Search results

1

Mereology and Infinity

100%

Niebergall K.-G.

Logic and Logical Philosophy

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3 Mereology and Beyond (II)

309-350

EN

This paper deals with the treatment of infinity and finiteness in mereology. After an overview of some first-order mereological theories, finiteness axioms are introduced along with a mereological definition of “x is finite” in terms of which the axioms themselves are derivable in each of those theories. The finiteness axioms also provide the background for definitions of “(mereological theory) T makes an assumption of infinity”. In addition, extensions of mereological theories by the axioms are investigated for their own sake. In the final part, a definition of “x is finite” stated in a second-order language is also presented, followed by some concluding remarks on the motivation for the study of the (first-order) extensions of mereological theories dealt with in the paper.

2

Dwa żywioły bezkresu. Woda i powietrze w filozofii Gastona Bachelarda

89%

Kotowska J.

Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki

|

2013

|

vol. 3

EN

The article proposes to look at the idea of the infinity from the perspective of a French philosopher, Gaston Bachelard. His theory concerning the four elements is one of the twentieth century’s most interesting elementary concepts. The aim of this work is to show a manifest link between the notion of the infinity and its realizations (materializations) on the physical plane, that is to say Bachelard’s water and air. Both of these elements represent their own, specific kind of infinity, which is nonetheless very close to a man, because not only conceivable but also present in everyday life. Every single contact with the element is a touch of infinity.

3

O związkach matematyki z filozofią na przykładzie projektu Archipelag Matematyki

89%

Stacewicz P.

Semina Scientiarum

|

2014

|

vol. 13

EN

Some new, philosophically inspired, methods of teaching mathematics are discussed in this paper. These methods are implemented and embedded in the virtual environment of learning and exploring mathematics, called officially Archipelago of Mathematics (available at www.archipelagmatematyki.pl). They seem to be effective due to different interconnections between mathematics and philosophy (both historical and contemporary).After describing methodological assumptions, goals, methods and the structure of Archipelago, I present two, designed by me, examples of its contents: (1) quasi-internet chat with the ghost of G.W. Leibniz (on metaphysics, philosophical aspects of calculus, and artificial intelligence); and (2) radio-style interview with a farmer on the mathematical theory of sets and infinity. Presented materials show such a relationships between mathematics and philosophy like: philosophical origin of some mathematical concepts, philosophical implications of some math. ideas and theorems, heuristic function of philosophical discussions in mathematics.

4

Polomnožiny a matematika možného

88%

Holeček M.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2016

|

vol. 64

|

issue 4

601-618

EN

Alternative set theory (AST), or the theory of semisets, the spiritual father of whom is the well-known mathematician Petr Vopěnka, has never received wide recognition and at the present time is subject to neglect. In spite of this, however, it is a conception which is notable for its absolute straightforwardness and for the fundamentally different way in which it mathematises the concept of indeterminacy: the mathematisation of the infinite can be interpreted as an absolutely fundamental mathematisation of the indeterminate. A key role is played by an undetermined grouping – so called semisets. In this article, examples of semisets are discussed in detail and it is shown that semisets should be understood consistently as potentially infinite sets in the spirit of Aristotelian potential infinity. In other words, as sets contain in them a permanent possibility of creating or discovering more and more objects belonging to the given grouping.

5

Totalitarismus a nekonečný čas plodnosti

88%

Bernasconi R.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2014

|

vol. 62

|

issue 2, Special No: Za hranicemi tváře. Levinas a socialita

11-19

EN

It is clear that Levinas’s critique of the dominance within Western philosophy of the concept of totality in Totality and Infinity was intended as a response to totalitarian-ism, but the extent to which this determines the organization of the book and the way in which this takes place has been largely misconceived. This is because of the failure to take seriously the opening question of whether or not we are duped by morality. The ethical resistance of the face of the Other does not adequately address that question until morality is secured against the challenge issued by a philosophy that equates being with war and that takes place only through the account of the infinite time of fecundity. Fecundity concretized in the family is the site of resistance to the totalitarian tendencies of any state that seeks for the sake of its preservation to legislate procreation. Hence fecundity and Eros are “beyond the face.” This reading draws on the important role given to fecundity in Time and the Other as well as the texts newly available in the first three volumes of Levinas’s Oeuvres.

6

Vopěnkova alternatívna teória množín alebo ťažký údel génia mimo hlavného prúdu

75%

Zlatoš P.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2016

|

vol. 64

|

issue 4

513-537

EN

In connection with Lem’s three degrees classification of genies, I will offer a personal view of Vopěnka’s alternative set theory and of its relation to Cantor’s set theory and Robinson’s nonstandard analysis. I will sketch some reasons which, in my opinion, restrict the potential of the Alternative Set Theory in particular, as well as of phenomenologically-founded mathematics in general. Finally, I will try to grasp the philosophical message of Vopěnka’s phenomenological exposition of mathematical infinity which may permanently influence some branches of mathematics, beyond the scope of its foundations

7

Nekonečno a kontinuum v pojetí Petra Vopěnky

63%

Trlifajová K.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2016

|

vol. 64

|

issue 4

561-574

EN

One of the key themes of Petr Vopěnka was his understanding of mathematical infinity. He put forward many objections to Cantor’s established set theory. He worked out a new, alternative, theory in which he surprisingly interpreted infinity as a means of mathematising indeterminacy. He interpreted the continuum in a similar way. He drew on phenomenology, on Husserl’s motto “Return to things themselves”, and he employed a range of phenomenological concepts. At the same time, however, he did not give up the claim to mathematical precision in his theory. This claim brings with it certain pitfalls which centre on mathematical idealisation and its relation to the natural real world.

8

Wielokropek

63%

Pogonowski J.

Folia Scandinavica Posnaniensia

|

2011

|

vol. 12

211-229

EN

.

9

Simmel and the Posthuman: Money as the God of Bad Infinity

63%

Kuźniarz B.

Polish Sociological Review

|

2018

|

vol. 204

|

issue 4

447-462

EN

Contrary to a longstanding tradition of associating the attractive force of the modern economy with it sunbridled materialism, I claim in my paper that the power of capitalism lies in the transfer of human desire into the realm of the abstract. Our passionate attachment to the capitalist system stems from its money-mediated capabilityto organize the infinite: money is a special form of structuring infinity, which I term the “count to infinity.” Thepaper develops this concept, drawing on three in-depth analyses offered by Georg Simmel in his The Philosophy of Money: first, the infinite structure of value, or, money as bad infinity; second, money as the pure vehicle of life;and third, money as the “absolute means.” It is my main contention that by moving human desire into the realm ofthe abstract, money has provided life with a vessel to elevate itself to a higher plane of energy, thus transcending the bounds of the human species.

10

Dyskusja komplikacji generowanych przez koncepcję monadyzmu biologicznego Stanisława Ignacego Witkiewicza

63%

Kmiecikowski W.

Filozofia Chrześcijańska

|

2022

|

vol. 19

69-85

EN

The article focuses on Stanisław Ignacy Witkiewicz’s metaphysical concept, namely biological monadism. According to Witkacy, the Whole of Existence constitutes a multiplicity of monads – Particular Existences. It is them – occurring in various configurations – that constitute the substantive foundation of reality. The essential characteristic of these monads is their corporeal character, which means that Witkiewicz’s Particular Existence constitutes an original unity of the temporal (duration) and spatial (expanse) component; a unity finding expression in the statement that the monad is a corporeal consciousness and in the Whole of Existence there is no place for the objective existence of inanimate matter. The article exposes an important limitation of Witkiewicz’s metaphysics. It seems that the permanent presence of the Infinite in Witkacy’s General Ontology results in the indelible Mystery of Existence, which neutralizes the ultimate status of the why question. Being in Witkiewicz’s perspective becomes mysterious, enigmatic and senseless but, at the same time, it is deprived of any trace of randomness. In this way the structure of Being included in Witkiewicz’s monadic categorial network excludes the sense of the why question related to the Whole of Existence.

11

Inside the crystal ball of tradition

63%

Woźniewska-Działak M.

Studia Norwidiana

|

2020

|

vol. 38 English Version

240-251

EN

The article reviews Agata Seweryn’s book titled Between the Worlds. Studies in the Literature of the Enlightenment and Romanticism, accounting for the composition of the book, examining research problems raised in it in greater detail, and discussing essays included in the publication as supplementing existing interpretations of selected Romantic works. Seweryn is argued to draw attention to those aspects that reveal the richness inherent in the discussed works, which are demonstrated as not having been exhausted yet. These works are analysed in the reviewed book by pursing references to the baroque tradition, or by reflecting on their relationship with normative poetics and rhetoric.

12

Tvar a tvář: fenomenologické inspirace v matematice Petra Vopěnky

63%

Větrovcová M.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2016

|

vol. 64

|

issue 4

619-638

EN

Ancient mathematics concerned itself with shapes, numbers and their relations, at rest and in motion. Not until modern geometry were shapes replaced by space. In this article I deal with the late thought of Petr Vopěnka: the return to shapes, intuition and his reflection of the history of mathematics in connection with phenomenological philosophy. I point to how, in his approach, shape conveys that which is beyond the horizon. Last but not least, I explore the relation of the mathematical and of shape to the phenomenality of the face, body and the other.

13

Wniknąć w nicość. Bernharda Weltego wykład o nadziei i rozpaczy

51%

Piecuch J.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2013

|

vol. 3

|

issue 2

313-322

PL

Myśl fryburskiego filozofa religii, Bernharda Weltego, wielokrotnie dotykała zagadnienia nicości. Artykuł prezentuje funkcje, jaką Welte przypisał idei nicości w kontekście doświadczenia konstytutywnego, wyznaczającego podstawową charakterystykę ludzkiej egzystencji. Doświadczenie konstytutywne pociąga za sobą przenikanie się czyjejś skończoności z nieskończonością. Ta pierwsza wyraża się w byciu świadomym własnej śmiertelności i winy, ta druga w aktywności ludzkiego ducha, szczególnie w odczuwaniu obowiązku. Bycie człowieka sytuuje się między tymi przeciwstawnymi siłami, poszukuje sensu swojej egzystencji. Jednocześnie stwarza ono różne relacje, jakie mogą między nimi zachodzić. Ich porządek może prowadzić do afirmacji bądź negacji czyjejś egzystencji. Jeżeli dodamy do owych relacji doświadczenie nicości (wraz z jej specyfiką), to tworzą one razem akt wyboru między afirmacją a negacja bardziej przypominający ostateczny wybór między nadzieją a rozpaczą.

EN

The thought of Bernhard Welte, a philosopher of religion from Fribourg, many times touched upon the subject of nothingness. This article aims at presenting the function he ascribed to the idea of nothingness in the context of constitutive experience determining fundamental characteristics of human existence. This constitutive experience involves going through ones finiteness and infinity. The former is expressed as being conscious of one’s mortality and guilt, the latter in the activity of human spirit, especially the feeling of duty. A human being placed in between these opposing powers, seeks the sense of its existence. Simultaneously, it creates different relations which can occur between them. Their order can either lead to affirmation or negation of one’s own existence. If we add the experience of nothingness (with its specificity) to these relations, together they make the act of choosing between affirmation and negation more like the final choice between hope and despair

14

Liczby nieobliczalne a granice kodowania w informatyce

51%

Stacewicz P.

Studia Semiotyczne

|

2018

|

vol. 32

|

issue 2

131-152

PL

Opis danych i programów komputerowych za pomocą liczb jest epistemologicznie użyteczny, ponieważ pozwala określać granice różnego typu obliczeń. Dotyczy to w szczególności obliczeń dyskretnych (cyfrowych), opisywalnych za pomocą liczb obliczalnych w sensie Turinga. Matematyczny fakt istnienia liczb rzeczywistych innego typu, tj. nieobliczalnych, wyznacza minimalne ograniczenia technik cyfrowych; z drugiej strony jednak, wskazuje na możliwość teoretycznego opracowania i fizycznej implementacji technik obliczeniowo silniejszych, takich jak obliczenia analogowe-ciągłe. Przedstawione w artykule analizy prowadzą do wniosku, że fizyczne implementacje obliczeń niekonwencjonalnych (niecyfrowych) wymagają występowania w przyrodzie wielkości nieskończonych aktualnie (a nie tylko potencjalnie). Za fizycznym istnieniem takich wielkości przemawiają wprawdzie pewne argumenty fizyki teoretycznej, nie są one jednak ostateczne.

EN

The description of data and computer programs with the use of numbers is epistemologically valuable, because it allows the definition of the limits of different types of computations. This applies in particular to discrete (digital) computations, which can be described by means of computable numbers in the Turing sense. The mathematical fact that there are other types of real numbers, i.e. uncomputable numbers, determines the minimal limitations of digital techniques; on the other hand, however, it points to the possibility of theoretical development and physical implementation of computationally stronger techniques, such as analogue-continuous computations. Analyses presented in this article lead to the conclusion that physical implementations of unconventional (non-digital) computations require the occurrence of actually infinite entities in nature. Although some arguments of theoretical physics support the physical existence of such entities, they are not definitive.

15

Modele wartości godności człowieka i kwestia sprawiedliwości

51%

Tytko K.

Logos i Ethos

|

2020

|

vol. 55

|

issue 2

167-188

EN

In this article we attempt to analyze the relationship between different values of human dignity and the way justice is defined. We study the following possibilities: dignity has a value of 0 (or 1/ω), a finite value G or infinite (understood in two ways: as a limit and as hyperreal number K). The attribution of the value of infinite human dignity will is it the same as the adoption of the main personalistic assumptions about the dignity of the person. The reasoning is carried out using basic mathematical modelling tools. We also take into account the material value of each person’s “initial conditions,” defined in relation to a given society and time, but differentiated for individual people. We show that, in the context of the problem of justice, these “initial conditions” create an additional research area. In effect, we propose a metaethical space for dialogue between personalism and utilitarianism.

PL

W niniejszym artykule podejmujemy próbę przeanalizowania relacji pomiędzy różnymi wartościami godności ludzkiej a sposobem definiowania sprawiedliwości. Rozróżniamy następujące możliwości: godność ma wartość 0 (lub 1/ω), skończoną G lub nieskończoną (rozumianą na dwa sposoby: jako granica i jako liczba hiperrealna K). Przypisanie wartości nieskończonej godności człowieka będzie tożsame z przyjęciem głównych założeń personalistycznych odnośnie do godności osoby. Rozumowanie przeprowadzamy, wykorzystując podstawowe narzędzia modelowania matematycznego. Bierzemy również pod uwagę wartość materialną „warunków początkowych” każdego człowieka, określoną w odniesieniu do danego społeczeństwa i czasu, ale zróżnicowaną dla poszczególnych ludzi. Pokazujemy, że w kontekście problemu sprawiedliwości jest to dodatkowa płaszczyzna badawcza. Proponujemy w efekcie metaetyczną przestrzeń dialogu między personalizmem a utylitaryzmem.

16

„Duch nowoczesności” – w kręgu bajek Józefa Jankowskiego

51%

Ratuszna H.

Język - Szkoła - Religia

|

2021

|

vol. 16

140-155

EN

The article presents the variety of fairy tales by Józef Jankowski, which gives this genre a modern meaning. Therefore, fairy tales are stories about a dream, infinity, they organize the chaos of the world, they interpret difficult reality. Analysis and interpretation of works allows us to ask a question about the definition of modernity. Jankowski understood it as an essential element of the aesthetic discourse. Modernity was an important challenge for modernists. They saw it as the basis of the worldview, and art marked the stages of its development.

PL

Artykuł prezentuje różnorodność bajek Józefa Jankowskiego, który nadaje temu gatunkowi nowoczesne znaczenie. Bajki są bowiem opowieściami o marzeniu, nieskończoności, porządkują chaos świata, interpretują trudną rzeczywistość. Analiza i interpretacja utworów pozwala zadać pytanie o definicję nowoczesności. Jankowski pojmował ją jako istotny element dyskursu estetycznego. Nowoczesność była dla modernistów ważnym wyzwaniem. Postrzegali ją oni jako podstawę światopoglądu, którego etapy rozwoju wyznaczała zaś sztuka.

17

„…Anioł życia zadrżał we mnie” – romantyczne doświadczenie duchowości w liryce Juliusza Słowackiego

45%

Szarek E.

Studia Warmińskie

|

2016

|

issue 53

331-347

PL

Wyobrażenia istot bożych zostały upowszechnione głównie przez literaturę, a w wielu utworach z poszczególnych epok odnaleźć możemy motywy anielskie. Największym jednak zainteresowaniem cieszyły się boskie istoty w okresie romantyzmu, kiedy ludzie wierzyli w potęgę uczuć, intuicję, zajmowali się mistycyzmem, fantastyką. Juliusz Słowacki, znany również z kreacji angelologicznych, czerpał swe anielskie wizje z wielu kultur i tradycji – od biblijnej przez mistyczną aż po całkowicie literacką. Każdy z obrazów tych boskich stworzeń jest oryginalny, nosi znamiona indywidualizmu i nie powiela kolejnych wizerunków. Anioł, jako motyw, którego walory fizyczne i psychiczne ustalane były przez wieki, nie wymaga określeń ani uzupełnień, jednak warto zwrócić uwagę na jego literackie odtworzenie, funkcjonowanie motywu duchowego w dziełach twórcy filozofii genezyjskiej.

EN

It is chiefly literature that has shaped popular images of celestial beings, and so not surprisingly many works of different literary periods provide the motif of angels. During the Romantic period, the interests in angels grew significantly as people tended to believe in the power of feelings and intuition, and were concerned with mysticism and fantasy. Juliusz Słowacki, known for his angelological inclinations, derived his visions from many cultures and traditions, from the biblical through the mystical to the purely literary. Each of his angelic images is original and does not follow the established patterns of representation. The motif of angels, whose physical and psychological traits have been recorded over centuries, does not require detailed description or much complementing, yet it seems worthwhile drawing attention to the literary recreation of the motif and its functioning as an element of Słowacki’s spiritual philosophy.

DE

Es ist vor allem die Literatur, welche die beliebtesten Bilder der himmlischen Wesen geformt hat und so überrascht es wenig, dass viele Werke aus verschiedenen Zeiträumen das Motiv der Engel zeigen. Die Romantik ist die Zeit, in der das Interesse an Engeln deutlich gewachsen ist. Die Leute neigten dazu, an die Macht der Gefühle und Intuition zu glauben, und befassten sich mit Mystik. Juliusz Slowacki, der für seine angelologische Neigungen bekannt ist, leitete seine Visionen aus vielen Kulturen und Traditionen, aus der biblischen, der mystischen und aus der rein literarischen. Jedes seiner engelhaften Bilder ist originell und folgt keinem etablierten Muster. Das Motiv der Engel, deren physische und psychische Eigenschaften über Jahrhunderte hinweg aufgezeichnet wurden, erfordert keine detaillierte Beschreibung oder Ergänzungen. Doch scheint es lohnend zu sein, die Aufmerksamkeit auf die literarische Verarbeitung des Motivs und seine Funktionsweise als ein Element der spirituellen Philosophie von Słowacki zu leiten.

18

Is Probabilistic Theism a Tenable Idea? Critical Remarks on Opatrzność Boża, wolność, przypadek by Dariusz Łukasiewicz

45%

Grabowski M.

Roczniki Filozoficzne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 3

205-220

EN

The article contains an evaluation of a fragment from the book Opatrzność Boża, wolność, przypadek, written by Dariusz Łukasiewicz.

PL

Czy można obronić teizm probabilistyczny? Krytyczne uwagi do książki Dariusza Łukasiewicza Opatrzność Boża, wolność, przypadek Artykuł zawiera krytyczną analizę fragmentu książki Dariusza Łukasiewicza pt. Opatrzność Boża, wolność, przypadek.

19

W szklanej kuli tradycji

38%

Woźniewska-Działak M.

Studia Norwidiana

|

2020

|

vol. 38

252-264

EN

The article is a review of Agata Seweryn’s book Between the Worlds. Studies in the Literature of the Enlightenment and Romanticism. The review’s author presents the composition of the book and examines the research problems raised in it in greater detail. She comments on the studies included in the publication as interesting suggestions for interpretive supplements of selected romantic poems and works. She draws attention to those aspects that reveal the richness inherent in the works, and not yet described enough. They are introduced by references to the Baroque tradition or reflection on normative poetics and rhetorics.

PL

Artykuł jest recenzją książki Agaty Seweryn Pomiędzy światami. Studia z literatury oświecenia i romantyzmu. Autorka omawia kompozycję książki oraz szczegółowiej przygląda się problemom badawczym w niej poruszonym. Zamieszczone w publikacji studia komentuje jako interesujące propozycje uzupełnień interpretacyjnych wybranych wierszy i dzieł romantycznych. Zwraca uwagę na te aspekty, które odsłaniają tkwiące w utworach a nie wystarczająco dotąd opisane bogactwo. Wprowadzają je odniesienia do tradycji barokowej i refleksja nad poetyką normatywną i retoryką.

20

Wdrożenie chaosu. Uwagi o Il dettaglio e l’infinito. Roth, Yehoshua e Salter (Detal i nieskończoność. Roth, Yehoshua i Salter) Luki Alvina

32%

Taraborrelli C.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 30

EN

Il dettaglio e l’infinito by Luca Alvino is a collection of short critical essays dedicated to three famous novelists, Ph. Roth, A. Yehoshua and J. Salter, who devote their creative effort, according to Alvino, to chaos and the minutiae of human existence. They reject any delusional paradigm of a universe governed by order, instead focusing their narrative attention on the flickering dynamism of existence, unorderly in all its manifestations. Luca Alvino’s prose is transparent and fluid, and his work offers not only a precise and clear analysis of the literature examined, but also more or less occasional hints that encourage the reader to apply the same reasoning to other authors and arts other than literature, eventually suggesting glimpses of an alternative way of approaching the world surrounding us and its expression.

PL

Il dettaglio e l’infinito autorstwa Luki Alvina to zbiór krótkich esejów krytycznych, poświęconych trzem znanym powieściopisarzom, Philipowi Rothowi, Abrahamowi Yehoshule i Jamesowi Salterowi, którzy swą twórczą uwagę poświęcają, zdaniem Alvina, chaosowi oraz drobiazgom ludzkiej egzystencji. Odrzucają oni każdy rodzaj paradygmatu, który oferuje czytelnikowi iluzję wszechświata rządzonego przez określony porządek, w to miejsce koncentrują swój narracyjny wysiłek na spotkaniu z migotliwością istnienia, nieuporządkowanego we wszystkich swoich przejawach. Praca Luki Alvina jest przejrzysta i płynna i oferuje nie tylko precyzyjną i jasną analizę badanej literatury, ale również – rozsiane mniej lub bardziej przypadkowo – wskazówki umożliwiające czytelnikowi zastosowanie ukazanego rozumowania do innych autorów oraz innych niż literatura rodzajów sztuki, finalnie sugerując mu reorientację sposobu podejścia do otaczającego nas świata i jego ekspresji.

Refine search results

Mereology and Infinity

Dwa żywioły bezkresu. Woda i powietrze w filozofii Gastona Bachelarda

O związkach matematyki z filozofią na przykładzie projektu Archipelag Matematyki

Polomnožiny a matematika možného

Totalitarismus a nekonečný čas plodnosti

Vopěnkova alternatívna teória množín alebo ťažký údel génia mimo hlavného prúdu

Nekonečno a kontinuum v pojetí Petra Vopěnky

Wielokropek

Simmel and the Posthuman: Money as the God of Bad Infinity

Dyskusja komplikacji generowanych przez koncepcję monadyzmu biologicznego Stanisława Ignacego Witkiewicza

Inside the crystal ball of tradition

Tvar a tvář: fenomenologické inspirace v matematice Petra Vopěnky

Wniknąć w nicość. Bernharda Weltego wykład o nadziei i rozpaczy

Liczby nieobliczalne a granice kodowania w informatyce

Modele wartości godności człowieka i kwestia sprawiedliwości

„Duch nowoczesności” – w kręgu bajek Józefa Jankowskiego

„…Anioł życia zadrżał we mnie” – romantyczne doświadczenie duchowości w liryce Juliusza Słowackiego

Is Probabilistic Theism a Tenable Idea? Critical Remarks on Opatrzność Boża, wolność, przypadek by Dariusz Łukasiewicz

W szklanej kuli tradycji

Wdrożenie chaosu. Uwagi o Il dettaglio e l’infinito. Roth, Yehoshua e Salter (Detal i nieskończoność. Roth, Yehoshua i Salter) Luki Alvina