Search results

1

Artykulacja dźwięków w miejscu końcowej litery <-ą> w tekście czytanym i mowie spontanicznej cudzoziemców w języku polskim

100%

Majewska A.

Linguistische Treffen in Wrocław

|

2020

|

issue 18

401-414

EN

The paper discusses a part of extensive research on phonological, orthoepic and orthographic competence in the area of sounds corresponding to the letters <ą> and <ę> in a group of 99 foreign-language respondents, who spoke 11 native languages and were on 3 language levels of Polish (A, B and C). The article presents solely a comparison of the performance of the final letter <-ą> by foreigners in a read text and its sound equivalents in spontaneous speech elicited by graphic materials. The data collected in the study was analysed in accordance with the respondents’ level of Polish and the belonging of their native languages to the group of Slavic or non-Slavic languages. Analysis of the results showed significant differences in the performance of Slaves and non-Slavs.

2

Word-final /ɔ̃/ in Greater Poland Polish: A Cumulative Context Effect?

100%

Kaźmierski K., Szlandrowicz M.

Research in Language

|

2020

|

vol. 18

|

issue 4

381-394

EN

An empirical corpus-based study of the likelihood of realizing the Polish nasal vowel /ɔ̃/ word-finally as [ɔm] (i.e. of 'nasal stopping') is presented. The goal was to verify whether the phenomenon exhibits a cumulative context effect, with words typically occurring in an environment favoring a particular phonetic variant showing higher rates of that variant regardless of environment. The results show that nasal stopping is more likely before stop-initial words than before words beginning in other sounds, if there is no intervening pause. Results with regard to the hypothesis that words typically followed by stops will show higher likelihood of nasal stopping, however, remain inconclusive.

3

Systemowe zmiany fonologiczne w języku prasłowiańskim a rozwój nosówek i jat’

75%

Pianka W.

Rocznik Slawistyczny

|

2008

|

vol. 57

57-74

EN

In Slavic linguistics, it was commonly accepted from the beginning of the 19th century that the oral articulation of Old Church Slavonic nasal vowels didn’t differ from the articulation of the oral vowels o and e. This opinion was probably based on the fact that the only language that had retained nasal vowels — the Polish language — had this kind of articulation. It was believed that the Old Church Slavonic language didn’t differ much from the Proto-Slavic language, and this articulation was accepted for the reconstruction of the phonology of that language. The vowel jat’ (ě) was treated as an open e, which in some languages and dialects has developed in certain environments into a (Polish and Bulgarian), in other cases into e (this change operated also as an environmentally unconditioned one in Serbian, Macedonian, Russian and Belarusian), but also into i (in the Ukrainian language and Croatian dialects), into the diphthong ie / je (in Croatian), or has remained a distinct close phoneme (<ě> in Sorbian languages). The back nasal vowel has in most of the languages changed into u, but in some of them into o (Slovenian), into ǎ <ъ> (Bulgarian) and further into a (Macedonian). The front nasal vowel changed into e (in the remaining South Slavic languages) or into a (East Slavic languages, Upper Sorbian and initially Czech and Slovak), whereas in Lower Sorbian it merged with the jat’ reflexes. In literary Polish, (after long and short nasal vowels had merged) since the 16th century, we have reflexes articulated as e (<ę>) and o (<ą>). The views concerning the articulation of nasal vowels and jat’ begun to change under the influence of G.Y. Shevelov’s works (1964), which — based on previous borrowings of Slavic words into non-Slavic languages and vice-versa — marked a significant turning point in views on the phonology of the Late Proto-Slavic period. The dialectal materials (taken mainly form works published in connection to the Slavic Linguistic Atlas — OLA) presented in this paper enable a preliminary revision of the views concerning the realisation of Early Proto-Slavic nasal vowels and diphthongs, from which jat’ derived. In nearly the entire South Slavic area, a figures among the reflexes of the front nasal vowel and of jat’, which points to the common development of Proto-Slavic front diphthongs (containing i and nasal vowels), and therefore to an open articulation of the initial jat’. Therefore the so called jat’ umlaut (in Bulgarian or Polish) is not an umlaut, but the original pronunciation before non-palatal consonants. The parallel development of back diphthongs (containing u as well as and nasal vowels) is even more visible: in case of diphthongs containing u, on the entire area, and where the nasal diphthongs are concerned, covering the great majority of Slavic dialects and languages.

4

Rozwój samogłosek nosowych w gwarze strzepskiej

63%

Jocz L.

Linguistica Copernicana

|

2017

|

vol. 14

EN

The paper is devoted to the development of the former nasal vowels in the Kashubian dialect of Strzepcz. Taking into consideration modern analyses of their pronunciation in other Kashubian dialects, one can assume that older descriptions are highly outdated. The paper is based on the auditory analysis of over 450 realisations of the original nasal vowels in various contexts with a support of the visual analyses of spectrograms and auxiliary acoustic measurements. There were four informants: two representing the middle generation (a man and a woman) and two (a man and a woman) from the older generation.A synchronous nasality occurred in only 1,9% of realisations (without taking account of *[ɑ̃] at the end of the word where it is denasalized without exception) and only in the case of *[õ] in the front of fricative consonants. In 3,7% of realizations a full denasalisation was observed. In 94,4% of cases occurred an asynchronous nasality with a vowel and following nasal consonant or a glide. The vocalic (syllabic) segment is in over 80% of asynchronous realisations fully denasalised. The observed situation is diametrically different from those presented in the older descriptions. From the phonological point of view on should analyse the original nasal vowels as sequences of /V/ and underlying glide /w̃/.

PL

Artykuł poświęcony jest wymowie dawnych samogłosek nosowych w gwarze Strzepcza. Ostatnie oryginalne opracowania tego zagadnienia pochodzą sprzed kilkudziesięciu lat i w świetle współczesnych opisów innych obszarów gwarowych można było założyć ich co najmniej znaczną dezaktualizację. Podstawą opisu była audytywna analiza ponad 450 realizacji dawnych nosówek w różnych pozycjach fonetycznych, wsparta wzrokową analizą spektrogramów oraz pomocniczymi pomiarami akustycznymi. Informatorami były cztery osoby (mężczyzna i kobieta w wieku średnim oraz mężczyzna i kobieta w wieku starszym). Wymowa synchroniczna wystąpiła tylko w 1,9% przypadków (bez uwzględnienia poświadczeń wygłosowego *[ɑ̃], które ulega konsekwentnej denazalizacji), w dodatku wyłącznie przed szczelinowymi. Denazalizacja charakteryzuje 3,7% wszystkich realizacji. W 94,4% przypadków zarejestrowano jakąś formę asynchronii, czyli wymowę z wyodrębnioną spółgłoską nosową lub glajdem. W ponad 80% realizacji asynchronicznych dochodzi do całkowitego odnosowienia segmentu wokalicznego (zgłoskotwórczego). Stanowi to diametralną różnicę w stosunku do starszych opracowań. Z fonologicznego punktu widzenia należy przyjąć na miejscu dawnych samogłosek nosowych sekwencje dwufonemowe z /w̃/ jako kontynuantem nosowości.

5

Nasal vowels in Kurpian

63%

Rubach J.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2017

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXI

57-72

PL

Niniejszy artykuł dowodzi, że kurpiowskie nosowe szwa, jak np. w gę̈ sty, zapisywane literą ę̈, pochodzi historycznie z samogłoski krótkiej ą, wymawianej jako nosowe [a], czyli jako [ã], w polszczyźnie XV w. Natomiast kurpiowskie nosowe [õ], jak np. w wąs, zapisywane literą ą pochodzi z samogłoski długiej ą, wymawianej jako nosowe å, czyli jako [ɑ̃ ], w polszczyźnie XVI w. Dzisiejsze kurpiowskie nosowe szwa, lepiej niż ę w języku ogólnopolskim, odzwierciedla stan literackiej polszczyzny mówionej w XVI w. Analiza formalna przeprowadzona w ramach teorii fonologii generatywnej stawia hipotezę, że nie tylko w kurpiowskim, lecz także w polszczyźnie literackiej XVII w. ą wymawiane było jako [õ] z zamkniętym o, a n ie jako [ɔ̃] z otwartym o, tak jak ma to miejsce w dzisiejszym języku ogólnopolskim. Ogólnie rzecz biorąc, odnotować trzeba, że występuje uderzające podobieństwo pomiędzy system samogłoskowym dzisiejszej kurpiowszczyzny a systemem samogłoskowym polszczyzny literackiej XVI w., por. punkty (1) i (6). W dalszej części artykułu przeprowadzona jest analiza alternacji obejmujących samogłoski nosowe w dzisiejszej kurpiowszczyźnie.

EN

This paper investigates the problem of nasal vowels in Kurpian. It is argued that Kurpian nasal schwa, as in gę̈ sty, comes historically from lax nasal ą [ã] that was used in Polish in the 15th c. Kurpian tense [õ], as in wąsy, comes historically from tense nasal ą [ɑ̃] that occurred in Polish in the 16th c. Nasal vowels and their alternations in modern Kurpian are analyzed in terms of Derivational Optimality Theory. Noteworthy here are the processes of Nasal Shift and Nasal Decomposition.

6

Fonemy nosowe i ich realizacja w języku polskim. Wybrane problemy dydaktyczne

63%

Siudzińska N.

Poradnik Językowy

|

2022

|

vol. 799

|

issue 10

80-92

EN

This article discusses the problems related to the sound realisation of the so-called nasal sounds, that is letters ą and ę, as well as the differences in the phonological interpretation of those realisations. The issue has been repeatedly raised by linguists (e.g. Zarembina 1963; Retz 1979ab; Dunaj 1991; Sawicka 1995; Nagórko 1998; Szpyra-Kozłowska 2002, and others), which proves its complexity and difficulty. The letters ą and ę can be pronounced in various ways depending on their neighbourhood (that is other letters that follow them), which causes problems in Polish language didactics and in the process of teaching of the correct Polish language pronunciation (especially when it comes to teaching Polish pronunciation to foreigners). The article mentions the methods and principles of the realisation of nasal sounds as well as inconsistencies in the phonological characteristics of the phenomenon. The article is an overview, as its aim is to compare different suggestions for the phonological interpretation.

PL

W artykule zostały omówione problemy związane z realizacją dźwiękową tzw. Nosówek, czyli liter ą i ę, a także różnice w interpretacji fonologicznej tychże realizacji. Problemy te niejednokrotnie były poruszane przez badaczy [np. Zarębina 1963; Retz 1979ab; Dunaj 1991; Sawicka 1995; Nagórko 1998; Szpyra-Kozłowska 2002 i inni], co świadczy o tym, że zjawisko nie należy do łatwych. Litery ą i ę mogą być realizowane w różny sposób (w zależności od sąsiedztwa) i dlatego przysparzają wielu trudności w dydaktyce polonistycznej oraz w procesie nauczania prawidłowej wymowy polskiej (w szczególności osób obcojęzycznych). W artykule zostały przywołane sposoby i zasady realizowania tzw. nosówek, a także rozbieżności w charakterystyce fonologicznej tego zjawiska. Artykuł ma charakter przeglądowy, gdyż jego głównym celem było porównanie różnych propozycji.

Refine search results

1 Linguistica Copernicana

1 Linguistische Treffen in Wrocław

1 Poradnik Językowy

1 Research in Language

1 Rocznik Slawistyczny

1 Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

1 Jocz L.

1 Kaźmierski K.

1 Majewska A.

1 Pianka W.

1 Rubach J.

1 Siudzińska N.

1 Szlandrowicz M.

1 2022

2 2020