Search results

1

Z rozważań nad wiejskim budownictwem, czyli szlachecki (ziemiański) dwór widziany oczami Karola Martina

100%

Przegaliński A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2015

|

vol. 70

EN

Original text taken from the Calendar of astronomical farmyard by John Jaworski (1860) is a description of a model unit property consisting of a dwelling house (mansion), yards and farm adjacent to it. Description made by Charles Martin, an architect and theorist of architecture, represented in the era the helpful and reference point for landowners wishing to modernize their goods while adapting them to the challenges of dissemination in a rural capitalist model of work. A small text can be also today, as I think, an interesting material for those who are fascinated in the history of the landed gentry.

PL

Tekst źródłowy, zaczerpnięty z Kalendarza Astronomiczno-Gospodarskiego Jana Jaworskiego (1860), jest opisem modelowego zespołu majątkowego złożonego z domu mieszkalnego (dworu), podwórza i przylegającego doń folwarku. Opis sporządzony przez Karola Martina, architekta i teoretyka architektury, stanowił w epoce pomocny punkt odniesienia dla ziemiaństwa pragnącego unowocześniać swoje dobra, dostosowując je przy tym do wyzwań związanych z upowszechnianiem się na wsi kapitalistycznego modelu pracy. Niewielki tekst źródłowy może być także dzisiaj, jak sądzę, interesującym materiałem dla osób pasjonujących się dziejami ziemiaństwa.

2

Folwark w Mętowie jako własność lubelskiego konwentu oo. dominikanów w XVIIIi XIX wieku

80%

Kumor-Mielnik J.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2018

|

vol. 129

181-209

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest charakterystyka folwarku funkcjonującego w XVII i XIX wieku w podlubelskiej wsi Mętów, którego właścicielami od lat 20-tych XVIII w. stali się oo. dominikanie z Lublina. Szczegółowy opis XIX-wiecznych zabudowań i dóbr folwarcznych, ale także dochodów, jakie czerpał zakon z posiadanego majątku ziemskiego oparty został głównie na materiale źródłowym dostępnym w postaci inwentarzy spisanych w 1864 r. po kasacie lubelskiego konwentu oo. dominikanów, ale także w postaci szczegółowych opisów folwarku z I połowy XIX w. Zabudowania i obszar folwarku, wartość jego majątku żywego oraz ruchomego i nieruchomego, a także wykaz i rodzaje powinności poddanych zamieszkujących w dobrach folwarcznych w XIX w. każą nam zaliczyć mętowskie dobra braci kaznodziejów do bardzo znaczących dla funkcjonowania zakonu, a jednocześnie do porównywalnych w stosunku do innych folwarków istniejących w tym okresie na terenach Rzeczypospolitej. Celem podkreślenia i uwydatnienia roli folwarku w Mętowie, biorąc pod uwagę aspekt ekonomiczny, podjęto próbę porównania go z innymi, funkcjonującym w tym samym czasie dobrami ziemskimi, należącymi do lubelskiego konwentu oo. dominikanów (z podlubelskim folwarkiem na Trześniowie oraz posiadłościami dworskimi na Hajdowie). Przedstawiona w artykule wielkość, a zarazem wartość majątku klasztornego w Mętowie rodzi potrzebę badań porównawczych w stosunku do majątków innych zakonów (lubelskich i pozalubelskich), skasowanych w XIX w. przez władze carskie.

EN

The subject of this paper is a folwark which operated in XVII and XIX century in a village of Mętów near Lublin. Its owners have been Dominican friars from Lublin since the twenties of XVIII century. A detailed description of XIX-century folwark buildings and goods as well as income which the order derived from these grounds was based mainly on source material accessible in form of inventories written down in 1864 after dismantlement of Dominican Friars’ Lublin convent. We also have detailed descriptions of the folwark which date back to the first half of XIX century. Buildings and the territory of folwark, the value of its living, mobile and immobile property as well as a list of duties to be performed by the subjects residing within its scope make us perceive the goods in Mętów as crucial to the order’s life and simultaneously as comparable to other folwarks of this time in the Republic. To expose the role of the folwark in Mętów with special attention paid to economy, the paper sought to juxtapose it with other estates belonging to the Dominican Friars’ Lublin convent (with the folwark in Trześnów near Lublin and court’s goods in Hajdów). The size and value of the cloister’s estates in Mętów makes us see the need to launch comparative research into properties of other orders (in Lublin and beyond) which were dismantled in XIX century by tsarist authorities.

3

Bazylianie jako właściciele dóbr klasztornych w drugiej połowie XVIII wieku

80%

Lorens B.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2018

|

vol. 79

EN

Bazylianie z racji posiadania dóbr ziemskich, nadanych im na mocy fundacji, sprawowali zarząd nad folwarkami klasztornymi. W nadzorowaniu poddanych i organizacji pracy kierowali się wytycznymi sformułowanymi w instruktarzach ekonomicznych. Przykładem tego typu dokumentu była instrukcja dla prokuratora, czyli zakonnika zarządzającego gospodarstwem folwarcznym monasteru w Werchracie w województwie bełskim, pochodząca z 1768 r. Sformułowano w niej zasady postępowania prokuratora wobec właścicieli sąsiednich gruntów, czeladzi i poddanych klasztornych, opieki nad budynkami folwarcznymi i inwentarzem żywym oraz troską o zebranie i przechowywanie zbiorów. The Basilian monks, by reason of their ownership of landed estates conferred to them by charters, managed monastic manors. In supervising their subjects and in organising work they followed the guidelines set out in economic instructions, such as an instruction for the procurator, i.e. the Basilian father stewarding a manor at the village of Werchrata in the Bełz Voivodeship, formulated in 1768. The instruction contains rules of the procurator’s conduct towards the owners of neighbouring estates, the domestics, servants and subjects of the monastery, his care for manorial buildings and livestock, for harvest and crops.

4

Księżna Anna Jabłonowska jako prawodawca i zarządca (1728–1800)

71%

Skodlarski J.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2013

|

vol. LXXXIX (89)

297-315

EN

Activity of Princess Anna Jabłonowska as a legislator and manager in Podlasie in the second half of XVIII century is a sensation in the history of law-making and management in land magnate properties. The Princess proved that rational enhancement had been possible on the scalę of rnagnate properties without breakingthe domestic law.

5

Procesy parcelacji gruntów folwarcznych i likwidacji serwitutów w okresie międzywojennym na przykładzie wsi Boczki i Rzepiszew

61%

Cepil M., Figlus T.

Biuletyn Szadkowski

|

2019

|

issue 19

77-92

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących procesu parcelacji majątków folwarcznych i likwidacji serwitutów, jakie miały miejsce w okresie międzywojennym. Szczegółowe analizy na podstawie przeprowadzonej kwerendy archiwalnej objęły dwie jednostki osadnicze położone na obszarze współczesnej gminy Szadek, tzn. wsie Boczki i Rzepiszew. W pierwszej części artykułu zaprezentowano wybrane aspekty prawno-administracyjne, związane z realizacją reform rolnych oraz strukturę przestrzenną majątków ziemskich istniejących w badanym okresie na terenie gminy. W dalszej części opracowania przedstawiono wyniki studiów nad przebiegiem parcelacji wsi i likwidacji serwitutów na wybranych przykładach, uwzględniając kwestie prawne analizowanych procesów oraz ich reperkusje w postaci przemian struktur osadniczych.

EN

The article presents the results of research on the process of manor land parcelling and abolition of easement, which took place in the interwar period. A detailed analysis based on archival queries covers two settlement units located in the area of the contemporary Szadek commune: the villages of Boczki and Rzepiszew. The first part of the article presents the legal and administrative aspects related to the implementation of agricultural reforms and the problem of spatial structure of landed estates existing in the analyzed period in Szadek commune. The next part of the study presents the results of research on the origin and course of land parcelling and the abolition of easement on selected examples, taking into account the legal issues of the analyzed processes and their repercussions including changes in settlement structures.

Refine search results

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

1 Biuletyn Szadkowski

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

1 Studia Prawno-Ekonomiczne

1 Cepil M.

1 Figlus T.

1 Kumor-Mielnik J.

1 Lorens B.

1 Przegaliński A.

1 Skodlarski J.

1 2019

2 2018

1 2015

1 2013

Z rozważań nad wiejskim budownictwem, czyli szlachecki (ziemiański) dwór widziany oczami Karola Martina

Folwark w Mętowie jako własność lubelskiego konwentu oo. dominikanów w XVIIIi XIX wieku

Bazylianie jako właściciele dóbr klasztornych w drugiej połowie XVIII wieku

Księżna Anna Jabłonowska jako prawodawca i zarządca (1728–1800)

Procesy parcelacji gruntów folwarcznych i likwidacji serwitutów w okresie międzywojennym na przykładzie wsi Boczki i Rzepiszew