Search results

1

Sztuka wojenna – sztuką intelektu prowadzenia operacji wojskowych, wykorzystania zasobów informatycznych oraz jakości potencjału logistycznego wojsk

100%

Mańkowski R., Nyszk Ł.

Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Sztuki Wojennej

|

2017

|

issue 2(22)

15

XX

The aim of this paper is to answer the following questions: what military art is, what it is concerned with, what it is for, how it developed through history, and what its essence and impact on the quality of logistics potential is. While discussing the above, the authors refer to the following issues: • philosophy of military art in historical approach; • theory of Clausewitz versus military art; • vision of nuclear war versus military art; • military art versus information potential of the military; • military art in the logistics system of the military; • quality and quantity of the military and its capability; • quality of logistics in performing military tasks of the military. The essence, specificity, and scope of military art concerning its impact on the knowledge connected with the military and their operational tasks are considered by the authors of this paper in the historical aspect as well as the current reality of the armed forces. The need to improve the quality of performing logistics tasks and the creation and improvement of the logistics system of the military are discussed across the spectrum of military art concerning the current high quality requirements. It is expected within the scope of services rendered by the operational military systems. This paper analyses the essence and necessity of qualitative breakthrough in the current logistic reality on the basis of theoretical interpretations of combat war phenomenon involving its two opposing subsystems (potentials) containing material (energetic) and nonmaterial (informational) aspects. It is assumed that both of these varying aspects of any potential are expected to function properly according to their designation. Therefore, they must be influenced by the proper qualitative logistic potential based on the settled principles of the military art to provide feedback, continuity, and completion of tasks. Finally, having described the great role of logistics in providing the high level of combat operations and expected results, the authors conclude the paper with reflections concerning the place and role of logistics, as well as its qualitative requirements in practical activity, and the contribution of the military art in this approach.

2

O pięknie w pracy prawnika

100%

Barszcz T.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

vol. 4(25)

17-28

EN

The article concerns the relationship between beauty and a lawyer’s professional work. I attempt to: 1) discover and describe the activities that are particular of such work as well as are determined by beauty; 2) characterize the way in which beauty determines these activates; and 3) point out ontological reasons of this determination. The reflections do not, however, include all activities which the lawyer’s craft consists in, but are limited to those in the course of which decisions are made. Beauty determines a lawyer’s work via the process of decision-making; and if a decision is conceived as an act of cooperation between intellect and will, then the decision is related to beauty in three ways. First of all, beauty constitutes a sine qua non for finding out the circumstances in which the decision is made. Additionally, beauty suggests to the decision-maker the options as the optimal means to an end. Finally, beauty influences the approval of a decision already made.

PL

Artykuł dotyczy relacji pomiędzy pięknem i pracą zawodową prawnika. Podejmuję mianowicie próbę: a) wyszukania aktywności, które są specyficzne dla tego rodzaju pracy i zarazem pozostają zdeterminowane przez piękno; b) scharakteryzowania tego, jak piękno określa te aktywności; oraz c) wskazania podstawowych przyczyn bytowych tego określania. Dociekania nie obejmują wszystkich aktywności prawniczych, lecz jedynie te, w toku których podejmowane są decyzję. Piękno określa bowiem pracę prawnika poprzez proces podejmowania decyzji; a jeżeli decyzja stanowi akt współpracy intelektu i woli, to zależność decyzji od piękna jest trojaka. Otóż, przede wszystkim, piękno stanowi warunek konieczny wynajdywania okoliczności, w których decyzja jest podejmowana. Ponadto, piękno pozostaje czynnikiem sugerującym decydującemu opcje jako optymalne środki do celu, jak również wpływającym na akceptację podjętej już decyzji.

3

Pojęcie racjonalności w "Krytyce czystego rozumu" I. Kanta z perspektywy współczesnej

86%

Maciejczak M.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2016

|

issue 2

4

Poznanie, jakim dysponuje dusza oddzielona od ciała po śmierci, według bł. Jana Dunsa Szkota na podstawie analizy Ordinatio IV D. 45 (XIV 135–197)

72%

Salamon G. W.

Roczniki Filozoficzne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 2

31-58

PL

Artykuł podejmuje problematykę gnozeologiczną w odniesieniu do intelektu duszy oddzielonej od ciała w rozumieniu Jana Dunsa Szkota. Tej problematyce są poświęcone cztery kwestie w Ordinatio IV d. 45. W tej konkretnej sytuacji poznawczej jest możliwe, według Doktora Subtelnego, poznanie nowych istot rzeczy (quiditates), mimo braku poznania zmysłowego. Jest to odejście od poglądu empiryzmu genetycznego i przyznanie intelektowi większych zdolności poznawczych, niż było to w koncepcji Arystotelesa. W stanie po śmierci intelekt dysponuje również pamięcią o istotach rzeczy poznanych w stanie połączenia z ciałem oraz może przypominać sobie konkretne zdarzenia i rzeczy ujęte przez zmysły w ziemskim życiu. Takie ujęcie świadczy o ciągłości poznawczej intelektu ludzkiego po śmierci, o jego niezniszczalności i o zdolności poznawczej przynajmniej takiej, jaką dysponował w stanie życia ziemskiego. Widzimy tu połączenie kwestii filozoficznych i teologicznych, które wzajemnie się przenikają i warunkują. Dla Szkota możliwe jest nie tylko przypominanie sobie przeszłości oraz nabywanie nowego poznania przez intelekt duszy oddzielonej od ciała, ale również możliwe jest dla takiego intelektu poznanie modlitw zanoszonych przez nas do zbawionych w niebie. Takie intelektualistyczne podejście świadczy o silnym wpływie myśli augustyńskiej na epistemologię Jana Dunsa Szkota.

EN

The essay presents some gnoseological themes with reference to the intellect of the separated soul according to John Duns Scotus. Four questions of the Ordinatio IV, d. 45 deal with these themes. In this concret cognitive situation is possible, according to Doctor Subtilis, to get to know the new quiddities of things, in spite of a lack of the empiric cognition. It means leaving behind the conception of generic empiricism and moving to the recognition of more cognitive abilities, as in Aristoteles’s conception. In a post death state (post mortem) intellect continues to have the memory of the quiddities of things known while still connected with the body and can remember concret things and events known by the senses during earthly life. Such a gnoseological notion evidences the cognitive continuity of the human intellect after death, its incorruptibility and cognitive ability at least as such as one had during earthly life. We can see here the connection of philosophic and theological questions, which mutually condition and penetrate each other. According to Scotus it is possible for the intellect of the separated soul to remember the past and to acquire new cognition. Moreover, it is also possible for such an intellect to know the prayers we refer to the blessed in heaven. Such an intellectual approach evidences a strong Augustinian influence on John Duns Scotus’ epistemic conception.

5

Czy poznanie jest wyższe niż miłość? Uzasadnienie wyższości intelektu nad wolą w ujęciu Tomasza z Akwinu

72%

Zembrzuski M.

Rocznik Tomistyczny

|

2014

|

vol. 3

75-97

EN

Thomas Aquinas in his works sympathizes with the priority and thus superiority of intellect over will definitely. Presenting various ways of arguing he intends to point out the perfection of intellect, which becomes perfect in its act of cognition, it assures the proper action of will. Because of its object – truth about reality – as well as final and formal causation intellect moves will which aims to good. Only in the situation of such an object of intellect, which somehow exceeds human cognition potencies, will could acquire superiority over cognition. Thus a man only in an act of love of God is able to love by will that, which he cannot cognize. In other cases, particularly in case of natural cognition of sensual reality, in which man grasps an essence, cognition always goes before volition. Stressing superiority of intellect over will is not a matter of introducing into the consideration of their mutual relations additional topic. It is crucial problem, which allows proper understanding issue of freedom in Aquinas’ account.

6

Miejsce woli w zagadnieniu ludzkiego działania w ujęciu św. Tomasza z Akwinu

72%

Zapisek D.

Rocznik Tomistyczny

|

2012

|

vol. 1

109-121

EN

When we talk about human`s action in view of Thomas Aquinas, in the first place is a concept of „intelectualism”. The most of well known continuators of Aquinas thought underline that the key of understanding problem of free action first of all is knowing the action of intellect, because intellect is highest of human`s potencies. In fact in Aquinas opinion intellect is the most perfect potency of human being. However the problem of action of will seems to be the starting point in explanation of humans` free action. In the views of polish thomistic philosophers for example J. Woroniecki, M.A. Krąpiec, S. Swieżawski, this question is presenting and explaining by schema of process of making free decision (liberum arbitrium). Nevertheless when we study the Aquinas texts, we can make the conclusion that the most important in explanation of what is human`s free action are principles of this action that is intellect and will. For Aquinas essentials are principles of cooperation of intellect and will, range of interaction these potencies and field of autonomy both potencies.

7

Rola i znaczenie umysłu w życiu społecznym

72%

Boczek M.

Eunomia – Rozwój Zrównoważony – Sustainable Development

|

2021

|

issue 2(101)

45-57

PL

Celem artykułu jest podkreślenie roli umysłu w codziennym życiu, znaczenia intelektu i inteligencji. Zwrócenie uwagi na zmieniającą się rzeczywistość, sposób życia ludzi i ich myślenia, na siłę percepcji inteligencji w stosunku do intelektu, wskazanie istoty i rangi omawianego zagadnienia, pozostawienie pola do podjęcia własnych badań. Projekt / metodologia / podejście: Metodą badawczą zastosowaną w artykule jest analiza opracowań naukowych uzupełniona spostrzeżeniami i doświadczeniem autora. Procedura badawcza obejmowała przegląd literatury polskiej i zagranicznej, analizę aktów prawnych, metodę analizy i syntezy, studium przypadku i dedukcyjne rozumowanie. W artykule powołano się na przykłady, przywołano opracowania związane z tematyką zagospodarowania ludzkiego umysłu. Wskazano czynniki, takie jak – intelekt, inteligencja, wiedza i świadomość jako niezbędne atrybuty nowoczesnego człowieka. Wnioski: Wykazano zależność pomiędzy sposobem myślenia i poziomem intelektualnym odpowiedzialnym za odbiór i przetwarzanie informacji jako bazie racjonalnej decyzyjności. Zwrócono uwagę na rzeczywistość czyniącą osoby o niskim stopniu sprawności intelektualnej masą podatną na manipulację. Na utrzymujące się w społeczeństwie postawy nieracjonalności wynikające z niezrozumienia oraz braku świadomości co do skutków podejmowanych decyzji. Ograniczenia / implikacje badawcze: Ograniczenia otrzymanych rezultatów mogą wynikać z ograniczonej próby tekstowej w tym również ograniczonej analizy. Złożoność tytułowa sprowadza się do istoty zagadnienia intelektu i inteligencji i ich funkcjonowania, co pozostaje obszarem zmieniającym się i zawsze otwartym. Oryginalność / wartość: Przedstawione badania, analiza, wnioski i sugestie dostarczają praktycznych wskazówek nie tylko ludziom nauki, ale przede wszystkim przeciętnym obywatelom, głównie takim, którzy nie są świadomi tego, że każda zmiana cywilizacyjna ma wszechstronny wymiar i zobowiązuje. Dzisiaj nie wystarczy wiedzieć, jakie są nasze problemy i ograniczenia, by opanować emocje i uspokoić psychikę. Na potrzeby efektywnego działania nie można nie wiedzieć tego, czym jest intelekt? Dzięki prawdziwej inteligencji wykraczamy poza utarte przekonania, założenia poczynione z góry i koncepcje oraz uczymy się postrzegać rzeczy takimi, jakie są a nie takimi, jakimi chcielibyśmy, by one były. Człowiek mądry to nie ten, co mówi, że mądry, ale ten co świadomie postępuje, jak człowiek mądry. W dobie globalizacji o tym, kim jesteśmy nie decyduje, skąd jesteśmy, ale to, co potrafimy i jak sobie z wielością wyzwań radzimy.

EN

The aim of the article is to highlight the role of the mind in everyday life, the importance of intellect and intelligence. Paying attention to the changing reality, people's way of life and their thinking, the power of perception of intelligence in relation to the intellect, indicating the essence and importance of the issue under discussion, leaving the field to undertake one's own research. Design / methodology / approach: The research method used in the article is the analysis of scientific studies, supplemented by the author's observations and experience. The research procedure included a review of Polish and foreign literature, analysis of legal acts, method of analysis and synthesis, case study and deductive reasoning. The article refers to examples and studies related to the subject of the management of the human mind. Factors such as – intellect, intelligence, knowledge and awareness were indicated as indispensable attributes of a modern man. Conclusions: The relationship between the way of thinking and the intellectual level responsible for the reception and processing of information as the basis for rational decision-making was demonstrated. Attention was paid to the reality that makes people with a low level of intellectual efficiency a mass susceptible to manipulation. Persistent irrational attitudes in society resulting from misunderstanding and lack of awareness of the consequences of decisions made. Research limitations / implications: Limitations of the obtained results may result from a limited text sample, including limited analysis. The title complexity comes down to the essence of the issue of intellect and intelligence and their functioning, which remains a changing and always open area. Originality / value: The presented research, analysis, conclusions and suggestions provide practical tips not only to people of science, but above all to average citizens, mainly those who are not aware that each civilization change has a comprehensive dimension and obliges. Today, it is not enough to know what our problems and limitations are in order to control our emotions and calm the psyche. For the purposes of effective action, it is impossible not to know what intellect is? With true intelligence, we go beyond conventional beliefs, presuppositions and concepts, and learn to perceive things as they are and not as we would like them to be. A wise man is not the one who says that he is wise, but the one who consciously acts as a wise man. In the era of globalization, who we are is not determined by where we are from, but by what we can and how we deal with the multitude of challenges.

8

Koncepcja intelektu a rozumienie wiary. Zestawienie poglądów Tomasza z Akwinu, Immanuela Kanta i Augusta Comte’a

72%

Sieńkowski M.

Rocznik Tomistyczny

|

2019

|

vol. 8

139-156

EN

Faith is a complex activity, which consists of the action of the intellect and the will. The understanding of these two authorities affects the understanding of faith. Therefore, it can be concluded that a specific conception of faith is associated with a specific conception of the intellect. The reason justifying this conclusion is the ability of the intellect to demonstrate the existence of God. The conception of the intellect showing that God exists creates the pos-sibility of receiving revelation, or the supernatural faith that is the recognition of what God has revealed. This type of intellect is characteristic of the realistic philosophy represented by Thomas Aquinas. Kantʼs conception of intellect is related to the very study of phenomena. In the order of theoretical knowledge, it is not possible to show that God exists because He is not a phenomenon. This possibility exists in a practical order, where God is the idea of reason. Therefore, the recognition of the existence of God is made thanks to the rational faith present only on the ground of morality. In turn, Comteʼs understanding of the intellect associated with the knowledge of facts and permanent relationships between them in the form of laws precludes the possibility of stating that God exists. The positivist understanding of the intel-lect is in no way connected with searching for the existence of God. This kind of intellect does not include Godʼs reach because it is limited to the examination of facts and laws. The only faith accepted by him is the natural faith that constitutes trust in the person who conveys the heritage of positivism.

9

La vérité, fondement de l’éthique

72%

Gogacz M.

Rocznik Tomistyczny

|

2019

|

vol. 8

23-29

PL

Tezą artykułu jest stwierdzenie, że dobro wyznacza etykę, a do dobra doprowadza prawda. Transcendentalna własność prawdy, oddziałując na człowieka, wywołuje dwie relacje: 8) wiarę, gdy przejawiająca istnienie prawda w jakimś bycie oddziała na własność prawdy przejawiającej nasze istnienie oraz H) poznanie, gdy przejawiająca istnienie prawda w jakimś bycie oddziała na nas i wywoła w naszym intelekcie możnościowym doznanie jedności quidditas. Pobudzona przez intelekt wola aktywizuje człowieka, który swymi relacjami istnieniowymi nawiązuje kontakt z oddziałującym na nas bytem. Korzystając z własności otwarcia się na nas bytu i reagując tą samą własnością transcendentalną, człowiek odnosi się do oddziałującego bytu z ufnością, czyli z wiarą, że ten oddziałujący na nas byt jest dobrem, spełniającym nadzieję uzyskania wspomagającego i chroniącego nas powiązania. To podstawowe zachowanie woli, wyznaczone ukazaniem jej przez intelekt bytu jako prawdy, polega na odnoszeniu się do każdego bytu w jego prawdzie jako do dobra dla nas, nazywane jest sumieniem. Sumienie skłania nas, byśmy kierowali się do dobra, a tym samym unikali zła. Pierwszym więc skutkiem powrotu człowieka przez relacje istnieniowe do oddziałującego na nas bytu, powrotu w poziomie jeszcze nieuświadomionych sobie, lecz realnych naszych relacji z bytem w jego własności prawdy, jest doznanie bytu jako dobra. A dobro wyznacza chroniące byt działania, którymi zajmuje się etyka. Etyka swymi pryncypiami pozwala trafnie wybrać działania, gdy chcemy, aby trwały relacje istnieniowe. Aby wybierać, trzeba posłużyć się intelektem. Z tego względu mądrość staje się pierwszym pryncypium wyboru działań, rozważanych w etyce. Kolejnym pryncypium jest kontemplacja. Obydwa te pryncypia wyznacza wcześniejsza więź intelektu z wolą na poziomie mowy serca, stanowiąca sumienie.

10

Arystoteles czy św. Tomasz z Akwinu? Głębsze rozumienie intelektu

72%

Zaorski M.

Warszawskie Studia Teologiczne

|

2018

|

vol. 31

|

issue 3

80-90

EN

The presented concept of intellect shows the size and innovation of St. Thomas Aquinas. As opposed to Aristotle, St. Thomas explains the nature of intellect more precisely. Aristotle used only one concept in describing form and matter. However, this was not enough to show the existence of intellect a

11

Ogół czy konkret przedmiotem ludzkiego poznania? Rozważania na podstawie q. 2 a. 6. "Quaestiones disputatae De veritate – De scientia Dei"

72%

Sulenta P.

Rocznik Tomistyczny

|

2013

|

vol. 2

113-135

EN

Presented article is an attempt to answer the question: what, according to St. Thomas Aquinas, is the object of human knowledge – the generality or the concrete thing? In the introduction the author remarks that the purpose of her reflections is not to make an ultimate subjective rational justification for the possibility or impossibility of knowing what is individual, but her reflections form a reconstruction of St. Thomas Aquinas’ position contained in article 6 in the second question of Quaestiones disputatae De veritate – De scientia Dei. It is mainly a question here of showing in Aquinas’ analyses a factor that would allow us to resolve whether the human intellect is capable of knowing what is individual. In the first part of the article, the author presents a fundamental difficulty that led St. Thomas to study the problem. The difficulty arose from the Aristotelian theory of the faculties and of abstraction. The theory allowed him to explain how the passage occurs from the sensory apprehension of the concrete thing to the intellect’s reading of the concrete thing’s general, necessary, and constant content, but the theory did not explain how one can recognize the concrete thing as such in which the general nature is realized. Next, the author concentrates on an analysis of the corpus of article 6 of the second question of Quaestiones disputatae De veritate – De scientia Dei. St. Thomas says there that the impressed intellectual-cognitive form (species intelligibilis impressa) that determines the intellect to know a thing does not contain individualizing material conditions, and thereby the intellect through itself (per se) knowls only generalities, but does not know concrete things. Thomas notes, however, that per accidens the human intellect can know what is individual. Therefore also in the third part of the article the author considers how, according to Aquinas, the concrete thing can be apprehended by the intellect. St. Thomas in this passage looks to the operation of conversio ad phantasmata in which the intellect indirectly knows the concrete content of a thing as the reason for a general concept. However, the author remarks that this is not the only possibility that man has for knowing what is individual. This is because Thomas in his analyses emphasizes that ultimately it is not the intellect but the entire man who is the subject of knowledge. For the operation of a turn to mental images to be possible, it is necessary that a faculty should exist that makes it possible to recognize earlier the concrete thing as that in which the general nature is realized. According to Aquinas, this faculty is the particular reason (ratio particularis, vis cogitativa).

12

„Chociaż to wariacja, nie jest jednakże bez metody”. Motyw udawanego szaleństwa w Hamlecie Williama Shakespeare’a i Henryku IV Luigiego Pirandella

72%

Koman A.

Świat i Słowo

|

2020

|

vol. 35(2)

195-212

PL

Feigned madness is a motif that – with varying frequency – returns in literary texts. It is usually a carrier of important metaphors, such as: search for truth, escape from reality or conscious rejection of routine. Moreover, it seems to have an exceptional interpretative potential in dramas as it also symbolises a performative treatment of existence and an awareness of fiction which directs the poetics of the drama towards the meta-theatre. The author of this article considers these issues in relation to the titular characters of two dramatic masterpieces of world literature: Hamlet by William Shakespeare and Henry IV by Luigi Pirandello. Both characters, for various reasons, decide to hide their true psychological condition under the image of a madman, which, interestingly, confirms their sophistication and intellect. Putting on the mask of a madman guarantees the privilege of unpunished violation of conventions and established orders, hated by individuals such as Hamlet or Henry IV. This rebellion and emancipation lead to the final defeat of these characters, who, however, dominate over the others, since, unlike other actors who dispassionately play roles that have been imposed to them, they choose their roles, and – most importantly – they are aware that they are playing.

13

Między charyzmatem a intelektem. Próba poszukiwania złotego środka w wierze w perspektywie pokusy jej ucharyzmatycznienia lub przeintelektualizowania

58%

Grula L.

Teologia w Polsce

|

2016

|

vol. 10

|

issue 2

177-196

EN

The purpose of this article is to point out the differences between faith, that defines the doctrine, and charismatic faith, that opposes the faith of the intellect. The lack of cooperation between the two has led to a point, that practicing one excludes the second. Consequently this has led to radicalisation of its content, resulting in lack of any contribution for the community of the faithful. Therefore it is important to point out the elements of faith, that should support each other, by creating a base for its reasonable understanding with external expression of the cult.

PL

Artykuł ma za zadanie wskazać istotne różnice pomiędzy wiarą, która definiuje system doktrynalny religii chrześcijańskiej, oraz wiarą charyzmatyczną, która stanęła w opozycji do dominującej swego czasu wiary intelektu. Brak wzajemnego oddziaływania obydwu doprowadziło do tego, że praktykowanie jednej z nich z założenia wykluczało drugą. Doprowadziło to do uskrajnienia obydwu i absurdalizacji ich treści, w rezultacie nie niosąc żadnego pożytku dla społeczności wiernych. Należało zatem wskazać znaczące problemy ultracyzmu tychże elementów wiary, które w zdrowej relacji nie powinny się ścierać, lecz jedynie uzupełniać, wypracowując fundamentalne podłoże do jej rozumienia oraz zewnętrznego wyrazu kultycznego.

14

Rozum myślący w służbie woli

58%

Kiełbasa J.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 3

99-125

PL

Punktem wyjścia artykułu jest rozważanie i konfrontowanie ze sobą różnych znaczeń terminu „wola”, formułowanych i dyskutowanych w XII-wiecznej antropologii. Znaczna część tych historycznych dociekań poświęcona jest takim zagadnieniom, jak charakterystyka i specyfika działania ludzkiej woli, jej odniesienie do całej dziedziny pragnienia (w szczególności do pożądania zmysłowego), zwłaszcza zaś wzajemne funkcjonalne i hierarchiczne relacje między wolą a rozumem jako władzą poznawczą. Na podstawie porównawczej i krytycznej analizy tekstów źródłowych z epoki (w tym dzieł Anzelma z Canterbury, Bernarda z Clairvaux, Hugona ze Św. Wiktora oraz ważniejszych zbiorów sentencji znanych i nieznanych autorów) autor artykułu bada poglądy tych i innych ówczesnych myślicieli na temat przynależności woli do sfery racjonalności w człowieku, udziału intelektu w jej wyborach i decyzjach z jednej strony, a zarazem jej autonomii i możliwości samoporuszania się z drugiej. Swoje badanie koncentruje na tym, w jaki sposób XII-wieczni myśliciele próbują wyjaśnić fenomen wolnego wyboru czy też wolnej decyzji i odpowiedzieć na pytania dotyczące właściwego podmiotu, źródła, przyczyny sprawczej bądź koniecznego i wystarczającego warunku ludzkiej wolności. Czyni to w kontekście średniowiecznych dyskusji i sporów między woluntaryzmem i intelektualizmem antropologicznym.

EN

A starting point of this paper is a consideration and confrontation of the various meanings of the term “will” formulated and discussed in twelfth century anthropology. A significant part of this historical research is devoted to such issues as the characteristics and specific activity of the human will, its relation to the whole domain of the desire, particularly that of the sensual desire, and especially the mutual—functional and hierarchical—relationship between will and reason as the cognitive faculty. On the ground of the critical and comparative analysis of the text-sources (including the works of Anselm of Canterbury, Bernard of Clairvaux, Hugh of Saint-Victor, as well as the collections of sentences of known and unknown authors), author of the paper explores the views of just mentionnned and other thinkers of this time on the belonging of the will to the domain of human rationality, on the participation of the intellect in the will’s decisions and choices, one the one hand, and on will’s autonomy and its possibility of self-moving, on the other. He focuses his scrutiny on how the twelfth century thinkers try to explicate a phenomenon of free choice or free decision and to answer to a questions concerning a proper subject, source, efficient cause or necessary and sufficient condition of the human freedom in the context of the medieval disputes between voluntarism and intellectualism in the domain of anthropology.

15

Zagadnienie niepełnosprawności intelektualnej w percepcji Lwa Wygotskiego

58%

Zaorska M.

Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo

|

2017

|

issue 4(38)

23–45

PL

W artykule przestawiono poglądy jednego z najwybitniejszych psychologów XX w. Lwa S. Wygotskiego na temat zjawiska i stanu niepełnosprawności intelektualnej. Zasadniczo, zostały one naświetlone w kontekście dyskusji ich autora z koncepcją zaproponowaną przez innego znakomitego psychologa danego okresu Kurta Lewina. Istotą wizji niepełnosprawności intelektualnej reprezentowanej przez Wygotskiego jest jej dialektyczny oraz historyczno-kulturowy charakter. Niepełnosprawność intelektualna jest więc stanem zmiennym, rozwojowym, zależnym od uwarunkowań biologicznych, psychologicznych i społecznych. Stanowi odzwierciedlenie modyfikacji tego stanu oraz modyfikacji historyczno-cywilizacyjnego dorobku ludzkości tak ze strony samej osoby niepełnosprawnej intelektualnie, jak i otoczenia społecznego. W czasie relacji interpersonalnych, intrapersonalnych i przy uwzględnieniu podanych wyżej uwarunkowań można określić istotę analizowanej niepełnosprawności oraz istotę tej niepełnosprawności u konkretnej osoby niepełnosprawnej.

EN

The article presents the approach of Lev S. Vygotsky, one of the most outstanding psychologists of the twentieth century, to the phenomenon and the state of intellectual disability. Basically, it is presented in the context of Vygotsky debating the concept proposed by another outstanding psychologist – Kurt Lewin. The essence of Vygotsky’s vision of intellectual disability is its dialectical, historical, and cultural character. Intellectual disability is thus a variable, evolving state dependent on biological, psychological, and social determinants. It also reflects the modification of this state and the modification of the historical and civilization achievements of mankind both on the part of people with intellectual disabilities and their social environment. During interpersonal and intrapersonal interactions, and taking into account the above, it is possible to determine the nature of the disability and the nature of the disability in a particular person with disability.

16

Uniwersytet w czasach bezmyślności

58%

Gadacz T.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2023

|

issue 47

33-43

EN

If, as Hannah Arendt stated in Eichmann in Jerusalem, evil is thoughtless, can thinking protect us from evil? In the first part of the article, I make a distinction between intellect (which follows the logic of thinking) and reason (which follows the ethics of thinking). I put forward the thesis that if the ethics of thinking (reason) does not guide the logic of thinking (intellect), it breeds evil and fanaticism. In the second part of this text, I address causes of contemporary thoughtlessness, including mediocrity, pragmatism, measurability, and the dominance of the mercantile mentality. The final part of this essay emphasizes the responsibility of universities (especially in the area of the humanities) and, in broader perspective, of culture, for the education of reason.

PL

Jeśli zło jest bezmyślne, jak stwierdziła Hannah Arendt w Eichmann w Jerozolimie, to czy myślenie może ochronić nas przed złem? W pierwszej części artykułu dokonuję rozróżnienia między intelektem, który kieruje się logiką myślenia i rozumem, który kieruje się etyką myślenia. Stawiam tezę, że jeśli etyka myślenia (rozum) nie kieruje logiką myślenia (intelektem), to rodzi zło i fanatyzm. W części drugiej rozważam takie przyczyny współczesnej bezmyślności, jak: przeciętność, pragmatyzm, mierzalność i dominację mentalności merkantylnej. W części trzeciej piszę o odpowiedzialności uniwersytetów, a szczególnie nauk humanistycznych i szeroko pojętej kultury, za kształcenie rozumu.

17

Wizja katolicyzmu polskiego według Józefa Marii Bocheńskiego

58%

Jasiński K.

Nurt SVD

|

2020

|

issue 1

336-349

PL

Autor podjął próbę rekonstrukcji i krytycznej prezentacji Bocheńskiego wizji najpierw katolicyzmu jako takiego, a następnie katolicyzmu polskiego. Ważną rolę w ukształtowaniu owej wizji odegrały filozoficzne poglądy Bocheńskiego z okresu, kiedy zaczął sympatyzować początkowo z tomizmem, a następnie z filozofią analityczną. Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej omówiono naturę samego katolicyzmu bardziej od strony formalnej niż treściowej. Zwrócono też uwagę na kwestię doświadczenia religijnego, jako punktu wyjścia wiary. W części drugiej, idąc za myślą Bocheńskiego, dokonano natomiast charakterystyki katolicyzmu polskiego. Zwrócono przy tym uwagę na jego następujące przymioty: statyczność, sentymentalizm, antyintelektualizm, tolerancję, wspólnotowość, militaryzm i patriotyzm.

EN

The author has attempted to reconstruct and critically present first the vision of Catholicism itself and then of Polish Catholicism, which Bocheński had. His vision was mainly formed by philosophical views he held in the period when he initially sympathized with Thomism and then with analytical philosophy. The article consists of two parts. The first discusses the nature of Catholicism itself from the formal rather than the content side. Attention was also paid to the issue of religious experience as a starting point for faith. In the second part, following Bocheński’s thought, a characteristic of Polish Catholicism was made. Attention was drawn to his following attributes: stability, sentimentality, anti-intellectualism, tolerance, commonality, militarism and patriotism.

18

Augustyn o umyśle, intelekcie i Bożym oświeceniu

58%

Zembrzuski M.

Edukacja Filozoficzna

|

2021

|

issue 72

159-182

PL

Augustyńskie wyjaśnienia natury duszy ludzkiej zmierzają do ukazania jej aktywności. Augustyn nie ma wątpliwości co do tego, by same te aktywności były utożsamione z duszą, gdyż ta identyczność pozwala na stwierdzenie zachodzenia faktycznych działań. Dusza działa doskonale, o ile działa w pełni, a więc na sposób, w jaki każde działanie ją stanowi. W obszarze działań intelektualnych dusza spełnia się w działaniu intelektualnym, w działaniu, które jest odzwierciedleniem natury Boga. Celem niniejszego artykułu jest próba ustalenia znaczeń różnych wyrażeń określających duszę (anima, animus, spiritus, intellectus, mens, ratio) w myśli filozoficznej świętego Augustyna. Pozwoli to na lepsze zrozumienie Augustyńskiej koncepcji poznania intelektualnego a szczególnie idei oświecenia, jakiego doznaje dusza w poznawaniu rzeczywistości.

EN

Augustine’s explanations of the nature of the human soul are aimed at showing its activity. Augustine has no doubts that the activities themselves are identified with the soul, since this identity allows for the occurrence of actual activities to be ascertained. The soul works perfectly as long as it functions fully, and therefore in the way that every action constitutes it. In the area of intellectual activities, the soul is fulfilled in intellectual action, the action that reflects God’s nature. The aim of this article is to try to determine the meanings of the various terms that define the soul (anima, animus, spiritus, intellectus, mens, ratio) in the philosophical thought of Saint Augustine. This will make possible a better understanding of the Augustinian concept of intellectual cognition, especially the idea of illumination that the soul experiences in knowing reality.

19

Władze duszy w ujęciu św. Tomasza z Akwinu

58%

Majkrzak H.

Rocznik Tomistyczny

|

2022

|

issue 11

65-88

IT

Il termine anima significa il principio primo dell’attivita di tutti gli esseri viventi, anche se con particolare riferimento all’uomo. L’anima e di natura spirituale, pero la spiritualita dell’anima non e evidente. Per scoprirla non basta la semplice autocoscienza, l’introspezione, come intendeva sant”Agostino. Secondo l”Aquinate ci vuole diligens et subtilis inquisitio. Occorre dimostrarla. Punto di partenza della indagine (inquisitio) sono le operazioni dell’anima, perche il modo di operare di una cosa corrisponde al suo modo di essere. San Tommaso riconduce tutta la gamma dell’agire dell’anima razionale a due facolta principali: l’intelletto e la volonta.

20

Antropologiczne podstawy etyki

58%

Andrzejuk A.

Rocznik Tomistyczny

|

2019

|

vol. 8

157-172

EN

The belief in the uniqueness of man was shared by many philosophers who have represented different ways of thinking. Plato recognized man as a soul imprisoned in the body. The world of gods and ideas was the homeland of the soul, whereas soul was only a pilgrim in earthly world. Using empirical cognition in accordance with a methodology Aristotle claimed that man is a rational animal. This rationality was so special to Aristotle that he regarded it as divine. Thomas Aquinas inherits the Aristotelian tradition, enriched by the views of Cicero, Augustine and Arab philosophers. Ethics is most often described as "moral philosophy", which seems to indicate that it is about the science of morality, which is an integral part of philosophy. As such, it deals with principles (principles). In the case of ethics these are the principles of choosing the moral good. In this way Aquinas defines the subject of ethics. It is different from the subjects of other philosophical disciplines. In Aquinas's approach, ethics is autonomous in terms of subject, but methodologically it depends on metaphysics and anthropology. Also, the starting points of ethical reflection lies in first philosophy (metaphysics) and human philosophy (philosophical anthropology). According to the anthropological foundations of ethics, these are, according to Thomas, some consequences of human nature as a personal being. At the same time, it is worth noting that the topic of a person and personal relationships goes beyond human philosophy, because God is also a person who establishes personal relationships with other persons. As part of human philosophy, we examine the consequences of being a person that relate to human existence. They have a significant impact on human morality. These are: individuality, rationality, freedom and the already mentioned personal relationships. The consequences of this personal structure in man is having intellect and will, which results in intellectual cognition and free decision making. The very "mechanism" of behavior, which is always individual, is explained by Aquinas by the means of his concept of conscience, which in his ethics is the subjective principle of morality.

Refine search results

Sztuka wojenna – sztuką intelektu prowadzenia operacji wojskowych, wykorzystania zasobów informatycznych oraz jakości potencjału logistycznego wojsk

O pięknie w pracy prawnika

Pojęcie racjonalności w "Krytyce czystego rozumu" I. Kanta z perspektywy współczesnej

Poznanie, jakim dysponuje dusza oddzielona od ciała po śmierci, według bł. Jana Dunsa Szkota na podstawie analizy Ordinatio IV D. 45 (XIV 135–197)

Czy poznanie jest wyższe niż miłość? Uzasadnienie wyższości intelektu nad wolą w ujęciu Tomasza z Akwinu

Miejsce woli w zagadnieniu ludzkiego działania w ujęciu św. Tomasza z Akwinu

Rola i znaczenie umysłu w życiu społecznym

Koncepcja intelektu a rozumienie wiary. Zestawienie poglądów Tomasza z Akwinu, Immanuela Kanta i Augusta Comte’a

La vérité, fondement de l’éthique

Arystoteles czy św. Tomasz z Akwinu? Głębsze rozumienie intelektu

Ogół czy konkret przedmiotem ludzkiego poznania? Rozważania na podstawie q. 2 a. 6. "Quaestiones disputatae De veritate – De scientia Dei"

„Chociaż to wariacja, nie jest jednakże bez metody”. Motyw udawanego szaleństwa w Hamlecie Williama Shakespeare’a i Henryku IV Luigiego Pirandella

Między charyzmatem a intelektem. Próba poszukiwania złotego środka w wierze w perspektywie pokusy jej ucharyzmatycznienia lub przeintelektualizowania

Rozum myślący w służbie woli

Zagadnienie niepełnosprawności intelektualnej w percepcji Lwa Wygotskiego

Uniwersytet w czasach bezmyślności

Wizja katolicyzmu polskiego według Józefa Marii Bocheńskiego

Augustyn o umyśle, intelekcie i Bożym oświeceniu

Władze duszy w ujęciu św. Tomasza z Akwinu

Antropologiczne podstawy etyki