Search results - CEJSH

1

Mistyka relacyjna i metafizyczna w Księdze św. Anieli z Foligno

100%

Stróżyński M.

Filozofia Chrześcijańska

|

2019

|

vol. 16

7-25

EN

The article discusses the coexistence of two forms of Christian mysticism – metaphysical and relational – in The Book of Angela of Foligno. The metaphysical type, associated with the Neoplatonic philosophy, is probably inspired by The Soul’s Journey Into God by Saint Bonaventure who describes the experience of God as viewing existence or being (esse). The relational type is focused on the human and personal aspect of Jesus and the experience of love in the I-You relationship. While in many medieval mystics there is only one type of mysticism (e.g. metaphysical in Eckhart, relational in Bernard of Clairvaux), in Angela there is an interesting coexistence of both these types of experience of God.

2

Dieter Birnbacher, Tod, Series: Grundthemen Philosophie [Śmierć. Seria: Podstawowe tematy filozofii], de Gruyter, Berlin /Boston 2017, ss. 186

100%

Kożuchowski J.

Studia Elbląskie

|

2018

|

vol. 19

625-627

3

Religia a poszukiwania metafi zyczne współczesnego człowieka

100%

SZULAKIEWICZ M.

Filozofia Chrześcijańska

|

2018

|

vol. 15

107-128

EN

Contemporary post-metaphysical culture undertook the express fi ght against absoluteness and universality by propagating and defending pluralism. It seemed that if instead of the quest for what is universal and absolute there will be almost infi nite magnitude of views, opinions, meanings etc., everybody will fi nd something for himself what will be his own meaning. The loss of the reference to what is absolute and universal led though to the loss of concrete goals, values and meanings. But we cannot “manage diversity” if we lack this reference. What is more, the world becomes closed and limited and it recedes to the static and locked-in state in which admittedly everything is in fl ux, views are being liberally changed, meanings accepted and rejected depending on the moment, but actually everything is motionless in the closed world. If we know all of this and deeply experience the crisis of the meaning of existence that stems from the rejection of metaphysics and from the surrender of culture to the most important questions and to boot fragmentation of reality becomes dangerous and destructive, then the revival of metaphysical thinking becomes the need of our world. The man itself is not enough; neither the culture that tantalises itself with selfsuffi ciency; both of them lose the meaning of their existence. Man cannot indefi nitely recede from the world. On the contrary, he has to place this world within some meaningful order. All these needs are metaphysical. The quest for the foundation of all meaning has been the essence of metaphysics for ages. That is why we experience not only longing for metaphysics but we also enter the way of the search for it. However, before the quest for metaphysics there are metaphysical quests which purpose is to recall questions and to slowly teach the man these questions anew. For we are bonded with the absolute – not necessarily with the “existence of the absolute” but inescapably with “questions about it”.

4

Awantury i wybryki analitycznej metafizyki

100%

Rosiak M.

Diametros

|

2012

|

issue 33

138-157

PL

Recenzja książki: Sebastian Kołodziejczyk (red.), Przewodnik po metafizyce, WAM Kraków 2011

EN

Review of a book: Sebastian Kołodziejczyk (red.), Przewodnik po metafizyce, WAM Kraków 2011

5

Dieter Henrich, Sein oder Nichts. Erkundungen um Samuel Beckett und Hölderlin, C.H. Beck, München 2016, ss. 491,

100%

Kożuchowski J.

Studia Elbląskie

|

2018

|

vol. 19

621-623

6

La théologie d’Aristote comme finalisation dans la perspective physique

100%

Piwowarczyk R.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2006

|

vol. 15

179-190

PL

Poszukiwanie Bytu Najdoskonalszego, Pełni Aktu, Myśli myśli czy po prostu Boga przybiera u Stagiryty co najmniej trzy różne formy. Stara się on wskazać na jego obecność poprzez filozoficzne analizy w perspektywie fizycznej, noetycznej i metafizycznej. W niniejszym artykule autor stara się przedstawić poszczególne elementy perspektywy fizycznej jako jednej z trzech perspektyw filozofii teoretycznej, w której Arystoteles wskazuje na konieczność istnienia Boga. Przybiera on w tej perspektywie imię Pierwszego Poruszyciela. Aby osiągnąć ten cel, analizuje on złożoność wszelkiego ruchu w świecie materialnym i opiera się na dwóch zasadach: 1) każdy poruszający się byt jest poruszany przez inny byt; 2) poszukując ostatecznej przyczyny ruchu nie można cofać się w nieskończoność.

7

Piotr Stanisław Mazur, Metafizyka istnienia człowieka, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2018 (rec.)

89%

Podrez E.

Studia Philosophiae Christianae

|

2020

|

vol. 56

|

issue 1

143-156

EN

In his last book, Piotr Stanisław Mazur deals with the problems of classical metaphysics, trying to update, extend and authenticate it, especially in relation to philosophical anthropology, which would be built on its foundations. This interest in metaphysics as knowledge of the totality of reality examined in the aspect of an existing being has several reasons. The most important of these include the contemporary critique of classical metaphysics and the more and more frequently raised questions about how to understand the reality of existence. In his latest book, Mazur attempts to defend Thomistic metaphysics by pointing to its new, cognitive possibilities related to the foundations of anthropology. It formulates a number of questions about human existence, and more specifically what is the specificity of human existence and what characterizes it. ------------- Received: 18/11/2019. Reviewed: 11/12/2019. Accepted: 09/01/2020

PL

W swojej ostatniej monografii Piotr Stanisław Mazur podejmuje problematykę metafizyki klasycznej, starając się ją zaktualizować, rozszerzyć, uwiarygodnić, zwłaszcza w odniesieniu do antropologii filozoficznej, która miałaby być budowana na jej podstawach. To zainteresowanie metafizyką, jako wiedzą o całości rzeczywistości, badanej w aspekcie istniejącego bytu, ma kilka swoich przyczyn. Do najważniejszych z nich należy współczesna krytyka metafizyki klasycznej oraz coraz częściej podnoszone kwestie dotyczące tego, jak rozumieć realność istnienia. W swojej najnowszej monografii Mazur podejmuje próbę obrony tomistycznej metafizyki przez wskazanie na jej nowe, poznawcze możliwości związane z podstawami antropologii. Formułuje szereg pytań dotyczących istnienia człowieka, a konkretnie, na czym polega specyfika istnienia człowieka i co je charakteryzuje. ------------- Zgłoszono: 18/11/2019. Zrecenzowano: 11/12/2019. Zaakceptowano do publikacji: 09/01/2020

8

Spór Józefa Tischnera z tomizmem - między konfrontacją a dialogiem

88%

Jawor M.

Filozofia Chrześcijańska

|

2013

|

vol. 10

211-227

EN

The article presents an analysis of Józef Tischner’s debate with Thomism. Leaving aside the historical and personal influences which shaped the debate, the author is trying to assess the presented polemics on two fundamental planes: metatheoretical and anthropological. The text constitutes an attempt to answer the question: are the two disparate approaches bound to remain seen as ever confronting, or is there a possibility of them entering a constructive dialogue?

9

Kryzys metafizyki a lyotardowska koncepcja ponowoczesności

88%

Chromik K.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

vol. 9

|

issue 9

31-37

PL

Artykuł prezentuje związek pomiędzy głównymi koncepcjami ponowoczesności Jean-Francois Lyotarda a wieszczonym końcem metafizyki w filozofii współczesnej. Pokazuje on zmieniające się nastawienie do metafizyki począwszy od Kanta, przez Nietzschego i Hedeggera aż do kryzysu i przypuszczalnego końca filozofii pierwszej w czasach ponowoczesnych. Szczególny nacisk został położony na zmieniającą się rolę metafizyki w epoce Oświecenia i na to, co Lyotard nazwał „upadkiem wielkich narracji” w czasach, które nastąpiły później: prawdopodobnemu końcowi idei wykraczających poza istniejącą rzeczywistość oraz były przyczynkiem wielkich zmian w historii. Tego typu zmiany były możliwe dzięki filozofii definiującej samą naturę ludzkiego istnienia i przez naukę, która w wieku rozumu w dużym stopniu przejęła rolę narzędzia do badania zasad rządzących światem. Wraz z nadejściem kapitalizmu rola metafizyki ponownie została zepchnięta na margines, jako że nie mogła dostosować się do rzeczywistości rządzącej się innym zestawem wartości i zasad; jednocześnie zmianie uległa sama definicja filozofii.

10

Lee CHUN LO, Die Gottesauffassung in Husserls Phänomenologie

88%

Chun Lo L., Adamczyk M.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2013

|

vol. 3

|

issue 2

527-531

11

Is phenomenology metaphysics?

75%

Krokos J.

Studia Philosophiae Christianae

|

2011

|

vol. 47

|

issue 2

13-30

EN

The question whether phenomenology is metaphysics is an extremely difficult one. The most common expression used to refer to metaphysics is ‘the fundamental philosophical science concerned with being as being’. Metaphysics is the first philosophy in the order of things, and being. Aristotelian "first philosophy" was supposed to precede "second philosophy", i.e. physics. Husserl's phenomenology, being a science about the essence of pure consciousness, was supposed to precede eidetic formal sciences, eidetic material sciences and all sciences concerning facts, including metaphysics. Thus, in his declarations, Husserl distinguished phenomenology, including transcendental phenomenology, from metaphysics. Husserl claimed that the question about the reason for being, its ratio, should not be the starting point in philosophy. In his opinion, the question that ought to introduce one to philosophy is the question of how every sense is constituted in consciousness, in subjectivity, or in the subject. Thus, Husserl's phenomenology, including transcendental phenomenology, is not metaphysics understood as the study of being qua being. It is not a contemplation of being, but a meditation on processes involved in consciousness, in which the sense of being is constituted.

PL

Problem, czy fenomenologia jest metafizyką, jest trudny do rozstrzygnięcia. Najczęściej pojawia się określenie metafizyki jako podstawowej nauki filozoficznej, rozważającej byt jako byt. Metafizyka jest filozofią pierwszą w porządku rzeczowym i bytowym. Arystotelesowska „filozofia pierwsza” wskazuje, że ma ona poprzedzać jakąś „filozofię drugą”, a mianowicie – fizykę. Fenomenologia Husserla jako nauka o istocie czystej świadomości miała poprzedzać eidetyczne nauki formalne, eidetyczne nauki materialne oraz wszystkie nauki o faktach, w tym metafizykę. W deklaracjach zatem Husserl odróżniał fenomenologię, w tym fenomenologię transcendentalną, od metafizyki. Husserl zanegował pytanie o rację bytu jako wyjściowe pytanie filozofii. Według niego pytaniem, które winno wprowadzać w filozofię, jest pytanie o to, jak wszelki sens konstytuuje się w świadomości, w subiektywności czy też w podmiocie. A zatem fenomenologia Husserla, w tym fenomenologia transcendentalna, nie jest metafizyką pojmowaną jako badanie bytu jako bytu. Fenomenologia nie poszukuje bowiem bytowych racji bytu, nawet jeśli przedmiotu badań metafizycznych nie ograniczymy do bytu realnego.

12

Culture: Two Theses and Deathworks

75%

Tester K.

Prace Kulturoznawcze

|

2016

|

vol. 20

53-62

PL

Ten krótki esej ma na celu nieco rozluźnić nadmiernie jednolitą koncepcję kultury, by otworzyć się na myślenie o kulturze jako złożonej refleksji nad niejednoznaczną sytuacją człowieka. Podążając za Pascalem, tę ambiwalencję określić można przez nasze usytuowanie pomiędzy aniołami i zwierzętami. Kultura zwraca się w kierunku aniołów i jest dążeniem do czegoś innego niż materialność naszej zwierzęcej egzystencji. Przede wszystkim kultura jest metafizyczna, gdy oferuje znaczenie. Po drugie, kultura jest nadmiarem, ponieważ jest praktyką czegoś innego. Dziś jednak te aspekty kultury są kwestionowane przez brak wyboru okoliczności społecznych, w których odbywa się produkcja kulturalna oraz jej odbiór. Gdzie zatem jesteśmy, jeśli nie możemy już dłużej zakładać istnienia tego, co metafizyczne i nadmierne?

13

Personalizm jako próba jednoczenia „zwaśnionych” antropologii

75%

Guzowski K., Kosche M.

Horyzonty Polityki

|

2016

|

vol. 7

|

issue 19

57-75

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest rozjaśnienie wewnętrznych napięć, jakimi naznaczone są nowożytne kategorie suwerenności i zwierzchnictwa ludowego. Służy temu próba odczytania różnych znaczeń sprawowania zwierzchnictwa ludowego, jakie wywieść można z twórczości Jana Jakuba Rousseau interpretowanej z perspektyw neorepublikańskiej, humanizmu obywatelskiego, komunitarystycznej i liberalnopolitycznej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Analiza głównych tekstów politycznych Jana Jakuba Rousseau z uwzględnieniem współczesnych kierunków interpretacyjnych pokazuje, że te – rozbieżne nieraz interpretacje – należy odczytywać w świetle przedstawionej przez Roberta Spaemanna tezy o nieodwracalnym rozbiciu politycznej całości i rozdwojeniu egzystencji prywatnej i egzystencji politycznej u Rousseau. PROCES WYWODU: Realizacji celu naukowego artykułu służy próba odczytania różnych znaczeń sprawowania zwierzchnictwa ludowego, jakie wywieść można z twórczości Jana Jakuba Rousseau interpretowanej z perspektyw neorepublikańskiej, humanizmu obywatelskiego, komunitarystycznej i liberalnopolitycznej. Problematyczna relacja między rozumną wolą powszechną i faktycznym konsensem większości jako jej reprezentacją wynika z prób połączenia dwóch tradycji określanych przez Spaemanna jako klasyczna i nominalistyczna. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Pozwala to ukazać we wnioskach ideę zwierzchnictwa ludowego jako instytucję naznaczoną napięciami wiążącymi się z mieszaną prywatno‑polityczną egzystencją człowieka nowożytnego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Projekt dobrze urządzonego społeczeństwa, którego opis odnaleźć można w Umowie społecznej i Uwagach o rządzie polskim, ujawnia dwuznaczności nowożytnej idei suwerenności ludu, która może być uwzględniona przy jej analizie jako naczelnej zasadzie ustrojowej państwa współczesnego.

14

Racjonalistyczne zasady filozofii politycznej G.W. Leibniza

75%

Horowska A.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2015

|

vol. 27/t.t.

143-168

PL

Niniejszy artykuł stanowi zmodyfikowaną część pracy licencjackiej napisanej w 2015 r. pod kierunkiem prof. B. Pazia.

EN

The main aim of this paper is to present and describe the rationalistic principles of Leibniz’s political philosophy. The description of these principles allows one to systematize the theory of the German thinker and to explain its essential character as a rationalist interpretation of political reality. For this purpose various writings of the philosopher, mostly those untranslated into Polish, are exploited. An analysis of these sources in relation to Leibniz’s philosophical system as a whole is the main tool of explication of the discussed issues. The author distinguishes five basic principles of Leibniz’s political theory. The superior one among them is the principle of reason (principium rationis) which is at the core of rationalistic perception of political reality. The articulation of this principle is included in the phrase “the empire of reason” (l’Empire de la raison), which could be considered as representative for the philosopher’s theory and the demand of rational thinking and acting presented in it. From the superior principle of reason stem the other more detailed principles: principle of perfection and order of universum, primacy of natural law, justice as caritas sapientis and the sovereign as imago Dei. All of these principles, as Leibniz’s entire political theory, are considered in the broad context of his philosophical system with particular reference to metaphysics. The close link between politics and metaphysics is in fact, beside firm rooting in philosophical tradition and Roman law, a characteristic feature of Leibniz’s thought and is distinctive on the historical background of the Modern age.

15

Zdekonstruować Metafizykę Arystotelesa

75%

Wesoły M.

Peitho. Examina Antiqua

|

2011

|

vol. 2

|

issue 1

221-230

EN

Jan Bigaj, Zrozumieć metafizykę. Tom I: Rozszyfrowanie dzieła zwanego ‘Metafizyką’ Arystotelesa, Część 1: Bibliofilska kompilacja i jej skutki, Toruń 2004 (ss. 339); Część 2: Elementy składowe i ich pochodzenie. Księgi centralne, Toruń 2005 (ss. 516).

PL

Jan Bigaj, Zrozumieć metafizykę. Tom I: Rozszyfrowanie dzieła zwanego ‘Metafizyką’Arystotelesa, Część 1: Bibliofilska kompilacja i jej skutki, Toruń 2004 (ss. 339);Część 2: Elementy składowe i ich pochodzenie. Księgi centralne, Toruń 2005 (ss. 516).MARIAN

16

Jakość i natchnienie w Zen i sztuka obsługi motocykla. Rozprawa o wartościach Roberta M. Pirsiga

75%

Płuciennik J.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

issue 2(443)

45-56

EN

The article discusses basic types of the concept of quality in the novel Zen and the Art of Motorcycle Maintenance: An Inquiry into Values by Robert M. Pirsig. These concepts refer to various conceptual domains, and thus create diversified types of rhetoric. All the types of rhetoric concern discovering and awakening individuality. The quality of education at the university or on the motorcycle has to reach all possible levels of the great chain of being, it cannot refer just to abstraction. Conceptual diversification means diversification of rhetoric and style, which may correspond to Pirsig’s various levels of quality. In this sense his metaphysics of quality fits the current disputes over the crisis of the humanities and the need to make them more reasonable, more practical and used more responsibly in social terms. Metaphysics of quality uses the rhetoric of the conceptual schema of the road, inclusion and container.

17

Czy religia potrzebuje metafizyki?

75%

Stolarski G.

Teologiczne Studia Siedleckie

|

2017

|

issue XIV/14

318-331

PL

Jeśli metafizyka jest filozofią pierwszą, której celem jest ostateczne wyjaśnienie rze-czywistości, to jest ona przydatna tylko takiej religii, która uznaje swój przekaz za prawdzi-wy. Chrześcijaństwo jest taką religią, bo nie zadowala się tylko uzasadnieniem jakiejś formy obyczaju, ale chce swój przekaz odnieść do prawdy, chce być religią prawdziwą. Stąd dyskurs teologii chrześcijańskiej dokonywał się w dyskusji z metafizycznym roszczeniem do prawdy. Arystoteles określił metafizykę trojako: jako mądrość (poznanie inne niż fizyczne i matematyczne), jako teoria tego co wolne od materialnych ograniczeń (poznanie pierwszych zasad) oraz jako filozofia bytu, jako bytu (poznanie najgłębszej struktury rzeczywistości). Na tych trzech płaszczyznach dokonuje się jej dialog z religią prawdziwą.

EN

If metaphysics is the first philosophy, the ultimate aim of which is the clarification of reality, it is only useful for a religion that recognizes its message as true. Christianity is such a religion because it does not satisfy itself with justification for some form of custom, culture but wants its message to be true, it wants to be a true religion. Hence, the discourse of Christian theology was held in a discussion with the metaphysical claim to truth. Aristotle defined metaphysics as a triple: as wisdom (cognition other than physical and ma-thematical), as a theory of what is free from material limitations (knowledge of the first prin-ciples) and as a philosophy of being as being (learning the deepest structure of reality). On these three levels, a dialogue is made with the true religion.

18

Kobiecość i metafizyka w filmach Jeana-Claude’a Brisseau

75%

Prusinowski P.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2021

|

vol. 7

321-334

EN

French director Jean-Claude Brisseau (1944-2019) started his career as a social realist. Over time, he gradually abandoned his harsh semidocumentary approach to filmmaking and adopted a more visually refined style. The imagery in his films reflected metaphysical and often esoteric contents. Searching for meaning in life, some of his characters became able to rise above the triviality of everyday material existence. The artist’s belief in the existence of a transcendent world was closely associated with his admiration for the female body. He saw the ideal aesthetic representation of beauty. Brisseau demonstrated his affection for the „eternal feminine” in such films as Sound and Fury (De bruit et de fureur, 1987), Céline (1992), Secret Things (Choses secrètes, 2002) and À l’aventure (2008). Almost all of his pictures prove his strong affinity with surrealist’ ideals.

PL

Francuski reżyser Jean-Claude Brisseau (1944-2019) zaczynał swoją karierę od filmów bliskich poetyce realizmu społecznego, z biegiem czasu coraz dalej odchodząc od surowego, na poły dokumentalnego sposobu obrazowania na rzecz wyrafinowanej formy wizualnej, ewokującej metafizyczne i ezoteryczne treści. Swoim bohaterom i bohaterkom artysta kazał poszukiwać takiej egzystencjalnej drogi, która mogłaby prowadzić do wzniesienia się ponad reguły rządzące przyziemną, czysto materialną rzeczywistością. Wiarę w istnienie świata transcendentnego łączył ściśle z ideą piękna, jej najdoskonalszą reprezentację estetyczną dostrzegając w urodzie kobiecego ciała. Graniczące z sakralizacją uwielbienie dla „wiecznej kobiecości”, któremu Brisseau dawał wyraz w takich filmach, jak Z wściekłości i wrzasku (De bruit et de fureur, 1987), Céline (1992), Anioły zagłady (Les anges exterminateurs, 2006) czy À l’aventure (2008) zbliżało jego artystyczną postawę do ideałów, jakie wyznawali przedstawiciele surrealizmu.

19

Pitagoreizm wypaczony

75%

Pacewicz A.

Peitho. Examina Antiqua

|

2013

|

vol. 4

|

issue 1

263-270

PL

Anna Izdebska, Pitagoreizm. Jedno jako arche w metafizyce, antropologii i polityce, Warszawa 2012, ss. 215.

20

Maxa Schelera pluralistyczna koncepcja wiedzy

75%

Czerniak S.

Filozofia i Nauka

|

2020

|

vol. 8/2

35-46

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja koncepcji trzech typów wiedzy, którą Max Scheler przedstawił w swej późnej pracy Światopogląd filozoficzny (1928). Scheler wyróżnił trzy rodzaje wiedzy: empiryczną wiedzę służącą panowaniu nad przyrodą, wiedzę ejdetyczną/esencjalną oraz wiedzę metafizyczną. Autor rozważa kryteria epistemologiczne tego podziału oraz zastanawia się nad jego założeniami funkcjonalistycznymi. W części polemicznej zarzuca Schelerowi: a) krypto-dualizm w koncepcji wiedzy, która niedostatecznie wyraźnie odróżnia od siebie wiedzę metafizyczną od ejdetycznej; b) całkowite pominięcie w klasyfikacji typów wiedzy statusu humanistyki; c) programowe rozwijanie filozofii wiedzy niezależnie od warsztatu badawczego filozofii nauki, co odrywa tego rodzaju analizę od kontekstu społeczno-historycznego (tzn. od tego, jak się tworzy wiedzę we współczesnych wspólnotach naukowych).

Refine search results