Search results

1

Garść uwag na jubileusz Profesora Zygfryda Rymaszewskiego

100%

Matuszewski J.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

295-300

PL

Życiorys i dorobek wybitnego historyka prawa skreślony ręką wytrawnego uczonego i kolegi.

2

Z dziejów sądów przysięgłych na ziemiach polskich w XIX wieku

100%

Materniak - Pawłowska M.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

121-148

PL

Rozprawa poświęcona jest jednej z najważniejszych instytucji europejskiego prawa procesowego, która miała zasadniczy wpływ na kształtowanie się polskiej praktyki sądowej aż do 1939 r.

3

O czym opowiadają przepisy prawa? Elementy narracyjne w leges barbarorum

100%

Tyczka P.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

301-322

PL

Pomysł, aby teksty prawne, takie jak wczesnośredniowieczne leges ludów,rozpatrywać jako wypowiedź narracyjną może (zwłaszcza historykom) wydać się nie oczywisty lub zgoła wątpliwy. Wedle nadal stosowanej klasyfikacji źródeł historycznych za przekazy narracyjne uznawane są kroniki, roczniki czy żywoty. Zbiory praw natomiast określa się jako źródła normatywne. Rozróżnienie to opiera się na dość wąskim i, dodać trzeba, nieprzystającym do funkcjonujących obecnie w humanistyce poglądów, rozumieniu narracji. W typologii tej została ona utożsamiona z rozbudowanymi tekstami historiograficznymi lub żywociarskimi o mniej lub bardziej wyraźnych cechach literackich.

4

O przyczynach tzw. restytucji za panowania Ludwika Węgierskiego

100%

Kosztowny K.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

227-240

PL

Tematem rozprawy jest polityka restytucyjna i podatkowa Ludwika Węgierskiego. Została ona zaprezentowana w odniesieniu do panowania poprzednika, którego polityka fiskalna i majątkowa - zdaniem Autora - bywa mitologizowana.

5

Zemsta matką sprawiedliwości. Wergeld (główszczyzna) w Prusach Krzyżackich i Prusach Książęcych.

100%

Białuński G.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2015

|

vol. 67

|

issue 2

11-30

PL

W świecie cywilizacji tradycyjnej (barbarzyńskiej) wymiar sprawiedliwości był realizowany w drodze samopomocy, tzw. wróżdy (legalnej zemsty rodowej, germ. faida). Zemsta musiała mieć charakter jawny i stanowiła wręcz obowiązek wszystkich współrodowców, oczywiście spośród ludziwolnych. Legalność wróżdy wypływała również z jej sakralnego charakteru (stąd „święty” lub „honorowy obowiązek”). Celem wróżdy było zatem takżeprzebłaganie bóstw poprzez złożenie ofi ary z przestępcy. Ubocznym efektem wróżdy były krwawe i wyniszczające wojny wewnętrzne, stąd z czasem wraz ze wzmocnieniem władzy zwierzchniej starano się ją wyrugować, a przynajmniej zastąpić zapłatą prywatnej kary, tzw.opłatą kompozycyjną, czyli główszczyzną (w świecie germańskim zwaną wergeldem).

6

Problem udzielania pomocy wojskowej podczas „egzekucji z nieruchomości” w obradach sejmowych doby stanisławowskiej

100%

Cholewiński Ł.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2020

|

vol. 72

|

issue 1

173-186

EN

The topic of the article is the issue of military assistance provided in the course of executions of court judgments. Due to the fact that the Sejm was the legislative body of the Polish-Lithuanian Commonwealth, the paper discusses the course of parliamentary debates concerning this issue during the reign of Stanisław II August Poniatowski. The article presents the enacted parliamentary constitutions, royal projects, and analyzes thedeputies’ speeches. Moreover, it delineates the process of changes in the Enlightenment, which resulted in bringing order to the issue of sending soldiers on the so-called “tradition.”

PL

Tematem artykułu jest problem pomocy wojskowej udzielanej w trakcie egzekucji wyroków sądowych. Z racji tego, że organem prawodawczym w Rzeczpospolitej był Sejm, autor omówił przebieg debat sejmowych dotyczących tego problemu w latach panowania Stanisława Augusta. Przedstawił uchwalone konstytucje sejmowe, projekty królewskie oraz przeanalizował wystąpienia posłów. Omówił proces oświeceniowych zmian, które doprowadziły do uporządkowania problemu wysyłania żołnierzy na tzw. tradycję.

7

„W tej Rzeczypospolitej prawo królem, prawo senatorem, prawo szlachcicem”. Idea nadrzędności prawa i jej praktyczne konsekwencje w realiach staropolskiej przedkonstytucyjnej monarchii „mieszanej” (X V I–X V III wiek)

100%

Kucharski T.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 3 (61)

63-78

PL

Artykuł poświęcony jest problemowi używania współczesnej terminologii praw-nej w badaniach naukowych dotyczących przednowoczesnego i przekonstytucyjne-go systemu prawnego. Główny przedmiot analizy to istnienie zasady rządów prawa w Rzeczpospolitej Polsko-Litewskiej między XVI a XVIII w. Autor stara się usta-lić czy jest w ogóle usprawiedliwione odwoływanie się do współczesnej idei rządów prawa by opisać system rządów w Rzeczpospolitej? A jeśli tak, to jak tego dokonać by uniknąć prezentyzmu?Autor stara się sformułować zespół cech dotyczących zasady rządów prawa, któ-re można by odnieść do Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Próbuje też ustalić zestaw warunków, które były konieczne do rozwoju idei rządów prawa w przednowoczesnej rzeczywistości.

EN

The presented article is devoted to using present-day legal terminology in scientific re-search on pre-modern and pre-constitutional states’ legal systems. The main focus of analysis is the rule of law principle existence between the 16th and 18th centuries in the Polish-Lithuanian Commonwealth. The author tries to establish whether this is even jus-tified to use the modern idea of the rule of law to describe the Polish-Lithuanian pre-par-titions political system? And, if so, how technically do that to avoid presentism?The author tries to formulate a set of features concerned with the rule of law prin-ciple applicable to the Polish-Lithuanian Commonwealth. He also tries to determine the set of conditions necessary for the rule of law principle to blossom in pre-mod-ern reality fully.

8

Powstanie Uniwersytetu w Krakowie w 1364 roku.

88%

Uruszczak W.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

13-40

PL

Autor przedstawia w tekście genezę i dzieje dwóch fundacji Uniwersytetu Krakowskiego: kazimierzowską z 1364 roku i jagiellońską z 1400 r. Wskazuje przy tym, że sukces w postaci powstania pierwszego w dziejach Europy Środkowo - Wschodniej nie byłby możliwy bez współdziałania Panstwa i Kościoła.

9

Reforma samorządowa w Królestwie Polskim w latach 1861 - 1862

88%

Szpoper D.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

149-182

PL

Rozprawa podejmuje niezwykle ważkie zagadnienie reformy samorządu gminnego i powiatowego w Królestwie Polskim, podjętej tuż przed wybuchem Powstania Styczniowego, na fali tzw. odwilży posewastopolskiej.

10

Fideikomisy familijne w Drugiej Rzeczypospolitej – główne postulaty badawcze

88%

Naworski Z., Kucharski T., Moszyńska A.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2020

|

vol. 72

|

issue 1

27-43

EN

An article presents assumptions and a summary of an introductory stage of empirical research on family fideicommissa in the Second Republic of Poland. The research was undertaken as a project entitled: “Family fideicommissa in the Second Republic of Poland in the light of civil courts jurisdiction. History of a legal institution from a feudal era in the conduct of legal transactions of a modern state.” The main task of the project is to diagnose and fully describe crucial problems of the feudal era relicts (that fideicommissa definitely were) in the reality of modern state in the 20th century. Family fideicommissa created in Polish-Lithuanian Commonwealth, and during so-called Partitions, survived after regainingindependence by Poland in 1918. Their existence was regulated by provisions under few legal systems: old-Polish, as well as Prussian, Austro-Hungarian, and Russian (with influences of French civil law, still in force in previous ‘Congress’ Kingdom of Poland). Authors present the hitherto achievements of science in the field of research on fideicommissa, especially legal papers. On the basis of those previous finding (mostly by lawyers from the interwar period), they try to resolve basic dilemmas on definitions, terminology, and legal construction of fideicommissa, that were a result of differentiation of legal systems in the Second Republic. The article is an opportunity to show both, theoretical plans for archiveresearch, as well as practical results of searching accomplished during the first year of work in more than ten archive institutions.

PL

Artykuł przedstawia założenia i podsumowanie wstępnego etapu badań empirycznych nad fideikomisami familijnymi w Drugiej Rzeczpospolitej. Badania podjęto w ramach projektu: „Fideikomisy familijne w Drugiej Rzeczpospolitej w świetle właściwości sądów cywilnych. Historia instytucji prawnej z epoki feudalnej w obrocie prawnym współczesnego państwa”. Głównym celem projektu jest zdiagnozowanie i opisanie kluczowych problemów reliktów epoki feudalnej (którymi były fideikomisy) w realiach współczesnego państwa XX wieku. Fideikomisy powstały w Rzeczypospolitej podczas zaborów i przetrwały do odzyskania niepodległości Polski w 1918 r. Ich istnienie regulowały przepisy kilku systemów prawnych: staropolskiego, a także pruskiego, austro-węgierskiego i rosyjskiego (z wpływami francuskiego prawa cywilnego, obowiązującego jeszcze w poprzednim „Kongresowym” Królestwie Polskim). Autorzy przedstawiają dorobek nauki w zakresie badań nad fideikomisami, z uwzględnieniem prac prawniczych. Na podstawie tych ustaleń (głównie prawników z okresu międzywojennego) starają się rozwiązać dylematy dotyczące definicji, terminologii i konstrukcji prawnej fideikomisów, które wynikały ze zróżnicowania systemów prawnych w Drugiej Rzeczpospolitej. Artykuł jest okazją do przedstawienia obu teoretycznych planów archiwizacji badań, a także wyników badań prowadzonych w pierwszym roku pracy w kilkunastu placówkach archiwalnych.

11

Utwory fotograficzne w regulacjach prawa autorskiego od czasów II Rzeczypospolitej do chwili obecnej. Analiza prawnoporównawcza.

88%

Pers Ł.

Studenckie Zeszyty Naukowe

|

2019

|

vol. 22

|

issue 41

EN

The subject of this article is the analysis of copyright regulations regarding photographic works, with a consideration of the historical basis. The first act regulating the legal situation of photography was the Act of 29 March 1926 on Copyright. In the accordance with the provisions of the Act, photographic works could be the subject of copyright law, nevertheless the creation of rights was dependent on the fulfillment of a number of formal conditions, in particular placing copyright notice. The next Act of 10 July 1952 on Copyright did not bring many changes in this respect, still significantly limiting the scope of copyright protection granted to photographic works. On the other hand, currently binding Act of February 4, 1994 on Copyright and Related Rights, abandoned most solutions that limited the scope of copyright protection granted to photographic works. After analyzing the most important regulations within the subsequent copyright laws, the author evaluates the changes that occurred in the copyright regulations regarding photographic works in the 20th century.

PL

Tematem niniejszego artykułu jest analiza regulacji prawa autorskiego dotyczących utworów fotograficznych, na tle historycznym. Pierwszą ustawą normującą sytuację prawną fotografii była ustawa z dnia 29 marca 1926 roku o prawie autorskim. Na jej gruncie utwory fotograficzne mogły stanowić przedmiot prawa autorskiego, ale powstanie praw uzależnione było od spełnienia szeregu warunków formalnych, w szczególności umieszczenia zastrzeżenia praw autorskich. Następna ustawa z dnia 10 lipca 1952 roku o prawie autorskim nie przyniosła wielu zmian w tym zakresie, nadal w znacznym stopniu ograniczając zakres ochrony prawnoautorskiej przyznanej fotografiom. Z kolei obecnie obowiązująca ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych zrezygnowała z większości rozwiązań ograniczających zakres ochrony prawnoautorskiej w stosunku do fotografii. Po przeanalizowaniu najważniejszych przepisów odnoszących się do utworów fotograficznych na gruncie kolejnych ustaw z zakresu prawa autorskiego, autor dokonuje oceny zmian, jakie zaszły na tle regulacji prawa autorskiego dotyczących fotografii w XX wieku.

12

Geneza instytucji syndyka masy upadłości na tle rozwoju regulacji prawa upadłościowego

75%

Podel W.

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2013

|

vol. 5

s. 164-191

PL

Początki prawa upadłościowego i instytucji syndyka sięgają czasów starożytnych, a zmiany w tej dziedzinie na przestrzeni dziejów zostały zaprezentowane w artykule.

EN

This paper shows the beginning of bankruptsy and trustee institution, which goes back to ancient times and furthermore the changes in this area over the centuries.

13

Instrukcja dla Głównego Więzienia Inkwizycyjnego w Warszawie z 26 listopada/8 grudnia 1835 r. i uwagi do niej Nadzorcy Głównego Więzienia Karnego w Warszawie z 11/23 czerwca 1858 r.

75%

Bieda J.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2021

|

vol. 73

|

issue 1

215-232

EN

Being remanded in custody is a preventive measure which was already known in the Polish law of old. However, during the entire period of the existence of the Polish-Lithuanian Commonwealth, there was no regulation concerning the grounds for applying this measure, authorized entities or the admissible term of detention without a sentence of the court. Similarly, it was exceedingly rare to encounter separate places designated for temporarily holding people in custody. First concepts of principles concerning the execution of provisional detention only appeared in the second half of the 18th century. The final period of the Kingdom of Poland brought about practical reforms in the organization of the prison system also including reforms in the field of execution of pre-trial detention. Polish penitentiary scientists, who were under the influence of the European trends of the Age of Enlightenment, had a quite significant input in this field. One of them was Fryderyk Skarbek and thanks to him a modern detention centre, called Pawiak, which was designed to hold detainees during the investigation, was opened in Warsaw in 1835. The article presents the rules and regulations concerning the functioning of the Main Inquisitorial Prison which were based on the order issued on 26th of November/8 of December 1835 as well as on the comments to it which can be found in a document of the 11th/23rd of June 1858 in “Archiwum Główne Akt Dawnych” [The Central Archives of Historical Records].

PL

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania znany był już w dawnym prawie polskim. Jednak przez cały okres istnienia I Rzeczypospolitej nie było regulacji dotyczących podstaw stosowania tego środka, uprawnionych podmiotów czy dopuszczalnego czasu pozbawienia wolności bez wyroku sądowego. Podobnie do rzadkości należały odrębne miejsca służące do przetrzymywania osób tymczasowo aresztowanych. Dopiero w drugiej połowie XVIII w. pojawiły się koncepcje zasad wykonywania tymczasowego aresztowania. Ostatecznie czasy Królestwa Polskiego przyniosły praktyczne reformy organizacji więziennictwa, także w zakresie zasad wykonywania aresztu tymczasowego. Niemały wkład w to wnieśli polscy penitencjaryści pozostający pod wpływem europejskich prądów oświeceniowych, a jednym z nich był Fryderyk Skarbek, dzięki któremu w 1835 r. uruchomiono nowoczesne więzienie śledcze w Warszawie zwane Pawiakiem. W artykule przedstawiono zasady funkcjonowania Głównego Więzienia Inkwizycyjnego w oparciu o wydaną 26 listopada/8 grudnia 1835 r. instrukcję oraz uwagi do niej zawarte w odnalezionym w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie dokumencie z 11/23 czerwca 1858 r.

14

John Gilissen and the Teaching of Legal History in Brussels

75%

Dhondt F.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2022

|

vol. 99

19-50

PL

John Gilissen (1912–1988) był wybitnym prawnikiem wykładającym na Université libre de Bruxelles (założonym w 1834 r.) i Vrije Universiteit Brussel (założonym w 1969 r.). Posiadane przez te uniwersytety osobiste dokumenty archiwalne – choć nieliczne – pozwalają odtworzyć sposób nauczania Gilissena (zarówno w trakcie wykładów kursowych dla dużych grup studenckich, jak i uzupełniających ćwiczeń), robiącą wrażenie, globalną sieć kontaktów naukowych oraz nienasyconą ciekawość badawczą. Gilissen jest autorem fundamentalnych prac dotyczących licznych aspektów rodzimej historii prawa (tak w odniesieniu do prawa publicznego, jak i prywatnego), a także zyskał renomę jako sekretarz generalny Société Jean Bodin pour l’histoire comparative des institutions. Jego wpływowa pozycja publicznego oskarżyciela, profesora prawa i historyka prawa powoduje dostrzeżenie wyjątkowej pespektywy przemian wyznaniowych, językowych oraz ustrojowych rodzimego kraju Gilissena od czasów pierwszej wojny światowej do pierwszej reformy państwa. Obecny program studiów prawniczych na Vrije Universiteit Brussel nadal nosi ślady wpływów Gilissena i jego prawnoporównawczego podejścia do historii prawa prywatnego oraz jego zainteresowań współczesnym znaczeniem historii instytucjonalnej.

EN

John Gilissen (1912–1988) was a high-profile legal academic at the Université libre de Bruxelles (°1834) and the Vrije Universiteit Brussel (°1969). Personal – albeit fragmentary – archival records deposited with these universities permit to reconstruct his teaching (both ex cathedra-courses for big groups and intensive tutorials), impressive global scientific network and insatiable scientific curiosity. Gilissen is the author of standard works on many aspects of domestic legal history (both public and private), and acquired renown as the secretary-general of the Société Jean Bodin pour l’histoire comparative des institutions. His influential position as a public prosecutor, law professor and legal historian generates a unique insider’s perspective on the confessional, linguistic and constitutional transformation of the country from World War One to the First Reform of the State. The current law curriculum at the Vrije Universiteit Brussel still bears marks of Gilissen’s comparative approach to the history of civil law and his interest in the contemporary relevance of institutional history.

15

Pozycja prawna niepełnoletniego w Galicji w świetle Ustaw Cywilnych dla Galicyi Zachodniey (Kodeksu cywilnego zachodniogalicyjskiego)

75%

Makówka M.

Studenckie Zeszyty Naukowe

|

2017

|

vol. 20

|

issue 35

EN

The West Galician Code (Ustawy Cywilne dla Galicyi Zachodniey) was a codification of law created under rule of Franz Joseph I and it was in force on the whole area of the former Polish-Lithuanian Commonwealth which had earlier became part of the Habsburg Monarchy. The code dealt with every aspect of civil relations, including parental, to which chapter IV was devoted. According to the act, the main role in the process of child-upbringing was given to a father whose parental responsibility for offspring remained crucial. However, the child was able to act against his/her parents’ will if the court granted him/her the permission. The issue of parental responsibility and status of illegitimate children also gained complex regulation. In that matter, the most important of father’s duties was providing financial support for the offspring. The regulations included in the above-mentioned code cannot be seen as revolutionary but need to be considered as a result of the evolution of law that occurred during the modern age. Some state’s interference with parental authority was, however, a sign of upcoming great European codification movement of the 19th century.

PL

Ustawy Cywilne dla Galicyi Zachodniey to zbiór praw wydanych przez cesarza Franciszka I, które obowiązywały na terenach Rzeczypospolitej przyłączonych do państwa Habsburgów. Regulowały one całokształt stosunków cywilnych, w tym relacje pomiędzy rodzicami a dziećmi. Kwestiom tym został poświęcony rozdział IV. Ustawy kluczową rolę w procesie wychowania dziecka pozostawiały ojcu, który miał daleko idącą władzę nad potomkiem. Dziecko miało jednak możliwość przeciwstawienia się rodzicowi w najważniejszych kwestiach przez zwrócenie się do sądu. Kompleksowo zostały także uregulowane kwestie dotyczące władzy rodzicielskiej i statusu dzieci nieślubnych. W ich przypadku najważniejszym zadaniem ojca było utrzymanie potomka. Regulacje zawarte w prezentowanym zbiorze praw nie mają charakteru rewolucyjnego i stanowią ewolucję praw obowiązujących w epoce nowożytnej. Pewne ingerencje we władzę rodzicielską można uznać za zapowiedź wielkich kodyfikacji XIX w.

16

Z problematyki wykorzystania źródeł w nauczaniu przedmiotów historycznoprawnych

75%

Dąbrowski K., Fermus-Bobowiec A., Szewczak-Daniel M.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2020

|

vol. 15

|

issue 17 (1)

33-51

EN

The legal source texts are an essential didactic tool in the teaching history of law. The students should not only read texts, but they should look for the specific information in them, interpret and analyse. Working with the source texts with the students has a different aim than in the historical studies. It serves to legal interpretation of the regulations, that were in force in the past. It replaces the external and internal 51 criticism. For the teaching of the legal history, it is important that the editions of the legal source texts should include the examples of administrative and judicial application of law and the regional aspect (so interesting for students).

PL

Teksty źródłowe są niezbędnym środkiem w dydaktyce przedmiotów historycznoprawnych. Studenci powinni nie tylko czytać źródła, ale również nabywać umiejętności odszukiwania w nich konkretnych informacji, uczyć się ich interpretacji i analizy. Praca z tekstami źródłowymi na zajęciach ze studentami ma inny cel niż w badaniach naukowych. Służy wykładni prawa przepisów, które obowiązywały w przeszłości z mniejszą rolą wewnętrznej i zewnętrznej krytyki źródła. W nauczaniu historii prawa ważne jest, by wydania tekstów źródłowych zawierały przykłady administracyjnego i sądowego stosowania prawa oraz posiadały – interesujący dla studentów – walor regionalny.

17

Sytuacja prawna zwierząt w majątku beneficjalnym w okresie międzywojennym – wybrane problemy

75%

Dzikowski A.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2022

|

vol. 31

|

issue 4

21-36

EN

The study examines and presents veterinary and legal (including canonical) aspects of livestock in the benefice institutions. Selected features of the legal status of animals in the beneficiary property of the parish priest, in the land of the diocese of Tarnów (Poland) were examined and described. In the period 1918–1939 in Poland, the parish benefice was, both from the factual and legal point of view, an important component of the exercise of RC offices, with animals being one of the most important – though not unproblematic – elements of the living. It was revealed, that these problems provided a basis for adopting synodal resolutions at the local, national and common levels, which focused on the concept of proper agricultural and economic use of animals as the farm components.

18

Kilka uwag o nowych zadaniach polskiej romanistyki powojennej

75%

Czech-Jezierska B. A.

Studia Prawnicze KUL

|

2021

|

issue 1

35-55

EN

The article presents some parts of the history of Roman law studies in Poland after World War II – a time when Polish scholars were faced with a new political reality. The author’s inspiration is Maria Zabłocka’s work, Romanistyka polska po II wojnie światowej (Warszawa 2002), in which some periods during this time span were mentioned. These periods have been highlighted by Roman law scholars’ tasks pointed out in the article. The tasks resulted from urgent challenges, concerning the creation of handbooks and scripts of Roman law, and caused by political and ideological changes, which also affected science. During the Soviet science domination period, the ideology of the socialist regime played a great role in politics. Marxist historians and ideology rejected Roman law as the law of the slavery-based system, in which private property dominated. Their views on this subject also permeated the research on Roman law, which was to be studied in an appropriate way, based on the method of historical materialism. Roman law scholars also tried to apply the Marxist method in their research. The state socialist authorities in People’s Poland were against the study of Roman law and tried to eliminate it from the university curriculum, as it was deemed unsuitable for the new ideologies. Despite these difficulties and pressures, thanks to the efforts of Roman law scholars made to carry out these tasks, Roman law maintained its position as a university subject and is still taught in centres of legal education in Poland. Key words: Roman Law studies, legal history, jurisprudence in Poland after World War II

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza rozwoju nauki prawa rzymskiego w powojennej Polsce, gdy romaniści musieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości politycznej i ustrojowej. Inspiracją autora stała się m.in. publikacja Marii Zabłockiej, Romanistyka polska po II wojnie światowej, Warszawa 2002, w której pojawiły się próby wskazania pewnych etapów w okresie nią objętym, warte doprecyzowania. Zostały one wyeksponowane w artykule poprzez nakreślenie nowych zadań, przed jakimi romaniści zostali postawieni bezpośrednio po wojnie. Wynikały one z pilnych potrzeb, np. w zakresie zapewnienia pomocy dydaktycznych w zakresie prawa rzymskiego, jak również ze zmian ustrojowych i ideologicznych mających wpływ również na naukę. W czasie dominacji nauki sowieckiej w tzw. państwach socjalistycznych ideologia marksistowska i marksistowscy historycy odrzucali prawo rzymskie jako normy prawne formacji niewolniczej, opartej na własności prywatnej. Poglądy na ten temat przenikały również do romanistycznych badań naukowych, prawo rzymskie należało badać w odpowiedni sposób, oparty na metodzie materializmu historycznego. Władze w Polsce Ludowej próbowały wówczas również zlikwidować prawo rzymskie w kształceniu uniwersyteckim jako nieodpowiadające nowej ideologii. Pomimo trudności, przez które kadry romanistyczne musiały przebrnąć w okresie Polski Ludowej, i dzięki staraniom włożonym w realizację postawionych przed nimi zadań prawo rzymskie utrzymało swą pozycję odrębnego przedmiotu dydaktycznego i jest nadal wykładane w uniwersyteckich ośrodkach edukacji prawniczej w Polsce.

19

Studies in English legal history. An introduction

71%

Korporowicz Ł. J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2020

|

vol. 91

5-8

PL

W artykule wskazano na cele towarzyszące wydaniu niniejszego numeru czasopisma. Omówiono rozwój relacji handlowych i politycznych łączących Polskę i Anglię. Ponadto przedstawiono krótką historię zainteresowania polskich prawników prawem angielskim. Na koniec, autor odniósł się do wyników badań polskich naukowców badających w ciągu ostatniego półwiecza historię prawa angielskiego.

EN

In this article, the general goals of the following volume of the journal were defined. It was described how Polish-English commercial and political relations evolved. Besides, a short history of the Polish lawyers’ interest in English law was presented. Finally, the author referred to the outcomes of the research of Polish scholars who were studying English legal history in the last half a century.

20

John Mitchell Kemble’s Anglo-Germanic legal historiography

71%

Stuckey M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2020

|

vol. 91

51-66

PL

W dziewiętnastym stuleciu doszło do rozwoju i rozprzestrzenienia się różnych koncepcji dotyczących porządków prawnych i ustrojowych Wysp Brytyjskich, które wywodziły się z ducha narodowego, a ostatecznie opierały się na rasowej kompozycji narodu (bądź narodów). John Mitchell Kemble może być zaliczony w poczet twórców literatury prezentującej ten ewolucyjny wzorzec tradycji common law. Działalność Kemble’a była kluczowa dla ustanowienia doktryny historycznej, która leży u podstaw rozwoju common law oraz jego instytucji, ze szczególnym i świadomym uwzględnieniem germańskich oraz pochodnych wpływów. Pozycja Kemble’a była ważna, w trakcie twórczego dyskursu, jako erudycyjnego zwornika, którego działania wykraczały poza współczesną koncepcję ograniczonych dyscyplin naukowych. Rozwinięta i przyjęta germańska konwencja historyczno-prawna konsekwentnie kładła nacisk na narrację dotyczącą wyjątkowości common law. Była to również tradycja, która ostatecznie zyskała fundamentalne znaczenie dla nauki.

EN

Ideas about legal and constitutional systems in the British Isles, based upon a native genius, and ultimately upon the racial composition of the nation(s), were developed and deployed during the nineteenth century. The work of John Mitchell Kemble can be counted here amongst the developers of the literature informing this evolving historiographical norm of the Common Law tradition. Kemble’s work was fundamental to the establishment of a historical theory which underlay the development of the Common Law and its institutions with a specific and conscious Germanic attribution and constructed derivation. Kemble’s role was critical, in this creative discourse, as a polymath aggregator, whose work crossed modern-day conceptions of disciplinary boundaries. The developed and acquired Germanic historico-legal convention consistently emphasised a narrative of the Common Law’s uniqueness, and it was a tradition which eventually gained a fundamental intellectual position.

Refine search results

Garść uwag na jubileusz Profesora Zygfryda Rymaszewskiego

Z dziejów sądów przysięgłych na ziemiach polskich w XIX wieku

O czym opowiadają przepisy prawa? Elementy narracyjne w leges barbarorum

O przyczynach tzw. restytucji za panowania Ludwika Węgierskiego

Zemsta matką sprawiedliwości. Wergeld (główszczyzna) w Prusach Krzyżackich i Prusach Książęcych.

Problem udzielania pomocy wojskowej podczas „egzekucji z nieruchomości” w obradach sejmowych doby stanisławowskiej

„W tej Rzeczypospolitej prawo królem, prawo senatorem, prawo szlachcicem”. Idea nadrzędności prawa i jej praktyczne konsekwencje w realiach staropolskiej przedkonstytucyjnej monarchii „mieszanej” (X V I–X V III wiek)

Powstanie Uniwersytetu w Krakowie w 1364 roku.

Reforma samorządowa w Królestwie Polskim w latach 1861 - 1862

Fideikomisy familijne w Drugiej Rzeczypospolitej – główne postulaty badawcze

Utwory fotograficzne w regulacjach prawa autorskiego od czasów II Rzeczypospolitej do chwili obecnej. Analiza prawnoporównawcza.

Geneza instytucji syndyka masy upadłości na tle rozwoju regulacji prawa upadłościowego

Instrukcja dla Głównego Więzienia Inkwizycyjnego w Warszawie z 26 listopada/8 grudnia 1835 r. i uwagi do niej Nadzorcy Głównego Więzienia Karnego w Warszawie z 11/23 czerwca 1858 r.

John Gilissen and the Teaching of Legal History in Brussels

Pozycja prawna niepełnoletniego w Galicji w świetle Ustaw Cywilnych dla Galicyi Zachodniey (Kodeksu cywilnego zachodniogalicyjskiego)

Z problematyki wykorzystania źródeł w nauczaniu przedmiotów historycznoprawnych

Sytuacja prawna zwierząt w majątku beneficjalnym w okresie międzywojennym – wybrane problemy

Kilka uwag o nowych zadaniach polskiej romanistyki powojennej

Studies in English legal history. An introduction

John Mitchell Kemble’s Anglo-Germanic legal historiography