Search results

1

Nazistowscy przywódcy przedwojennego Opola i opozycja antyhitlerowska w latach 1933–1945 w świetle akt z Instytutu Pamięci Narodowej oraz z Archiwum Państwowego w Opolu

100%

Oszytko J.

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

|

2018

|

vol. 16

|

issue 4 (1)

157-198

PL

The article is a new contribution to the local history of Opole of 1933–1945 in the light of not known and not published archival documents about the pre-war Nazi leaders of the Opole Regency and the anti-Hitler opposition as well. Those documents are stored both in the State Archive in Opole (file: Gestapo Oppeln) and in the Institute of National Remembrance (IPN Archive – various archive files). The first part of the article describes the Nazi elite of the Opole Regency in the period of 1933–1945. This interesting and complicated history of Opole and Opole region concerns the operation of the NSDAP monoparty, as well as its affiliated organizations and repressive organs of a totalitarian state. This part of the article was developed mainly from various files from the Institute of National Remembrance. The second part describes the anti-Hitler opposition in the Opole Regency in the period of 1933–1945. Very interesting and also not known in the scientific circulation are materials about political opponents, collected by Gestapostelle Oppeln, which are right now being published by the author of the article, following the previous article about the files relating to the Jews (dealt with in articles by J. Oszytko) and to the Poles (in a book by Dermin and Popiołek) which were kept by the Gestapo in Opole. To summarize, the article casts light on the history of the city, with respect to, on the one hand, the rise of German totalitarianism changing into one-party domination of the NSDAP party, and – on the other hand – the scope of persecution of parties and persons standing in opposition to Hitler’s rule in our city and region.

2

Sondowanie przeciwnika czy poszukiwanie sojusznika? Stosunki polsko-rosyjskie na przykładzie Koła Przyjaźni Polsko-Rosyjskiej w Paryżu w latach 1946–1953

88%

Dryblak Ł.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2019

|

vol. 54

|

issue 2

179-218

EN

The article deals with the Polish-Russian Friendship Circle operating in Paris in 1947–1953, associated with one of the most widely-read Russian émigré papers Russkaya Mysl’ (“Russian Thought”). Its editor and the president of the Circle was Vladimir Lazarevsky, a Catholic by religion, who gathered around himself a group of Russian propagators of ecumenism. The organisation’s vice-president was Władysław Pelc, the Polish diplomat involved in the Prometheism movement, who decided to get in contact with Russians. The author reconstructs the opinions of the analysed milieu and answers the question about the purposes of both parties engaged in the dialogue and results of their talks.

PL

Artykuł dotyczy funkcjonującego w Paryżu w latach 1947–1953 Koła Przyjaźni Polsko-Rosyjskiej związanego z jednym z poczytniejszych rosyjskich czasopism emigracyjnych, pt. „Russkaja Mysl”. Redaktorem gazety oraz prezesem Koła był Władimir Łazarewski, z wyznania katolik, skupiający wokół siebie grupę rosyjskich propagatorów ekumenizmu. Wiceprezesem tej organizacji został Władysław Pelc, zaangażowany w ruch prometejski polski dyplomata, który zdecydował się wejść w kontakt również z Rosjanami. Autor rekonstruuje poglądy omawianego środowiska oraz odpowiada na pytania o cele obu stron zaangażowanych w dialog i efekty prowadzonych przez nich rozmów.

3

Czy Łukasz Opaliński młodszy był regalistą? Filozofia ustroju państwa i postawa wobec liberum veto marszałka nadwornego koronnego

88%

Dankowski Z. M.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2014

|

vol. 17

37-47

EN

Łukasz Opaliński, known as younger, represented one of the most powerful magnate clans in Wielkopolska and Poland in the 17th century. Holding a high senatorial office, that of the Court Marshal of the Crown – he made himself known as a writer and philosopher of the political system, and also as a superb politician. Older historiographic works perceived him as a monarchist and adherent of the successive courts. These were only the studies by Władysław Czapliński that portrayed him as a politician who was an apologist of the political system of the Commonwealth of Poland–Lithuania. In fact, Opaliński was a political maverick, and his views – expressed both in his writings and political actions – resulted from the correlation of an attitude of an enlightened magnate of mid-17th century, caring mostly about the interest of his clan, and further – that of the state, certainly proud of the political system of his country, yet perceiving also its erosion. Opaliński’s works in philosophy of state, notably Rozmowa plebana z ziemianinem, Obrona Polski, and Coś nowego?, prove the broad horizon of his thoughts. The dignitary’s concepts are innovative, and more importantly in no way unrealistic. The magnate found the system of the Commonwealth the standard, and considered the “golden liberty” of nobility the most perfect social system, in which he was seconded by other writers of the time. Yet, Opaliński was aware of the shortcomings resulting from the accruing “exorbitancy”, and especially from the anarchisation of the Polish parliamentary movement. He perceived the existence of liberum veto as a necessity, however proper, yet was afraid that inappropriate people could exploit it, hence he postulated its use only in matters of state importance.

PL

Łukasz Opaliński zwany młodszym reprezentował jeden z najmożniejszych rodów magnackich w Wielkopolsce i całej Rzeczpospolitej w XVII w. Piastując wysoki urząd senatorski – marszałka nadwornego koronnego, dał się przede wszystkim poznać jako publicysta i filozof ustroju, a także nieprzeciętny polityk. Starsza historiografia widziała w nim regalistę i poplecznika kolejnych dworów. Dopiero studia Władysława Czaplińskiego ukazują go jako polityka będącego apologetą ustroju państwa polsko-litewskiego. W rzeczywistości Opaliński był politycznym lawirantem, zaś jego poglądy wyrażane zarówno w publicystyce, jak i w działaniach politycznych były korelacją postawy oświeconego magnata połowy XVII w. dbającego głównie o interes swojego rodu, w dalszej kolejności państwa, na pewno dumnego z ustroju Rzeczpospolitej, ale dostrzegającego jego wynaturzenia. Dzieła Opalińskiego z zakresu filozofii państwa, takie jak Rozmowa plebana z ziemianinem, Obrona Polski, czy Coś nowego?, wykazują szerokie horyzonty w myśli marszałka nadwornego i jego nieprzeciętne zdolności publicystyczne. Pomysły, jakie wykazuje Opaliński w swoich pracach, są nowatorskie, a co najważniejsze realne, nie oderwane od istniejącej rzeczywistości. Ustrój Rzeczpospolitej był dla magnata wielkopolskiego wzorem. „Złotą wolność” szlachecką uważał za najdoskonalszy ustrój społeczny, w czym wtórowali mu inni publicyści epoki. Opaliński był jednak świadomy niedomagań wynikających z nawarstwiających się „egzorbitancji”, a w szczególności z anarchizacji polskiego parlamentaryzmu. Instytucję liberum veto odbierał jako słuszną konieczność, natomiast obawiał się jego korzystania przez nieodpowiednie osoby, stąd postulował stosowania jej wyłącznie do spraw wagi państwowej.

Refine search results

1 Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

1 Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

1 Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

1 Dankowski Z. M.

1 Dryblak Ł.

1 Oszytko J.

1 2019

1 2018

1 2014

Nazistowscy przywódcy przedwojennego Opola i opozycja antyhitlerowska w latach 1933–1945 w świetle akt z Instytutu Pamięci Narodowej oraz z Archiwum Państwowego w Opolu

Sondowanie przeciwnika czy poszukiwanie sojusznika? Stosunki polsko-rosyjskie na przykładzie Koła Przyjaźni Polsko-Rosyjskiej w Paryżu w latach 1946–1953

Czy Łukasz Opaliński młodszy był regalistą? Filozofia ustroju państwa i postawa wobec liberum veto marszałka nadwornego koronnego