Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  historia starożytna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Nulla res tam necessaria est omni generi hominum quam medicina. O medycynie, lekarzach i rzymskich szpitalach wojskowych w I–III w.

100%
Błyskal O.
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
|
2009
|
vol. 8
37-54
PL
Tacitus’ claim that inter paganos miles corruptior (soldiers become corrupted among civilians) was to justify emperors’ decisions aimed to accommodate the legionaries awayfrom cities. Such location of legion camps was, according to Tacitus, supposed to protect the military men from extensive “softening” of their character. This statement should not, however, be taken literally. Despite their seclusion, legionaries gave up neither all contacts with civilians, nor luxuries. Although having military character, the camps were in fact a reflectionof the cities, with baths, canteens, and sometimes a theater and a lupanar built nearby. One of the most important buildings in a legionary camp was the hospital – valetudinarium.This article aims not only at presenting the significance of hospitals and medical care, but also at showing the state of research on the subject. One of the problems discussed inthe article regards professional medical care. It is hard to establish when exactly qualified military doctors first appeared. Another problem is establishing the hierarchy of doctorsemployed in valetudinarium. Scarcity of sources does not allow us to specify the method of hiring doctors, nor the value and kind of their remuneration. Still, owing to the archaeologists’discoveries, we do know what the hospitals looked like. Although no two identical hospital buildings could be found, the principles of their construction and location were analogical in all camps. This fact enables identification of some of the hospital rooms, but, what is more important, the discovered medical instruments allow us to determine the range of medical help offered to the Roman legionaries of the 1st–3rd centuries. 
2
Publication available in full text mode
Content available

Śmierć na Placu Przedajnym. Uwag kilka o pieśni XXIV poematu "Quidam". Profesorowi Stefanowi Sawickiemu z wdzięcznością

80%
Chlebowski P.
Colloquia Litteraria
|
2007
|
vol. 2
|
issue 1/2
41-62
3
Publication available in full text mode
Content available

Teodoret z Cyru wobec kultu pogańskiego w świetle dzieła "Leczenie chorób hellenizmu"

51%
Piechocka-Kłos M.
Studia Nauk Teologicznych PAN
|
2022
|
issue 17
255-270
EN
This paper presents a detailed analysis of the work of Theodoret of Cyrus, the theologian and representative of the fifth-century Antiochian exegetical school, entitled Cure of the Greek Maladies, with reference to the passages presenting the question of pagan worship and, more specifically, his [Theodoret’s] position towards it. The Antiochenian understands perfectly well that literature, culture and philosophy are the meeting point between Christianity and Hellenism. He does not explicitly reject the entire output of Greek culture, because he believes that an attempt to reconcile Christianity with Hellenism is possible, but without the participation of pagan worship. Christianity’s superiority to Hellenism must undoubtedly be granted. The author of the apologia offers the pagans a remedy to cure themselves of the disease of conceit.  Theodoret of Cyrus condemned, among other things, secret practices and bowing to statues (III, 84; III 85), rejected bloody and impious sacrifices (VII, 3; VII, 10; VII 22; VII, 24), warned not to confuse the cult of martyrs with supplication offerings to the dead for the well-being of the living (VIII, 33; VIII 34), and was critical of the Greek oracles (X, 2-3; X, 9). In order to show more fully the issue referred to in the theme, the historical and social context of the apologia are analysed and the circumstances of the formation of the author's own reason and spirituality are also discussed.
PL
W niniejszej publikacji przedstawiono szczegółową analizę dzieła Teodoreta z Cyru, teologa i egzegety greckiego z V w. pt. Leczenie chorób hellemnizmu w odniesieniu do fragmentów przedstawiających kwestię kultu pogańskiego, a konkretnie jego stanowiska względem niego. Antiocheńczyk doskonale rozumie, że literatura, kultura i filozofia są miejscem spotkania chrześcijaństwa z hellenizmem, dlatego wprost nie odrzuca całego dorobku kultury greckiej, ponieważ wierzy, że próba pojednania chrześcijaństwa z hellenizmem jest możliwa, jednak bez udziału kultu pogańskiego. Wyższość nad hellenizmem należy przyznać bez wątpienia chrześcijaństwu. Autor apologii proponuje poganom lekarstwo, aby wyleczyli się z choroby zarozumiałości.  Teodoret z Cyru potępił m.in. sekretne praktyki i kłanianie się rzeźbom (III, 84; III 85), odrzucił krwawe i bezbożne ofiary (VII, 3; VII, 10; VII 22; VII, 24), przestrzegł, aby nie mylić kultu męczenników z ofiarami błagalnymi dla zmarłych za pomyślność żyjących (VIII, 33; VIII 34) oraz krytycznie odniósł się do wyroczni greckich (X, 2-3; X, 9). W celu pełniejszego ukazania przywołanego w temacie zagadnienia, omówiono również kontekst historyczno-społeczny analizowanej apologii oraz okoliczności kształtowania się rozumu i duchowości samego autora.
4
Publication available in full text mode
Content available

Kilka uwag o paramedycznym zastosowaniu oliwy przez chrześcijan w okresie wczesnobizantyńskim

51%
Milewski I.
Vox Patrum
|
2014
|
vol. 62
357-364
EN
Sources of the Early Byzantine Period describe Christian practices of using oil for medical purposes. These practices were not usual medical procedures. The sources describe the medical use of oil obtained from church lamps or giv­en by clergymen or by holy men, whose prayers were believed to strengthened the “medical” properties of the oil. These practices were used by Christians in many provinces of the Eastern Roman Empire, including Egypt, Palestine, Syria and Bithynia.
5
Publication available in full text mode
Content available

Tadeusz Siuta – historyk starożytności ze Lwowa

51%
Królczyk K.
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
|
2022
|
vol. 77
319-352
EN
This text is dedicated to Tadeusz Siuta (1913–1978), a Polish historian of antiquity from Lwów (Lviv). Tadeusz Siuta studied history and classical philology at John Casimir University in Lwów. After completing his studies, he became an assistant at the department of ancient history. His academic career was interrupted by the outbreak of World War II and the Soviet occupation of Lwów. Arrested in December 1939, he was sent to the labor camps. After his release in 1941, he became a soldier in the Second Polish Corps. Due to the incorporation of his native city of Lwów into the Soviet Union, he remained in exile, first in Italy, then in Argentina, and finally in the United States, where he became actively involved in the life of the Polish exile.
PL
Niniejszy tekst został poświęcony Tadeuszowi Siucie (1913–1978), polskiemu historykowi starożytności ze Lwowa. Tadeusz Siuta studiował historię i filologię klasyczną na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie (UJK). Po ukończonych studiach został asystentem przy katedrze historii starożytnej UJK. Jego karierę naukową przerwał wybuch II wojny światowej i radziecka okupacja Lwowa. Aresztowany w grudniu 1939 roku, został zesłany do łagrów. Po zwolnieniu w 1941 roku, wstąpił do II Korpusu Polskiego. Z uwagi na włączenie rodzinnego Lwowa do Związku Radzieckiego pozostał na emigracji, najpierw we Włoszech, następnie w Argentynie, a ostatecznie w Stanach Zjednoczonych, gdzie aktywnie włączył się w życie polskiego wychodźstwa.
6
Publication available in full text mode
Content available

Ancient Egypt in the age of Christianity

51%
Sołga P.
Meander
|
2022
7
Content available remote

Chrześcijanie i poganie. Rozkład sił w senacie rzymskim pod koniec IV wieku

41%
Piechocka-Kłos M.
Studia Warmińskie
|
2013
|
issue 50
283-293
PL
W świadomości ludzi żyjących w późnym cesarstwie rzymskim, społeczeństwo było strukturą, gdzie o pozycji i wpływach decydowała hierarchia godności. Zatem wybór na senatora w antycznym świecie wiązał się z ogromną nobilitacją, o którą warto było zabiegać. Ponadto pod koniec IV wieku na terenie cesarstwa, również w senacie rzymskim obok siebie istniały, spłatały się i przenikały siebie wzajemnie wpływy pogańskie i chrześcijańskie. W artykule przedstawiono rozkład sił pogańskich i chrześcijańskich w Kurii Rzymskiej w późnej starożytności, głównie za panowania Walentyniana II i Teodozjusza I, w oparciu o List 72 [17] autorstwa Ambrożego, poemat heksametryczny Przeciw Symmachowi Prudencjusza oraz Historię nową Zosimosa. Skąpe informacje na ten temat znajdujemy jedynie we fragmentach wymienionych dokumentów. Bez wątpienia obiektywne i bezstronne przeanalizowanie tej kwestii przysparza trudności, ponieważ źródła starożytne traktujące tą problematykę należy uznać za niewystarczające.
EN
In the minds of people who lived in the late Roman Empire, society was a structure in which power and influence were determined by one’s position in the social hierarchy. Therefore, to be elected senator in the ancient world was highly ennobling – something worth great efforts to achieve. Moreover, the end of the 4th century was a time of coexistence and intertwining (also in the senate) of pagan and Christian influence. This paper presents the distribution of power and pagan and Christian influence in the Roman Curia in late antiquity, mainly during the reign of Valentinian II and Theodosius II, based on the Letter 72 [17] written by Ambrose, a hexametric poem Against Symmachus by Prudentius and Historia Nova by Zosimus. Scant information on the subject can be found only in a few fragments of these documents. Without doubt, an objective analysis of the issue is difficult because the ancient sources which deal with it cannot be regarded as sufficient.
DE
Im Bewusstsein der Menschen des späten römischen Kaiserreichs stellte sich die Gesellschaft als eine Struktur dar, in der die Hierarchie der Würde über Position und Einfluss entschied. Daher ging in der antiken Welt die Wahl zum Senator mit einer überaus großen Nobilität einher, die als erstrebenswert angesehen wurde. Darüber hinaus existierten heidnische und christliche Einflüsse nebeneinander, die sich gegenseitig durchdrangen und verwoben. Dieses geschah zum Ende des 4. Jahrhunderts auf dem Gebiet des Kaiserreichs und damit auch im römischen Senat. In diesem Artikel wird das Kräfteverhältnis der heidnischen und christlichen Einflüsse der Spätantike innerhalb der Römischen Kurie dargestellt. Dabei wird das Hauptaugenmerk auf die Zeit der Regentschaften Valentinians II. und Theodosius’ I. gelegt mit Bezug auf den Brief 72 [17] von Ambrosius, auf das hexametrische Gedicht Contra Symmachum von Prudentius sowie auf die Neue Geschichte von Zosimos. Ohne Zweifel bereitet eine objektive und unbefangene Analyse dieser Frage Probleme, denn die antiken Quellen, die diese Problematik behandeln, müssen für nicht ausreichend befunden werden.
8
Publication available in full text mode
Content available

Theodoret of Cyrus towards pagan worship in the light of the work Cure of the Greek Maladies

41%
Piechocka-Kłos M.
Studia Nauk Teologicznych PAN
|
2022
|
issue 17
255-270
9
Content available remote

„Privatus carcer” w ustawodawstwie cesarzy rzymskich (IV-VI w.)

41%
Piechocka-Kłos M.
Studia Warmińskie
|
2015
|
issue 52
271-280
PL
W dzisiejszych czasach kara, która najbardziej ogranicza prawa człowieka, to kara pozbawienia lub ograniczenia wolności. Jednak myśl, aby uwięzić człowieka swoimi korzeniami sięga początków dziejów ludzkości. Badania historyczne dowodzą, że więzienia są jedną z najstarszych instytucji, jaka została stworzona przez społeczeństwo. W starożytnym Rzymie oskarżeni, za wszelkiego rodzaju przestępstwa i wykroczenia, trafiali nie tylko do więzień publicznych, nad którymi władzę i kontrolę sprawowało państwo lub bezpośrednio władca, ale i prywatnych. Istnienie właśnie tych ostatnich stanowi ciekawy wątek w historii starożytnej. W badaniach nad zagadnieniem „privatus carcer” wykorzystano materiał źródłowy pochodzący głównie z analiz rzymskich aktów prawnych, ogłoszonych w IV-VI w. i zamieszczonych w Kodeksie Teodozjańskim i Kodeksie Justyniańskim.
EN
Nowadays punishment that most restricts human rights is the deprivation or restriction of liberty. However, idea to imprison a man is dating back to the beginning of human history. Historical research shows that prisons are one of the oldest institution, which were created by the society. In ancient Rome, the accused for all kinds of offenses was sent not only to the public prison, where the authority and control were exercised by the State or directly by sovereign, but also to the private one. The existence of the latter one is an interesting topic in ancient history. In a study on the issue of “privatus carcer” source material has been used, mainly from the studies on Roman legislation, announced in the IV-VI century and contained in the Code of Theodosius and the Code of Justin.
DE
Die Strafe, die heute meistens die Menschenrechte beschränkt, ist der Entzug oder die Einschränkung der Freiheit. Doch die Idee der Inhaftierung des Mannes hat seine Wurzeln in den Anfängen der Menschheitsgeschichte. Die historische Forschung zeigt, dass die Gefängnisse eine der ältesten Institution sind, die von der Gesellschaft erstellt wurde. Der Angeklagte für alle Arten von Straftaten wurde im alten Rom nicht nur zum öffentlichen Gefängnis unter der Kontrolle des Staates oder direkt des Herrschers geschickt, sondern auch zum privaten Kerker. Die Existenz des privaten Gefängnisses ist ein interessantes Thema in der alten Geschichte. In der Frage nach dem privaten Gefängnis („privatus carcer“) wurden hauptsächlich die Quellen verwendet, besonders die Gesetzgebung in den IV-VI Jahrhunderten angekündigt und im Kodex von Justyn und im Kodex von Theodosius enthalten.
10
Content available remote

Udział biskupów w procesie niszczenia świątyń pogańskich na wschodzie Imperium w późnym Cesarstwie Rzymskim (IV-V w.)

41%
Piechocka-Kłos M.
Studia Warmińskie
|
2012
|
issue 49
313-327
PL
W publikacji cała uwaga została skupiona na przedstawieniu kwestii udziału biskupów w procesie niszczenia świątyń pogańskich na terenie Imperium Romanum w IV i V wieku. W tej materii badania objęły teren tylko wschodniej części cesarstwa. Pod tym kątem przeanalizowano materiały z obszaru źródeł historycznych, prawnych i literackich. Bez wątpienia biskupi (Jerzy, Marek, Eleuzjos, Tytus, Marcel, Teofil, Porfiriusz, Jan Chryzostom) odegrali znaczącą role w procesie niszczenia pogańskich świątyń na Wschodzie, niekiedy nawet przejmując inicjatywę w działaniach, jednakże nie znaleziono dowodów na to, iż w tym czasie przejęli oni funkcję władzy świeckiej nawet na poziomie lokalnym. Można przyjąć, iż wówczas obowiązywała zasada, iż władze cywilne „przymykają oko” na działania biskupów, ale pod warunkiem, iż z ich powodu nie dochodzi do naruszenia prawa i porządku. Nie chciano prowokować żądnej grupy wyznaniowej do buntu. Dopiero stopniowe osłabianie pogaństwa na terenie cesarstwa pozwoliło cesarzom i biskupom na coraz śmielsze działania w tym kierunku.
EN
All the attention of the author in the text The Participation of Bishops in the Process of Destruction of the Pagan Temples in the East of the Empire in the late Roman Empire (IV-V centuries) focuses on the presentation of the bishops participation in the destruction of pagan temples throughout the Roman Empire in the fourth and fifth centuries. This testing relates to the eastern part of the empire only. In this respect, the author analyzes the historical, legal and literary sources. Without doubt, the bishops (George, Mark, Eleuzjos, Titus, Marcel, Theophilus, Porphyry, John Chrysostom) played a significant role in the destruction of pagan temples in the East, sometimes even taking the initiative in this action, but there is no evidence that at this time they took over the function of the civil power, even at the local level. It can be assumed that the tolerance policy for the pagans was very important, but only if they do not infringe law and public order.
DE
Die Aufmerksamkeit des Autors in dem Text Die Teilnahme der Bischöfe in dem Prozess der Zerstörung der heidnischen Tempel im Osten in der späten römischen Kaiserzeit (IV-V, W) konzentriert sich auf die Darstellung der Teilnahme der Bischöfe in der Zerstörung der heidnischen Tempel während des Römischen Reiches in der vierten und fünften Jahrhundert. Die Untersuchungen betreffen nur den östlichen Teil des Reiches. In diesem Zusammenhang analysiert man die historischen, rechtlichen und literarischen Quellen. Ohne Zweifel spielte die Bischöfe (George, Mark, Eleuzjos, Titus, Marcel, Theophilus, Porphyr, Johannes Chrysostomos) eine bedeutende Rolle bei der Zerstörung der heidnischen Tempel im Osten, manchmal sogar die Initiative in dieser Aktion, aber keine Beweise sind dafür gefunden, dass sie in diesem Zeitpunkt die Funktionen der zivilen Macht, auch auf lokaler Ebene, übernahmen. Man kann annehmen, dass das Prinzip der Toleranz für die Heiden gilt, aber nur wenn sie Recht und staatliche Ordnungen nicht überschreiten.
11
Publication available in full text mode
Content available

Z dziejów kontaktów polskich i ukraińskich badaczy starożytności w okresie międzywojennym: przypadek Andrija S. Kocewałowa

41%
Królczyk K.
Res Historica
|
2022
|
issue 54
431-450
EN
This text discusses the relationship between Polish classical philologists, representing the Jan Kazimierz University in Lwów (today Lviv in Ukraine) and the Polish Philological Society (especially Professor Ryszard Ganszyniec) and Andriy S. Kocevalov, a classical philologist and historian of antiquity from Soviet Ukraine, specifically from Kharkiv. These contacts resulted in the publication of scientific works by Kocevalov in Poland in the interwar period. The author's considerations shed a new light on the issue of scientific contacts between scholars of antiquity from Poland and Soviet Ukraine between the First and Second World Wars, although they obviously do not exhaust the problem. In a broader research perspective, they are also a contribution to the analysis of intricate and difficult Polish–Soviet scientific relations in the interwar period, and at the same time they clearly prove that despite the existence of political barriers, cooperation between scholars from both countries could develop, although obviously in a rather limited dimension.
PL
W niniejszym tekście omówiono związki pomiędzy polskimi uczonymi, reprezentującymi Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie oraz Polskie Towarzystwo Filologiczne (w tym zwłaszcza profesorem Ryszardem Ganszyńcem) a filologiem klasycznym i historykiem starożytności z Charkowa – Andrijem S. Kocewałowem. Zaowocowały one ukazaniem się w Polsce prac naukowych pióra Kocewałowa. Rozważania autora rzucają niewątpliwie nowe światło na zagadnienie kontaktów naukowych badaczy antyku z Polski i radzieckiej Ukrainy w okresie międzywojennym, choć oczywiście nie wyczerpują tej problematyki. Stanowią też – w szerszej perspektywie badawczej – przyczynek do analizy zawiłych i trudnych polsko-radzieckich relacji naukowych w okresie dwudziestolecia międzywojennego, a zarazem jednoznacznie świadczą , że pomimo istnienia barier politycznych współpraca pomiędzy uczonymi z obu krajów mogła się rozwijać, choć oczywiście w dosyć ograniczonym wymiarze.
12
Content available remote

Opis śmierci Juliana Apostaty w wybranych źródłach chrześcijańskich i pogańskich (IV-V w.)

36%
Piechocka-Kłos M.
Studia Warmińskie
|
2014
|
issue 51
341-352
PL
W niniejszym artykule przedstawiono opis śmierci Flawiusza Klaudiusza Juliana (Flavius Claudius Iulianus, 361-363), przez późniejszych pisarzy chrześcijańskich ogłoszonego Apostatą, zamieszczony w wybranych źródłach chrześcijańskich i pogańskich, pochodzących głównie z IV i V w. Wiodącymi wątkami badawczymi były okoliczności śmierci cesarza oraz próba ustalenia jego zabójcy. Najważniejszymi źródłami z tego okresu, wybranymi przez autorkę, do poznania tego zagadnienia, były: Mowa na cześć Juliana i Mowa w obronie świątyń autorstwa Libaniosa z Antiochii (314-395), Historia Kościoła Sokratesa Scholastyka (ok. 380-ok. 450), Historia Kościoła Sozomena (ok. 400-ok. 450) oraz Historia Armenii Faustusa z Bizancjum (IV/V w.). W tych właśnie pismach na temat śmierci Juliana prawdziwe informacje przeplatają się z legendami. Działo się tak dlatego, że nagła śmierć cesarza podczas jego kampanii perskiej, która dosięgła go z rąk nieznanych sprawców, z pewnością sprzyjała spekulacjom oraz tworzeniu się na ten temat opowieści.
EN
This paper presents the description of death of Flavius Claudius Julian (Flavius Claudius Julianus, 361-363), named by later Christian writers “the Apostate”. The description was taken from selected Christian and non-Christian literary sources originating mainly from IV and V century. Leitmotiv for the research were the circumstances of the Emperor’s death and the attempt to identify the killer. The most important sources for this period chosen by the author to familiarize herself with the subject, were: Speech for the Julian glory (Mowa na cześć Juliana) and Speech in the defence of temples (Mowa w obronie świątyń) by Libanus of Antioch (314-395), History of Church by Socrates of Constantinople (ca. 380-450), History of Church by Sozomen (ca. 400-450) and History of Armenia by Faustus of Byzantium (IV/V century). In these writings concerning the death of Julian the Apostate, facts are mixed with legends – the sudden death of the Emperor at the hands of an unknown perpetrator during his Persian campaign, was more than enough to provoke speculation and legends.
DE
Der vorliegende Artikel gibt eine Darstellung des Todes von Flavius Claudius Julianus (Flavius Claudius Iulianus, 361 - 363), bei späteren christlichen Schriftstellern mit dem Beinamen „Apostat“ versehen, auf Grund von sowohl ausgewählten christlichen als auch heidnischen Quellen. Das Quellenmaterial stammt überwiegend aus dem 4. und 5. Jahrhundert, wobei das Hauptaugenmerk der wissenschaftlichen Untersuchungen auf die Todesumstände des Kaisers und die Feststellungen darüber gelegt wurde, welche Personen ihn getötet haben könnten. Für ihre Erörterungen wählte die Autorin die folgenden wichtigsten Quellen aus dieser Zeit aus: Rede zur Ehre Julians und Rede zur Verteidigung der Gotteshäuser von Libanios von Antiochia (314 - 395), Kirchengeschichte von Sokrates Scholastikos (etwa 380 - etwa 450), Kirchengeschichte von Sozomenos (etwa 400 - etwa 450) sowie Die Geschichte Armeniens von Faustus von Byzanz (4./5. Jhdt.). Die Schriften über den Tod von Julian lassen sich einteilen in wahrheitsgemäße Angaben und aufgefangene Legenden. Daher erscheint es einleuchtend, dass der plötzliche Tod des Kaisers von unbekannter Täterhand während seines Feldzugs in Persien Spekulationen begünstigte und zum Thema in Literatur und Kunst wurde.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.