Search results

1

Istota i uwarunkowania rachunkowości w gospodarce leśnej – ujęcie retro- i prospektywne

100%

Szczypa P.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2018

|

issue 503

454-463

PL

Rachunkowość leśna stanowi normalny system rachunkowości, który jednak z uwagi na długotrwały biologiczny proces produkcji drewna miał i nadal ma liczne problemy, szczególnie w zakresie wyceny. Celem opracowania jest przedstawienie odrębności struktury ekonomicznej leśnictwa i jej wpływu na rachunkowość. Cel ten będzie realizowany w ramach badań porównawczych współczesnych uwarunkowań rachunkowości w gospodarce leśnej z tymi prezentowanymi pięćdziesiąt lat temu, które zostały ujęte w podręczniku dla studentów wydziałów leśnych wyższych szkół rolniczych w Polsce, autorstwa M. Chodźko, J. Gregorowicz, T. Molendy pt. Finanse i rachunkowość przedsiębiorstw lasów państwowych. Ponadto w opracowaniu zostanie wykorzystana metoda rozumowania indukcyjnego i dedukcyjnego. Przyjęto następującą hipotezę: mimo upływu pięćdziesięciu lat rachunkowość w gospodarce leśnej stoi przed tymi samymi kluczowymi wyzwaniami świadczącymi o specyficznych, ekonomicznych uwarunkowaniach leśnictwa. Hipoteza została zweryfikowana pozytywnie.

2

Wycena zjawisk gospodarczych w rachunkowości zarządczej Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe

88%

Szczypa P., Adamowicz K.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2018

|

issue 514

428-437

PL

Zjawiska gospodarcze mogą służyć do podejmowania decyzji pod warunkiem, że opisują jej funkcjonowanie w ramach dokładnych wielkości. Wielkości te wyrażone liczbowo określa się jako informacje ekonomiczne, a rachunkowość dokonuje ich wartościowania (wycena). Rozwiązanie problemów decyzyjnych, przed którymi stoi Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe (PGL LP), coraz częściej wymaga informacji emitowanych z podsystemu rachunkowości zarządczej. Celem artykułu jest: (1) zdefiniowanie kluczowych pojęć ujętych w tytule; (2) zidentyfikowanie mierników do wyceny zjawisk gospodarczych w rachunkowości zarządczej PGL LP; (3) określenie kierunków zmian w zakresie wyceny zjawisk gospodarczych w rachunkowości zarządczej PGL LP. Artykuł ma charakter opracowania teoretycznego. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na potrzebę opracowania katalogu miar służących do wyceny pozaprodukcyjnych funkcji lasu i ustalenia metody wyceny drzewostanów, gwarantujących ich ujawnienie w sprawozdaniu finansowym.

3

Wybrane metody oceny zrównoważenia gospodarki leśnej

75%

Kruk H.

Optimum. Studia Ekonomiczne

|

2017

|

vol. 4(88)

PL

Założenia koncepcji trwałego i zrównoważonego rozwoju są wdrażane do różnych działów gospodarki, w tym do leśnictwa. Celem zrównoważonej gospodarki leśnej jest utrzymanie żywotności i potencjału produkcyjnego lasów w długim czasie, zachowanie ich bioróżnorodności oraz wszystkich funkcji pełnionych przez lasy, tj. : gospodarczych, ekologicznych i społecznych. Jednak konieczne jest monitowanie, czy przyjęte cele są osiągane, a zasady – przestrzegane. W związku z tym, stosuje się różne metody oceny zrównoważenia, najczęściej zestawy mierników. Celem artykułu jest analiza wybranych, powszechnie stosowanych systemów wskaźników oraz próba oceny stopnia zrównoważenia polskiego leśnictwa i zmian zachodzących w gospodarce leśnej.

EN

The principles of sustainable development are implemented in many sectors of the economy, including forestry. The main aim of sustainable forest management (SFM) is to preserve the vitality of forests and their productive potential in the long term, maintain their biodiversity and all the functions: ecological, economic, and social ones. It is crucial to the process of sustainability that the assumed goals are achieved and that the principles are respected. In SFM, various methods of assessment are used, usually based on a system of indicators. The aim of the paper is to analyse selected, commonly used indicators and to estimate the level of sustainability in the Polish forestry and its changes in time.

4

ZASTOSOWANIE METODY DEA W OCENIE EFEKTYWNOŚCI GOSPODAROWANIA NADLEŚNICTW – ORIENTACJA NA PRODUKTY

75%

Młynarski W., Prędki A.

Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych

|

2016

|

vol. 17

|

issue 2

86-100

PL

Celem pracy jest ocena efektywności finansowej i zasobów gospodarczych nadleśnictw w Polsce Południowej w 2012 roku za pomocą metody DEA. W ramach analizy efektywności finansowej, określono maksymalne, potencjalne przychody ze sprzedaży drewna dla poszczególnych nadleśnictw przy danych kosztach. Z kolei, przy przeprowadzaniu analizy efektywności zasobów gospodarczych, próbowano określić maksymalną ilość drewna, możliwą technologicznie do pozyskania przy danych zasobach. Szczególną uwagę poświęcono jednostkom uznanym za skrajnie nieefektywne, dla których przeprowadzono analizę za pomocą tzw. wzorców efektywności. Dodatkowo, w celu wprowadzenia rankingu wśród jednostek efektywnych i uszczegółowienia interpretacji miar efektywności, wykorzystano model nadefektywności.

EN

The aim of this paper is to evaluate financial and economic resources efficiency of forest districts in the South Poland in 2012 by means of DEA. Within financial efficiency analysis, maximal potential lumber sales income for the forest districts at fixed costs was determined. Next, within economic resources efficiency analysis, the maximal amount of lumber is evaluated, which is technologically achievable at some fixed resources. Special attention was paid to extremely inefficient units, where an analysis using the so-called benchmarks of efficiency was performed. Additionally, in order to rank the units classified as efficient and to expand the interpretation of the efficiency measures, the super-efficiency model was employed.

5

Cele polityki ekologicznej Polski i Unii Europejskiej z uwzględnieniem gospodarki leśnej

75%

Krajewska B.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2006

|

vol. 4

|

issue 1

259-279

6

Wpływ działalności antropogenicznej na obecną strukturę genetyczną populacji drzew leśnych

71%

Nowakowska J. A.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2018

|

vol. 16

|

issue 3

63-71

EN

Human activity has always had an impact on the species composition and genetic structure of species that make up the forest ecosystem. The results of DNA-based studies confirm the influence of current and past forest management on the current level of genetic variability of forest tree populations. Molecular analysis enables the study of gene flow between generations and reflects the history of post-glacial migration of species from southern refugia of Europe to Poland. Thanks to DNA markers, it is possible to precisely distinguish species hybrids, e.g. between Japanese and European larches. In timber trade market, the comparison of the DNA profiles of a stolen tree with a stump left in the forest provides strong evidence in judiciary pursuits concerning the illegal logging. Genetic transformation of the tree genome allows to obtain wood with altered lignin structure, higher increment and increased assimilation of CO2 in the leaves. Genetic modifications are also aimed at enhanced immunity of cultured tree species to fungal pathogens or insect pests and to plant protection products on fast-growing GMO trees.

PL

Działalność człowieka od zawsze miała wpływ na skład gatunkowy i strukturę genetyczną gatunków tworzących ekosystem leśny. Wyniki badań DNA potwierdzają wpływ obecnej i przeszłej gospodarki leśnej na obecny poziom zmienności genetycznej populacji drzew leśnych. Analiza molekularna pozwala określić pokrewieństwo genetyczne gatunków drzew leśnych, umożliwia badanie przepływu genów między pokoleniami, oraz odzwierciedla historię polodowcowej migracji gatunków z refugiów południowej Europy do Polski. Dzięki markerom DNA można precyzyjnie odróżnić mieszańce gatunkowe np. modrzewia japońskiego i europejskiego. Porównanie profili DNA kradzionego drzewa z pniakiem pozostawionym w lesie, dostarcza mocnych dowodów w sprawach dotyczących nielegalnego handlu drewnem. Genetyczna transformacja genomu drzew pozwala uzyskać drewno o zmienionej strukturze lignin, oraz zwiększoną asymilację CO2 w liściach. Modyfikacje genetyczne zmierzają też w kierunku wzmocnionej odporności hodowanych gatunków drzew na patogeny grzybowe lub szkodniki owadzie oraz na środki ochrony roślin na plantacjach drzew szybkorosnących GMO.

7

Rola funduszu leśnego w wyrównywaniu niedoborów finansowych w nadleśnictwach

63%

Stebnicki M.

Zarządzanie Publiczne / Public Governance

|

2018

|

issue 1(43)

104-116

PL

Lasy Państwowe prowadzą działalność na zasadzie samodzielności finansowej i pokrywają koszty działalności z własnych przychodów (ustawa o lasach, rozdz. 8, art. 50); celem nadleśnictw nie jest maksymalizacja zysku, lecz realizacja funkcji gospodarczych, produkcyjnych, pozaprodukcyjnych przyrodniczych i funkcji społecznych. Aby taka gospodarka mogła być prowadzona na terenie całego kraju, nawet w tych nadleśnictwach, których koszty są wyższe od osiąganych przychodów, wyodrębniony został fundusz leśny, którego zadaniem jest wyrównywanie niedoborów finansowych w nadleśnictwach deficytowych. Fundusz leśny to instrument finansowy, którego środki przeznaczone są na wykonywanie zadań określonych w ustawie o lasach, w szczególności na: wyrównywanie niedoborów powstających przy realizacji zadań gospodarki leśnej; wspólne przedsięwzięcia jednostek organizacyjnych lasów państwowych; tworzenie infrastruktury niezbędnej do prowadzenia gospodarki leśnej oraz prace związane z oceną i prognozowaniem stanu lasów i zasobów leśnych. Zasady redystrybucji funduszu leśnego nie są jasno określone, co powoduje że każda Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych (RDLP) przyjmuje różne kryteria związane z redystrybucją funduszu leśnego. Celem artykułu jest określenie znaczenia funduszu leśnego na wyrównywanie niedoborów finansowych nadleśnictw na podstawie otrzymanych z Dyrekcji Generalnej lasów Państwowych (DGLP) danych za 2014 r. Wielkość odpisu w 2014 r. wynosiła 14,50% wartości sprzedaży drewna dla poszczególnych RDLP. Każda RDLP różnicuje wielkość odpisu i dopłaty z funduszu leśnego przeznaczone na poszczególne nadleśnictwa i tym samym wpływa na płynność finansową oraz rentowność nadzorowanych nadleśnictw. Artykuł przygotowano na podstawie wybranej literatury, analizy materiałów otrzymanych z Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, własnych analiz i doświadczenia zdobytego w pracy zawodowej w Lasach Państwowych.

EN

The company Lasy Państwowe (State Forests) is financially autonomous and covers the costs of its activity from its own revenues (Chapter 8, Article 50, of the Act). It is not its objective to maximize profits but to perform economic, productive and non-productive natural and social functions. In order to ensure that such activities may be conducted throughout Poland, even in those forest districts where the costs are higher than the revenues generated, the forest fund has been established to offset financial deficits in loss-making forest districts. The forest fund is a financial instrument spent on tasks defined in the forest act, especially to offset deficits due to the costs of forest management, joint ventures of the company’s organizational units, creation of the infrastructure necessary to conduct forest management, as well as evaluating and estimating the forests and their resources. The rules of forest fund redistribution are not clearly specified, which is why each Regional Directorate of State Forests (RDSF) adopts different criteria relating to its redistribution. The aim of the paper is to define the role of the forest fund in balancing financial deficits in forest districts on the basis of data received from General Directorate of State Forests for the year 2014. The write-off in 2014 amounted to 14.5% of timber sales for individual RDSFs. Each RDSF differentiates the write-off and the subsidies from the forest fund for individual forest districts and inf luences liquidity and profitability of the forest districts it supervises. This paper was prepared on the basis of selected literature, analysis of materials received from the General Directorate of State Forests, own analyses and the experience gained in the course of professional work in the State Forests.

8

Gospodarka leśna w obliczu potrzeb ochrony przyrody.

63%

Machoń M.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2013

|

vol. 13

155-171

PL

Lasami państwowymi w Polsce w imieniu Skarbu Państwa zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, jako statio fisci. W ramach zarządu Lasy winny prowadzić trwale zrównoważoną gospodarkę leśną. Las jako jeden z najważniejszych komponentów środowiska przyrodniczego, obok pozyskania drewna, ma do spełnienia przede wszystkim funkcje społeczne jak również ochrony przyrody. Szeroko i prawidłowo rozumiana ochrona przyrody, nie jest jednak tożsama z gospodarką leśną, gdzie funkcje gospodarcze i pozyskanie drewna są działaniami wiodącymi.

EN

In Poland, on behalf of the state treasury, a National Forest Household is managing National Forests, as statio fisci. In frames of the management board Forests should lead the sustainable forest management permanently. Forest, as one of the most important components of the natural environment, besides acquiring wood has, above all, social functions as well as the conservations of nature to fulfill. Widely and correctly understood conservation of nature is not identical with the forest management, where economic functions and acquiring wood are leading actions.

9

Zasady ogólne gospodarki leśnej i prawa leśnego

63%

Chmielewski J.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2015

|

vol. 7

|

issue 1

97-124

EN

Forestry Law does not constitute an autonomous branch of law – it is in fact most commonly percieved as part of the environmental law. However, this does not mean, that it is impossible to extract general principles of the Forest Law. The Forest Act contains a catalogue of explicitly formulated general principles of forest management, which at the same time are the principles of forest law. Furthermore, it is possible to reconstruct some addi tional general principles from specific provisions of the Forest Act, as well as to indicate those of the principles of the environmental law, which may be extended to forestry regulations. The aim of this paper is therefore to formulate and analyse the general principles: (1) expressly articulated by the legislature; (2) possible to reconstruct from the detailed provisions of the Forest Act; (3) of the environmental law, which can be applied to forestry regulations. The result of the survey is a more extensive catalogue of general principles of forest law in directive-descriptive terms, which may contribute to the extension of the autonomy of the forest law.

PL

Prawo leśne nie stanowi autonomicznej gałęzi prawa – jest bowiem najczęściej postrzegane jako część prawa ochrony środowiska. Nie oznacza to jednak, że nie da się wyodrębnić zasad ogólnych prawa leśnego. Ustawa o lasach zawiera katalog explicite sformułowanych zasad ogólnych gospodarki leśnej, będących jednocześnie zasadami prawa leśnego. Ponadto możliwe jest zrekonstruowanie kolejnych zasad ogólnych ze szczegółowych przepisów ustawy o lasach, a także wskazanie tych zasad prawa ochrony środowiska, które mogą zostać rozciągnięte na regulacje leśne. Celem niniejszego opracowania jest więc sformułowanie i analiza zasad ogólnych: (1) expressis verbis wyartykułowanych przez ustawodawcę; (2) możliwych do zrekonstruowania w oparciu o szczegółowe unormowania ustawy o lasach; (3) prawa ochrony środowiska, które mogą być aplikowane do regulacji leśnych. Efektem badania jest stworzenie bardziej rozbudowanego katalogu zasad ogólnych prawa leśnego w ujęciu dyrektywalno-opisowym, co może przyczyniać się do poszerzenia autonomii prawa leśnego.

10

Naturalne i sztuczne zagrożenia lasów w Nadleśnictwie Ujsoły

63%

Bednarz D.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica

|

2021

|

vol. 17

44-63

EN

This article includes an overview of factors affecting the decay of forest in the Ujsoły Forest District and presents ways to combat these factors, carried out by the Forest District. It was shown that there are natural and artificial hazards that have a negative impact on the health condition of forests in the Ujsoły Forest District. Their evaluation was based on the materials made available by the Forest Inspectorate, the results of the interview with its employees and survey information obtained from the local population, as well as own field observations. The research shows that the most negative impact on the health condition of forests in the Ujsoły Forest District are insects, mainly spruce bark beetle. Pests are fungi, animals, as well as some climatic factors. Their disposal is difficult, but it can be weakened by properly managed forest management by both the forest inspectorate and private forest owners.

PL

Praca zawiera przegląd czynników wpływających na obumieranie drzewostanów w Nadleśnictwie Ujsoły oraz przedstawia sposoby walki z tymi czynnikami, podejmowane przez Nadleśnictwo. Wykazano, że istnieją zagrożenia naturalne i sztuczne, które negatywnie wpływają na stan zdrowotny lasów w Nadleśnictwie Ujsoły. Do ich oceny wykorzystano dostępne materiały z tego Nadleśnictwa, wyniki wywiadu z jego pracownikami oraz informacje ankietowe uzyskane od miejscowej ludności, a także własne terenowe obserwacje. Z przeprowadzonych badań wynika, że najbardziej negatywny wpływ na stan zdrowotny lasów Nadleśnictwa Ujsoły mają owady, głównie kornik drukarz. Szkodnikami są grzyby, zwierzęta, a także niektóre czynniki klimatyczne. Ich unieszkodliwienie jest trudne, ale może je osłabić prawidłowo prowadzona gospodarki leśna zarówno przez nadleśnictwo, jak i prywatnych właścicieli lasów.

11

Służba leśna Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846). Organizacja i formy działalności. Część I: Lasy państwowe i prywatne, personalia i finanse, zwalczanie przestępstw leśnych

63%

Mataniak M.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2017

|

issue 20

117-134

EN

The article presents some organizational principles of the Forestry Unit in the Free City of Krakow (1815–1846) as well as first years of its incorporation to Austria (1846–1853). A forestal administration list of persons was retrieved (governmental district forester, inspectors of governmental and private forests, forest guards and foresters) and principles of its funding from the budget of the Free City of Krakow (including the amount of foresters’ remunerations) were discussed in detail. Eventually, the importance of forest economy earnings to State Treasury was presented as well as a division of forests into state (treasury) and private ones. The principles of fighting incidents which posed a threat to forestal substances in the form of infringements of approved economic planning (logging) and illegal deforestation and fires were shown separately. The article is based on rich records of archives coming from the National Archives in Krakow.

PL

W artykule przedstawiono zasady organizacyjne Służby leśnej w Wolnym Mieście Krakowie (1815–1846), jak również w pierwszych latach po jego inkorporacji do Austrii (1846–1853). Odtworzono skład personalny administracji leśnej (Nadleśniczy Rządowy, Kontrolerzy Lasów Rządowych i Prywatnych, strażnicy leśni, gajowi) oraz szczegółowo omówiono zasady jej finansowania z budżetu WMK (w tym wysokość wynagrodzeń leśników), wreszcie – ukazano znaczenie dochodów z gospodarki leśnej dla Skarbu Publicznego, a w dalszej kolejności również podział lasów na państwowe (skarbowe) i prywatne. Osobno przedstawiono zasady zwalczania zjawisk stanowiących zagrożenie dla substancji leśnej w postaci naruszeń zatwierdzonych planów gospodarczych (wyrębów) oraz nielegalnej wycinki drzew, a także pożarów itp. Artykuł oparto o bogate zasoby archiwalne pochodzące z Archiwum Narodowego w Krakowie.

12

Białowieża Primaeval Forest – a Conflict between the Polish Government and the European Commission

63%

Kmiecik Z. R., Furtak-Niczyporuk M., Grzywaczewski G., Kitowski I.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2023

|

vol. 32

|

issue 5

217-238

PL

W artykule opisano podłoże, genezę, przebieg i wynik sporu między Polską a Komisją Europejską, który toczył się w latach 2016–2018 o gospodarkę leśną prowadzoną w Puszczy Białowieskiej. Spór toczył się na dwóch powiązanych ze sobą płaszczyznach: przyrodniczej i prawnej. Główną osią sporu była różnica poglądów na to, jakie działania mogą przynieść skutek w walce z gradacją kornika drukarza, która w 2015 r. nastąpiła z wyjątkową intensywnością w Puszczy Białowieskiej, a także jakie działania byłyby najkorzystniejsze w kontekście zachowania rzadkich gatunków ptaków i owadów współtworzących faunę Puszczy. W artykule obszernie zaprezentowano argumenty podnoszone przez obie strony w postępowaniu przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które uruchomione zostało skargą wniesioną przez Komisję Europejską. Jako komentarz do tych argumentów przedstawiono poglądy wyrażane w nauce odnośnie do pożądanych sposobów reagowania na okresowe gradacje kornika drukarza, celowości i skuteczności kwestionowanych przez Komisję Europejską działań gospodarczych oraz wpływu owych działań na stan podlegających ochronie siedlisk przyrodniczych, owadów i ptaków. Prawny wymiar sporu sprowadzał się do kwestii, jakie działania w zaistniałej sytuacji są dozwolone, nakazane bądź zakazane w świetle prawa polskiego i unijnego.

EN

The article describes the natural background, the origin, the course and the outcome of the dispute between Poland and the European Commission which was going on in the years 2016–2018 regarding the forest management performed in the Białowieża Forest. The dispute took place on two interrelated levels: natural and legal. The main axis of the dispute between the Polish government and the European Commission was the difference of views as to what actions would prove effective in the fight against the latest gradation of the bark beetle, which occurred with exceptional intensity in the Białowieża Forest in 2015, and what actions would be most beneficial in the context of preserving rare species of birds and insects that make up the fauna of the Białowieża Forest. The article presents extensively the arguments raised by both parties to the conflict in the proceedings before the Court of Justice of the European Union, which were initiated by a complaint filed by the European Commission. As a commentary on these arguments, the views expressed in the scientific literature as to the proper reaction in response to a recurrent infestation of the bark beetle, usefulness and efficacy of the active forest management operations questioned by the European Commission, as well as an impact of these operations on the conservation of natural habitats, insects and birds are presented. The legal dimension of the dispute boiled down to the question of what actions in the situation were allowed, required or prohibited under Polish and EU law.

13

Ochrona przyrody i gospodarka leśna w Puszczy Białowieskiej : Brak kompleksowej strategii działania

51%

Krzywicka A.

Kontrola Państwowa

|

2020

|

vol. 65

|

issue 5 (394)

33-44

EN

The Białowieska Forest is one of Poland’s ten UNESCO Biosphere Reserves, which protect unique nature and cultural values of the area. In 2008, the Polish part of the Białowieska Forest was covered with the Natura 2000 PLC200004 protection. Therefore, it is a unique area, where forest management calls for special care and respecting of regulations on nature protection. However, as a result of the decisions on increased felling of trees, justified with the intention to reduce massive attacks of the European spruce bark beetle, on 20th July 2017 the European Commission filed a complaint to the EU Court of Justice claiming Poland had failed to meet the requ irements stemming from the Bird Directive and the Habitats Directive. On 17th April 2018, the Court of Justice confirmed the stance of the Commission. As a result, from July 2018 to January 2019, the Supreme Audit Office of Poland conducted the audit to check whether forest management in the Białowieska Forest was compliant with the law, including nature protection requirements.

PL

Białowieski Park Narodowy należy do światowego dziedzictwa UNESCO od 1979 r. W 1992 r. jego obszar powiększono o białoruską część Puszczy Białowieskiej, a w 2014 r. ponownie go poszerzono. Obecnie obejmuje cały jej teren po obu stronach granicy o powierzchni 141 885 ha. Obowiązkiem Polski jako strony Konwencji UNESCO z 1972 r. dotyczącej Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego jest ochrona Puszczy przed zniszczeniem i zachowanie jej w niezmienionej postaci dla przyszłych pokoleń. Z ustaleń kontroli NIK wynika jednak, że w latach 2008–2018 nie opracowano opartej na merytorycznych podstawach strategii prowadzenia gospodarki leśnej w Puszczy, która służyłaby jej ochronie. Prowadzenie cięć w drzewostanach zagrożonych obecnością kornika drukarza nie zawsze było zaś poprzedzone wnikliwą oceną ich wpływu na siedliska i gatunki chronione.

14

Służba leśna Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846). Organizacja i formy działalności. Część II: Gospodarka leśna

45%

Mataniak M.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2018

|

vol. 21

89-112

EN

The article presents the main forms of forest management, applied by the Forestry Unit in the Free City Of Krakow (1815–1846). For the purpose by the article, forest management is understood as the total of economic operations in the field of use, care and renewal of forests, which are a refinement of the methods of its breeding and decorating. It was shown that the measurements of forests, governmental and private, and then their division into the felling were of primary importance for the discussed issue. Economic plans were equally important, which apart from data on forests (location, area, planted species and their age) also contained information on planned forest crops and intended logging. They were prepared by the governmental district forester. Th e use of the Regulation of the Governing Senate of 1829 regarding the „classification and marking of wood”, including the content of reports that delegated officials of the Department of Public Income prepared, was discussed in detail. They contained detailed data on the firewood and material cut out in individual „full-time years”, the remanent inventory (wood left for the next fulltime year), and the destination of timber harvested in „national forests” (construction of government buildings, roads and bridges; equipment for primary schools and government mines, heating allowances for hospitals, officials, parish priests). The subject of supervision over forest management in private property was discussed. Attention was paid to the practical significance of forest maps prepared by the government geometers. It was mentioned about the transport of timber by water (Vistula, Przemsza) and land, organization of the Vistula composition and places to collect wood before it was floated. The attention was paid to the care for forest infrastructure, which formed forester’s lodges, in the final period of the Republic of Krakow, also dryers for pine, spruce and larch seeds. The issue of hunting in fiscal and private forests has also been mentioned. The forest management methods used in the 19th century in the Kingdom of Poland, Prussia and Austria were also presented.

PL

W artykule przedstawiono najważniejsze formy realizowania gospodarki leśnej, stosowane przez administrację leśną Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846). Na potrzeby artykułu gospodarka leśna jest rozumiana jako ogół zabiegów gospodarczych z zakresu użytkowania, pielęgnacji i odnawiania lasów, będących uściśleniem metod jego hodowli i urządzania. Wykazano, że dla omawianego zagadnienia podstawowe znaczenie miały pomiary lasów – skarbowych (rządowych) i prywatnych – a następnie ich podział na poręby. Równie istotne były plany gospodarcze (plany ekonomiczne), które oprócz danych o lasach (lokalizacja, powierzchnia, posadzone gatunki oraz ich wiek), zawierały też informacje o planowanych uprawach leśnych i zamierzonym wyrębie. Plany gospodarcze sporządzał Nadleśniczy Rządowy. Szczegółowo omówiono stosowanie rozporządzenia Senatu Rządzącego z 1829 r. w przedmiocie „klasyfikacji i cechowania drewna”, w tym zawartość raportów, które sporządzali wydelegowani urzędnicy Wydziału Dochodów Publicznych. Zawierały one szczegółowe dane o wyciętym w poszczególnych „latach etatowych” drewnie opałowym i materiałowym, stwierdzonym remanencie (drewno pozostawione na kolejny rok etatowy), a także sposobie przeznaczenia pozyskanego w „lasach narodowych” drewna (budowa gmachów rządowych, dróg i mostów; budowa i wyposażenie szkół początkowych oraz kopalni rządowych; deputaty opałowe dla szpitali, urzędników, proboszczów). Poruszono także temat nadzoru nad gospodarką leśną w majątkach prywatnych. Zwrócono uwagę na praktyczne znaczenie map leśnych, sporządzanych przez geometrów rządowych. Wspomniano o transporcie drewna drogą wodną (Wisła, Przemsza) i lądową, organizacji składu nadwiślańskiego oraz miejsc do gromadzenia drewna przed jego spławieniem. Wskazano na dbałość o infrastrukturę leśną, którą tworzyły leśniczówki, a w końcowym okresie Rzeczypospolitej Krakowskiej, także suszarnie nasion sosnowych, świerkowych i modrzewiowych. Zasygnalizowano też problematykę łowiectwa w lasach skarbowych i prywatnych. Przedstawiono metody gospodarowania lasami, stosowane w XIX w. w Królestwie Polskim, Prusach i Austrii.

Refine search results

Istota i uwarunkowania rachunkowości w gospodarce leśnej – ujęcie retro- i prospektywne

Wycena zjawisk gospodarczych w rachunkowości zarządczej Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe

Wybrane metody oceny zrównoważenia gospodarki leśnej

ZASTOSOWANIE METODY DEA W OCENIE EFEKTYWNOŚCI GOSPODAROWANIA NADLEŚNICTW – ORIENTACJA NA PRODUKTY

Cele polityki ekologicznej Polski i Unii Europejskiej z uwzględnieniem gospodarki leśnej

Wpływ działalności antropogenicznej na obecną strukturę genetyczną populacji drzew leśnych

Rola funduszu leśnego w wyrównywaniu niedoborów finansowych w nadleśnictwach

Gospodarka leśna w obliczu potrzeb ochrony przyrody.

Zasady ogólne gospodarki leśnej i prawa leśnego

Naturalne i sztuczne zagrożenia lasów w Nadleśnictwie Ujsoły

Służba leśna Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846). Organizacja i formy działalności. Część I: Lasy państwowe i prywatne, personalia i finanse, zwalczanie przestępstw leśnych

Białowieża Primaeval Forest – a Conflict between the Polish Government and the European Commission

Ochrona przyrody i gospodarka leśna w Puszczy Białowieskiej : Brak kompleksowej strategii działania

Służba leśna Wolnego Miasta Krakowa (1815–1846). Organizacja i formy działalności. Część II: Gospodarka leśna