Search results

1

Koncepcja tworzenia Atlasu gwar białoruskich na Łotwie

100%

Jankowiak M.

Gwary Dziś

|

2022

|

vol. 15

39-45

EN

The article presents the concept of creating the Atlas of Belarusian dialects in Latvia The research material was collected by the author during his dialectological expeditions in 2004–2009/2022, in total about 230 h. of interviews. The publication will consist of maps presenting different phonetic and grammatical features and vocabulary, as well as overview maps (classification of sub-dialects, distribution in different historical periods, etc.). The atlas will present not only the features included in the Dialectological Atlas of the Belarusian language; it also shows its relations with other languages (and their sub-dialects) – Polish, Russian and the Baltic languages.

PL

W artykule zaprezentowano koncepcję tworzenia Atlasu gwar białoruskich na Łotwie. Podstawę materiałową stanowią badania własne autora, zebrane w trakcie ekspedycji dialektologicznych w latach 2004–2009/2022, łącznie ok. 230 godz. wywiadów. Publikacja będzie się składała z map prezentujących różne cechy fonetyczno-gramatyczne i leksykę oraz mapy poglądowe (klasyfikacja gwar, dystrybucja w różnych okresach historycznych etc.). W atlasie zostaną przedstawione nie tylko cechy uwzględnione w Dialektologicznym atlasie języka białoruskiego, ale również ukazujące związki z językami (i ich dialektami) – polskim, rosyjskim i bałtyckimi.

2

Osobowe nomina agentis na Białostocczyźnie w badaniach profesora Michała Sajewicza

100%

Goral A.

Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie

|

2020

|

vol. 9

EN

The article presents the achievements of Professor Michał Sajewicz in the field of research on the category of personal nomina agentis on the Polish-Belarusian border (the Bialystok region in Poland). The source materials consist of Sajewicz’s publications dedicated to the functioning and derivation of masculine-personal names with a suffixal word-formation in central and southern parts of the Bialystok region, including monographs and scholarly articles published, among others, in journals such as Rozprawy Slawistyczne, Slavia Orientalis, Etnolingwistyka, Roczniki Humanistyczne KUL, Acta Albaruthenica, Acta Polono-Ruthenica, Belarusica-Albaruthenica. The analysis is based on the descriptive method, while the publications are analyzed in a chronological order (from the earliest issued). The study proves that the Lublin researcher has contributed significantly to the enrichment of the knowledge about the state of the southernmost dialects located in the Bialystok region, belonging to the south-western Belarusian dialect. In the scope of analysis, he revealed that the process of derivation does not differ significantly from the wording of the noun in the standard Belarusian language.

PL

Artykuł poświęcono dorobkowi profesora Michała Sajewicza w zakresie badań nad kategorią osobowych nazw wykonawców czynności (nomina agentis) na pograniczu polsko-białoruskim na Białostocczyźnie (Polska). Jako bazę materiałową wykorzystano publikacje slawisty, obejmujące monografie oraz artykuły naukowe wydane między innymi w takich czasopismach, jak Rozprawy Slawistyczne, Slavia Orientalis, Etnolingwistyka, Roczniki Humanistyczne KUL, Acta Albaruthenica, Acta Polono-Ruthenica, Biełarusika-Albaruthenica, poświęcone funkcjonowaniu i derywacji nazw męskoosobowych z sufiksalnym formantem słowotwórczym na Białostocczyźnie środkowej i południowej. Przeprowadzoną analizę oparto na metodzie opisowej, natomiast publikacje są analizowane w porządku chronologicznym (od najwcześniej wydanych). Badanie dowiodło, że lubelski badacz w sposób znaczący przyczynił się do wzbogacenia wiedzy na temat stanu najdalej na południe położonych gwar na terenie Białostocczyzny, należących do południowo-zachodniego dialektu języka białoruskiego. W zakresie badanej kategorii nazw językoznawca wykazał, że proces ich derywacji nie różni się zasadniczo od słowotwórstwa rzeczownika w literackiej odmianie języka białoruskiego.

3

Północna grupa gwar białoruskich jako przykład związków z sąsiednimi grupami etnicznymi i językami

80%

Jankowiak M.

Acta Albaruthenica

|

2021

|

issue 21

207-217

PL

W artykule omówiona została północna grupa gwar północno-wschod¬niego dialektu języka białoruskiego, która należy do najsłabiej zbadanych tak pod względem struktury, jak i samej genezy. Charakteryzuje się przede wszystkim szere¬giem cech leksykalnych i leksykalno-semantycznych, typowych nie tylko dla tego obszaru Białorusi, ale łączących ją z gwarami rosyjskimi a także dialektami języków bałtyckich. Cechy te formowały się w różnych okresach historycznych – do najstarszych (z czasów sprzed piśmiennictwa) należą m. in. tzw. cokan’e oraz zachowanie sufiksu -dl- tworzącego nazwy przyrządów gospodarczych, synkretyzm końcówek rzeczowników odnosi się zapewne do okresu ogólnoruskiego, a z kolei zaimki íchny, jéjny a także formy czasowników jadzióm i dadzióm są no-wotworami językowymi z okresu formowania się dialektów białoruskich.

BE

У артыкуле аналізуюцца гаворкі паўночнай групы паўночна-ўсходняга дыялекту беларускай мовы, якія з’яўляюцца найменш даследаванымі як з пункту гледжання структуры, так і паходжання. Яны характарызуюцца, прынамсі, шэрагам лексічных і лексічна-семантычных рыс, тыповых не толькі для гэтага абшару Беларусі, але і для суседніх рускіх гаворак, а такса-ма для дыялектаў балцкіх моў. Гэтыя рысы фармаваліся ў розныя гістарычныя перыяды – да найстарэйшых (з дапісьмовага перыяду) можам залічыць г. зв. цоканне і захаванне суфікса -дл , пры дапамозе якога ствараюцца назвы гаспадарчых прылад, сынкрэтызм канчаткаў назоўнікаў адносіцца праўдападобна да агульнарускага перыяда, а займеннікі іхны, ейны з’яў-ляюцца пазнейшымі інавацыямі з часоў фармавання беларускіх дыялектаў.

EN

The article discusses the Northern subdialect group of the Northeastern Belarusian dialect, which is one of the least studied in terms of its structure and genesis. It is characterized primarily by a number of lexical and lexical-semantic features, typical not only for this area of Belarus, but linking it with Russian dialects and dialects of the Baltic languages. These features were formed in various historical periods: the oldest (from before the writing system appeared) include, among others, the so-called cokan'e and the preservation of the suffix -dl- forming the names of farm tools; the syncretism of noun endings probably dates back to to the general Russian period, while the pronouns íchny, jéjny and the verb forms jadzióm and dadzióm are newer innovations from the period of the formation of Belarusian dialects.

4

Odczasownikowe pejoratywne nazwy subiektów z formantem -ač w gwarach białoruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie

71%

Sajewicz M.

Studia Białorutenistyczne

|

2016

|

vol. 10

EN

The goal of the article is to present a synchronic description of pejorative deverbal names of subjects with the formative -ač that are found in the Belarusian dialects of the Narewka area in the Białystok region. The paper contains a formal-semantic analysis of ca. 220 derivates recorded in 20 villages in the gmina (commune) of Narewka, located in the central-eastern part of the Podlaskie province, in the Hajnówka district.When describing the collected word-formation material, special emphasis was put on the following: the number of cases of the investigated derivational type; the activeness of the derivational type; the distribution of the formative (derivational morpheme); the semantic specialization of the formative; the expressive marking of the derivatives; the neutralization of the opposition between names of subjects and other semantic roles; the aspectual value of the derivatives; the temporal (current and potential) value of the derivatives; morphonological phenomena accompanying the process of derivation; word-formation tendencies in the studied category of derivatives.

PL

Celem artykułu jest opis dewerbalnych pejoratywnych nazw subiektów z formantem -ač występujących w gwarach białoruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie. W artykule dokonano analizy formalno-semantycznej około 220 derywatów zebranych w 20 wsiach należących do gminy Narewka, która jest położona w środkowo-wschodniej części województwa podlaskiego, w powiecie hajnowskim. Przy opisie zgromadzonego materiału słowotwórczego szczególną uwagę zwrócono na: liczebność typu słowotwórczego; aktywność typu słowotwórczego; dystrybucję formantu słowotwórczego; specjalizację semantyczną formantu słowotwórczego; nacechowanie ekspresywne derywatów; neutralizację opozycji między nazwami subiektów a innymi rolami semantycznymi; aspektową wartość derywatów; czasową wartość derywatów; zjawiska morfonologiczne towarzyszące procesowi derywacji; tendencje słowotwórcze w zakresie badanej kategorii derywatów.

RU

Мэтай працы з’яўляецца апісанне аддзеяслоўных пеяратыўных назваў суб’ектаў з фармантам -ач у беларускіх гаворках ваколіц Нараўкі на Беласточчыне. У артыкуле аўтар праводзіць фармальна-семантычны аналіз каля 220 дэрыватаў, сабраных у 20 вёсках гміны Нараўка, якая знаходзіцца ў Гайнаўскім павеце Падляшскага ваяводства. Aналіз сабранага словаўтваральнага матэрыялу праводзіўся з улікам наступных з’яў: колькасная характарыстыка словаўтваральнага тыпу; актыўнасць словаўтваральнага тыпу; дыстрыбуцыя словаўтваральнага фарманта; семантычная спецыялізацыя словаўтваральнага фарманта; экспрэсіўна-ацэначная маркіраванасць дэвербатываў с суфіксам -ач; нейтралізацыя апазіцыі паміж назвамі суб’ектаў і іншымі ролямі; трывальныя суадносіны дэрыватаў і словаўтваральных асноў; часовыя суадносіны дерыватаў і словаўтваральных асноў; марфаналагічныя з’явы, звязаныя з працэсам дэрывацыі; галоўныя тэндэнцыі развіцця даследаванай катэгорыі дэрыватаў.

Refine search results

1 Acta Albaruthenica

1 Gwary Dziś

1 Studia Białorutenistyczne

1 Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie

2 Jankowiak M.

1 Goral A.

1 Sajewicz M.

1 2022

1 2021

1 2020

1 2016

Koncepcja tworzenia Atlasu gwar białoruskich na Łotwie

Osobowe nomina agentis na Białostocczyźnie w badaniach profesora Michała Sajewicza

Północna grupa gwar białoruskich jako przykład związków z sąsiednimi grupami etnicznymi i językami

Odczasownikowe pejoratywne nazwy subiektów z formantem -ač w gwarach białoruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie