Search results

1

Stan wojenny w Królestwie Polskim (1861–1905)

100%

Wiech S.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2023

|

vol. 58

|

issue 1

33-62

EN

The article examines the problem of the abolition of martial law in the Kingdom of Poland. Unlike the one-time and unambiguous-sounding act announcing the introduction of martial law, its cancellation and annulment were not officially announced. It took place in stages under several detailed decrees and legal regulations issued after 1863, which were treated as a withdrawal from the system of military-police rule. The issue is discussed with many references to the so-called „Taken Lands” (the Russian partition), using official documentation of the central authorities of the Kingdom of Poland stored in Russian archives.

PL

Artykuł analizuje problem zniesienia stanu wojennego w Królestwie Polskim. W przeciwieństwie do jednorazowego i jednoznacznie brzmiącego aktu ogłaszającego wprowadzenie stanu wojennego, jego odwołanie i zniesienie nie zostało oficjalnie ogłoszone. Odbywało się etapami na mocy wielu wydanych po 1863 r. szczegółowych rozporządzeń i regulacji prawnych, które potraktowano jako wycofanie się z systemu rządów wojskowo-policyjnych. Zagadnienie omówione zostało z wieloma odniesieniami do Ziem Zabranych, z wykorzystaniem dokumentacji urzędowej centralnych władz Królestwa Polskiego przechowywanej w rosyjskich archiwach.

2

The provisions of the tsar`s ukase of 27 October 1864 on the maintenance and management of monasteries in the Kingdom of Poland

94%

KANTOR R.

Prawo Kanoniczne

|

2017

|

vol. 60

|

issue 4

131-148

PL

Na ziemiach polskich w XIX w. władze zaborcze skutecznie ograniczały funkcjonowanie Kościoła katolickiego, w tym funkcjonowanie zakonów z podległymi im klasztorami. Po upadku powstania styczniowego, władze rosyjskie na terenie Królestwa Polskiego zastosowały represje kasując większość istniejących jeszcze wówczas klasztorów. Jednak zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania zakonów w Królestwie Polskim miała kasata będąca realizacją ukazu carskiego z 27 października (8 listopada według kalendarza gregoriańskiego) 1864 roku. W konsekwencji zlikwidowano 115 klasztorów, które uznano za „zamknięte” lub za „zniesione” (mniej niż 8 osób zakonnych w klasztorze). Ze 155 klasztorów męskich i 45 żeńskich, pozostawiono 20 klasztorów męskich i 7 żeńskich, które jako nieetatowe mogły funkcjonować do chwili, kiedy ich stan liczebny zmniejszy się do 7 osób. Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie norm prawnych zawartych w Ukazie z 27 października (8 listopada) 1864 r., które dotyczą kasaty klasztorów w Królestwie Polskim. Stąd też jedynym źródłem wykorzystanym w opracowaniu będzie treść Ukazu oraz „Przepisy dotyczące utrzymania i zarządu klasztorów Rzymsko-Katolickich w Królestwie Polskim z 22 listopada (4 grudnia) 1864 r.”. W dotychczasowej literaturze historii prawa nie odnoszono się do analizy prawnej norm Ukazu.

EN

Times in the 19th century, the partitioning powers effectively limited the functioning of the Catholic Church on Polish lands, including the functioning of orders and monasteries that were subject to them. After the fall of the January Uprising, the Russian authorities took repressive measures on the territory of the Kingdom of Poland by dissolving most of monasteries existing at that time. However, the dissolution of monasteries resulting from the tsar`s ukase of 27 October (8 November according to the Gregorian calendar) 1864 was of major significance for the functioning of orders in the Kingdom of Poland. As a consequence, 115 monasteries were dissolved which became considered “closed” or “dissolved” (fewer than 8 monks or nuns in a monastery). Out of 155 male monasteries and 45 female monasteries, 20 male ones and 7 female ones were left, which, as self-funded but without the right to accept novices (called self-funded monasteries), could function until the number of their members dropped down to 7 people. The subject matter hereof is the presentation of legal rules contained in the Ukase of 27 October (8 November) 1864, relating to the dissolution of monasteries in the Kingdom of Poland. Therefore, the only source used herein shall be the content of the Ukase and “Rules and regulations on the maintenance and management of Roman Catholic monasteries in the Kingdom of Poland of 22 November (4 December) 1864”. In the existing literature on the history of law, there are no references to the legal analysis of rules contained in the Ukase.

3

Religiosity of the future members of the Stańczycy group in their youth in comparison with their later religious views

84%

Gancewski M. P.

Folia Historica Cracoviensia

|

2021

|

vol. 27

|

issue 2

115-144

PL

W artykule omówione zostały poglądy religijne Stanisława Koźmiana, Ludwika Wodzickiego oraz Stanisława Tarnowskiego, a także kształt ich pobożności przed powstaniem styczniowym. Religijność ich młodzieńczych lat skonfrontowana i porównana została z ich późniejszymi zapatrywaniami religijnymi, co pozwoliło ukazać zmianę ich poglądów na przestrzeni lat. Pracę rozpoczyna omówienie formacji duchowej bohaterów tego artykułu, na którą olbrzymi wpływ miało środowisko rodzinne, w którym zostali wychowani – środowisko patriotycznej szlachty i arystokracji, szczerze oddanej katolicyzmowi (z osobistego i narodowego powodu). Mimo przywiązania do religii oraz wypełniania praktyk religijnych (zwłaszcza w przypadku Stanisława Tarnowskiego i Ludwika Wodzickiego) przyszli stańczycy nie byli jednak bezkrytycznie nastawieni do Kościoła katolickiego. Wprost przeciwnie – podobnie jak większość generacji, do której należeli – niejednokrotnie negatywnie wypowiadali się na temat kondycji moralnej kleru, a także byli przeciwnikami świeckiej władzy papieża, co stawiało ich w opozycji do ultramontańsko nastawionych członków ich rodzin oraz niektórych członków Hotelu Lambert – organizacji z którą byli ideowo-politycznie związani. Po powstaniu styczniowym następowała stopniowa ewolucja ich poglądów w kierunku niemal całkowitego posłuszeństwa Kościołowi instytucjonalnemu. Niemniej jeszcze przez kilkanaście lat ich zapatrywania religijne naznaczone były pewnym liberalizmem, a spojrzenie na postępowanie Kościoła katolickiego było niejednokrotnie krytyczne, co skutkowało oskarżeniami o moderantyzm kierowanymi w ich stronę przez ultramontańskie środowisko „Przeglądu Lwowskiego”.

EN

This article discusses the religious views of Stanisław Koźmian, Ludwik Wodzicki and Stanisław Tarnowski, as well as the shape of their piety before the January Uprising. The religiousness of their youth was confronted and compared with their later religious views, which allowed for a change in their views over the years. This work begins with a discussion of the spiritual formation of the heroes of this article, which was greatly influenced by the family environment in which they were brought up - an environment of patriotic nobility and aristocracy, sincerely devoted to Catholicism (for personal and national reasons). However, despite their attachment to religion and fulfilment of religious practices (especially in the case of Stanisław Tarnowski and Ludwik Wodzicki), the future Staśniks were not uncritically inclined towards the Catholic Church. On the contrary - just like the majority of the generation to which they belonged - they often expressed negative opinions about the moral condition of the clergy, and were opposed to the secular power of the Pope, which put them in opposition to ultra-Montane members of their families and some members of the Hotel Lambert - the organisation with which they were ideologically and politically associated. After the January Uprising there was a gradual evolution of their views towards almost complete obedience to the institutional Church. Nevertheless, for several more years their religious outlook was marked by a certain liberalism, and their views on the behaviour of the Catholic Church were often critical, which resulted in accusations of moderantism being levelled at them by the ultramontane milieu of the "Przeglad Lwowski".

Refine search results

1 Folia Historica Cracoviensia

1 Prawo Kanoniczne

1 Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

1 Gancewski M. P.

1 KANTOR R.

1 Wiech S.

1 2023

1 2021

1 2017

Stan wojenny w Królestwie Polskim (1861–1905)

The provisions of the tsar`s ukase of 27 October 1864 on the maintenance and management of monasteries in the Kingdom of Poland

Religiosity of the future members of the Stańczycy group in their youth in comparison with their later religious views