Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: history of Polish lexicography

Sort By:

Limit search:

Refleksja leksykograficzna w przedmowach do dawnych słowników przekładowych

100%

Lenartowicz-Zagrodna A.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

2020

vol. 55

Reflection on Lexicography in Prefaces to Historical Translation DictionariesThis article aims to examine the scope of information included in prefaces to historical bilingual or trilingual dictionaries. An analysis of prefaces to eighteen Polish-Latin and Latin-Polish dictionaries made it possible to indicate the most frequently discussed issues: references to dictionaries by earlier authors; description of the addressee and the purpose of the dictionary, praise of the work; notes on the models on which it draws; comments on the concept and macrostructure of the dictionary; comments on the microstructure of the dictionary. As established, until the nineteenth century prefaces to such dictionaries were dominated by general comments, whereas detailed notes were not an obligatory element: they largely depended on the size of the dictionary – the more extensive the dictionary, the more details about its macro- and microstructure were discussed in the preface. Refleksja leksykograficzna w przedmowach do dawnych słowników przekładowychCelem analizy było ustalenie, jaki zakres wiadomości rejestrowały przedmowy do dawnych słowników przekładowych. Analiza przedmów do 18 słowników polsko-łacińskich i łacińsko-polskich pozwoliła wyodrębnić najczęściej pojawiające się zagadnienia: przywoływanie prac poprzedników; wskazanie adresata i celu wydania oraz pochwała słownika; uwagi dotyczące wykorzystanych pierwowzorów; uwagi na temat koncepcji i makrostruktury słownika; uwagi na temat mikrostruktury słownika. Ustalono, że do XIX wieku przeważały w słownikach uwagi ogólne, natomiast uwagi metasłownikowe nie były elementem obligatoryjnym i zależały w dużym stopniu od objętości słownika – im obszerniejszy był słownik, tym szczegółowiej omawiano w przedmowach jego makro- i mikrostrukturę.

Stan i perspektywy wykorzystania dawnych słowników przekładowych w syntezach historycznojęzykowych (na materiale leksykonów polsko-łacińskich)

84%

Lenartowicz-Zagrodna A.

Język Polski

2023

vol. 103

issue 1

99-111

By the time the first dictionary of the Polish language by Samuel Linde was published, several dozen translation lexicons had been published, in which the Polish language was once in the position of the initial language, and other times – the target language. The number and variety of such dictionaries should make them important material for a researcher of the history of the Polish language. However, a review of selected textbooks of the history of the Polish language shows that the potential of dictionaries is not used enough. The article strives to prove that translation lexicons are a source of equal value in relation to other texts for building a general reflection on the history of the Polish language. This hypothesis is illustrated with examples from the field of graphical variability, the development of the language system, linguistic awareness and historical and cultural phenomena.

Do czasu wydania pierwszego słownika języka polskiego Samuela Lindego ukazało się kilkadziesiąt leksykonów przekładowych, w których polszczyzna raz stawała w pozycji języka wyjściowego, innym razem – docelowego. Liczba i różnorodność tego typu publikacji powinny czynić z nich ważki dla badacza historii polszczyzny materiał. Przegląd wybranych podręczników do historii języka polskiego przynosi jednak spostrzeżenie, że tkwiący w słownikach potencjał wykorzystywany jest w ograniczonym zakresie. W artykule autorka stara się dowieść, że leksykony przekładowe są równowartościowym względem innych tekstów źródłem do snucia ogólnej refleksji o dziejach polszczyzny. Tezę ilustruje przykładami z zakresu wariantywności grafii, rozwoju systemu językowego, świadomości językowej i zjawisk historyczno-kulturowych.

Refine search results

1 Język Polski

1 Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

2 Lenartowicz-Zagrodna A.

1 2023

1 2020

Search results

Refleksja leksykograficzna w przedmowach do dawnych słowników przekładowych

Stan i perspektywy wykorzystania dawnych słowników przekładowych w syntezach historycznojęzykowych (na materiale leksykonów polsko-łacińskich)