Search results

1

The Basis for the Reconstruction of the Contents of General Clauses. An Example of the Principles of Social Coexistence

100%

Kanadys A.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 2

EN

The problems associated with the use of general clauses on the reconstruction of the normative basis for decisions applying the law is a question often research undertaken by the doctrine. Past publications do not cover the complex issues of reconstruction base content of general clauses based on specific non-legal reference. This article is an attempt to present the above mentioned issues with regard to the principle of social coexistence. Word recall what they are introducing general clauses, how they should be interpreted and determine their content. Problem arising directly from the introduction of a discussion of the expression of the general clause in the system of laws, which directly affects the content of this reference, and how to interpret it. Key considerations article are issues related to the operation of general clauses in the law of the public and private sectors. In support of each of the thesis I present examples of judicial decisions.

PL

Problematyka związana ze stosowaniem klauzul generalnych przy rekonstrukcji normatywnej podstawy decyzji stosowania prawa jest zagadnieniem badawczym podejmowanym często przez doktrynę. Dotychczasowe publikacje nie omawiają kompleksowo tematyki podstawy rekonstrukcji treści klauzul generalnych w oparciu o konkretne odesłanie pozaprawne. Opracowanie jest próbą przedstawienia powyżej wymienionych zagadnień z uwzględnieniem zasady współżycia społecznego. Słowem wprowadzenia przypominam, czym są klauzule generalne, jak należy je interpretować oraz ustalać ich treść. Zagadnieniem wynikającym bezpośrednio z wprowadzenia jest omówienie sposobu wyrażenia klauzuli generalnej w systemie przepisów prawa, co wpływa bezpośrednio na treść tego odesłania i sposób jego interpretacji. Kluczowymi rozważaniami artykułu są zagadnienia związane z funkcjonowaniem klauzul generalnych w prawie publicznym i prywatnym. Na poparcie każdej tezy przedstawiam przykłady z orzecznictwa sądowego.

2

Kryterium słusznościowe oceny bezpodstawnego wzbogacenia

88%

Święcka K.

Zeszyty Naukowe UPH seria Administracja i Zarządzanie

|

2016

|

vol. 37

|

issue 110

185-197

PL

Artykuł omawia wątpliwości dotyczące podstaw, na jakich opiera się ocena bezprawnościprzy instytucji bezpodstawnego wzbogacenia. Powyższa problematyka jest punktem wyjścia do analizywątku etyczno-moralnego: czy poza względami formalnymi kryterium „bezprawności” mogą stanowićwzględy słusznościowe? Czy miernikiem oceny „niesłusznego” nabycia korzyści mogą być kryteriależące poza sferą prawną? Celem niniejszego tekstu jest nie tylko ukazanie stanowiska doktryny w tejkwestii, ale próba zwrócenia uwagi na możliwości zmian zapatrywania na ten temat. Możliwe jest uznanieszerokiego ujęcia podstawy roszczenia o zwrot niesprawiedliwego wzbogacenia, odwołującego siędo oceny słuszności. Wydaje się, że ogólne refleksje teoretyczne mogą dostarczyć inspiracji do dalszychrozważań doktryny i służyć potrzebom praktyki. Instytucja bezpodstawnego wzbogacenia może miećszczególne znaczenie, gdyż ma ona charakter bardzo ogólny, dostosowując się do nowych, niecodziennychsytuacji. Jest częścią prawa cywilnego będącą nośnikiem sprawiedliwości społecznej. Można więcmówić o jej wyjątkowości, czy wręcz powiedzieć, że zajmuje położenie równoważne klauzulom generalnym.

3

Art. 167 znowelizowanego Kodeksu postępowania karnego jako klauzula generalna – próba analizy teoretycznej

88%

Kotowski A.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2015

|

vol. 7

|

issue 1

195-217

EN

The article applies the theoretical analysis of general clauses and phrases vague with respect to the amended Article 167 of the Code of Criminal Procedure.

PL

Artykuł stanowi próbę analizy znowelizowanego brzmienia art. 167 Kodeksu postępowania karnego. W tekście dokonano teoretycznego rozróżnienia elementów normatywnego luzu decyzyjnego, w postaci klauzul generalnych oraz zwrotów niedookreślonych. Opracowanie sporządzone jest w nurcie integracji wewnętrznej nauk prawnych w celu adaptacji refleksji teoretycznej do problemu dogmatycznoprawnego.

4

Konstytucyjne klauzule generalne – między konstrukcją legislacyjną a jej implementacją

75%

Leszczyński L.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2022

|

issue 1(30)

44-54

EN

The aim of this paper is to present and analyse in terms of theory of law the general reference clauses, which, as a normative construction, are also formulated in the provisions of constitutional law. Within the framework of these analyses, apart from conceptual issues, the constructions used in three 20th-century Polish Constitutions (of 1921, of 1935, of 1952), created in different political conditions, are presented. All of them were rather restrained as regards the number of extra-legal references, although the 1952 Constitution added to this practice an ideologized language of a legal text. It is not possible to compare it – either in the context of the number of clauses or the breadth of references – with the Constitution of 1997. The main parts of this paper include a linguistic, normative and systematizing analysis of the references contained in the current Polish Constitution, as well as an indication of their implementation effects. On this basis, selected aspects of the titular relation between the enactment and application of constitutional reference clauses are determined.

PL

Opracowanie ma na celu prezentację i teoretycznoprawną analizę generalnych klauzul odsyłających, które jako konstrukcja normatywna formułowane są także w przepisach prawa konstytucyjnego. W ramach tych analiz obok zagadnień pojęciowych, przedstawione są konstrukcje występujące w trzech polskich Konstytucjach XX wieku (z 1921 r., z 1935 r., z 1952 r.) tworzone w różnych warunkach ustrojowych. Wszystkie one były raczej powściągliwe co do liczby odesłań pozaprawnych, chociaż Konstytucja z 1952 r. dokładała do tej praktyki zideologizowany język tekstu prawnego. Nie da się to porównać zarówno w kontekście liczby klauzul oraz szerokości odsyłania z Konstytucją z 1997 r. Zasadnicze części opracowania obejmują językową, normatywną i systematyzacyjną analizę odesłań zawartych w Konstytucji RP oraz wskazanie ich skutków implementacyjnych. Finalnie prowadzi to do określenia wybranych aspektów tytułowej relacji między tworzeniem i stosowaniem konstytucyjnych klauzul odsyłających.

5

Generalne klauzule odsyłające w procesie karnym na przykładzie dobra wymiaru sprawiedliwości (uwagi na tle art. 37 k.p.k.)

75%

Dudzik B.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2

EN

The article is devoted to the issues of general reference clauses in Polish criminal procedure. The discussions presented herein concern one of the clauses, namely “the good of the administration of justice”, contained in Art. 37 of the Code of Criminal Procedure. The author states that this term is vague, has very broad boundaries of meaning and, as a consequence, it is not possible to construct one universal and precise definition of that wording or to enumerate the situations in which the good of the administration of justice would be jeopardized. As a matter of fact, there is not such a need. However, it appears to be legitimate to indicate the general directions of the interpretation of this term, and it has been the case in the current judicature and literature. Nevertheless, the determination if in a specific situation the precondition of the good of the administration of justice really occurs, and thereby if there are grounds for the application of Art. 37 of the Code of Criminal Procedure, should be made based on the realities of the specific case.

PL

Artykuł jest poświęcony problematyce generalnych klauzul odsyłających w polskim procesie karnym. Rozważania w nim przedstawione dotyczą jednej z klauzul, a mianowicie „dobra wymiaru sprawiedliwości”, zawartej w art. 37 k.p.k. Autorka stwierdziła, że jest to pojęcie nieostre, o bardzo szerokich granicach znaczeniowych i w konsekwencji nie jest możliwe skonstruowanie jednej, uniwersalnej i precyzyjnej definicji tego sformułowania ani też enumeratywne wyliczenie sytuacji, w których dobro wymiaru sprawiedliwości byłoby zagrożone. Nie ma zresztą takiej potrzeby. Zasadne wydaje się jednak wskazanie ogólnych kierunków wykładni tego pojęcia i tak też się stało w aktualnym orzecznictwie i piśmiennictwie. Z kolei ocena, czy w konkretnej sytuacji przesłanka dobra wymiaru sprawiedliwości faktycznie występuje, a tym samym czy jest podstawa do zastosowania art. 37 k.p.k., powinna być dokonana w oparciu o realia konkretnej sprawy.

6

MIĘDZY PRECYZJĄ A NIEOSTROŚCIĄ – O PROBLEMATYCE PRZEKŁADU NIEMIECKICH I POLSKICH TERMINÓW NIEOKREŚLONYCH

71%

KĘSICKA K.

Comparative Legilinguistics

|

2014

|

vol. 17

77-94

EN

The paper tries to outline the characteristics of vague legal terms and the problem oftheir translation. At the beginning of the article, the author points out some reasons for semanticindeterminacy in technical terminology, with particular focus on the language of the law. Thediscussion of examples is followed by the presentation of some theoretical issues related to vaguelegal terms. On that basis, the author presents examples of vague legal concepts and terms in theGerman and Polish civil law and analyses ways to handle translation problems with the assistanceof legal interpretation and comparative law which were proposed in the translated legal texts andbilingual legal dictionaries. The applied analysis model based on the rules of comparative legalanalysis will be made on the basis of the following steps: semantic analysis of the legal conceptsdefined in the source legal system, comparative legal analysis with a view tosimilarities/differences concerning the interpretation of the legal concepts in both legal systemsand the analysis of terminological equivalence of translation into the target language.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie problemów towarzyszących tłumaczeniu terminów prawnych odnoszących się do pojęć nieostrych w prawie takich jak klauzule generalne i zwroty szacunkowe oraz ocena stopnia osiągnięcia ekwiwalencji semantycznej w przekładzie tychżeterminów. W artykule wskazuje się na źródła i możliwe formy nieokreśloności semantycznej w terminologii specjalistycznej, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii prawnej. Prezentację i omówienie przykładów klauzul generalnych i zwrotów szacunkowych poprzedza teoretyczna refleksja nad specyfiką pojęć nieostrych. Przedmiot analizy stanowią klauzule generalne i zwroty szacunkowe szczególnie relewantne dla polskiego i niemieckiego porządkuprawnego. Badanie przeprowadzane jest przy użyciu modelu odwołującego się do zasad praktykowanych w modelach analizy prawno-porównawczej i obejmuje trzy etapy: analizę znaczenia danego pojęcia w porządku prawnym języka A, analizę prawno-porównawcza pojęcia pod kątem podobieństw/różnic między interpretacją pojęcia przez doktrynę w porządku prawnym języka A i B, a następnie analizę ekwiwalentu terminologicznego zaproponowanego w języku B.

7

The Constitutional Principle of Social Justice and Its Impact on the Understanding of Equity in Civil Law

63%

Doliwa A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 6 (58)

367-378

EN

The subject of the article is an analysis of the impact of the constitutional principle of social justice on the understanding of the principle of equity in civil law and, consequently, on the practical application of regulations that contain the general clause governing the principles of social coexistence. Assuming a universal nature of the axiological basis of the legal system in Poland, and the radiation of constitutional principles and values onto statutory law, the author, using a method involving analytical and functional analysis of legal texts and court rulings, comes to the conclusion that adjudication in civil cases should, to some extent, in addition to protection of individual rights and interests, concern the protection of social interests.

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza wpływu konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej na rozumienie zasady słuszności w prawie cywilnym a w konsekwencji na stosowanie w praktyce przepisów zawierających klauzulę generalną zasad współżycia społecznego. Przyjmując założenia: o uniwersalnym charakterze podstaw aksjologicznych systemu prawa w Polsce i o promieniowaniu zasad i wartości konstytucyjnych na prawo ustawowe - autor, stosując metodę analitycznej i funkcjonalnej analizy tekstów prawnych i orzeczeń sądowych - dochodzi do wniosku, że przy rozstrzyganiu spraw cywilnych uwzględniać należy, oprócz ochrony praw i interesów jednostki, także w pewnym stopniu ochronę interesów społecznych.

8

W poszukiwaniu antycznej genezy klauzul generalnych, czyli o wartościach i wartościowaniu w prawie rzymskim

63%

Amielańczyk K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2

EN

The Roman iuris prudentes used with predilection the evaluative sentences, reminding contemporary general clauses, making the Roman law itself flexible and timeless. In the private law the sentences like bona fides (good faith), bonum et equum (good and right), ratio aequitatis (right reasons), utilitas (utility), natura rerum (nature of things) presented such character. In the penal law the role of the general clauses has been limited, but the expressions like utillitas publica (public interest) or dolus malus (wrong intention) have been presented as well.

PL

Rzymscy iuris prudentes z upodobaniem używali zwrotów wartościujących, przypominających współczesne klauzule generalne, nadając prawu rzymskiemu elastyczność i ponadczasowość. W prawie prywatnym charakter takich zwrotów miały przykładowo: bona fides (dobra wiara), bonos mores (dobre obyczaje), bonum et equum (dobre i słuszne), ratio aequitatis (słuszne powody), utilitas (użyteczność), natura rerum (natura rzeczy). W prawie karnym rola klauzul generalnych była mniejsza, ale także można odnaleźć stosowne ich przykłady, jak choćby: utillitas publica (korzyść, interes publiczny) czy dolus malus (zły zamiar).

9

Ważny interes podatnika i interes publiczny w klauzulach generalnych Ordynacji podatkowej

63%

Hanusz A., Krukowska-Siembida P.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2

EN

General clauses cause “flexibility of legal act”, and consequently “application of legal provisions”. Without general clauses it is impossible to extend legal regulations to all events, giving effects, occuring in abandonment of tax collection, exemption from obligation of tax collection or tax deductions, advantages like deferment of the payment of that tax or remitting the whole or a part of tax arrears. Phrases like taxpayer’s important interest and public interest, beeing used in the regulations of the Tax Ordinance Act, have not regular range of content. During dealing with complaints, the tax authorities are obliged to fill these phrases with an appropariete content, in its sole discretion. This is done within the framework of so-called administrative discretion. The tax authorities have also a margin of discretion, both with regard to the interpretation of expressions and phrases being the content of general clauses and in evaluation of factual situation of the case. Simultaneusly, general clauses contained in Tax Ordinance Act, enable to choose legal consequences and resolve conflict of goods specified within. Essential directives of choice are contained in generally accepted value system. But these values do not have a direct impact at the choice of determined settlement.

PL

Użyte w przepisach Ordynacji podatkowej takie zwroty, jak „ważny interes podatnika” i „interes publiczny” nie mają stałego zakresu treści. Organy podatkowe podczas rozpatrywania poszczególnych spraw obowiązane są zatem wypełnić te pojęcia właściwą zawartością według własnego rozeznania. Z tego powodu doniosłą rolę w stosowaniu klauzul generalnych mają kryteria oceny ważnego interesu podatnika oraz interesu publicznego, które muszą mieć charakter zobiektywizowany. Klauzule generalne ujęte w Ordynacji podatkowej pozwalają na dokonywanie wyboru określonych w niej konsekwencji prawnych i rozstrzygania konfliktu dóbr. Jest to dokonywane w ramach tzw. uznania administracyjnego. Dyrektywy wyboru tkwią w założeniach ogólnych oficjalnie przyjętego systemu wartości. Ustaleniu właściwego znaczenia norm zawierających tego rodzaju środki techniki prawodawczej musi towarzyszyć przekonanie, że tworzenie prawa nie odbywa się w oderwaniu od wpływów aksjologicznych. Uwzględniają one konstytucyjne wolności gospodarcze, socjalne, kulturalne i inne. Klauzule generalne wykorzystywane w prawie podatkowym, przy zachowaniu stabilności przepisów prawnych, powodują jednocześnie uelastycznienie tekstu aktu prawnego, a co za tym idzie – stosowanie przepisów prawnych. Użycie przez prawodawcę klauzul generalnych nie jest równoznaczne z przyznaniem interpretatorowi absolutnej i pozostającej poza wszelką kontrolą dowolności wykładni przepisów prawnych. Musi on posługiwać się zobiektywizowanymi kryteriami ocen pozaprawnych zdarzeń i zjawisk prawnie istotnych znajdujących uzasadnienie aksjologiczne.

10

Klauzule generalne i ich funkcje w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

63%

Liżewski B.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2

EN

The paper deals with the extra-legal references of the European Convention of Human Rights, differing form the way in that such axiology is the state or general international law. The latter cumulates both intra and extra legal values in the category of the general principles of law and these constructs, together with the general clauses enter the international human rights law. Paper accepts the concept of the clauses not restricting them to the category of the limitation clauses. The various regulations of the Convention had been analyzed in that light both from the point of the international and state law perspectives, since use of the clauses by the state agencies are controlled by the European Court of Human Rights.

PL

Niniejszy artykuł stanowi omówienie teoretycznych aspektów problematyki odesłań pozaprawnych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Tło i podbudowę prezentowanego zagadnienia stanowiły krótkie rozważania o formach wyrażania aksjologii prawnej i pozaprawnej w systemach prawa krajowego i w systemie prawa międzynarodowego. W systemie prawa międzynarodowego rzadziej sięga się do konstrukcji klauzul generalnych jako typowych nośników wartości pozaprawnych, co nie oznacza, że prawo międzynarodowe całkowicie zrezygnowało z tej konstrukcji. Klauzule te znalazły swoje miejsce między innymi w międzynarodowym prawie praw człowieka i w będącej podstawą rozważań EKPC. Artykuł prezentuje normatywne ujęcie klauzul generalnych w Konwencji, skupiając się przede wszystkim na konstrukcji klauzul limitacyjnych. Konstrukcja ta, zasadniczo wykorzystywana do ograniczania praw człowieka, ma jednocześnie wymiar międzysystemowy, ponieważ będąc integralnym elementem EKPC, jest kierowana w pierwszej kolejności do krajowego ustawodawcy, który dokonuje ograniczeń praw człowieka w aktach normatywnych prawa krajowego. Akty te są następnie podstawą decyzji stosowania prawa ograniczających prawa człowieka, a te następczo mogą podlegać kontroli Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

11

Zasada pewności opodatkowania oraz zasada dogodności, a uznanie administracyjne

63%

Staniszewski M.

Studia Administracyjne

|

2014

|

issue 6

268-289

PL

Zgodnie z zasadą pewności opodatkowania wszystkie elementy konstrukcji podatku powinny być określone jasno, a nie dowolnie. Z kolei w myśl zasady dogodności opodatkowania, która jest ukierunkowana na skuteczność opodatkowania, podatek należy ściągać w taki sposób i w takim czasie, aby podatnikowi było jak najdogodniej go zapłacić. Sposób zapłaty podatków i termin ich płatności nie powinny być pozostawiane uznaniu administracyjnemu, ponieważ polega ono na przyznaniu organom podatkowym możności dokonania wyboru rozstrzygnięcia. W celu realizacji powyższych zasad podatkowych lepiej byłoby, gdyby instytucja rozłożenia spłaty zaległości podatkowej na raty przestała być ulgą w zapłacie przyznawaną w ramach uznania administracyjnego. Realizacja postulatów wynikających z tych zasad byłaby możliwa, gdyby przesłanką udzielenia rat (odroczenia) było zabezpieczenie wykonania zobowiązania w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej.

EN

In accordance with the certainty principle, all elements of a tax should be defined clearly, not freely, while according to the convenience principle, aimed at efficiency of taxation, a tax should be collected in such a way and in such time that are the most convenient for the taxpayer. The manner of paying taxes and their term of payment should not be left to administrative discretion as it grants taxation authorities a possibility of choosing the manner of settlement. In order to apply the aforementioned taxation principles, it would be best if the institution of dividing taxation arrears into settlements would stop to exist as a payment relief awarded within the scope of administrative discretion. Application of postulates resulting from those principles would be possible if the premise for division of payment into settlements (postponement) would require securing of the fulfilment of the obligation in a form of a bank or insurance guarantee.

12

Klauzula generalna jako ponadgałęziowa konstrukcja systemu prawa

63%

Szot A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2

EN

The publication is an attempt to present general clause as an universal construction that overcome the traditional division of legal system into branches of law not only because of its presence in every branch of law but also because of some characteristics associated with the purpose and effect of its introduction to the legal system. Detailed views of doctrine and legal practice shows similarities resulting from the axiological connotation of general clauses, their role in the processes of law application and influence of judicial practices on the understanding of these clauses. Presence of general clauses in legal system effect positively on the flexibility of law application processes and at the same time also entails difficulties associated with the need to maintain a proper balance between said flexibility and certainty and uniformity of application of the law.

PL

Publikacja jest próbą przedstawienia klauzuli generalnej jako uniwersalnej konstrukcji, która przełamuje tradycyjny podział systemu prawnego do gałęzi prawa, nie tylko ze względu na swoją obecność w każdym dziale prawa, ale także z powodu pewnych cech związanych z celem i efektem jej wprowadzenia do systemu prawnego. Szczegółowe poglądy doktryny i praktyki prawniczej wykazują podobieństwa wynikające z ontologicznej konotacji klauzul generalnych, ich roli w procesach stosowania prawa i wpływu praktyki sądowej na zrozumienie poszczególnych klauzul. Obecność klauzul generalnych w systemie prawa wpływa pozytywnie na elastyczność procesów stosowania prawa, ale jednocześnie wiąże się z koniecznością utrzymania właściwej równowagi między elastycznością a pewnością i jednolitością stosowania prawa.

13

Social Change and “Opening” the Axiology of Legal Interpretation. The Outline of the Basic Features

63%

Leszczyński L.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

A deep social change, both directed on the democratic and on the autocratic political system, results not only in the changes of the normative regulations but also impacts the process of legal interpretation. Weakening the role of the language and systemic interpretative arguments, the change opens the interpretation on the stronger use of the axiological arguments, connected with the legal principles and criteria of general reference clauses. Particularly the last constructs, understood as the legislative authorization of the court to use the extra-legal criteria in the process of application of law, open the axiology of legal interpretation directly and largely, tying the character of this opening with the direction of change. The strengthening of the role of axiology deals as well with the widening of the base of the reference to these criteria (general clauses as the valid argument) as with the influence of these criteria on the process (shifting the axiological arguments to the role of the primary arguments) and the results (the correction of the stricti iuris contents by the social or political axiology) of the legal interpretation.

PL

Celem opracowania jest określenie rodzaju i zakresu wpływu wywołanego przez zmianę społeczną na aksjologię operatywnej wykładni prawa, rozumianej jako wykładnia (w odróżnieniu od np. wykładni doktrynalnej) dokonywana w procesie stosowania prawa, powiązana z ustalaniem konkretnego stanu faktycznego i mająca na celu wydanie decyzji stosowania prawa.

14

Aksjologia zewnętrzna klauzul generalnych obowiązujących w polskim prawie podatkowym

63%

Münnich M.

Studia Prawnicze KUL

|

2021

|

issue 2

153-168

EN

The aim of this article is to present non-legal criteria belonging to the area of extra-legal axiology, which refer to the course of interpretation of general clauses regulated in tax law. The legitimacy of undertaking the type of research results from the fact that for several years the legislator has more and more often encoded general clauses of various constructional terms in various types of tax and legal norms. Unfortunately, both the reasons for the legislator’s use of these legal categories, which are typical for private law, and the very content of such fuzzy returns regulated in tax law, are not always rationally justified in a convincing manner. A consequence of this phenomenon are difficulties related to the specification of the appropriate values and non-legal standards in specific facts. The article shows that the various types of general clauses regulated in tax law, regardless of their types, oscillate around the protection of two general different goods: public and individual.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie kryteriów pozaprawnych należących do obszaru aksjologii zewnętrznej, do których odsyłają w toku wykładni klauzule generalne unormowane w przepisach prawa podatkowego. Zasadność podejmowania tego typu badań wynika stąd, że od kilku lat ustawodawca coraz częściej w normach podatkowo-prawnych koduje różnorodne pod względem konstrukcyjnym klauzule generalne. Niestety zarówno przyczyny sięgania przez prawodawcę po te typowe jednak dla prawa prywatnego kategorie prawne, jak i sama treść uregulowanych w prawie podatkowym tego rodzaju zwrotów nieostrych nie zawsze jest uzasadniana w sposób racjonalny i przekonujący. Konsekwencją tego zjawiska są trudności związane z doprecyzowaniem w konkretnych stanach faktycznych właściwych wartości i norm pozaprawnych. W artykule wskazano, że unormowane w przepisach prawa podatkowego różnego rodzaju klauzule generalne niezależnie od ich rodzajów oscylują wokół ochrony dwóch generalnych różnych dóbr: publicznego i jednostkowego.

15

Obowiązek jednoznacznego określenia przeznaczenia terenów w planie miejscowym w kontekście interpretacji pojęć nieostrych lub o szerokim zakresie znaczeniowym. Glosa do wyroku NSA z dnia 13 lutego 2020 r., II OSK 893/18

63%

Stefanicki R.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2022

|

vol. 31

|

issue 2

299-313

EN

This commentary discusses the case of the assessment of the plan’s compliance with the study of land use conditions and directions of land development, the issue of interpretation of the concepts of the blurred definitions and general clauses, and in the context of all provisions, the essence of the local plan and its effects on the addressees of this act. Refraining from repeating the planning procedure to the extent necessary is a significant violation of the procedure for preparing the local plan and results in the annulment of all the provisions of the local plan relating to the areas designated in the plan for which the violation occurred. The obligation to specify the intended use of the land in the local spatial development plan means the necessity to specify the method of its future development and use through such expressions that clearly indicate what function a given area is to perform. This does not mean, however, that the same area cannot have different purposes in the plan, and thus it is unacceptable to establish different functions for one area. The condition for such a solution is to establish that these functions are not mutually exclusive and are not contradictory. The above argumentation indicates that it is unacceptable to use multi-significant terms in the text part of the plan that may lead to inconsistent results of their interpretation and pure arbitrariness of legal uses.

PL

W niniejszym komentarzu do stanowiska judykatury omówiono przypadek oceny zgodności planu ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, kwestię interpretacji pojęć o nieostrych definicjach i klauzul generalnych, a w kontekście całości przepisów istotę planu miejscowego i jego skutków dla adresatów tej ustawy. Zaniechanie przeprowadzenia postępowania planistycznego w niezbędnym zakresie jest istotnym naruszeniem procedury sporządzania planu miejscowego i skutkuje unieważnieniem wszystkich postanowień planu miejscowego dotyczących terenów wyznaczonych w planie, dla których doszło do naruszenia. Obowiązek określenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczenia terenu oznacza konieczność określenia sposobu jego przyszłego zagospodarowania i użytkowania poprzez takie wyrażenia, które jednoznacznie wskazują, jaką funkcję ma pełnić dany teren. Nie oznacza to jednak, że ten sam obszar nie może mieć różnych celów w planie, a tym samym niedopuszczalne jest ustalanie różnych funkcji dla jednego obszaru. Warunkiem takiego rozwiązania jest ustalenie, że funkcje te nie wykluczają się wzajemnie i nie są sprzeczne. Powyższa argumentacja wskazuje, że niedopuszczalne jest stosowanie w części tekstowej planu terminów wieloznacznych, ponieważ może to prowadzić do niespójnych wyników ich interpretacji i jednoznacznej arbitralności stosowania prawa.

16

„Interes publiczny’’, ,,interes społeczny’’ i ,,interes społecznie uzasadniony’’. Pro´ba dookres´- lenia poje˛c´

51%

Żurawik A.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2013

|

vol. 75

|

issue 2

57-69

EN

One of the most important general clauses in Polish legislation is, because of its constitutive character, a clause of public interest. This clause is also frequently used by ordinary legislators. The clause of public interest constitutes first and foremost the basis for limiting the rights and freedoms of citizens. In some cases, however, it is a premise for implementation of certain mechanisms for the protection of selected values (in, e.g. competition law or consumer protection law). Therefore, it has a diverse character. Connections between the law and the social life are wide, as is manifested by the theoretical and legal reflection, and a reflection of other social sciences. The law, in particular public law, results inter alia, from the realisation of a specific policy and is also a carrier and reflection of socially important values. This, in turn, triggers a need for a normative analysis and exploration of the normative content of the above clause and similar ones which include clauses of ‘social interest’ and ‘socially justified interest.’ These clauses are sometimes used interchangeably in the doctrine, but such an approach is not justified. This paper aims to analyse these clauses in detail to prove that they should not be treated synonymously.

PL

Jedną z najważniejszych klauzul generalnych w prawodawstwie polskim jest klauzula interesu publicznego, ma bowiem charakter konstytucyjny, choć i ustawodawca zwykły często do niej sięga. Przede wszystkim stanowi ona podstawę ograniczania praw i wolności obywatelskich, choć niekiedy jest przesłanką wdrażania mechanizmów służących ochronie wybranych wartości, np. w prawie ochrony konkurencji i konsumentów. Ma więc zróżnicowany charakter. Przy tym związki pomiędzy prawem a życiem społecznym są szerokie, a to z kolei ma swe odzwierciedlenie między refleksją teoretycznoprawną a refleksją innych nauk społecznych. Prawo, w szczególności publiczne, jest też wynikiem realizacji określonej polityki oraz nośnikiem i odzwierciedleniem ważnych społecznie wartości. To zaś wywołuje potrzebę analizy normatywnej i odkrywania normatywnej zawartości przywołanej klauzuli oraz klauzul podobnych. Do tych ostatnich należą klauzule „interesu społecznego” oraz „interesu społecznie uzasadnionego”. Pojawiające się w doktrynie wypowiedzi klauzule te niekiedy traktują zamiennie, co jest nieuzasadnione. Niniejsze opracowanie ma zatem na celu dokonanie szczegółowej analizy wskazanych klauzul i wykazanie, że nie powinny być one traktowane synonimicznie.

17

Klauzule generalne w prawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

51%

Skubisz R.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2

EN

General clauses in the law of unfair competition are the subject of this article. The author acknowledges that a general clause could be understood in two ways. First of all, as a norm resulting from a provision, which authorizes an entity applying the law to base its decision on a non-legal criterion. Second of all, a term not precisely formulated. The necessity for general clauses in unfair competition law is caused by the impossibility to accurately determine all possible forms of unfair practices of those entities on the market, whose goal is to acquire consumers for their goods (services).

PL

Przedmiotem artykułu są klauzule generalne w prawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Autor przyjmuje, iż klauzula generalna może być rozumiana dwojako. Po pierwsze, jako norma wynikająca z przepisu upoważniającego podmiot stosujący prawo do oparcia swojego orzeczenia na kryterium pozaprawnym. Po drugie, jako sam zwrot nieostry. Konieczność klauzuli generalnej w prawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wynika z niemożliwego do precyzyjnego ustalenia wszystkich możliwych postaci nieuczciwych działań przedsiębiorców na rynku w celu pozyskania klientów dla swoich towarów (usług).

18

Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 23 sierpnia 2017 roku, I SA/Wr 524/17

51%

Korzyb K.

Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne

|

2017

|

vol. 22

137-150

EN

The judgement of the Voivodeship Administrative Court of Wrocław of 23 August 2017, case no. I SA/Wr 524/17, commented in this gloss, refers to problem of interpretation general clauses in discretional decisions of tax administration organ regarding grant tax relief, such as arranging instalments to pay. In commentor’s opinion, arguments given by the Court should be criticised due to its laconism about administrative discretion, content of general clauses and ignorance of tax authority’s breach of procedure. The author compares those arguments with some juridical doctrine and court jurisdiction and suggests more accurate solution for that case. This paper has significant meaning in understanding a complex process of proper application of legal regulation involving general clauses. It is especially important in demanding cases for the whole tax system and individuals in such a difficult economic situation as the possibility of giving tax relief upon the taxpayer’s request.

19

Good Manners in Polish Contract Law – Selected Issues

45%

Mojak J.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 2

EN

This article contains an overview of good manners in Polish contract law. The overview leads to the conclusion that following clauses – rules of social coexistence and socio-economic purpose of law, which are based on the legislation from the time of the Polish People’s Republic (PRL) – need to be replaced by the clause of good manners. It is necessary for the full and thorough Europeanization of the Polish civil law. The two aforementioned clauses appear to be completely foreign concepts and legal categories in the legal doctrine of EU member states which were not the satellite states of the Soviet Union. These clauses have no equivalents in the classic European civil law studies. The return to the good manners in the Polish contract law will undoubtedly more deeply anchor the Polish institutions of the contract law in the legal system of EU.

PL

Artykuł zawiera przegląd dobrych obyczajów w polskim prawie kontraktowym. Przegląd ten skłania do wniosku o narastającej potrzebie rychłego zastąpienia bazujących na ustawodawstwie PRL klauzul „zasad współżycia społecznego” oraz „społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa” – klauzulą dobrych obyczajów. Stanowi to konieczną przesłankę pełnej i rzetelnej europeizacji polskiego prawa cywilnego. W doktrynie prawnej krajów członkowskich UE, które nie wchodziły do bloku państw satelickich ZSRR, klauzule zasad współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa jawią się jako zupełnie obce pojęcia i kategorie prawne, które nie mają żadnych odpowiedników w klasycznej europejskiej cywilistyce. Powrót do „dobrych obyczajów” na gruncie polskiego prawa kontraktowego pozwoli na pełniejsze wykorzystanie dorobku doktryny i orzecznictwa powstałego zarówno w okresie II RP, jak i w krajach zachodniej Europy po II wojnie światowej, co niewątpliwie głębiej zakotwiczy instytucje polskiego prawa umów w systemie prawa UE.

20

Dobre obyczaje w polskim prawie kontraktowym – wybrane zagadnienia

45%

Mojak J.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

vol. 63

|

issue 2

EN

This article contains an overview of good manners in Polish contract law. The overview leads to the conclusion that following clauses – “rules of social coexistence” and “socio-economic purpose of law”, which are based on the legislation from the time of the Polish People’s Republic (PRL), need to be replaced by the clause of good manners. It is necessary for the full and thorough Europeanization of the Polish civil law. The two aforementioned clauses appear to be completely foreign concepts and legal categories in the legal doctrine of EU member states which were not the satellite states of the Soviet Union. These clauses have no equivalents in the classic European civil law studies. The return to the “good manners” in the Polish contract law will undoubtedly more deeply anchor the Polish institutions of the contract law in the legal system of EU.

PL

Artykuł zawiera przegląd dobrych obyczajów w polskim prawie kontraktowym. Przegląd ten skłania do wniosku o narastającej potrzebie rychłego zastąpienia bazujących na ustawodawstwie PRL klauzul „zasad współżycia społecznego” oraz „społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa” – klauzulą dobrych obyczajów. Stanowi to konieczną przesłankę pełnej i rzetelnej europeizacji polskiego prawa cywilnego. W doktrynie prawnej krajów członkowskich UE, które nie wchodziły do bloku państw satelickich ZSRR, klauzule zasad współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa jawią się jako zupełnie obce pojęcia i kategorie prawne, które nie mają żadnych odpowiedników w klasycznej, europejskiej cywilistyce. Powrót do „dobrych obyczajów” na gruncie polskiego prawa kontraktowego pozwoli na pełniejsze wykorzystanie dorobku doktryny i orzecznictwa powstałego zarówno w okresie II RP, jak i w krajach zachodniej Europy po II wojnie światowej, co niewątpliwie głębiej zakotwiczy instytucje polskiego prawa umów w systemie prawa UE.

Refine search results

The Basis for the Reconstruction of the Contents of General Clauses. An Example of the Principles of Social Coexistence

Kryterium słusznościowe oceny bezpodstawnego wzbogacenia

Art. 167 znowelizowanego Kodeksu postępowania karnego jako klauzula generalna – próba analizy teoretycznej

Konstytucyjne klauzule generalne – między konstrukcją legislacyjną a jej implementacją

Generalne klauzule odsyłające w procesie karnym na przykładzie dobra wymiaru sprawiedliwości (uwagi na tle art. 37 k.p.k.)

MIĘDZY PRECYZJĄ A NIEOSTROŚCIĄ – O PROBLEMATYCE PRZEKŁADU NIEMIECKICH I POLSKICH TERMINÓW NIEOKREŚLONYCH

The Constitutional Principle of Social Justice and Its Impact on the Understanding of Equity in Civil Law

W poszukiwaniu antycznej genezy klauzul generalnych, czyli o wartościach i wartościowaniu w prawie rzymskim

Ważny interes podatnika i interes publiczny w klauzulach generalnych Ordynacji podatkowej

Klauzule generalne i ich funkcje w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Zasada pewności opodatkowania oraz zasada dogodności, a uznanie administracyjne

Klauzula generalna jako ponadgałęziowa konstrukcja systemu prawa

Social Change and “Opening” the Axiology of Legal Interpretation. The Outline of the Basic Features

Aksjologia zewnętrzna klauzul generalnych obowiązujących w polskim prawie podatkowym

Obowiązek jednoznacznego określenia przeznaczenia terenów w planie miejscowym w kontekście interpretacji pojęć nieostrych lub o szerokim zakresie znaczeniowym. Glosa do wyroku NSA z dnia 13 lutego 2020 r., II OSK 893/18

„Interes publiczny’’, ,,interes społeczny’’ i ,,interes społecznie uzasadniony’’. Pro´ba dookres´- lenia poje˛c´

Klauzule generalne w prawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 23 sierpnia 2017 roku, I SA/Wr 524/17

Good Manners in Polish Contract Law – Selected Issues

Dobre obyczaje w polskim prawie kontraktowym – wybrane zagadnienia