakakolwiek ingerencja władcza w decyzję j.s.t. nastąpić może dopiero ex post. W szczególności nie jest dopuszczalna ingerencja w decyzje finansowe samorządu w sferze wydatkowania na etapie podejmowania tych decyzji. Wykonując zadania własne z zakresu ochrony zdrowia, j.s.t. opracowują, wdrażają i realizują samorządowe programy polityki zdrowotnej (s.p.p.z.). W procedurze opracowywania projektu s.p.p.z. podlega on opiniowaniu przez Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (nadzorowanego przez ministra właściwego do spraw zdrowia). Jednym ze stosowanych podczas tego opiniowania kryteriów jest kryterium skutków finansowych dla jednostek samorządu terytorialnego. Negatywna opinia uniemożliwia realizację samorządowego programu polityki zdrowotnej. Ponieważ opinia taka dokonywana jest ex ante, jej oparcie na kryterium skutków finansowych dla j.s.t. powoduje systemową niespójność z samodzielnością wydatkowania j.s.t., nadzorowaną jedynie ex post przez regionalną izbę obrachunkową. Dostrzegając ogólną zasadność uczestnictwa Prezesa AOTMiT w procedurze oceny samorządowych programów polityki zdrowotnej, w artykule sfomułowano wnioski de lege ferenda zmierzające do zniwelowania obserwowanej niekoherencji.

Refine search results

Stan finansów samorządowych u progu nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2014–2020

(Nie)zależność finansowa państwa we współczesnej gospodarce rynkowej

Sądowa ochrona samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego przed rozstrzygnięciami nadzorczymi regionalnych izb obrachunkowych

Vibrant civil society in Slovakia? NGOs supported by the CEE trust are still largely dependent on external financing after 20 years

Granice samodzielności finansowej a realizacja zadań JST

Legal Support of Financial Independence of Territorial Communities in Ukraine

Czy RIO chronią samorząd terytorialny, czy ograniczają jego samodzielność finansową?

Ocena przydatności wybranych metod WAP w analizie samodzielności finansowej gmin

Samodzielność finansowa gmin wiejskich w woj. wielkopolskim

Zasady samodzielności finansowej i adekwatności w działalności jednostek samorządu terytorialnego – podstawy ustrojowo-finansowe

Zróżnicowanie rozwoju powiatów Polski Wschodniej a problem samodzielności finansowej

Samodzielność wydatkowa miasta Nowy Sącz na tle innych miast na prawach powiatu

The influence of revenue sources on the financial independence and investment activity of communes and cities with ‘powiat’ rights in Poland

Determinanty samodzielności finansowej powiatów

Samodzielność wydatkowania środków publicznych a samorządowy program polityki zdrowotnej