Search results

1

Medykalizacja a genetyzacja: ciągłość czy zmiana?

100%

Domaradzki J.

Przegląd Socjologiczny

|

2017

|

vol. LXVI

|

issue 1

9-31

PL

Choć koncepcja medykalizacji należy do kanonów socjologii medycyny, to wraz z rozwojem wiedzy i technologii genetycznych została ona wzbogacona o koncepcję genetyzacji. Wielu badaczy akcentuje bowiem, że w dwudziestym pierwszym wieku genetyka przestała być tylko nauką, a stała się szczególną ideą, sposobem postrzegania świata i ideologią. Pojęcia genetyczne służą wszak wyjaśnianiu zdrowia i choroby, definiowaniu normy, patologii i tożsamości, zaś myślenie w kategoriach genetycznego redukcjonizmu, determinizmu, fatalizmu i esencjalizmu zastępuje inne formy interpretacji zjawisk biologicznych, społecznych i kulturowych. Celem tekstu jest rekonstrukcja koncepcji genetyzacji sformułowanej w latach dziewięćdziesiątych minionego wieku przez kanadyjską badaczkę Abby Lippman. Wychodząc od tezy o medykalizacji, ukazuję jej intelektualne korzenie i główne kierunki badań. Dokonuję także jej krytycznej ewaluacji i podejmuję próbę odpowiedzi na pytanie, czy koncepcja genetyzacji wprowadza istotne novum, czy też powinna być rozumiana jako element szerszego procesu medykalizacji.

EN

Although the concept of medicalization belongs to the classical concepts of medical sociology, the progress of genetic knowledge and the development of new biotechnologies extend its range to include the concept of geneticization. Many authors suggest that in the 21st century genetics has ceased to be a mere science and has become a unique idea, a new way of interpreting the world, where basic genetic notions serve to explain health and disease, define norms, deviances, and identity, while ways of thinking in terms of genetic reductionism, and determinism, fatalism and essentialism replace other forms of interpretations of biological, social and cultural phenomena. Thus, this paper aims to reconstruct the concept of geneticization coined by Abby Lippman in the early 1990s. Beginning with the concept of medicalization it shows its intellectual background and the main fields of research. It also critically evaluates the concept of geneticization and tries to answer whether it brings a new insight into research or whether it should be regarded as part of larger medicalization processes.

2

Genetyka, esencjalizm i tożsamość

100%

Domaradzki J.

Studia Socjologiczne

|

2017

|

issue 1(224)

297-328

PL

Jednym z symptomów nowoczesności jest dekonstrukcja tożsamości jako kategorii stabilnej i danej obiektywnie, co sprawia, że jednostki zostają pozbawione stałych odniesień, a tożsamość staje się czymś płynnym: wymaga ciągłego (re)konstruowania i (re)negocjowania. U niektórych jednostek może to powodować zwrot ku genetyce, która dla wielu staje się źródłem upodmiotowienia. Fakt, że genom przypisuje się odpowiedzialność za wiele chorób, zachowań i cech osobowości, wzmacnia esencjalne myślenie o tożsamości człowieka, która ponownie zyskuje zakorzenienie w biologii człowieka. Genetyzacja tożsamości umożliwia bowiem konstrukcję własnego ja jako „ja genetycznego”. Celem tekstu jest ukazanie, jak obecna w dyskursie genetycznym retoryka tożsamości kształtuje esencjalne myślenie o człowieku na trzech poziomach: indywidualnym, wspólnotowym i gatunkowym. Analizując trojakiego rodzaju źródła: publikacje prasowe i naukowe oraz materiały promocyjne firm biotechnologicznych świadczących usługi z zakresu medycyny personalizowanej, podejmuję próbę ukazania, że myślenie w kategoriach genetycznego esencjalizmu nie jest zjawiskiem generowanym wyłącznie przez media, a w proces genetyzacji tożsamości zaangażowanych jest wielu różnych aktorów, którzy wspólnie przyczyniają się do wykreowania nad- miernego szumu medialnego wokół genetyki. Celem pobocznym jest zwrócenie uwagi na społeczne implikacje genetyzacji tożsamości.

EN

One of the symptoms of modernity is deconstruction of identity understood as a solid and objective category. Consequently, as individuals lack points of firm reference, identity itself becomes fluid: it requires permanent (re)construction and (re) negotiation. For some individuals, this may result in a turn towards genetics, which for many becomes a source of empowerment. Because genes are ascribed responsibility for many diseases, behaviours and personality traits, essentialist thinking about human identity is reinforced, which again becomes rooted in human biology. Thus, geneticization of identity makes a construction of one’s self as ‘genetic self’ possible. This paper aims to describe how the rhetoric of identity that is present in genetic discourse shapes the essentialist thinking about human being on three levels: the individual, the collective and the species. By analyzing three types of sources (press articles, scientific papers and advertising materials from biotechnological companies which offer personalized genetics services), I will show that thinking in terms of genetic essentialism is not generated solely by the media and that there are many other actors who are engaged in the process of geneticization of identity. This article concludes with a brief discussion of the social implications of geneticization of identity.

3

Genetyka, prywatyzacja ryzyka i polityka kozła ofiarnego

80%

Domaradzki J.

Diametros

|

2012

|

issue 32

1-18

PL

Koncepcja ryzyka należy do podstawowych kategorii współczesnej medycyny. Wskazując na trzy typy ryzyka: środowiskowe, związane ze stylem życia i genetyczne, medycyna podkreśla zarazem osobistą odpowiedzialność za zdrowie i zarządzanie ryzykiem. Efektem jest redukcja złożonych problemów społecznych do perspektywy jednostkowej. Taka polityka kozła ofiarnego jest wzmacniana przez genetykę, która kreuje swoistą „optykę molekularną”. Akcentuje ona genetyczne predyspozycje chorób organicznych, zaburzeń psychicznych i zachowań ludzkich, przerzucając odpowiedzialność za zdrowie z państwa na jednostki. Twierdzi bowiem, że zdrowie czy choroba zależą zarówno od praw biochemicznych i genetycznych, jak i od osobistych wyborów. Powszechność informacji sprawia, że trudno być nieświadomym ryzyka, zaś bierność i obojętność uznaje się za przejaw nieodpowiedzialności. I tak medycyna szerzy ideę, że choroby można uniknąć, i obliguje w ten sposób jednostki do poszukiwania wiedzy i niwelacji ryzyka. Odwraca to jednak uwagę od społecznych uwarunkowań chorób i maskuje konieczność reform.

EN

The concept of risk is one of the key categories of modern medicine. By stressing its three types, environmental risk, risk associated with lifestyle and genetic risk, medicine emphasizes personal responsibility for health and the management of risk. This results in bringing complex social problems down to the personal level. Such politics of “victim blaming” is reinforced by genetics, which emphasizes inherited predispositions to diseases, thus shifting responsibility for health from the government toward the individual. Medicine argues that health and illness depend on biochemical laws and personal lifestyle. Because information regarding risks is omnipresent it is impossible to be unaware of them. Ignorance and negligence are treated as irresponsibility. Consequently, medicine promotes the idea that disease can be prevented. It obliges individuals to look for information and to manage personal risk. Yet, it masks the social determinants of health and the necessity of social reforms.

4

Genetyzacja społeczeństwa. Społeczne konsekwencje nowej genetyki

80%

Domaradzki J.

Studia Socjologiczne

|

2012

|

issue 2(205)

9-26

EN

The 20th century witnessed the emergence of a new paradigm: genetic determinism which permeates biology, medicine and Western culture. It is commonly believed that the answer to questions regarding human health, personality traits, behavior and human nature in general can be found in human genome. The paper aims to look beyond the medicalization thesis toward the process of genetisation of society. Its main tenet is that the development of new genetics transforms social relations, culture, society and politics. Therefore, the objectives of the author are: 1) to discuss the impact of the new genetics on the emergence of new expressions of personal and collective identities, new forms of biopolitics and governmentality as well as the transformation of the idea of citizenship and ethos of duty, and 2) to present a critical analysis of the discourse of the new genetics.

PL

Wiek XX był świadkiem narodzin nowego paradygmatu: genetycznego determinizmu, który przenika biologię, medycynę i kulturę Zachodu. Powszechnie uważa się, że w genach tkwi odpowiedź na pytania o ludzkie choroby, cechy osobowości i zachowania, a nawet na- turę ludzką. Tematem tekstu jest wyłaniająca się z tezy o medykalizacji życia społecznego genetyzacja społeczeństwa. Podstawowym twierdzeniem tekstu jest założenie, że rozwój no- wej genetyki przekształca relacje międzyludzkie, społeczeństwo, kulturę i politykę. Cel jest dwojaki: 1) ukazanie wpływu, jaki nowa genetyka wywiera na wyłonienie się nowych form ryzyka, etyki, indywidualnych i zbiorowych tożsamości, biopolityki i obywatelstwa oraz 2) krytyczna analiza dyskursu nowej genetyki.

5

Bioethical Aspects of Human Geneticization

71%

Leźnicki M.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2020

|

vol. 18

|

issue 3

7-17

RU

Human geneticization, discussed in the following text, is usually associated with the bio-medical practices aimed at human improvement, with the use of genetic enhancement, also understood as genetic improvement or genetic correction. Despite the wide range of benefits claimed by scientists (including biotechnologists and geneticists), these practices undoubtedly generate a number of ethical and legal problems. They concern, among other things, the legitimacy of conducting research in the field of biotechnology or genetics, including reprogenetics, its possible direction, projections related to the development of the research, as well as the methods and means used to control the aforementioned research, or even the problem of both the legislative and moral validity of its further practical implementation. This can be seen, for example, in the ongoing discussion on the geneticization of human life, and in the broader context of its progressive biomedicalization. In view of the considerable breadth and complexity of the issue of geneticization, this text focuses primarily on a closer examination of the possibilities that genetic enhancements, supported by the potential which genetic engineering might bring, followed by due consideration of selected bio-ethical dilemmas that may arise from the application of such enhancements.

PL

Genetyzacja człowieka łączy się z praktykami biomedycznymi, mającymi na celu ulepszanie ludzi poprzez zastosowanie wzmocnień genetycznych, nazywanych także udoskonaleniem genetycznym lub korekcją genetyczną. Pomimo szerokiego wachlarza deklarowanych przez naukowców (w tym biotechnologów i genetyków) korzyści, jakie wynikają z zastosowania wspomnianych praktyk, generują one bezspornie szereg problemów natury etyczno-prawnej. Wątpliwości dotyczą m.in. zasadności prowadzenia prac badawczych w obszarze biotechnologii czy genetyki, w tym reprogenetyki, ich możliwego kierunku, prognoz związanych z rozwojem badań, celowości stosowanych metod i środków kontroli oraz słuszności legislacyjnej i moralnej ich dalszego praktycznego wdrażania. Tego rodzaju wątpliwości potwierdza dyskusja wokół genetyzacji życia ludzkiego, która w szerszym kontekście dotyczy jego postępującej biomedykalizacji. Z uwagi na szerokość i złożoność zagadnienia genetyzacji, w artykule skoncentrowano się przede wszystkim na bliższym prześledzeniu możliwości, jakie mogą potencjalnie przynieść wzmocnienia genetyczne, wsparte potencjałem inżynierii genetycznej. Analizie poddano także wybrane dylematy bioetyczne, które łączą się z wykorzystaniem tego rodzaju wzmocnień.

Refine search results

2 Studia Socjologiczne

1 Diametros

1 Przegląd Socjologiczny

1 Studia Ecologiae et Bioethicae

4 Domaradzki J.

1 Leźnicki M.

1 2020

2 2017

2 2012

Medykalizacja a genetyzacja: ciągłość czy zmiana?

Genetyka, esencjalizm i tożsamość

Genetyka, prywatyzacja ryzyka i polityka kozła ofiarnego

Genetyzacja społeczeństwa. Społeczne konsekwencje nowej genetyki

Bioethical Aspects of Human Geneticization