Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  heglizm
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Religia w perspektywie filozofii wyobraźni Karola Libelta

100%
Kaszyca M.
Edukacja Filozoficzna
|
2022
|
issue 73
123-144
PL
Esej porusza tematykę zależności doświadczenia religijnego od doświadczenia estetycznego w refleksji Karola Libelta. W pierwszej części omówiono koncepcję samowładztwa rozumu jako diagnozy stanu mentalnego człowieka Zachodu, nieuchronnie prowadzącego do naturalistycznej wizji świata. W drugiej części zrekonstruowano system umnictwa, czyli filozofię wyobraźni Libelta. Szczególną uwagę poświęcono pojęciu form pierwotnych i ich relacji do form pochodnych. W trzeciej części przełożono dotychczasowe wnioski na zagadnienie religii i podkreślono jej apologetyczną rolę wobec wiary ludowej. Rozważania doprowadziły do wniosku, że Libelt okazuje się filozofem proponującym świat otwarty na wymiar nadprzyrodzony.
EN
This essay deals with the subject of the dependence of religious experience on aesthetic experience in the reflections of Karol Libelt. The first part discusses the concept of the autocracy of reason as a diagnosis of the state of Western mentality, inevitably leading to a naturalistic view about the world. In the second part, the notion of the system umnictwa, i.e. the philosophy of the imagination of Karol Libelt, was reconstructed. Particular attention was paid to the notion of primary forms and their relation to derived forms. In the third part, the initial conclusions are postponed into the issue of religion, and its apologetic role in folk faith is emphasized. Consequently, Karol Libelt turns out to be a philosopher who proposes a world open to the supernatural.
2
Publication available in full text mode
Content available

Historiozoficzna interpretacja rewolucji październikowej w myśli społeczno-politycznej Slavoja Žižka

100%
Drelich S.
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
|
2022
|
vol. 57
|
issue 2
127-144
EN
The article presents the interpretation of the October Revolution made by Slavoj Žižek in his social and political writings. The thinker interprets the events of the 1917 revolution in a historiosophical context. He uses some concepts of the philosophy of history of Hegel and Marx in his deliberations. The Žižek’s interpretation is presented in five steps, which illustrate the most important elements of this concept. The article is based on the content analysis of Žižek’s main texts that include the most important considerations about the Bolshevik revolution.
PL
Artykuł prezentuje interpretację rewolucji październikowej w pismach społeczno-politycznych Slavoja Žižka. Myśliciel ten analizuje wydarzenia rewolucji 1917 r. w kontekście historiozoficznym. W rozważaniach posługuje się on pojęciami z zakresu filozofii dziejów Hegla oraz Marksa. Interpretacja Žižka przedstawiona została w pięciu krokach, w których zobrazowano najważniejsze elementy koncepcji.
3
Publication available in full text mode
Content available

Polska myśl mesjanistyczna w analizach Tadeusza Krońskiego

100%
Wawrzynowicz A.
Folia Philosophica
|
2017
|
vol. 38
EN
Tadeusz Kroński (1907-1958) was one of the most influential representatives of Polish post-war  Hegelianism. He was also regarded as the spiritual father of the Warsaw school of the history of ideas. In the 1950s, Kroński published historico-philosophical analyses focused on the ideas propounded by 19th centuryPolish Messianists of the inter-uprising period, presenting an outright negative view on the movement. Kroński does not see any significant features of theoretical continuity between the tradition of 19th century Polish Hegelianism, shaped by historical influences of the Romantic Messianic ideology (as formulated by Libelt and Cieszkowski), and his own philosophical position. The present study is aimed at a critical verification of Kroński’s analyses. It seeks to investigate the origins of the assumption regarding the fundamental discontinuity of both historical lines of development of Polish Hegelianism. Also, an attempt is made to delineate the actual extent of realization of the postulate of radical rejection of Messianic ideas.
PL
Tadeusz Kroński (1907-1958) – jeden z najbardziej wpływowych przedstawicieli powojennego heglizmu polskiego, uznawany za ojca duchowego warszawskiej szkoły historyków idei, w swoich publikowanych w latach pięćdziesiątych XX wieku historyczno-filozoficznych analizach myśli dziewiętnastowiecznych mesjanistów polskich epoki międzypowstaniowej przedstawia skrajnie negatywny obraz tego nurtu. Kroński nie dostrzega istotnych rysów ciągłości teoretycznej między ulegającą historycznym wpływom romantycznej ideologii mesjanistycznej tradycją dziewiętnastowiecznego heglizmu polskiego (spod znaku Libelta i Cieszkowskiego) a własnym stanowiskiem filozoficznym. Tekst podejmuje próbę weryfikacji krytycznej tych analiz, zbadania genealogii założenia o zasadniczej nieciągłości obu tych historycznych linii rozwoju heglizmu polskiego, a także określenia faktycznego zakresu realizacji formułowanego tu postulatu radykalnego odrzucenia idei mesjanizmu.
4
Publication available in full text mode
Content available

Karl Marx’s ‘absolute being of man’in the thought of Leszek Kołakowski

80%
Turoń-Kowalska A., Turoń-Kowalska A.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2018
|
issue 4
5

Generał i pantofelki. O „Generale Barczu” Juliusza Kadena-Bandrowskiego

80%
Śmieja W.
Pamiętnik Literacki
|
2021
|
vol. 112
|
issue 1
21-39
PL
Artykuł stanowi próbę odświeżenia spojrzenia literaturoznawczego na najsłynniejszą powieść Juliusza Kadena-Bandrowskiego – „Generał Barcz”. Punktem wyjścia rozważań jest obserwacja, że dotychczasowe interpretacje powieści ogniskowały się wokół zagadnień politycznej aktualności i domyślnych biograficznych kluczy („pakierstwo” powieści politycznej) czy stylistycznego ekspresjonizmu (idiomatyczne „kadenizmy” autora). Twórca artykułu proponuje inny punkt widzenia, w którym akcentuje osadzenie problematyki powieści w historiozofii Georga Wilhelma Friedricha Hegla. Pozwala to dostrzec, że Kaden-Bandrowski w „Generale Barczu” opisuje proces konstytuowania się niepodległej Rzeczpospolitej jako anachroniczną i peryferyjną, a przez to chybioną, rewolucję. Przyczyn jej klęski upatrywać można w tym, iż nie ma ona dostatecznych podstaw społecznych i ekonomicznych (wielokrotnie wspominana w powieści polska „miękkoszcz”), jednocześnie zaś konfrontować się musi z równoległą rewolucją kobiecej emancypacji. Ten ostatni aspekt sprawia, że na pierwszy plan powieści wysuwają się zagadnienia dotyczące negocjowania nowego kontraktu płci i porządku seksualnego. „Generał Barcz” jako powieść o rewolucji projektuje również specyficzną rolę pisarza i literatury. Postać pisarza Rasińskiego pozostawała dotychczas, niesłusznie, na marginesie zainteresowania badaczy. W proponowanej interpretacji autor artykułu postuluje uznanie tego bohatera i jego metaliterackich wypowiedzi za kluczowe dla wytwarzanego w „Generale Barczu” porządku znaczeń.
XX
The paper refreshes a literary-oriented outlook view on most famous Juliusz Kaden-Bandrowski’s novel—"Generał Barcz” (“General Barcz”). As its starting point, the paper sees the observation that the interpretations produced to that date focused on the political relevance and implicit keys (“pakierstwo” <“information overpacking”> of the political novel) or stylistically expressive words (“kadenizmy” <“Kaden words”> of their author). The author of the article suggests a different point of view in which he accentuates setting the novel’s issues in Georg Wilhelm Friedrich Hegel’s philosophy of history. It allows to discern that Kaden-Bandrowski in his novel describes the process of shaping the independent Second Polish Republic as anachronistic and peripheral, and thus missed, revolution. The reasons for the fall can be traced in that it has no solid social and economic basis (often recollected “miękkoszcz” <”mekhkhoshch” = ‘softness’> in the novel) that must many a time confront itself with the parallel woman emancipation. The endmost aspect causes that the first plane of the novel is occupied by the issues referring to negotiating the new contract of sex and sexual order. “Generał Barcz” (“General Barcz”) as a novel about a revolution also projects a specific role of the writer and literature. The figure of writer Rasiński unjustly remained on the margin of researchers’ interest. In the proposed interpretation, the author postulates acknowledging the protagonist and his metaliterary statements as critical for the order of meanings produced in the novel.
6
Content available remote

Recepcja heglizmu w Rosji na przełomie lat trzydziesych i czterdziestych XIX wieku (Wissarion Bieliński, Aleksander Hercen, Iwan Turgieniew)

80%
Koprowski P.
Studia Rossica Gedanensia
|
2015
|
issue 2
180–195
PL
W artykule przybliżono specyfikę recepcji heglizmu w Rosji na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XIX wieku, przedstawiono dylematy ideowe i społeczno-moralne Wissariona Bielińskiego, Aleksandra Hercena i Iwana Turgieniewa, będących w tym okresie reprezentatywnymi rosyjskimi heglistami. Recepcja ta jest świadectwem fascynacji Rosjan nie tylko konstrukcjami teoretycznymi Hegla, ich wszechstronnym zakresem oraz przydatnością terminologiczną. Niemniej ważna jest też swoista współmierność tej filozofii z realną rosyjską rzeczywistością. Kiedy okazało się, że konstatacja ta nie może być utrzymana, rosyjscy myśliciele przestali hołubić Hegla. Zaczęli krytykować heglizm jako filozofię „oderwania od rzeczywistości”.
EN
In the article the specificity of the reception of the concepts of Hegel in Russia at the turn of the 30s and 40s of the 19th century is introduced. Special attention is paid to ideological and socio-moral dilemmas of Vissarion Belinsky, Alexander Herzen and Ivan Turgenev, for them being representative Russian Hegelians in this period. That reception proves the Russians’ fascination for not only theoretical structures of Hegel, but also their versatile scope and the terminological usefulness. Equally important is also some specific adequateness of this philosophy to Russian reality. When it turned out that this observation could not be held, Russian thinkers „turned themselves away” from Hegel. They started to criticize the philosophy of Hegel on the ground of its „detachment from reality”.
7

O retoryczności ukrytej we wzniosłych przedmiotach i metaforach (na podstawie pism Augusta Cieszkowskiego, Józefa Kremera i Karola Libelta)

71%
Ujma M.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
|
2019
|
vol. 7
EN
Polish Hegelians are one of the most important philosophical groups in Poland in the 19th century. Their work, today overshadowed by the accomplishments of famous Romantic poets, is still an interesting object of theoretical literary research. The treatises they wrote are characterized by extraordinary literariness, concerning both poetic language (numerous metaphors, or comparisons) and narrative orderliness, Culler’s “unusual composition of words (rollrock)”. Hence, the idea to analyse Cieszkowski’s, Kremer’s and Libelt’s writings. My considerations fit into a hermeneutic interpretative key, which allows me to interpret this type of work as a message from the past, at the same time defining the future. I refer to the following categories: dialogue culture, critical reading, rhetoric and intertextuality.
PL
Polscy hegliści stanowią jedną z najważniejszych grup filozoficznych w Polsce XIX wieku. Ich twórczość, dziś pozostająca w cieniu dokonań słynnych wieszczów romantycznych, jest jednak interesującym obiektem badań teoretycznoliterackich. Pisane przez nich traktaty odznaczają się niezwykłą literackością, przez którą należy rozumieć zarówno poetycki język (nasycenie tekstu rozlicznymi metaforami, czy porównaniami), jak i narracyjne uporządkowanie, Cullerowskie, „niezwykłe złożenia słów (rollrock)”. Stąd pomysł, by literaturoznawczej analizie poddać pisma Augusta Cieszkowskiego, Józefa Kremera i Karola Libelta. Rozważania wpisuję w hermeneutyczny klucz interpretacyjny, który pozwala mi na odczytywanie tego typu twórczości jako komunikatu z przeszłości, zarazem określającego przyszłość. Odwołuję się do kategorii takich jak: kultura dialogu, czytanie krytyczne, retoryczność i intertekstualność.
8
Publication available in full text mode
Content available

Outline of the nineteenth-century Spanish philosophy. Currents, problems, inspirations

71%
Leszczyna D., Leszczyna D.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2019
|
issue 3
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.