Search results

1

Grębocice – z dziejów religijnych miejscowości. Przykład koegzystencji i rywalizacji wyznań na Ziemi Głogowskiej

100%

Górniak M. R.

Adhibenda

|

2020

|

issue 7

23-86

EN

Grębocice is a village located in the northern part of the Dolnośląskie Province (in the Polkowice district), on the Grębocicka Plain (the microregion of the Głogowska Pradolina, a proglacial stream valley), about 9 km south-east of Głogów. Its history has been inextricably linked with the city of Głogów since the Middle Ages. At the beginning of the thirteenth century, this area was part of the united Silesia, and during the reign of Prince Henry III of Głogów (1273-1309), it was incorporated into the Głogów principality. From 1331 it was dependent on Bohemia (in 1344 the Prince of Głogów, Henry V “Żelazny” (Iron), paid homage to King Charles IV of Luxembourg). After the death of the last prince of Głogów, Henry XI (1476), this principality was under the rule of the king of Hungary, Croatia and Bohemia – Matthias Corvinus (died on 6 April 1490), and then it was ruled by Jan I Olbracht (until 1499) and Sigismund I Old (until 1506)1. Subsequently, the area was reincorporated into the Czech Crown and in the years 1526-1741 into the Habsburg monarchy. In 1742 Grębocice became part of Prussia. After World War I, as a result of the Treaty of Versailles (28 June 1919), this region remained within the borders of Germany, and it was not until after World War II that it returned to Poland. The analysis of the presented source material shows, among other things, one important observation – at the beginning of the twentieth century, there was a peculiar coexistence between residents-neighbours in Grębocice, which was more important to them than their religious and national differences (Evangelicals, Catholics, followers of Judaism) or their economic interests (Germans, Jews).

2

Specyfika okoliczności granic edukacyjnych i religijnych w Polsce od XVI do XVIII wieku

86%

Pasierbek W.

Horyzonty Wychowania

|

2012

|

vol. 11

|

issue 22

171-188

PL

Tematyka granic edukacyjnych i religijnych odgrywa szczególną rolę w dobie globalizacji, gdyż z jednej strony próbuje się zamazywać wszelakie granice, zmierzając w kierunku liberalizmu i permisywizmu, z drugiej jednak strony poczucie tożsamości, suwerenności i niepowtarzalności zmierza w kierunku jasnego określania granic wszelakich. Autor traktuje o okolicznościach granic w sferze religii, kultury i edukacji w Polsce od XVI do połowy XVIII wieku. Tamte czasy charakteryzowały dwa istotne faktory: najpierw mamy upadek idei średniowiecza i mocne wkraczanie humanizmu i ukierunkowania na człowieka. To naturalnie wyraźnie miało wpływ na charakter religijności. Drugi faktor dotyczy wojen, zarówno na zachodzie, jak na wschodzie Polski. Wprawdzie ziemie zachodnie powoli uzyskiwały pewną stabilność, ale ziemie wschodnie często były najeżdżane z obu stron. By wykazać specyfikę granic edukacyjno-religijnych w ówczesnej Polsce, autor rozpoczął od przedstawienia historii i wpływów religijnych za tym idących. Później przedstawił sytuację szkolnictwa i edukacji w Polsce, dzieląc ją na katolicką, protestancką i uniacką/ortodoksyjną. Rezultatem była analiza wpływów edukacyjnych na ludność na podstawie ich przynależności religijnej. W konkluzji autor zauważył, iż istotą rozważań dotyczących edukacji, kultury, religii są odpowiednie założenia antropologiczne, a konkretnie właściwe rozumienie człowieka, gdyż w tym autor upatruje wszelakie różnice i granice w świecie.

3

God’s Names in the Religious, Cultural and Sociological-Historical Aspects

81%

Rudnicka-Fira E.

Onomastica

|

2018

|

vol. 62

129-144

PL

God’s Names in the Religious, Cultural and Sociological-Historical AspectsThe article analyzes the names given today to the children of inhabitants of Przemyśl - followers of Catholicism and Orthodoxy, at the same time showing their differences and similarities within both religions. In the same urban, communication and cultural community, Catholic and Orthodox live side by side (often for many generations). Despite everything, they to some extent retain their own identity (culture, traditions and customs), which also manifests itself in the names given to children. For a more complete picture of the situation, the names of the two older generations (parents and grandparents) were also presented.

4

Zmienne barwy Lipska

72%

Turonek J.

Przegląd Środkowo-Wschodni

|

2019

|

vol. 4

509-517

PL

Artykuł pokazuje złożoną historię unitów w Lipsku nad Biebrzą. Autor pokazuje także stosunki międzywyznaniowe na tym obszarze na przestrzeni wieków. Analizuje również genezę kształtowania mozaiki kulturowej i religijnej w tym regionie. Bada stan wiedzy mieszkańców regionu o przeszłości. Autor pisze o tym, jak wieloetniczna i wielokulturowa przestrzeń stopniowo przekształciła się w obszar jednolity religijnie i kulturowo.

EN

The article presents the complex history of the Uniates in Lipsk. The author also shows inter-faith relations in this area over the centuries. Shows the genesis of shaping the cultural and religious mosaic. Analyzes the state of knowledge of the region’s inhabitants about the past. The author writes about how the multi-ethnic and multicultural area gradually turned into a unifi ed religious and cultural area.

5

A Half-Century of Catholic-Lutheran Dialogue (1967-2017)

72%

Budniak J.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2017

|

vol. 16

|

issue 2

EN

The pursuit of the unity in the Church is the primary task of all believers in Christ. This pursuit should take place on every level: spiritual (through prayer), practical (through concrete actions), and doctrinal (through dialogue about the main truths of faith). In the past 50 years (1967–2017), many common positions between Catholics and Lutherans have been worked out and recorded in the 2013 document From Conflict to Communion. October 31, 2016, which marked the 500-year anniversary of the Reformation as well as the 50-year anniversary of Catholic-Lutheran dialogue, has changed the way that Catholics and Evangelicals view each other. Pope Francis, as a representative of the Catholic Church, Bishop Munib Younan, and Fr. Martin Junge, who represented the Lutheran World Federation, co-hosted an ecumenical celebration that took place in Lund, Sweden, inaugurating the 500-year anniversary of the Reformation. After the service, a joint document entitled Joint Declaration on the 500th Anniversary of the Reformation was published. The document concluded with the following message: “We call upon all Lutheran and Catholic parishes and communities to be bold and creative, joyful and hopeful in their commitment to continue the great journey ahead of us. Rather than conflicts of the past, God’s gift of unity among us shall guide cooperation and deepen our solidarity. By drawing close in faith to Christ, by praying together, by listening to one another, by living Christ’s love in our relationships, we, Catholics and Lutherans, open ourselves to the power of the Triune God. Rooted in Christ and witnessing to him, we renew our determination to be faithful heralds of God’s boundless love for all humanity”. The 50-year Catholic-Lutheran dialogue should be an encouragement for Christians to testify together to a wounded and the divided world, to more passionately pursue further dialogue in order to overcome existing differences, and to be open to unity, which is the source of our common hope.

PL

Dążenie do jedności Kościoła jest podstawowym zadaniem wszystkich wierzących w Chrystusa. Powinno się to dokonywać na każdej płaszczyźnie: zarówno duchowej (przez modlitwę), jak i praktycznej (konkretne działania) oraz doktrynalnej (dialog o głównych prawdach wiary). W ostatnim półwieczu (1967–2017) wypracowano wiele wspólnych stanowisk, co zostało zaprezentowane w dokumencie Od konfliktu do komunii, z 2013 roku. Dzień 31 października 2016 roku – Święto Reformacji i początek obchodów 500. lat Reformacji oraz dziękczynienie za pięćdziesiąt lat wspólnego dialogu – odmienił dawne spojrzenie na siebie katolików i ewangelików. Papież Franciszek, w imieniu Kościoła katolickiego oraz bp Munib Younan i ks. dr Martin Junge, reprezentujący Światową Federację Luterańską, byli współgospodarzami ekumenicznego nabożeństwa, jakie odbyło się w Lund w Szwecji inaugurujące obchody 500 lat Reformacji. Po nabożeństwie został opublikowany wspólny dokument zatytułowany Deklaracja Wspólna z okazji wspólnego katolicko-luterańskiego upamiętnienia 500-lecia Reformacji, zakończony przesłaniem: „Wzywamy wszystkie parafie i wspólnoty katolickie i luterańskie do śmiałości i kreatywności, by były radosne i pełne nadziei w swoim zaangażowaniu, by kontynuowały wspaniałą drogę, która jest przed nami. Zamiast konfliktów z przeszłości, Boży dar jedności między nami powinien kierować współpracą i pogłębiać naszą solidarność. Zbliżając się do Chrystusa w wierze, modląc się razem, słuchającsiebie nawzajem, żyjąc miłością Chrystusa w naszych relacjach, my, katolicy i luteranie, otwieramy się na moc Trójjedynego Boga. Zakorzenieni w Chrystusie i świadcząc o Nim, ponawiamy nasze postanowienie, by być wiernymi głosicielami bezgranicznej miłości Boga do całej ludzkości”. Wspólny pięćdziesięcioletni dialog katolicko-luterański powinien być zachętą dla chrześcijan, aby razem dawać świadectwo zranionemu i podzielonemu światu, z większą pasją prowadzić dalszy dialog, aby przełamać istniejące wciąż różnice, otworzyć się na jedność, która jest treścią naszej wspólnej nadziei.

6

Sesja naukowa "Lubelskie Wykłady z Genealogii, Edycjapierwsza - Wybrane aspekty badań genealogicznych społeczności katolickiej i prawosławnej w Królestwie Polskim i na Kresach Wschodnich", Lublin 26 kwietnia 2009 r

72%

Szulc D.

Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

|

2009

|

vol. 1

163 - 167

PL

Artykuł ma charakter sprawozdawczy i dotyczy prezentacji badań z zakresu genealogii katolików i prawosłąwnych w Królestwie Polskim i na Kresach Wschodnich

7

Różnicująca rola płci w wyborze preferowanych wartości w grupie młodych katolików

72%

Pilarska N.

Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW

|

2022

|

vol. 14

|

issue 1

21-34

EN

Differences in the views of men and women have been taken into account in many large-scale compar-ative studies. One of the elements determining gender differences is value preference. Shalom Schwartz developed the concept of the circular value model, and its elements can be described in four main areas: Self-Enhancement, Conservation, Self-Transcendence and Openness to change. The gender differ-ences within the preferred values according to Schwartz's theory in the group of Polish Catholics have not been studied. A study conducted on a group of 407 young Polish Catholics with the use of the Portrait Values Questionnaire (PVQ2-M) by S. Schwartz, in the Polish adaptation of J. Cieciuch (2012), showed statistically significant differences between the studied sex groups within the preferred values. It turns out that girls and women prefer universalism (in terms of tolerance and concern) and benevolence (in its two aspects) more than boys and men, which make up the area of Self-Transcendence. Boys and men, on the other hand, have higher scores on the power scales (dominance and resources), resulting in a higher score for Self-Enhancement. The obtained differences were discussed taking into account var-ious research perspectives.

PL

Różnice w poglądach kobiet i mężczyzn zostały uwzględnione w wielu szeroko zakrojonych badaniach porównawczych. Jednym z elementów stanowiących o różnicach międzypłciowych jest preferencja wartości. Shalom Schwartz opracował koncepcję kołowego modelu wartości, a zawarte w nim elementy można opisać w czterech głównych obszarach: przekraczanie siebie, zachowawczość, umacnianie siebie i otwartość na zmiany. Do tej pory nie zbadano różnic międzypłciowych w obrębie preferowanych wartości według teorii Schwartza wśród polskich katolików. Przeprowadzone na grupie 407 młodych, polskich katolików badanie narzędziem PVQ2-M (Portrait Values Questionnaire) autorstwa Schwartza, w polskiej adaptacji J. Cieciucha (2012), ukazało istotne statystycznie różnice pomiędzy badanymi gru-pami płci w obrębie preferowanych wartości. Okazuje się, że dziewczęta i kobiety bardziej niż chłopcy i mężczyźni preferują uniwersalizm (w aspekcie tolerancji i uniwersalizmu społecznego) oraz życzliwość (w dwóch jego aspektach), które składają się na obszar przekraczanie siebie. Chłopcy i mężczyźni na-tomiast osiągają wyższe wyniki na skalach władzy nad zasobami i ludźmi, co składa się na wyższy wynik w obrębie obszaru umacnianie siebie. Uzyskane różnice omówiono z uwzględnieniem różnych perspektyw badawczych.

8

[Recenzja]: "Katolicka mniejszość niemiecka w Wielkopolsce i na Pomorzu 1918-1930", Zygmunt Zieliński, t. 10 serii: "Historia - Społeczeństwo - Kultura", Poznań 2001

72%

Matelski D.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2002

|

vol. 77

465-468

9

Evangelizing on YouTube – a Case Study of the Dominikanie Szczecin Channel in 2020

72%

Daraż-Duda K.

Perspektywy Kultury

|

2023

|

vol. 41

|

issue 2/2

375-388

PL

Tekst jest efektem projektu badawczego pt. „Znaczenie prasy kolportowanej w parafiach dla działalności ewangelizacyjnej i formacyjnej Kościoła szczecińsko-kamieńskiego (2016–2020)”. Projekt został zrealizowany przez członków Katedry Ewangelizacji Medialnej Instytutu Dziennikarstwa w ramach podstawowej działalności statutowej Wydziału Filozoficznego Akademii Ignatianum w Krakowie. Artykuł porusza tematykę wykorzystania YouTube w dziele ewangelizacji przez dominikanów z Parafii Rzymskokatolickiej pw. św. Dominika w Szczecinie w 2020 r., gdy z powodu wybuchu pandemii COVID-19 dla wielu wiernych media internetowe stały się podstawowym sposobem na utrzymanie kontaktu z duchownymi oraz uczestnictwo we mszach świętych.

EN

The text is a result of a research project titled “The significance of parish-distributed press for the evangelization and formation activities of the Szczecin-Kamień Church (2016–2020).” The project was realized by members of the Department of Media Evangelism of the Institute of Journalism as part of the basic statutory activity of the Faculty of Philosophy of the Jesuit University Ignatianum in Krakow. The article touches on the use of YouTube in the work of evangelization by the Dominicans of the Roman Catholic Parish of St. Dominic in Szczecin in 2020, when, due to the outbreak of the COVID-19 pandemic, for many of the faithful, online media was the primary way to stay in touch with clergy and attend Mass.

10

Wolność religijna w Republice Słowackiej i jej ograniczenia w czasie pandemii COVID-19

72%

Krzywkowska J.

|

2023

|

vol. 18

|

issue 20 (2)

137-152

EN

Slovakia is one of the countries whose legal provisions guarantee the implementation of the right to freedom of conscience and religion. The catalogue of sources of Slovak religious law includes e.g. the following legal acts: the Constitution of 1992, the principal agreement, called the concordat, between the Holy See and the Slovak Republic of 2000, the partial agreement with the Holy See of 2002 on the pastoral care of Catholic faithful in the armed forces and law enforcement services, the partial agreement with the Holy See of 2004 on Catholic upbringing and education, the act of 1991 on freedom of religion, status of churches and religious associations or the Act of 2019 on financial support for the activities of churches and religious organisations. The Slovak Republic recognises the legal personality of 18 registered churches and religious communities. More than 60% of the Slovak community is Catholic. The main source of funding for religious associations recognised by the state are funds received from the state budget, which from 1 January 2020 are granted depending on the number of believers declaring their affiliation to a given religious community during the general population census. Due to high inflation caused by the SARS-CoV-2 virus pandemic, some of the Slovak clergy live below the minimum wage. The appeal of the Slovak bishops to increase financial outlays in 2022 to the Minister of Culture, which is the registration authority for religious communities, was not met with a positive response. The Slovak government’s strict solutions during the COVID-19 pandemic strongly limited the possibility of the clergy to sustain their income flow. The inability to celebrate Masses due to the closure of churches and other places of worship resulted in a decrease in the income of priests. Slovakia was the first European country to ban public religious worship twice. The faithful could only participate in the Holy Mass remotely, and yet the Eucharist is the centre of Christian life. Unfortunately, the appeals of the clergy to the state authorities to change the restrictive sanitary regulations were not recognised.

PL

Słowacja znajduje się w kręgu tych państw, których przepisy prawne stanowią gwarancję realizacji prawa do wolności sumienia i religii. W katalogu źródeł słowackiego prawa wyznaniowego znajdują się m.in. następujące akty prawne: Konstytucja z 1992 r., umowa zasadnicza, zwana konkordatem, między Stolicą Apostolską a Republiką Słowacką z 2000 r., umowa parcjalna ze Stolicą Apostolską z 2002 r. dotycząca duszpasterstwa wiernych katolickich w siłach zbrojnych i służbach porządkowych, umowa parcjalna ze Stolicą Apostolską z 2004 r. dotycząca katolickiego wychowania i edukacji, ustawa z 1991 r. o wolności wyznania, statusie kościołów i związków wyznaniowych czy ustawa z 2019 r. o finansowym wsparciu działalności Kościołów i związków wyznaniowych. Republika Słowacka uznaje osobowość prawną 18 zarejestrowanych kościołów i wspólnot religijnych. Ponad 60% słowackiej społeczności to katolicy. Główne źródło finansowania uznanych przez państwo związków wyznaniowych stanowią środki finansowe otrzymywane z budżetu państwa, które od 1 stycznia 2020 r. są przyznawane w zależności od liczby wiernych deklarujących swoją przynależność do danej wspólnoty religijnej podczas powszechnego spisu ludności. Z powodu wysokiej inflacji spowodowanej pandemią wirusa SARS-CoV-2 część słowackiego duchowieństwa żyje poniżej pensji minimalnej. Apel słowackich biskupów o zwiększenie nakładów finansowych skierowany w 2022 r. do Ministra Kultury, który jest organem rejestracyjnym dla wspólnot religijnych, nie spotkał się z pozytywnym odzewem. Rygorystyczne rozwiązania słowackiego rządu w czasie pandemii COVID-19 mocno ograniczyły możliwość zarobkowania duchownych. Brak możliwości odprawiania Mszy św., ze względu na zamknięcie kościołów i innych miejsc kultu, spowodował obniżenie dochodów księży. Słowacja była pierwszym państwem europejskim, który dwukrotnie wprowadził zakaz publicznego kultu religijnego. Wierni we Mszach św. mogli uczestniczyć jedynie w formie zdalnej, a przecież Eucharystia stanowi centrum chrześcijańskiego życia. Niestety apele duchownych kierowane do władz państwowych o zmianę restrykcyjnych przepisów sanitarnych nie zostały uwzględnione.

11

Katolicy elbląscy w pierwszym ćwierćwieczu XVIII w. w świetle księgi zgonów parafii staromiejskiej

71%

Kurasz K.

Studia Elbląskie

|

2022

|

vol. 23

69-85

EN

Royal Prussia was the most developed region of the Republic of Poland in the 18th century. Elbląg, along with Gdańsk and Toruń, was the largest city in Royal Prussia. The beginning of the 18th century was full of negative events for this city and the whole state. Already in 1700 the Northern War broke out, which lasted until 1721. At the same time, a plague epidemic broke out in Europe. In some areas it even reached several dozen percent. The aim of this article is to present the environment of the Catholics of Elbląg and to analyse the mortality rate in this group on the basis of the death book of the Old Town parish of St. Nicholas.

PL

Prusy Królewskie w XVIII wieku stanowiły najbardziej rozwinięty region Rzeczypospolitej. Elbląg obok Gdańska i Torunia był największym miastem Prus Królewskich. Początek XVIII wieku obfitował w negatywne dla tego ośrodka miejskiego i całego państwa wydarzenia. W 1700 r. wybuchła wojna północna, która trwała aż do 1721 r. Równolegle przez Europę przetoczyła się również epidemia dżumy. W niektórych rejonach sięgnęła nawet kilkudziesięciu procent. Celem artykułu jest przedstawienie środowiska elbląskich katolików oraz przeanalizowanie poziomu śmiertelności w tej grupie w oparciu o księgę zgonów parafii staromiejskiej św. Mikołaja.

12

Ecumenical Dialogue Between Baptists and Catholics in France

58%

Piecyk M.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2017

|

vol. 16

|

issue 2

EN

Ecumenical Catholic-Baptist dialog in France dates back to 1981. Since then, two delegations have met regularly. The first phase of dialogue took place between 1981 and 1986 and aimed to help the two Churches get to know each other. On the one hand, Catholics and Baptists agreed that they hold in common their faith in the Trinity, the mysteries of the Incarnation and Redemption, and the relationship between baptism and faith. They differ, on the other hand, in their concept of the Church, the episcopate, the sacraments, and the issue of the baptizing children. During the second phase of dialogue, which took place between 1986 and 1991, dialogue centered on the topics of mission and evangelization. The third and fourth phases of dialogue were dedicated to the issue of baptism, the Eucharist-Last Supper, ministerial office. The document entitled “From Baptism to the Church: Current Agreements and Discrepancies “ was the fruit of this dialogue. During the fifth phase of dialogue, which took place between 2001 and 2009, the two groups discussed the topics of Mary, specifically Mariology, based on tradition, dogma, and piety. The current phase of dialogue is focusing on the questions of social ethics. Catholic- Baptist dialogue in France has been very fruitful. The documents that have resulted from these dialogues reveal where the two denominations agree on the fundamental truths of the faith, ethics, and spirituality. The fundamental and dramatic difference between the two Churches, however, remains: their respective concepts of the Church. Based on the tone of the conversations thus far, it is clear that the main goal of the two Churches is not to come to complete agreement, but rather to seek the truth by better understanding each others’ doctrines and traditions.

PL

Ekumeniczny dialog katolicko-baptystyczny we Francji sięga swymi początkami do 1981 roku i od tego czasu dwie delegacje odbywają regularne spotkania. Pierwsza faza dialogu tocząca się w latach 1981-1986 miała na celu wzajemne poznanie. Ukazano z jednej strony zbieżności w wierze w Trójcę Świętą, tajemnicę Wcielenia i Odkupienia, relację pomiędzy chrztem a wiarą. Z drugiej strony wskazano na istniejące różnice, w tym zagadnienie koncepcji Kościoła, episkopatu, sakramentów i kwestię chrztu dzieci. W drugim etapie rozmów (1986-1991) podjęto temat misji i ewangelizacji. W trzeciej i czwartej fazie dialogu poświęcono uwagę zagadnieniu chrztu, Eucharystii/Wieczerzy Pańskiej oraz urzędowi duchownemu, przygotowując obszerny dokument jako owoc rozmów: „Od chrztu do Kościoła. Zgody i rozbieżności aktualne”. W piątym etapie (2001-2009) wspólnych rozmów zajęto się tematem Maryi, opracowując w szerokim zakresie kwestie mariologii na bazie tradycji, dogmatów i pobożności. Aktualny etap dialogu koncentruje się na zagadnieniach etyki społecznej. Trzeba powiedzieć, że dialog katolicko-baptystyczny we Francji jest dialogiem bardzo owocnym. Wypracowane dokumenty ukazują zbieżności dwóch denominacji w zakresie doktryny podstawowych prawd wiary, etyki i duchowości. Podstawowym jednak problemem jest koncepcja Kościoła, co do której katolicy i baptyści diametralnie się różnią. Z tenoru prowadzonych rozmów można wywnioskować, iż głównym celem postawionym przez dialogujące strony nie jest znalezienie zgody, ale poszukiwanie prawdy poprzez lepsze poznanie doktryny i tradycji każdej ze stron.

13

Świadectwa księży katolickich o Kazachstanie w XIX i na początku XX w.

58%

Panto D.

Biuletyn Historii Pogranicza

|

2023

|

issue 23

22-33

EN

Among the people who explored Central Asia in the second half of the 19th century, there was quite a large group of Catholic priests. Some of them were sent there as exiles – but once there, they continued their pastoral service, while others were sent for this specific purpose. Both carefully watched this part of the world, traversing Kazakhstan during their numerous pastoral trips to various parishes. As a result of repression in the form of exiles and the voluntary migration of Europeans, the Catholic community in Central Asia grew throughout the 19th century. The number of Catholic parishes spread over a huge area also increased. Visiting priests took notes from their travels, wrote memoirs or articles that were later published in European magazines. The article presents the activities of four Catholic priests: Walery Gromadzki, Mateusz Wejt, Leon Czudowski and Justyn Pranajtis, whose accounts and descriptions of Central Asia are an extremely interesting, though not fully used by researchers, historical source.

PL

Wśród osób, które w II połowie XIX wieku eksplorowały tereny Azji Środkowej, była całkiem liczna grupa księży katolickich. Niektórzy z nich trafili tam jako zesłańcy – ale będąc już na miejscu pełnili dalej posługę duszpasterską, inni zaś zostali wysłani właśnie w tym konkretnym celu. Jedni i drudzy uważnie przyglądali się tej części świata, przemierzając Kazachstan podczas swoich licznych podróży duszpasterskich do różnych parafii. Wspólnota katolików w Azji Środkowej rosła na przestrzeni całego XIX wieku, a przyczyniały się do tego zarówno represje carskie w formie zesłań, jak i dobrowolna migracja Europejczyków. Zwiększała się też liczba parafii katolickich, rozsianych po ogromnym terenie. Wizytujący je księża sporządzali notatki z podróży, pisali wspomnienia czy też artykuły publikowane następnie na łamach czasopism europejskich. Autor artykułu przedstawia działalność czterech księży katolickich: Walerego Gromadzkiego, Mateusza Wejta, Leona Czudowskiego i Justyna Pranajtisa, których relacje i opisy Azji Środkowej są nadzwyczaj ciekawym, choć nie do końca wykorzystanym przez badaczy źródłem historycznym.

14

Od konfliktu do komunii. W kontekście luterańsko-katolickich obchodów 500-lecia Reformacji

58%

Glaeser Z.

Studia Oecumenica

|

2017

|

vol. 17

51-68

EN

On June 17th 2013 in Geneva and Vatican City a common declaration from Roman-Catholic and Protestant theologians was issued. The document is entitled: From Conflict to Communion. Lutheran-Catholic Common Commemoration of the Reformation in 2017. Its main aim was a through and direct preparation of both the Lutherans and Catholics to the common commemoration of the 500th Anniversary of the Reformation. The message of the declaration became an inspiration of this study. We do not want to focus on its detailed discussion but to formulate – based on this message – some essential paradigms determining the goal, circumstances, tasks and perspectives linked with the common commemoration of the Anniversary. Among those we should acknowledge: the critical evaluation of the past, based on respect and deprived of mutual prejudices; opening for the mutual exchange of spiritual gifts; the “cleaning of memory” and “healing of wounds”; readiness for taking up the mutual tasks. The authors of the document, based on those paradigms, elaborated five ecumenical imperatives determining the character of the commemoration of the 500th Anniversary of the Reformation and the ecumenical obligations of both sides of the dialogue.

PL

17 czerwca 2013 r. w Genewie i w Watykanie ogłoszono wspólny dokument teologów rzymskokatolickich i luterańskich pt.: Od konfliktu do komunii. Luterańsko-katolickie wspólne upamiętnienie Reformacji w 2017 r. Jego celem było głębsze, bezpośrednie przygotowanie luteranów i katolików do wspólnego upamiętnienia 500. rocznicy Reformacji. Przesłanie deklaracji stało się inspiracją dla przygotowania niniejszego opracowania. Nie chodzi w nim o szczegółowe omawianie dokumentu, ale przede wszystkim o sformułowanie, w oparciu o jego przesłanie, istotnych paradygmatów określających cel, okoliczności, zadania i perspektywy związane ze wspólnym obchodzeniem przez luteranów i katolików 500-lecia Reformacji. Za takie należy uznać: krytyczną ocenę przeszłości opartą na szacunku i pozbawioną uprzedzeń, otwartość na wzajemną wymianę duchowych darów, „oczyszczenie pamięci” i „leczenie ran” oraz otwartość na wspólne podejmowanie zadań. W oparciu o tak sformułowane paradygmaty autorzy dokumentu Od konfliktu do komunii wypracowali pięć ekumenicznych imperatywów określających charakter wspólnego upamiętniania 500. rocznicy Reformacji oraz ekumeniczne zobowiązania obydwu stron dialogu.

15

Wybrane aspekty religijności małżonków w Papui-Nowej Gwinei w świetle badań

58%

Niścigorski W.

Nurt SVD

|

2020

|

issue 1

273-289

PL

Artykuł przedstawia wybrane aspekty religijności małżonków w Papui-Nowej Gwinei w świetle przeprowadzonych badań własnych. Najpierw omawia pojęcie religijności w aspekcie psychologicznym. Następnie przedstawia narzędzie badawcze, opisuje próbę badawczą złożoną z małżonków oraz ukazuje organizację i przebieg badań pośród Papuasów w diecezji Goroka (Papua Nowa Gwinea). W dalszej kolejności prezentuje wyniki badań nad religijnością papuaskich małżonków, w poszczególnych jej obszarach jak zainteresowania, przekonania, modlitwa, doświadczenie oraz kult. Uzyskane wyniki świadczą o często występującym wysokim nasileniu religijności respondentów oraz częstych praktykach religijnych, ale jednocześnie wskazują na wyzwania duszpasterskie. Badania mogą przyczynić się do opracowania modeli i programów działania duszpasterskiego wobec chrześcijańskich małżonków w Kościołach lokalnych w Papui Nowej Gwinei.

EN

The article presents selected aspects of the spouses’ religious beliefs in Papua New Guinea in the light of own research. First, it discusses the concept of religiousness in psychological terms. Next, it presents a research tool, describes the research sample of the spouses and shows the organization and course of research among the Papuans in the diocese of Goroka (Papua New Guinea). Next, it presents the results of the research on the religiousness of Papua’s spouses, in its various areas such as interests, beliefs, prayer, witness and worship. The obtained results testify to the frequently occurring high intensity of the respondents’ religiousness and frequent religious practices, but also indicate pastoral challenges. The research can contribute to the development of models and programmes of pastoral action for Christian spouses in the local churches in Papua New Guinea.

16

Dopuszczalność małżeństwa osób wyznania rzymskokatolickiego i prawosławnego w świetle prawa kanonicznego

58%

Bałakier U.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2013

|

vol. 75

|

issue 3

71-83

EN

The views of Canon Law on mixed marriages have recently changed and this paper takes a look at some selected issues of a mixed marriage under that law. In particular, the permissibility of a marriage between a Catholic and an Orthodox is analysed from the point of view of the currently binding Latin and Eastern Catholic law. The attitude of the Church to Catholic-Orthodox marriages has been changing over the centuries, and until recently mixed marriages have been regulated by the provisions of the Code of Canon Law of 1983. Those provisions have now been substantially amended, but two important questions still remain unanswered: (i) what is the nature of the prohibition to conclude a mixed marriage under the Code of Canon Law of 1983 and (ii) is a Catholic-Orthodox marriage permitted?

PL

Niniejszy artykuł z uwagi na zmianę prawa kanonicznego o małżeństwach mieszanych, podejmuje problematykę wybranych zagadnień z zakresu zawarcia małżeństwa mieszanego. W szczególności autorka zajmie się dopuszczalnością zawarcia małżeństwa mieszanego katolików z prawosławnymi według obecnego stanu prawa łacińskiego i katolickiego prawa wschodniego. Stosunek Kościoła (ustawodawcy kościelnego) do zawierania wskazanych powyżej małżeństw zmieniał się na przestrzeni wieków. Kwestię małżeństw mieszanych uregulował Kodeks prawa kanonicznego z 1983 r. Przepisy, a tym samym zasady prawne, dotyczące zawarcia małżeństwa przez osoby wyznania rzymskokatolickiego i prawosławnego zostały zasadniczo zmienione. Istotna jest odpowiedź na pytania: Jaki charakter ma zakaz zawierania małżeństw mieszanych wynikający z Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r. i czy małżeństwo katolicko-prawosławne jest dozwolone?

17

Urząd duchowny w dialogu Kościoła rzymskokatolickiego z Kościołem ewangelicko-reformowanym

58%

Piecyk M.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2014

|

vol. 13

|

issue 2

EN

In this article, which deals with the office of ministry in the Roman Catholic Church’s dialogue with the Evangelical Reformed Church, the author states that the Church is based in her activities on the mission of Jesus as well as on the power of the Holy Spirit and living the faith of the first apostles she preserves her apostolic nature. The analysis of dialogue documents shows that the common priesthood of the baptized does not mean that there are no special features which, within the Church, are exercised by the representatives of a particular office, entrusted with the ministry of Word and sacrament. It was stressed that the liturgical validity of the act of ordination provides the epiclesis of the Holy Spirit during the laying on of hands on the newly ordained by a group of clergy. The Catholics and Reformed point to difficult issues such as apostolic succession, although their views on its significance remain divergent. It is highlighted that the fundamental structure of the Church and ecclesial authority are collective in nature, which in the Reformed tradition is reflected in the synodal system of church government and in the Roman-Catholic confession is fulfilled in the College of Bishops. The both denominations have also confirmed the existence of the fundamental structure of the office of bishop, priest and deacon, having its origins in apostolic times. The Catholics and Reformed emphasize the need of episkopé on the local, regional and global levels and at the same time they note some differences regarding who, on each of these levels, can be considered as episkopos and what his function is to be. It is also pointed out that according to the doctrine of the Catholic Church, each ordained acts in persona Christi, and his office consists of the ministry of the sent who acts on behalf of the Saviour in the service of the Word of God.

18

War and Piety in the Grand Duchy of Lithuania in the Late Middle Ages

58%

Rowell S. C.

Rocznik Lituanistyczny

|

2016

|

vol. 2

PL

As the prophet of the Gentiles, Job states, the life of Man upon earth is a warfare. During the fifteenth and early sixteenth centuries war against the Tatars and later the Turks and increasingly the Muscovites impinged considerably on the Catholic and Orthodox populations of the Grand Duchy of Lithuania. War and its consequences made their mark on devotions (to St George, St Casimir, the Ten Thousand Military Martyrs) and church and chantry building; pilgrimage contributions were sidelined for rebuilding churches as well as castles destroyed by the Tatars. The spoils of war were displayed publicly in Vilnius (Wilno) cathedral and thanksgiving for victory and intercession for the fallen took physical form in the building of churches by both Catholic and Orthodox leaders. Personal and patriotic memory of the dead was visualised publicly in religious buildings. Growing traditions of organising public processions around the city of Vilnius placed the Kletsk (Klecko) memorial church of St George clearly on the annual calendar. In the documentary record war was both a literary topos and a harsh everyday reality. Jak głosi prorok Hiob: „Bojowanie jest żywot człowieczy na ziemi”. W XV i XVI w. walki z Tatarami, a później Turkami i coraz częściej Moskwą znacznie utrudniały życie katolickich i prawosławnych społeczności Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wojna i jej skutki wywierały wpływ na kult świętych (Jerzego, Kazimierza, Dziesięciu Tysięcy Rycerzy Męczenników) i budownictwo kościelne; datki pielgrzymie były przeznaczane na odbudowę zarówno kościołów, jak i zamków zniszczonych przez Tatarów. Łupy wojenne wystawiane były na widok publiczny w katedrze wileńskiej, a dziękczynienie za zwycięstwa i modły za poległych wyrażały się w fundowaniu kościołów przez przywódców tak katolickich, jak i prawosławnych. Osobiste i patriotyczne formy upamiętnienia zmarłych znajdowały materialny wyraz w obrębie budowli kościelnych. Umacniająca się tradycja organizowania procesji wokół miasta Wilna i uroczystości w kościele św. Jerzego (pomniku zwycięstwa bitwy pod Kleckiem) zajęły stałe miejsce w roku liturgicznym. W źródłach wojna ukazuje się nam jako literacki topos, a także jako codzienny znój. Karas ir dievobaimingumo išraiškos Lietuvos Didžiojoje Kunigaikštystėje vėlyvesniais viduramžiaisSantraukaXV–XVI a. sandūroje padaugėjus totorių, turkų bei maskolių užpuolimų prieš Lietuvos didžiosios kunigaikštystės teritoriją, pastarosios katalikų ir stačiatikių bendruomenės susidūrė tiesiogiai su karo smurtu. Karas turėjo nemažų pasekmių ir tuomet jau gyvybingam vietiniam religiniam gyvenimui. Padidėjo pagarba karingiems šventiesiems Jurgui, Kazimierui, šventiesiems 10 000 karių-kankinių; vyko bažnyčių bei altorių steigimas; maldininkų aukos Bažnyčiai perleidžiamos totorių išniokotų šventyklų ir pilių remontui. Vilniaus katedroje viešai kabo užkariautų priešų vėliavos, o padėkos Dievui už pergalę, maldos už žuvusiųjų išganymą akivaizdžiai įsikūnijo bažnyčių, vienuolijų, cerkvių statybose. Vilniaus mieste įsitvirtinus tradicijai vesti viešas procesijas tarp dvasinių įstaigų; Klecko mūšio paminklas, šv. Jurgio bažnyčia įsišaknijo miestiečių istorinėje atmintyje.

19

Wpływ wojen północnych XVII i XVIII w. na postawy i relacje mieszkańców Poznania różnych wyznań

58%

Kościelniak K.

Studia Historyczne

|

2021

|

vol. 62

|

issue 1 (245)

41-59

PL

Impact of the Northern Wars of the Seventeenth and Eighteenth Centuries on Attitudes and Relations Between Various Religious Denominations Among Poznań Burghers Wars often result in changes of peoples’ attitudes and approach towards others and social, economic and religious reality around them. This is especially true among those who have personally experienced atrocities of military conflicts. The aim of this paper is to reveal the impact of the Northern Wars (i.e. the 1655-1660 and 1700-1712 conflicts) on attitudes and relations between burghers of the city of Poznań representing various religious denominations. Examination of evidence shows that citizens of Poznań displayed usually toleration for other religions groups. This circumstance, of course, did not exclude occasional religious upheaval.

20

Imiona chrzestne wśród katolików i ewangelików w Toruniu w XIX i początku XX wieku

58%

Zielińska A.

Rocznik Toruński

|

2012

|

issue 39

161-193

Refine search results

Grębocice – z dziejów religijnych miejscowości. Przykład koegzystencji i rywalizacji wyznań na Ziemi Głogowskiej

Specyfika okoliczności granic edukacyjnych i religijnych w Polsce od XVI do XVIII wieku

God’s Names in the Religious, Cultural and Sociological-Historical Aspects

Zmienne barwy Lipska

A Half-Century of Catholic-Lutheran Dialogue (1967-2017)

Sesja naukowa "Lubelskie Wykłady z Genealogii, Edycjapierwsza - Wybrane aspekty badań genealogicznych społeczności katolickiej i prawosławnej w Królestwie Polskim i na Kresach Wschodnich", Lublin 26 kwietnia 2009 r

Różnicująca rola płci w wyborze preferowanych wartości w grupie młodych katolików

[Recenzja]: "Katolicka mniejszość niemiecka w Wielkopolsce i na Pomorzu 1918-1930", Zygmunt Zieliński, t. 10 serii: "Historia - Społeczeństwo - Kultura", Poznań 2001

Evangelizing on YouTube – a Case Study of the Dominikanie Szczecin Channel in 2020

Wolność religijna w Republice Słowackiej i jej ograniczenia w czasie pandemii COVID-19

Katolicy elbląscy w pierwszym ćwierćwieczu XVIII w. w świetle księgi zgonów parafii staromiejskiej

Ecumenical Dialogue Between Baptists and Catholics in France

Świadectwa księży katolickich o Kazachstanie w XIX i na początku XX w.

Od konfliktu do komunii. W kontekście luterańsko-katolickich obchodów 500-lecia Reformacji

Wybrane aspekty religijności małżonków w Papui-Nowej Gwinei w świetle badań

Dopuszczalność małżeństwa osób wyznania rzymskokatolickiego i prawosławnego w świetle prawa kanonicznego

Urząd duchowny w dialogu Kościoła rzymskokatolickiego z Kościołem ewangelicko-reformowanym

War and Piety in the Grand Duchy of Lithuania in the Late Middle Ages

Wpływ wojen północnych XVII i XVIII w. na postawy i relacje mieszkańców Poznania różnych wyznań

Imiona chrzestne wśród katolików i ewangelików w Toruniu w XIX i początku XX wieku