Search results

1

Human dignity, speciesism, and the value of life

100%

Hołub G.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2016

|

vol. 14

|

issue 4

81-95

PL

Artykuł ten podejmuje dyskusję dotyczącą wartości życia. Szczególnie odnosi się on do idei gatunkowizmu – terminu sformułowanego przez Petera Singera. W jego intencji termin ten oznacza szczególne znaczenie życia ze względu na jego przynależność do gatunku Homo sapiens. Dla Singera jest to przykład błędnego myślenia. W tym ujęciu idea godności ludzkiej jest wysoce problematyczna. W artykule tym autor prezentuje liczne głosy krytyczne, tak o naturze metodologicznej jak i ontologicznej, skierowane przeciw sceptycznemu spojrzeniu na przynależność gatunkową. Autor utrzymuje, że gatunki naturalne odgrywają ważną role w istniejącej rzeczywistości. Próbuje on również wykazać, że dziedzina życia powinna być łączona z tak zwaną wartością wewnętrzną. W świetle tego każda żyjąca bytowość posiada swe znaczenie aksjologiczne i powinna być oceniana i traktowana w zgodności z tym. Ludzka godność – w tym myśleniu – łączy się ze szczególną pozycją nadawaną przez wartość życia. W artykule wysuwa się konkluzję, że stanowisko opowiadające się za ludzką godnością nie zostało zakwestionowane i może być dalej rozwijane.

EN

This paper deals with a discussion concerning the value of life. Specifically, it addresses the idea of speciesism, a term coined by Peter Singer, whereby human life is endowed with special significance because of its membership in the species Homo sapiens. For Singer, it is an example of erroneous thinking. On such an account, the idea of human dignity seems to be highly problematic. In this article, the author directs a number of critical voices, both methodological and ontological, toward scepticism concerning a species belonging. He argues that natural species play quite important roles in the existing reality. The author further tries to prove that the realm of life should be associated with a so-called intrinsic value. In the light of that, any living entity possesses its axiological importance and should be considered and treated accordingly. Human dignity is a corollary of the special place accorded in such reasoning by the value of human life. The article concludes with a thesis that the stance arguing for human dignity is still unthreatened and ready for further development.

2

Międzygatunkowe strefy kontaktu. Relacje psów i ludzi (z „diabelską śliną w sercu”) w literackiej dystopii Josipa Mlakicia O zlatu, ljudima i psima

89%

Szperlik E.

Poznańskie Studia Slawistyczne

|

2021

|

issue 21

189-207

EN

The subject of the literary study proposed in the title is the triptych by Josip Mlakić, which follows the convention of a futuristic anti-utopia. The work provides research material amenable to the application of diverse, interdisciplinary methodological tools (from ecocriticism to animal studies). In addition to the symbolic framing of the issue of dogs in cultural history, the starting point for the reflections on the post-apocalyptic vision of the totalitarian world (through which further wars swept and disturbed the ecosystem) is the post-humanist and post-anthropocentric perspective of the present and future human condition, with a particular focus on species chauvinism. In the Bosnian-Herzegovinian writer’s anti-war prose, speciesism (seen from the perspective of the complex relationship between dogs and humans) is also manifested in the blurring of the boundary between the concepts of animalism and humanity, in a vision of the world in which homo crudelis proves to be the greatest threat. In the world depicted by Mlakić, the relations between the man and the dog can be defined as an example of companion species, “nanoculture” realised in diverse “contact areas”. There also arises the question of hierarchical relations between people, entities with weak subjectivity: the excluded, the marginalised and all exterminated Others, including the disabled, who become subordinated “dogs” with the status of victims. The anticipated result of the study will be to present the function of literature as a source of reflection and a medium of expression (an invention, attributed to the humans) in relation to the concept of the twilight of anthropocentrism.

PL

Przedmiotem analizy literaturoznawczej zaproponowanej w powyższym tytule jest tryptyk Josipa Mlakicia, utrzymany w konwencji futurystycznej antyutopii. Dzieło stanowi materiał badawczy podatny na zastosowanie różnorodnych, interdyscyplinarnych narzędzi metodologicznych (od ekokrytyki po animal studies). Poza symbolicznym ujęciem problematyki psów w historii kultury, punktem wyjścia dla rozważań nad postapokaliptyczną wizją świata totalitarnego, przez który przetoczyły się kolejne wojny, naruszające ekosystem, jest posthumanistyczna i postanatropocentryczna optyka obecnej i przyszłej kondycji ludzkiej, ze szczególnym uwzględnieniem szowinizmu gatunkowego. W antywojennej prozie bośniacko-hercegowińskiego pisarza gatunkowizm (speciesism), postrzegany przez pryzmat złożonych relacji ludzi i psów, przejawia się również w postaci zacierania granicy między pojęciem zwierzęcości i człowieczeństwa, w wizji świata, w której największym zagrożeniem okazuje się homo crudelis. W świecie przedstawionym Mlakicia relacje między człowiekiem a psem można zdefiniować jako przykład symbiotycznej kooperacji (companion species), „naturokultury”, realizowanej w rozmaitych „strefach kontaktu”. Pojawia się także kwestia zhierarchizowanych stosunków między ludźmi, bytów o słabej podmiotowości: ludzi wykluczonych, zmarginalizowanych i eksterminowanych wszelkich Innych, w tym niepełnosprawnych, stających się podporządkowanymi „psami”, o statusie ofiar. Oczekiwany efekt przeprowadzanego wywodu dotyczyć będzie ukazania funkcji literatury jako źródła refleksji i medium ekspresji (wynalazku, przypisanego człowiekowi), w odniesieniu do koncepcji zmierzchu antropocentryzmu.

3

Zmiany relacji człowiek – zwierzę, czyli cena postępu

71%

Grabowska B.

Kultura i Wartości

|

2014

|

issue 10

DE

Die Veränderungen in der Beziehung Mensch - Tier zeigen, dass der Fortschritt manch-mal einen hohen Preis hat. Das Konzept der Tier-Maschine, die von Descartes im 17. Jahrhundert abgefasst wurde, bildete die Antwort auf die Bedürfnisse der zeitgenössi-schen Wissenschaftler. Sie trug zweifelsohne zu neuen wissenschaftlichen Entdeckungen und zur Entstehung leistungsfähigerer Zuchtsysteme bei. Zugleich führte sie jedoch zu einer gewichtigen Senkung unserer moralischen Sensibilität in den Beziehungen mit Lebewesen anderer Gattungen. Erst in den 1960er Jahren begann die Debatte über die grundlegende Veränderung unseres Verhältnisses zu den Tieren. Die Befreiung der Tiere bedeutet den nächsten, wichtigen Schritt auf dem Wege des moralischen Fortschritts.

EN

Changes of men-animal relations show that progress sometimes has high cost. The seven-teenth century conception of animal-machine formulated by Rene Descartes was a re-sponse to purposes of contemporary scientists. It contributed surely to new scientific discoveries and the development of more productive systems of farming. Simultaneously it brought down to the lowering of our moral sensibility in relations with creatures of other species. Only in the 60’s of the twentieth century started the debate about funda-mental change of our attitude to animals. Animal liberation means next, important step towards the moral progress.

PL

Zmiany relacji człowiek – zwierzę pokazują, że postęp ma niekiedy wysoką cenę. XVII-wieczna koncepcja zwierzęcia-maszyny sformułowana przez Karte-zjusza była odpowiedzią na potrzeby ówczesnych naukowców. Przyczyniła się ona niewątpliwie do nowych odkryć naukowych oraz powstania wydajniejszych systemów hodowli. Jednocześnie jednak doprowadziła do znacznego obniżenia naszej wrażliwości moralnej w relacjach z istotami innych gatunków. Dopiero w latach 60-tych XX wieku rozpoczęła się debata na temat zasadniczej zmiany naszego stosunku do zwierząt. Wyzwolenie zwierząt oznacza kolejny, ważny krok na drodze postępu moralnego.

Refine search results

1 Kultura i Wartości

1 Poznańskie Studia Slawistyczne

1 Studia Ecologiae et Bioethicae

1 Grabowska B.

1 Hołub G.

1 Szperlik E.

1 2021

1 2016

1 2014

Human dignity, speciesism, and the value of life

Międzygatunkowe strefy kontaktu. Relacje psów i ludzi (z „diabelską śliną w sercu”) w literackiej dystopii Josipa Mlakicia O zlatu, ljudima i psima

Zmiany relacji człowiek – zwierzę, czyli cena postępu