Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  metodologia nauk społecznych
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

W trzydziestą rocznicę śmierci Profesora Jana Lutyńskiego

100%
Krzewińska A., Kretek-Kamińska A.
Kultura i Społeczeństwo
|
2018
|
vol. 62
|
issue 2
233-238
EN
This text was written in remembrance of Professor Jan Lutyński - an outstanding Polish sociologist, founder of the Łódź methodological school, and co-founder of the Polish Sociological Association - on the thirtieth anniversary of his death. The author presents the results of bibliographical research, which confirm the topicality of Professor Lutyński’s ideas.
2
Publication available in full text mode
Content available

Pedagogika ogólna a socjologia ogólna

94%
Banaszak S.
Forum Pedagogiczne
|
2018
|
vol. 8
|
issue 1
135-146
EN
Pedagogy as a science of human education and sociology as the scientific study of human society are related fields of social sciences. They share a long and rich tradition. Not only did Florian Znaniecki reflect on the two disciplines, but similarly did Emile Durkheim, the father of academic sociology. Similarities apply to theoretical approaches and research fields and contexts. General sociology is simply theoretical sociology, it is an attempt to develop a general theory of society. In the case of pedagogy, the aspirations reach probably a bit further, as they involve some kind of metathought on the processes of education in society, which additionally is endowed with a methodological imperative, as well as reflections on the condition of modern man. The author attempts to analyse the status of both "general" disciplines within the two disciplines of social sciences in terms of similarities and differences. The integration of selected issues is revealed.
PL
Pedagogika, jako nauka o wychowaniu, oraz socjologia, jako nauka o społeczeństwie, to dziedziny pokrewne. Tradycja w tym zakresie jest zresztą długa. Nie tylko Florian Znaniecki uprawiał refleksję w ramach obu dyscyplin, lecz wcześniej podobnie czynił Emile Durkheim, ojciec akademickiej socjologii. Podobieństwa dotyczą ujęć teoretycznych oraz pól i kontekstów badawczych. Socjologia ogólna to socjologia teoretyczna, to próba wypracowania ogólnej teorii społeczeństwa. W przypadku pedagogiki aspiracje sięgają chyba nieco dalej, gdyż obejmują jakiś rodzaj metarefleksji nad procesami wychowania w społeczeństwie, który jest dodatkowo wyposażony w imperatyw metodologiczny, a także rozważania na temat kondycji współczesnego człowieka. Autor próbuje zanalizować status obu „ogólnych” dziedzin występujących w ramach dwóch dyscyplin nauk społecznych w kategoriach podobieństw, różnic, a nawet integracji w ramach wybranych zagadnień.
3
Publication available in full text mode
Content available

Po co nam autoetnografia? Krytyczna analiza autoetnografii jako metody badawczej

84%
Bielecka-Prus J.
Przegląd Socjologii Jakościowej
|
2014
|
vol. 10
|
issue 3
76-95
PL
Jeżeli chcemy uznać autoetnografię za prawomocną metodę badawczą, należy wyraźnie określić, jakie wartości poznawcze wnosi ona do procesu badawczego. W artykule zostaną zrekonstruowane sposoby definiowania autoetnografii przez jej zwolenników oraz funkcje, jakie pełni autoetnografia dla jej twórcy i odbiorcy. Omówione będą także typy autoetnografii z uwzględnieniem specyfiki ich założeń ontologicznych i epistemologicznych. Rozważania te zostaną usytuowane w szerszym kontekście debat metodologicznych nad nowymi sposobami definiowania wiedzy naukowej i kryteriów poznania w naukach społecznych oraz związanych z nimi problemów demarkacyjnych, oddzielających czynności naukowe od czynności pseudonaukowych czy pseudoliterackich. Podstawę analityczną stanowić będą artykuły metodologiczne, ale także teksty, które realizują metodologiczne deklaracje entuzjastów tej metody.
EN
If we want to accept autoethnography as a valid research method, we need to clearly determine what kind of cognitive values it may contribute to the research process. In this article, I examine the way in which autoethnography is defined by its adherents and the functions for its writers and readers. I also present different types of autoethnography taking into account its specific ontological and epistemological foundations. These deliberations are framed in broader context of methodological debates on defining the criteria of scientific knowledge in social sciences and the demarcation problem about how to distinguish between scientific investigation and pseudo-scientific or pseudo-literary activities. I use methodological publications and autoethnographic texts as the data to the analysis.
4
Publication available in full text mode
Content available

Methodological Critique in Social Sciences – Chosen Aspects

84%
Juszczyk S.
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
|
2018
|
vol. 59
67-81
PL
Praca poddaje pod dyskusję krytykę metodologiczną koncepcji badawczych projektowanych i realizowanych w naukach społecznych, w ramach paradygmatów pozytywistycznego, humanistycznego oraz w badaniach „mieszanych”. Zwrócono uwagę na kolejne etapy projektu badawczego (z jego kluczowymi punktami), a także na niezbędną refleksję i poszukiwanie odpowiedzi na liczne pytania dotyczące właściwej konstrukcji projektów opisywanych w artykułach czy też w monografiach naukowych.
EN
The work discusses a methodological critique of research concepts, designed and introduced in social sciences, under the positivist and humane paradigms and in ‘mixed’ research. Attention is paid to consecutive stages of a research project (its key points are indicated) and also to needed reflection as well as seeking answers to numerous questions concerning the right structure of projects described in academic articles and monographs.
5
Publication available in full text mode
Content available

Integralna teoria narodu

84%
Łuczewski M.
Studia Socjologiczne
|
2012
|
issue 2(205)
27-46
EN
This article sets out to formulate an integral theory of nation and nationalism. Drawing on the following criteria of a good sociological theory: (a) integration with other theories; (b) dynamism and (c) flexibility, it goes on to apply them to nationalism studies. This procedure allows to construct both a definition of nation (understood as a social movement of activists externalizing, objectivizing and internalizing national ideologies) as well as a full explanation of the phenomenon of nation (genetic explanation, combining micro and macro levels of analyses, i.e. environmental, relational and cognitive mechanisms), which together constitute the integral theory of nation and nationalism. The theory then serves to show limits of rival theories of nation and nationalism. First, it points to the fact that other theories are partial instead of integrated. In specific, they tend to focus on some elements of definition of the nation, while leaving other elements out of scope (for example, they focus on internalized or objectivized ideology, while omitting processes of negotiation of national ideology that belong to the level of externalization). The same goes for partial explanations of nation and nationalism, which neither take into account the need for an analysis of nation in historical perspective nor offer explanations which would combine environmental, relational and cognitive mechanisms. Second, the integral theory demonstrates certain instances of inflexibility of the partial theories of nation and nationalism, which leads to disregarding the problems instead of dealing with them. An important case in point here is a modernist theory, as represented by Ernest Gellner, which treats ethnic origins of nations not as a challenge to its basic premises but as an anomaly. Finally, the integral theory allows to construct new explanations of nation-building (for example: nationalization of peasant masses in Polish Galicia was not an outcome of revolutionary movement, as it is customarily argued, but a product of traditionalist movements). It also helps to pose new questions. Instead of reducing national phenomena to more basic factors it invites analyses of nation and nationalism in the context of unintended effects.
PL
Aby socjologia narodu rozwijała się, badacze powinni budować takie teorie narodu, które byłyby: (a) zintegrowane z innymi teoriami, (b) dynamiczne i (c) elastyczne. Mając to na uwadze, najpierw dookreślam każde z tych kryteriów, skupiam się przy tym na (a) odróżnieniu ideologii narodowej od teorii narodowej; (b) definiowaniu narodu; (c) wyjaśnianiu zjawisk narodowych. Poszczególne kroki służą mi do tego, żeby skonstruować własną perspekty- wę badawczą, którą nazywam integralną teorią narodu. Składa się ona z dwóch podstawo- wych elementów: nowej definicji narodu (naród jako zbiór ideologów narodowych; warstwa opisowa) i pełnego schematu wyjaśniania (wyjaśnienie genetyczne, łączące wymiary makro i mikro; warstwa eksplanacyjna). W ostatecznym rachunku integralna teoria narodu pozwala mi wyjść naprzeciw kryteriom integracji, dynamiki i elastyczności. W szczególności pozwa- la ona dostrzegać, z jednej strony, ograniczenia istniejących teorii (co prowadzi do wzrostu naszej refleksyjności i/lub uzupełniania poszczególnych teorii o nieuwzględnione aspekty), a z drugiej strony – ich nieelastyczność (co prowadzi do uelastyczniania ich za pomocą relatywizacji i dyrektywizacji). Pozwala ona także stawiać nowe pytania, uwrażliwiając nas na niebadane dotąd zjawiska (grupy i interakcje) i skłaniając do poszukiwania nowych, zaskakujących wyjaśnień.
6

Podstawowe problemy metodologiczne nauk o rodzinie

84%
Mazan T.
Roczniki Nauk o Rodzinie (Annals of Family Studies)
|
2013
|
vol. 5(60)
221-238
EN
Family sciences constitute a question which is not only exceptionally complex as far as the number of disciplines that ought to be taken into consideration in their analysis is concerned, but also one that is unusually complicated – on account of relations and interdependence between the particular constituent disciplines. The network of interrelations between the particular disciplines composing this branch of knowledge, theoretical and paradigmatic references, specific sensibility of the examined sphere of phenomena, the extreme susceptibility to manipulation and suprainterpretations are just some of a number of problems opening new prospects as successive questions are considered. The present article introduces some basic problems of family sciences as an interdisciplinary discipline in the context of the general methodology of sciences and methodology of social sciences. It deals with questions of the semantic concept of „family sciences”, the internal structure of this branch of science, methodological peculiarities occurring within the examined branch and fundamental philosophical and practical questions that have to be tackled by each scholar.
7
Publication available in full text mode
Content available

Etyczne aspekty badań społecznych – casus badań nad przemocą domową wobec dzieci i młodzieży

84%
Terelak A., Kołodziejczak S.
Wychowanie w Rodzinie
|
2023
|
vol. XXX
|
issue (3/2023)
313-336
EN
Aim. The literature on domestic violence makes it possible to perceive significant discrepancies in its presented scale, on the basis of the studies described (even several dozen percentage points). Such a situation leads to a number of problems of both a theoretical and a practical nature, which mainly come down to issues of diagnosing the phenomenon. The article presents three types of these differences: methodological (research procedures), cultural (ways of understanding phenomena) and ethical (norms of implementing scientific research), with deeper considerations focused on the importance of changes in the ethical rules of conducting research for the depiction of phenomena. Materials and methods. The authors use the example of their own research on domestic violence against minors (questionnaire auditory interviews in research samples for selected municipalities of Western Pomerania) to address the issue of the impact of ethical requirements for sociological research on the results obtained. Results and conclusion. A comparative view of the results of surveys carried out using the same methodology, but with the changing requirements of the ethical procedures, reveal a difference of up to 17.3% in terms of the overall scale of domestic violence, and up to 23% in terms of experiencing psychological violence. Faced with the cognitive needs of depicting social problems as accurately as possible, and the need to depict them in a manner consistent with the canon of ethical requirements, it turns out to be good practice to set up competent boards to optimise research projects. The authors share their experience of setting up and operating research ethics committees at their home university.
PL
Cel. Piśmiennictwo na temat zjawiska przemocy domowej pozwala dostrzec znaczące rozbieżności w jego przedstawianej skali, na podstawie opisywanych badań (nawet kilkadziesiąt punktów procentowych). Sytuacja taka prowadzi do szeregu problemów natury zarówno teoretycznej, jak i praktycznej, sprowadzających się w głównej mierze do zagadnień diagnozowania zjawiska. Artykuł przedstawia trzy typy czynników tych zróżnicowań: metodologiczne (różnice procedur badawczych), kulturowe (różnice sposobów rozumienia zjawisk w poszczególnych społeczeństwach) oraz etyczne (normatywy realizacji badań naukowych), przy czym pogłębione rozważania skoncentrowane zostały na znaczeniu zmian etycznych reguł prowadzenia badań z udziałem ludzi, dla obrazowania zjawisk. Materiały i metody. Autorzy korzystając z przykładu realizowanych przez siebie badań nad zjawiskiem przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży szkolnej (kwestionariuszowe wywiady audytoryjne w próbach badawczych dla wybranych gmin Pomorza Zachodniego), podejmują problem wpływu zmieniających się wymogów etycznych dla badań socjologicznych na uzyskiwane wyniki. Porównują oni wyniki badań zrealizowanych w oparciu o odmienne regulacje dotyczące prowadzenia badań w szkołach. Wyniki i wnioski. Komparatywne ujęcie wyników badań realizowanych tą samą metodologią, lecz przy zmieniających się wymogach procedur etycznych realizacji badań, ujawniają sięgającą 17,3% różnicę w ogólnym ujęciu skali przemocy doświadczanej ze strony bliskich, oraz nawet 23% różnicy pod względem doświadczania – z jej strony najczęściej doświadczanej, a z drugiej, szczególnie trudnej do badania – przemocy psychicznej. W obliczu potrzeb poznawczych związanych z możliwie precyzyjnym obrazowaniem problemów społecznych oraz wobec konieczności ich obrazowania w sposób zgodny z kanonem wymogów etycznych, dobrą praktyką okazuje się powoływanie gremiów kompetentnych w zakresie optymalizacji projektów badawczych. Autorzy dzielą się doświadczeniem związanym z powoływaniem i funkcjonowaniem komisji etyki badań naukowych w ich macierzystej jednostce.
8
Publication available in full text mode
Content available

Podstawowe problemy metodologiczne nauk o rodzinie

84%
Mazan T.
Roczniki Nauk o Rodzinie
|
2013
|
vol. 5
221-238
EN
Family sciences constitute a question which is not only exceptionally complex as far as the number of disciplines that ought to be taken into consideration in their analysis is concerned, but also one that is unusually complicated – on account of relations and interdependence between the particular constituent disciplines. The network of interrelations between the particular disciplines composing this branch of knowledge, theoretical and paradigmatic references, specific sensibility of the examined sphere of phenomena, the extreme susceptibility to manipulation and suprainterpretations are just some of a number of problems opening new prospects as successive questions are considered. The present article introduces some basic problems of family sciences as an interdisciplinary discipline in the context of the general methodology of sciences and methodology of social sciences. It deals with questions of the semantic concept of „family sciences”, the internal structure of this branch of science, methodological peculiarities occurring within the examined branch and fundamental philosophical and practical questions that have to be tackled by each scholar.
9
Publication available in full text mode
Content available

Financial reporting in the light of the systems approach and social sciences methodology. The conceptual frameworks perspective

67%
Nowak W. A.
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
|
2018
|
issue 99(155)
41-64
EN
The keynote topic of this paper encompasses the process of financial reporting seen as a research process in the sense of social sciences methodology, from the perspective of the systems approach. Attention is focused on the cognitive aspect of conceptual frameworks for financial reporting. The paper aims to examine whether a conceptual framework can be a theory for financial reporting. The research method is based on a foundational approach under the qualitative research method, encompassing descriptive and analytic approaches. There are two basic hypotheses: (a) a conceptual framework for financial reporting represents the systemic aspect of an economic entity and its social component, and (b) the conceptaul framework for financial reporting defines an irreplaycable way of doing this, indicating that a unit of the medium of exchange (money) must be used for measurement purposes, as an adequate flow of the meduium of exchange is essential to maintain openess of the system, and the usefulness of the representation for shaping that openness depends on the use of that particular unit of measurement. The aim has been successfully performed, and both hypotheses have been positively verified. This gives a new perspective on financial reporting and its conceptual framework, in scientific, social and economic terms.
PL
Zasadniczym tematem artykułu jest proces sprawozdawczości finansowej, ujmowany z perspektywy podejścia systemów jako proces badawczy w sensie metodologii nauk społecznych. Koncentracja następuje na kognitywnym aspekcie ram konceptualnych sprawozdawczości finansowej. W artykule odkrywa się naukowy aspekt ram konceptualnych sprawozdawczości finansowej oraz określa ich głęboką rolę w systemach działania społecznego, realizujących procesy poznawcze i regulacyjne. Z poznawczego punktu widzenia autor artykułu zmierza do zbadania, czy ramy konceptualne mogą być teorią sprawozdawczości finansowej. Przyjęta metoda bazuje na podejściu fundamentalnym w ramach badań jakościowych, obejmując podejścia deskryptywne i analityczne. Sformułowano dwie hipotezy bazowe: (a) ramy konceptualne sprawozdawczości finansowej służą odwzorowaniu systemowego aspektu podmiotu gospo-darującego oraz jego składnika społecznego, oraz (b) ramy konceptualne sprawozdawczości finansowej określają niezastępowalny sposób tegoż odwzorowania, wskazując, że dla celów pomiaru musi być użyta jednostka medium wymiany (pieniądz), jako że adekwatny przepływ medium wymiany (pieniądza) jest nieodzowny dla utrzymania otwartości systemu, zaś użyteczność odwzorowania dla kształtowania tej otwartości warunkowana jest zastosowaniem tej właśnie jednostki miary. Zamierzony cel został pomyślnie zrealizowany i obydwie hipotezy pozytywnie zweryfikowane. Daje to nową perspektywę spojrzenia na sprawozdawczość finansową i jej ramy konceptualne, zarówno w aspekcie naukowym, jak i społecznym oraz ekonomicznym.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.