Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  morfologia miasta
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Rozwój przestrzenny i przemiany morfologiczne osiedli Wrocławia wyrosłych wokół dawnych wsi kmiecych

100%
Miszewska B., Szmytkie R.
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
|
2017
|
vol. 6
51-70
EN
Between the years 1928 and 1973, three towns (Brochów, Leśnica, Psie Pole) and over 50 villages were incorporated into the borders of Wrocław city. It resulted in the growth of the administrative area of the city from 49.2 to 292.8 km2. Amongst the settlements incorporated into the city borders, it is possible to recognize the vegetable, peasant and farm villages. In most cases, former villages became genetic cores, around which current districts of the city were developed. Due to the diversified dynamics and the complex character of morphological transformations, the peasant villages deserve particular attention. An analysis of the spatial development and the main tendencies of morphological transformations of settlements developed around the peasant villages is the main purpose of this article. The majority of peasant villages are located in the western and southern parts of the city. Villages taken into account in the analysis differ in the progress of development processes, morphological diversification of settlements developed around former villages and in the transformations of the habitat of the village (from fully preserved forms to the forms with partly or entirely changed farm buildings). In the case of peasant villages, the morphological transformations have a different scale, from the phase of the minimal transformations (e.g. Jerzmanowo), to the phase where the initial form of the village is becoming blurred and the inter-urban “conglomerate” is developing (Ołtaszyn – Wojszyce).
PL
W latach 1928–1973 w granice Wrocławia wcielono trzy miasta (Brochów, Leśnicę i Psie Pole) oraz ponad 50 wsi, w wyniku czego powierzchnia miasta wzrosła z 49,2 do 292,8 km2. Wśród przyłączonych do miasta miejscowości można wyróżnić wsie: warzywnicze, kmiece i folwarczne. W większości przypadków stały się one jądrami genetycznymi, wokół których wyrosły obecne osiedla miasta. Na szczególną uwagę, z uwagi na zróżnicowane tempo i złożony charakter przemian morfologicznych, zasługują zwłaszcza wsie kmiece. Celem artykułu jest analiza rozwoju przestrzennego i głównych tendencji przemian morfologicznych osiedli powstałych w sąsiedztwie wsi kmiecych. Większość z nich położona jest w zachodniej i południowej części miasta. Ich wybór podyktowany był zaawansowaniem procesów rozwoju i zróżnicowania morfologicznego osiedli powstałych wokół dawnych wsi i stopniem przekształcenia pierwotnego siedliska wsi (od zachowanej po częściowo zachowaną i całkowicie wymienioną zabudowę zagrodową), od fazy minimalnych zmian pierwotnego układu (Jerzmanowo) po fazę zacierania formy inicjalnej i powstawania swoistej wewnątrzmiejskiego „zlepieńca” (Ołtaszyn – Wojszyce).
2
Publication available in full text mode
Content available

Usytuowanie synagog w strukturach jednostek osadniczych województwa śląskiego – koncepcja typologii

100%
Majewska A.
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
|
2017
|
vol. 6
243-266
EN
This theoretical-empirical article presents the results of the studies conducted by the author, aimed at solving the research problem focused on defining in a typological approach the types of the location of synagogues in the space of the settlement units of the Silesian Voivodeship. The article includes the review of the divisions of location of Silesian synagogues in the urban structures presented so far. Based on the author's analysis of cartographic and written materials, as well as the results of field surveys, the spatial relationships between the synagogues and the morphological elements of the towns occurring during the religious functioning of the synagogues were discussed. The final effect of the studies is the suggestion of the typology of the location of the synagogues in the structures of the settlement units of the Silesian Voivodeship. It takes into account the location of synagogues in relation to the most important (from the perspective of the socio-cultural conditions of Jewish settlement in this area) morphological components of different complexity levels, such as the area and elements of the old town foundations, 19th and 20th century urban layouts, squares, and Christian temples.
PL
Artykuł o charakterze teoretyczno-empirycznym prezentuje wyniki badań podjętych przez autorkę celem rozwiązania problemu badawczego, skoncentrowanego na zdefiniowaniu w formie ujęcia typologicznego rodzajów usytuowania obiektów synagogalnych w przestrzeni jednostek osadniczych województwa śląskiego. W pracy dokonano przeglądu dotychczas przedstawionych podziałów położenia śląskich synagog w strukturach urbanistycznych. Na podstawie dokonanych przez autorkę analiz materiałów kartograficznych i pisanych oraz wyników prospekcji terenowych omówiono związki przestrzenne zachodzące pomiędzy synagogami a elementami morfologicznymi miejscowości, jakie występowały w czasie religijnego funkcjonowania obiektów. Efektem finalnym przeprowadzonych badań jest propozycja typologii usytuowania synagog w strukturach jednostek osadniczych województwa śląskiego. Uwzględniono w niej położenie obiektów w stosunku do najistotniejszych składników morfologicznych o różnym poziomie złożoności, m.in. obszaru i elementów założeń staromiejskich, XIX- i XX-wiecznych układów urbanistycznych, placów, świątyń chrześcijańskich.
3
Publication available in full text mode
Content available

Przemiany morfologiczne małego miasta na przykładzie Nowego Stawu

100%
Musiaka Ł.
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
|
2017
|
vol. 6
71-105
EN
The article attempts to define spatial transformations of the small town of Nowy Staw in the Żuławy Wiślane. The morphological and functional development periods were distinguished, and the most important determinants of its physiognomy and morphology were presented. Nowy Staw has a medieval origin and has played an important economic role in the Vistula delta for centuries. The role was above all commercial, serving the local agricultural base. These functions were reflected in the infrastructure, physiognomy and spatial planning. The specific character of the town may be seen in such elements as the preserved spatial layout, Gothic parish church and evangelical congregation, 19th- and 20th-century residential buildings, historical industrial buildings and farmhouses. This mosaic of historical layers, visible in the form of a contemporary cultural landscape, has not been fully destroyed during the Second World War, nor the postwar period of municipal investments. It is a valuable heritage of the past, as well as the cultural potential and distinguishing factor of the town. The transformation of the functions, physiognomy and space observed in Nowy Staw over the last dozen or so years largely reflect the characteristic functional features of small towns in transformation-period Poland. All this, combined with interesting political history, makes Nowy Staw an outstanding study subject for settlement and historical geography.
PL
W artykule dokonano próby określenia przemian przestrzennych małego miasta, jakim jest Nowy Staw na Żuławach Wiślanych. Wydzielono okresy w rozwoju morfologicznym i funkcjonalnym oraz zaprezentowano najważniejsze determinanty, które miały wpływ na jego fizjonomię i morfologię. Nowy Staw ma genezę średniowieczną i od wieków odgrywał istotną rolę gospodarczą w delcie Wisły. Przede wszystkim była to rola handlowa i obsługi lokalnego zaplecza rolniczego. Pełnione funkcje znalazły swoje odzwierciedlenie w infrastrukturze, fizjonomii i rozplanowaniu przestrzennym. O specyfice miasta świadczą m.in.: zachowany lokacyjny układ przestrzenny, gotycka fara i ewangelicki zbór, zabudowa mieszkalna z XIX i XX w., zabytkowe obiekty przemysłowe oraz wiejskie zagrody. Ta mozaika nawarstwień historycznych, widoczna w postaci współczesnego krajobrazu kulturowego, nie została całkowicie zniszczona w wyniku drugiej wojny światowej ani powojennego okresu inwestycji komunalnych. Stanowi cenne dziedzictwo przeszłości, ale również potencjał i wyróżnik kulturowy miasta. Przemiany funkcjonalne, fizjonomii i przestrzeni, obserwowane w Nowym Stawie w ostatnich kilkunastu latach, w znacznym stopniu odzwierciedlają charakterystyczne cechy funkcjonowania małych miast w Polsce okresu transformacji. Wszystko to, w połączeniu z ciekawymi dziejami politycznymi, powoduje, że Nowy Staw stanowi niezwykle interesujący przedmiot badawczy dla geografii osadnictwa i geografii historycznej.
4
Publication available in full text mode
Content available

Rozwój morfologiczno-przestrzenny Rovaniemi

100%
Chmielewska M.
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
|
2017
|
vol. 6
35-49
EN
The paper applies to the city of Rovaniemi and the morphological and spatial structure of its urban space. As a result of a comparative analysis of chronologically compiled town plans conducted by the Conzenian school of urban morphology, correlated with the written sources about the history of the city and field research, six stages of morphologic-spatial development of Rovaniemi were specified. A number of factors which exerted an influence on the development of the urban space of the town in the course of time have also been identified.
PL
Artykuł dotyczy historii kształtowania się współczesnej struktury morfologiczno-przestrzennej miasta Rovaniemi (Laponia, Finlandia). W wyniku przeprowadzonej analizy porównawczej chronologicznie zestawionych planów miasta metodą M.R.G. Conzena, uzupełnionej o kwerendę literatury dotyczącej historii miasta i badania terenowe, w dziejach Rovaniemi wydzielono sześć etapów rozwoju morfologiczno-przestrzennego. Wyodrębniono także szereg czynników, które wywierały wpływ na przestrzeń miasta w poszczególnych okresach jego rozwoju.
5
Publication available in full text mode
Content available

Kryteria morfologiczne w procedurze administracyjnej nadawania statusu miasta

89%
Szmytkie R.
Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician
|
2018
|
issue 12
40-56
PL
W latach 1980—2018 liczba miast w Polsce wzrosła z 803 do 930. W procedurze administracyjnej brakuje jednak jasnego określenia kryteriów miejskości i mierzalnych wskaźników służących do weryfikacji miejscowości starających się o status miasta. Dotyczy to w szczególności mierników identyfikujących charakter morfologii jednostek osadniczych. Głównym celem artykułu jest przedstawienie zestawu wskaźników opartych na ogólnodostępnych danych statystycznych opisujących morfologię miejscowości, które mogłyby znaleźć zastosowanie w procedurze administracyjnej w zakresie nadawania statusu miasta. Zaproponowane wskaźniki wykorzystano w analizie morfologii miast w celu sprawdzenia ich przydatności do ilościowego opisu stopnia miejskości. W badaniu skoncentrowano się na miastach, które uzyskały prawa miejskie w latach 2000—2014, ponieważ powinny one spełniać kryteria przyjęte w procedurze administracyjnej. Wykorzystano dane dla miast za 2014 r. pochodzące z Banku Danych Lokalnych (BDL) GUS. Przeprowadzone analizy wykazały, że w przypadku miast ustanowionych w badanym okresie wskaźniki morfologii przyjmują wartości świadczące o niskim lub bardzo niskim stopniu miejskości.
EN
In the years 1980—2018, the number of towns and cities in Poland increased from 803 to 930. However, the problem of the administrative procedure is the lack of clearly defined criteria of urbanity and the lack of measurable indicators that could be used to verify the settlements applying for the status of a city. This applies, in particular, to the measures identifying the character of the morphology of settlements. The main objective of this research is to propose a set of indicators based on generally available statistical data describing the morphology of settlements, which could be used in the administrative procedure of granting the city status. The proposed indicators were used to analyse the morphology of cities in Poland in order to verifying their suitability to describe quantified degree of urbanity. The focus was on cites, which received city status in the years 2000—2014, because these cities should formally meet the criteria adopted in the administrative procedure. Data for cities (for 2014) were taken from Local Data Bank of Statistics Poland. Analyses have shown that in the case of new cities proposed morphological indexes assume values indicating low or very low level of their urbanization.
6
Publication available in full text mode
Content available

Układ urbanistyczny Szadku – ocena konfiguracyjna

89%
Lamprecht M.
Biuletyn Szadkowski
|
2021
|
issue 21
27-49
EN
The article presents the results of analysis of spatial configurations of Szadek (area of the chartered town and its immediate neighbourhood) conducted with the use of space syntax instruments. The study identified areas of key importance for the functioning of the town in configurative context. They include two cores of integration: one having a belt character, situated in the area of the chartered town and stretching towards the Nowe Miasto structures , and the other , of nodal type, existing in the area of the supposed location of pre-charter structures of this town. Areas essential for effective functioning of the pedestrian traffic have also been identified.
PL
Artykuł zawiera wyniki analizy konfiguracyjnej układu urbanistycznego Szadku (obszaru miasta lokacyjnego i jego bezpośredniego otoczenia) z zastosowaniem narzędzi składni przestrzeni (space syntax). Przedstawione badania ujawniły przestrzenie kluczowe dla funkcjonowania miasta w kontekście konfiguracyjnym. Są to m.in. dwa rdzenie integracji: jeden o charakterze pasmowym, położony na obszarze miasta lokacyjnego z przedłużeniem w kierunku struktur Nowego Miasta, drugi o charakterze węzłowym, istniejący na obszarze przypuszczalnego położenia struktur przedlokacyjnych tego miasta. Zidentyfikowane zostały także przestrzenie istotne dla utrzymania sprawności systemu miejskiego w kontekście ruchu pieszego.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.