Search results

1

Odbiorcy dokumentów wpisanych do Metryki Koronnej w latach 1638–1641

100%

Wajs A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2019

|

vol. 26

17-25

PL

Przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych tomy 183 i 186 Metryki Koronnej zawierają wpisy dokumentów wystawionych z formułą relacyjną kanclerza Piotra Gembickiego. W księdze nr 183 są wpisy 142 dokumentów wystawionych w 1638 r., natomiast w księdze nr 186 znajduje się 496 wpisów dokumentów wystawionych od 28 stycznia 1639 r. do 11 grudnia 1641 r. Dokumenty zarejestrowane w tych księgach nie stanowią jednak kompletu wszystkich wystawionych przez królewską kancelarię w tym czasie. Aż 2/3 wpisów znajdujących się w obu księgach dotyczy nadań i zezwolenia na obrót królewszczyznami. Dalsze 16% wpisów to nadania urzędów i innych funkcji (np. serwitora królewskiego), a także włączenia wybranych osób do grona dworzan królewskich. Kolejne 13% wpisów dotyczy różnorodnych nadań królewskich, np. dla miast należących do magnatów bądź dostojników kościelnych. Pozostała niewielka liczba wpisów, to oblaty i potwierdzenia transakcji (np. kupna-sprzedaży dóbr między mieszczanami oraz instytucjami kościelnymi), potwierdzenia dawnych przywilejów królewskich wydanych dla miast, cechów rzemieślniczych, klasztorów, profesorów Uniwersytetu Krakowskiego itp. Wśród odbiorców dokumentów królewskich zarejestrowanych w księgach nr 183 i 186 Metryki Koronnej przeważają liczebnie przedstawiciele szlachty i magnaterii. Ważną grupą odbiorców dokumentów królewskich były też miasta królewskie i prywatne oraz cechy rzemieślnicze, a także instytucje kościelne i duchowni. Odbiorcami zaledwie pojedynczych dokumentów byli chłopi (włościanie).

EN

Volumes 183 and 186 of the Crown Metrica, preserved in the Central Archives of Historical Records, contain entries of documents issued under chancellory control of Piotr Gembicki. Volume No. 183 contains entries of 142 documents issued in 1638, and volume No. 186 contains 496 entries of documents issued between 28 January 1639 and 11 December 1641. Documents listed in these volumes, however, do not constitute a complete list of all documents issued by the royal chancery in that period. As much as 2/3 of entries in both books pertain to endowments and permits for sale of crown lands. Further 16% of entries are appointments to offices and other functions (e.g. royal appointments for tradesmen), as well as including selected persons in the group of royal courtiers. 13% of entries pertain to various royal endowments, e.g. for towns belonging to magnates or Church dignitaries. The remaining small number of entries are oblata and confirmations of transactions (e.g. purchase/sale of goods between burghers and Church institutions), confirmations of previous royal privileges granted to towns, guilds of artisans, monasteries, professors of Kraków University, etc. In terms of numbers, most recipients of royal documents registered in Crown Metrica volumes 183 and 186 are nobles and magnates. Another important group of recipients of royal documents were also royal and private towns and guilds of artisans, as well as Church institutions and members of the clergy. There are only a few isolated cases of documents issued to peasants

2

Odbiorcy dokumentów wpisanych do Metryki Koronnej w latach 1638–1641

100%

Wajs A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

vol. 26

17-25

EN

Volumes 183 and 186 of the Crown Metrica, preserved in the Central Archives of Historical Records, contain entries of documents issued under chancellory control of Piotr Gembicki. Volume No. 183 contains entries of 142 documents issued in 1638, and volume No. 186 contains 496 entries of documents issued between 28 January 1639 and 11 December 1641. Documents listed in these volumes, however, do not constitute a complete list of all documents issued by the royal chancery in that period. As much as 2/3 of entries in both books pertain to endowments and permits for sale of crown lands. Further 16% of entries are appointments to offices and other functions (e.g. royal appointments for tradesmen), as well as including selected persons in the group of royal courtiers. 13% of entries pertain to various royal endowments, e.g. for towns belonging to magnates or Church dignitaries. The remaining small number of entries are oblata and confirmations of transactions (e.g. purchase/sale of goods between burghers and Church institutions), confirmations of previous royal privileges granted to towns, guilds of artisans, monasteries, professors of Kraków University, etc. In terms of numbers, most recipients of royal documents registered in Crown Metrica volumes 183 and 186 are nobles and magnates. Another important group of recipients of royal documents were also royal and private towns and guilds of artisans, as well as Church institutions and members of the clergy. There are only a few isolated cases of documents issued to peasants

3

Zrzeczenie się sum zastawnych w piętnastowiecznej Polsce – gest filantropii czy wyrachowania?

100%

Czwojdrak B.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2022

|

vol. 83

|

issue Spec.

7-22

EN

In the fifteenth century, even before the Executionist movement, after the actions of King Jagiełło and especially his son Władysław of Varna, the Polish state was heavily in debt. Five noblemen from the ruling elite of the era decided to renounce the sums bequeathed to them by the king on royal estates and to return these lands to the monarch. What were their motives? Was it a gesture of philanthropy or calculation?

PL

W XV w., jeszcze przed egzekucją dóbr, państwo polskie było dosyć mocno zadłużone po działaniach Władysława Jagiełły, a szczególnie jego syna Władysława Jagiellończyka. Pięciu szlachciców z ówczesnej elity władzy postanowiło zrzec się sum zapisanych im przez władcę na królewszczyznach i oddać te ziemie na powrót w ręce monarchy. Jakie pobudki nimi kierowały? Czy był to gest filantropii, czy też wyrachowania?

4

Podlasie w systemie skarbowym Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony doby unii lubelskiej

100%

Guzowski P.

Studia Podlaskie

|

2022

|

vol. 30

11-24

EN

The aim of the article is to present the treasury revenues from three lands, which were parts the Podlaskie Voivodeship after the administrative reform of the Grand Duchy of Lithuania in 1566: Bielsk, Drohiczyn and Mielnik; in 1569 Podlasie Voivodeship became part of the Kingdom of Poland. Revenues taken into account consist of public and court treasury revenues, both grand ducal and royal, during the economic, political and tax reforms of the 1560s and 1570s. It was the period when the administration of royal estates was reorganized and the tax system modernized under the influence of the costs of wars.

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie wpływów skarbowych z trzech ziem tworzących po reformie administracyjnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1566 r. województwo podlaskie: bielskiej, drohickiej i mielnickiej, które w 1569 r. stało się częścią Królestwa Polskiego. Pod uwagę wzięto zarówno dochody skarbu publicznego jak i nadwornego: wielkoksiążęcego i królewskiego w okresie reform gospodarczych, ustrojowych i podatkowych lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XVI w., kiedy pod wpływem kosztów prowadzonych wojen przeorganizowano administrację dóbr monarszych i zmodernizowano system podatkowy.

5

Rewizja komisji skarbowej w ekonomii samborskiej w 1698 roku

80%

Wrona G.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2018

|

vol. 79

EN

W artykule przedstawiono działalność królewskiej komisji skarbowej, która rewidowała dobra ekonomii samborskiej w 1698 r. Scharakteryzowano w nim działalność zespołu lustracyjnego pod kątem składu osobowego, przyczyny jego powołania i zadań wykonywanych przez rewizorów, co pozwoliło ukazać ich rolę w systemie zarządzania majątkiem i dochodami dóbr stołowych Samborszczyzny. Przeprowadzono analizę wytworów działalności komisarzy w celu ukazania kondycji finansowo-gospodarczej dóbr ekonomicznych w końcu XVII w., funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz położenia mieszkańców miast i wsi w świetle wnoszonych przez nich suplik. Przedmiotem analizy objęto administratorów ekonomii i sposób zarządzania przez nich majątkiem królewskim. Wymieniono ich nadużycia i zaniedbania w wykonywaniu obowiązków określonych w kontraktach skarbowych, jak również przedstawiono zalecenia komisarzy w celu usprawnienia administracji dóbr i poprawy ich dochodowości. The article deals with the inspection made by the royal treasury commission of the Sambor Crown estates in 1698. It describes the lustration team in terms of its composition, reasons for its appointment, and tasks of the auditors, which makes it possible to show their role in the system of managing property and income of the Crown lands in Samborszczyzna. An analysis of the outputs of the commissioners’ activities is to show the financial and economic condition of economic lands at the end of the seventeenth century, the functioning of the justice system and the situation of urban and rural residents in the light of the supplications they brought in. The analysis included also figures of economic administrators and their manner of managing of the Crown property, and reveals that they abused and neglected their duties set out in treasury contracts; there are also recommendations of commissioners to improve the administration of Sambor goods and increase their profi tability presented.

6

Zmiany zagospodarowania Wilamowa w okresie staropolskim

80%

Figlus T.

Biuletyn Szadkowski

|

2022

|

issue 22

73-88

EN

This paper presents the results of geographical and historical research concerning the development of the village of Wilamów in Szadek municipality. The village belonged to the royal estates, but for most of the surveyed period it remained under the tenancy of the nobility. The study analyses socio-economic changes using tax registers, inspection records and inventories of royal estates, as well as the oldest cartographic records. The study takes into account the size of the village, its demographic potential and agrarian structure, the scope of feudal obligations, types of land use, and the level of income.

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań geograficzno-historycznych dotyczących zagospodarowania wsi Wilamów w gminie Szadek w okresie nowożytnym. Należała ona do dóbr królewskich, jednak przez większość badanego okresu pozostawała ona w dzierżawie szlacheckiej. W pracy przeprowadzono analizę zmian społeczno-gospodarczych, wykorzystując rejestry podatkowe oraz lustracje i inwentarze dóbr królewskich, jak również najstarsze ujęcie kartograficzne. W badaniach uwzględniono wielkość wsi, jej potencjał demograficzny i strukturę agrarną, zakres powinności feudalnych, kierunki użytkowania oraz poziom dochodowości.

Refine search results

2 Miscellanea Historico-Archivistica

2 Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

1 Biuletyn Szadkowski

1 Studia Podlaskie

2 Wajs A.

1 Czwojdrak B.

1 Figlus T.

1 Guzowski P.

1 Wrona G.

3 2022

1 2019

1 2018

1 2016

Odbiorcy dokumentów wpisanych do Metryki Koronnej w latach 1638–1641

Odbiorcy dokumentów wpisanych do Metryki Koronnej w latach 1638–1641

Zrzeczenie się sum zastawnych w piętnastowiecznej Polsce – gest filantropii czy wyrachowania?

Podlasie w systemie skarbowym Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony doby unii lubelskiej

Rewizja komisji skarbowej w ekonomii samborskiej w 1698 roku

Zmiany zagospodarowania Wilamowa w okresie staropolskim