Search results

1

Oikologiczny wymiar poezji Margalit Matitiahu

100%

August-Zarębska A., Zarębski T.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2015

|

vol. 58/115 z. 1

75-98

EN

The paper presents an interpretation of the poetry by Margalit Matitiahu, an Israeli poet, from the perspective of oikology – the science of the home – as it was elaborated by Polish thinkers: Sławek, Kunce i Kadłubek. Oikological approach here is motivated by the following themes in Matitiahu. First, her choice of ladino, the traditional Sephardic language, as a mean of her literary expression – which can be treated as a manifestation of the search for the proper place of her affiliation. Second, Matitiahu’s reflection on the home in the context of her biography and family history. Third, her understanding of the home as her communal and cultural heredity, where she finds the deepest roots of her present identity.

PL

Celem artykułu jest interpretacja twórczości izraelskiej poetki Margalit Matitiahu z perspektywy oikologii – czyli nauki o domu – której podstawy opisane zostały przez T. Sławka, A. Kunce i Z. Kadłubka. Na przyjęcie tej perspektywy badawczej pozwalają następujące wątki obecne u Matitiahu. Po pierwsze, wybór ladino, dawnego języka sefardyjskiego, jako języka ekspresji poetyckiej – co jest wyrazem poszukiwania miejsca swojej przynależności, najbardziej własnego miejsca na ziemi. Po drugie, refleksja poetycka Matitiahu o domu pojmowanym biograficznie i rodzinnie. Po trzecie, jej ujęcie domu jako dziedzictwa wspólnotowego i kulturowego, w którym jest zakorzeniona i z którym się identyfikuje.

2

Sephardim and their language: Judeo-Spanish or Ladino?

85%

de Chyży J.

Językoznawstwo

|

2019

|

vol. 13

93-108

PL

Tekst opisuje najważniejsze aspekty języków, jakimi posługiwali się Żydzi sefardyjscy, ze szczególnym uwzględnieniem judeo-hiszpańskiego oraz ladino. Cechy i etymologia języków, jak i subtelne różnice między nimi zostały ukazane na przykładach najważniejszych tekstów literackich, takich jak: Proverbios morales Santoba de Carrión, Regimiento de la vida rabiego Moshé Almosnino, Libro de mantenimiento de la alma Josepha Qaro, Dialoghi di Amore Guedaliá Ibn Yahiá, Pentateuco, Psalmy w tłumaczeniu Abrahama Asy czy Edykt z Alhambry o wygnaniu Żydów z 1492 roku.

EN

The aim of this work is to describe the most relevant features of the languages spoken by the Sephardic Jews, focusing on Judeo-Spanish and Ladino. These two languages have been treated as a single language, even though Judeo-Spanish was a day-to-day communication language, and Ladino a calque-language used to translate religious texts from Hebrew during the 16th and 17th centuries. A brief overview of Sephardim historical background is necessary in order to understand who the Sephardim are, the development of their language and literature, and to discuss anything related to them.

3

“La ermoza istorya de Robinzon o la mizerya”: Sephardi Versions of “Robinson Crusoe”

57%

Kacprzak M.

Colloquia Humanistica

|

2020

|

issue 9

223-232

PL

Haskala, zwana także Żydowskim Oświeceniem, to ruch intelektualny, którego celem było odrodzenie kulturowe i społeczne Żydów z EuropyWschodniej oraz ich integracja ze środowiskiem lokalnym. W drugiej połowie XIX wieku Haskala objęła także społeczność Żydów sefardyjskich zamieszkujących tereny należące do Imperium Osmańskiego, w wyniku czego powstała współczesna, świecka literatura sefardyjska reprezentowana głównie przez prozę, sztuki teatralne oraz prasę. Warto dodać, że współczesna literatura sefardyjska oparta jest przede wszystkim na przekładach lub adaptacjach powieści uważanych za klasykę literatury europejskiej, takich jak Romeo i Julia Williama Szekspira, Robinson Crusoe Daniela Defoe czy Podróże Guliwera Jonathana Swifta. W trakcie prowadzonych przeze mnie badań natrafiłam na cztery różne judeo-hiszpańskie wersje Robinsona Crusoe, które zapisane zostały alfabetem hebrajskim, tzw. pismem Rasziego. Dwie z nich ukazały się w prasie sefardyjskiej, jako powieść w odcinkach, pierwsza w Salonikach w 1881 r., a druga w Konstantynopolu w 1900 r. Pozostałe dwie, autorstwa Ben Tsiyona Taragana, zostały wydane w całości, pierwsza w Jerozolimie w 1897 r., druga zaś w Konstantynopolu w 1924 r. Celem tego artykułu jest prezentacja oraz krótka analiza sefardyjskich adaptacji Robinsona Crusoe autorstwa B. T. Taragana.

EN

In the second half of the 19th century the Haskalah, an intellectual movement whose objective was to educate and westernize Eastern European Jews, also reached the Sephardic communities in the Ottoman Empire. As a result, there emerged Sephardic modern secular literature, represented mainly by narrative fiction, theatre plays and press. It should be added that modern Sephardic literature is primarily based on translations or adaptations of Western novels. Among these texts we find Sephardic editions of classics of European literature, such as Romeo and Juliet by William Shakespeare, Robinson Crusoe by Daniel Defoe and Gulliver’s Travels by Jonathan Swift. I have found four different versions of Robinson Crusoe that were written in Judeo-Spanish and edited in aljamía. Two of them were published serially in Sephardi press, one in Salonica in 1881 and the other in Constantinople in 1900. The other two editions were prepared by Ben Tsiyon Taragan and published as complete versions, the first one in Jerusalem in 1897 and the second one in Constantinople in 1924. The aim of this paper is to provide a brief analysis of the Sephardic adaptations of Robinson Crusoe by Taragan.

Refine search results

1 Colloquia Humanistica

1 Językoznawstwo

1 Zagadnienia Rodzajów Literackich

1 August-Zarębska A.

1 Kacprzak M.

1 Zarębski T.

1 de Chyży J.

1 2020

1 2019

1 2015

Oikologiczny wymiar poezji Margalit Matitiahu

Sephardim and their language: Judeo-Spanish or Ladino?

“La ermoza istorya de Robinzon o la mizerya”: Sephardi Versions of “Robinson Crusoe”