Search results

1

Cele edukacyjne i wychowawcze nauczania religii prawosławnej w szkołach w latach 1918–1932

100%

Borkowski A.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2020

|

vol. Dzieci w kulturze duchowej Prawosławia

|

issue 11

89-104

EN

The general goal of teaching the Orthodox religion in schools after Poland gained independence in 1918 was to consolidate religious truths and deepen moral principles among children, so that in their later life they could work on deepening the truths of faith and take an active part in the life of the Church. A catechist should be not only a lecturer, but above all an example of the principles of Christian morality, be able to teach students at least the elementary basics of contemporary threats, point out differences with other faiths, and at the same time become a lecturer, apologist and missionary. In the process of teaching and upbringing, attention was paid to knowledge and attitudes that influenced the observance of the principles of faith. When teaching the Orthodox religion, the teacher always remembered the three most important goals: mind education, emotional education, and moralpractical education. The above hierarchy of values made it possible to further deepen the children’s religious knowledge, faith and lively and conscious participation in the services. The formulated goals of teaching the Orthodox religion in schools until 1932 reflected the spirit of the times and changes taking place in the Orthodox Church and the State.

2

Sympozjum pt. „Prawna regulacja sfery światopoglądowej w polskim systemie oświaty”, Warszawa, 22 kwietnia 2010 r.

100%

Zawiślak M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2010

|

vol. 13

344-347

3

Recepcja pedagogicznych postulatów Jana Fryderyka Herbarta w systemie wychowawczym ks. Walentego Gadowskiego

88%

Stala J.

Studia Pastoralne

|

2007

|

vol. 3

232-238

DE

Die sogenannte Münchner Methode hielt verhältnismäßig schnell auch in Polen Einzug, denn polnische Katecheten, darunter in besonderem Maß jene aus Galizien, nahmen rege und aktiv an den katechetischen Kursen und Kongressen in München wie auch in Wien teil. Polnische Katecheten, darunter insbesondere Walenty Gadowski, trugen wesentlich zur Vervollkommnung dieser Methode bei. Im vorliegenden Artikel werden Fragestellungen um Johann Friedrich Herbarts pädagogische Forderungen erürtert, speziell in Bezug auf ihre Übernahme in die Erziehungssystematik von Gadowski. Dabei wird zunächst Walenty Gadowskis Einfluss auf die Ausgestaltung der Münchner Methode vorgestellt, anschließend werden die von J.F. Herbart aufgestellten Grundsätze in den pädagogisch-katechetischen Überlegungen Walenty Gadowskis kritisch hinterfragt.

4

Nauka religii w szkole publicznej – kościelny przywilej czy służba demokracji?

63%

Dłuska K.

Nurt SVD

|

2017

|

issue 2

336-353

PL

Autorka podejmuje próbę wskazania związku pomiędzy nauczaniem religii w szkole publicznej a ustrojem demokratycznym państwa oraz Kościołem. W pierwszej części zaprezentowano, jak ukształtowany, a następnie przyjęty i do dziś obowiązujący model relacji państwo – Kościół (tzw. model skoordynowanej separacji) przekłada się na obecność obu podmiotów w obszarze realizacji „wspólnego zadania” – nauki religii w szkole. W drugiej części artykułu podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o właściwe znaczenie nauki religii dla społeczeństwa, państwa i Kościoła. Ostatnia część artykułu stanowi podsumowanie i pogłębienie refleksji nad znaczeniem dla społeczeństwa demokratycznego nauki religii w szkole w aspekcie relacji państwo – Kościół.

EN

The author of the article investigates a connection between teaching religion in public schools, a democratic state system and the Church. In the first part, she outlines the shaping up and consolidating the present-day relationship between the state and the church in Poland, where a model of the so-called, coordinated separation, facilitates the realisation of their agreed objective: teaching religion in school. Thanks to it, teaching religion in the III Polish Republic has been sanctioned by the state law. In the second part of the article the author explores the importance of teaching religion for the Polish society, the state and the church. In the final part she sums up the reflection on the importance of teaching religion in school for the relationship between the state and the church in the democratic society.

5

Dialog kultur w Europie – wyzwanie dla szkolnego nauczania religii

63%

Kochel J.

Studia Oecumenica

|

2022

|

vol. 22

291-304

EN

The article attempts to discuss the international scientific conference of the European Forum for Religious Education in Schools (EuFRES). The 20th Forum took up the topic of "Dialogue of Cultures in Europe - a Challenge for School Teaching of Religion". The basic assumptions of EuFRES were presented along with the course of several days of deliberations that took place in Vienna in April 2022. The European Forum for Religious Education in Schools is an international and independent body of pedagogical and religious research and exchange of experiences in the field of school teaching of religion. Forum representatives have been meeting and conducting intentional dialogue for four decades. The fruit of the last, post-pandemic debate turned out to be valuable conclusions and postulates on the subject of interpersonal and interreligious dialogue as a challenge for school teaching of religion. In the educational dialogue, there are no ready-made recipes that could be easily applied, but there are values, attitudes and qualities that must be acquired and developed. On the basis of experience, research and the constantly developing debate of theoreticians and practitioners of education and upbringing, this does not seem to be an easy task, but one that is necessary for a culture of dialogue to be developed and promoted and without which there can be no dialogue of cultures in a globalized and information society. In this context, an important goal of religious education is to help students develop the skills of dialogue understood as an expression of respect and recognition of the value of another person. Everyone involved in the education process is obliged to constantly develop competences in the field of active participation in dialogue. Teachers, students and their parents should participate in shaping the attitude of dialogue. Formation should combine elements of theory and practice, and it should also provide a holistic harmonization of the cognitive, emotional, communicative and spiritual levels.

PL

Artykuł podejmuje próbę omówienia międzynarodowej konferencji naukowej Europejskiego Forum Nauczania Religii w Szkołach (EuFRES). XX Forum podjęło temat „Dialog kultur w Europie – wyzwanie dla szkolnego nauczania religii”. Zaprezentowano podstawowe założenia EuFRES oraz przebieg kilkudniowych obrad, które odbyły się w Wiedniu w kwietniu 2022 roku. Europejskie Forum Nauczania Religii jest to międzynarodowe i niezależne gremium pedagogiczno-religijnych badań oraz wymiany doświadczeń w obszarze szkolnego nauczania religii. Przedstawiciele Forum spotykają się i prowadzą intencyjny dialog od czterech dekad. Owocem ostatniej – popandemicznej debaty – okazały się cenne wnioski i postulaty na temat dialogu międzyosobowego i międzyreligijnego jako wyzwania dla szkolnego nauczania religii. W dialogu wychowawczym nie ma gotowych recept, które można po prostu zastosować, ale konieczne są wartości, postawy i cechy, które trzeba nabyć i rozwinąć. Na kanwie doświadczeń, badań i stale rozwijającej się debaty teoretyków i praktyków edukacji i wychowania nie wydaje się to łatwym zadaniem, ale niezbędnym dla kultury dialogu, która ma być rozwijana i promowana, bez której nie może być mowy o dialogu kultur w zglobalizowanym i informatycznym społeczeństwie. W tym kontekście istotnym celem edukacji religijnej jest niesie uczniom pomocy w rozwijaniu umiejętności dialogu, rozumianego jako wyraz szacunku i uznania wartości drugiej osoby. Wszystkie osoby zaangażowane w proces edukacji są zobowiązane do permanentnego rozwijania kompetencji w zakresie aktywnego uczestnictwa w dialogu. W kształtowaniu postawy dialogu powinni uczestniczyć nauczyciele, uczniowie oraz ich rodzice. Formacja powinna łączyć w sobie elementy teorii i praktyki. Powinna także zapewniać holistyczną harmonizację poziomu poznawczego, emocjonalnego, komunikacyjnego i duchowego.

6

Religijność młodych Niemców i nauczanie religii w niemieckich szkołach państwowych

63%

Sander A.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2023

|

vol. 26

|

issue 4

93-108

EN

The article presents empirical data illustrating the value system of young Germans and the position played by religiosity within it. It refers to Shell Jugendstudie youth research, which was carried out in 2015 and 2019 (the penultimate and ultimate youth studies published). The basic legal acts relating to religious education in state schools are also described. Examples of solutions regarding teaching religion and ethics that are practiced in different federal states of Germany are also shown.

PL

W artykule zaprezentowano dane empiryczne obrazujące system wartości młodych Niemców oraz pozycję, jaką zajmuje w nim religijność. Powołano się w nim na badania nad młodzieżą (Shell Jugendstudie), które zrealizowano w latach 2015 i 2019 (przedostatnie i ostatnie opublikowane studia nad młodzieżą). Dokonano również deskrypcji podstawowych aktów prawnych, których zapisy odnoszą się do nauczania religii w szkołach państwowych. Pokazane zostały również przykładowe rozwiązania dotyczące nauczania religii i etyki praktykowane w poszczególnych krajach związkowych Niemieckiej Republiki Federalnej.

7

Regulation of Education of Catholic Religion in Concordat Agreements with Post-Communist Countries

51%

Němec D.

Kościół i Prawo

|

2015

|

issue 4 (17) nr 1

103-123

EN

The contribution deals the regulation of education of catholic religion in the public schools, contained in concordat agreements with post-communist countries since 1990. It presents followed issues: the guarantee of religious education, the method of defining the contents and textbooks of that education, the qualifications required of the teachers of religion and the financing of religious education.

PL

Artykuł rozpatruje kwestię regulacji prawnej nauki religii katolickiej w szkołach publicznych, zawartej w umowach konkordatowych z państwami postkomunistycznymi od 1990 r. Opisuje następne zagadnienia: gwarancję nauki religijnej, metody definiowania treści owej nauki i opracowania jej specyfikacji, kwalifikacji koniecznej dla nauczycieli religii i sposób finansowania owej nauki.

8

Tradycja katechizmów i podręczników katechetycznych w Wielkopolsce

51%

Szpet J.

Poznańskie Studia Teologiczne

|

2018

|

issue 33

177-213

EN

The 1050 anniversary of the first bishopric in Poznań has become an opportunity to reflect on the contribution of the representatives of Great Poland to catechetical activity in Poland. The article presents several outstanding personages and their works: catechisms as well as textbooks for cat- echesis and religious education. The circumstances in which these works were created and their merits are described.

9

Charakterystyka pracy socjalnej i edukacyjnej w szkółce niedzielnej wspólnoty religijnej

51%

Flyak M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia

|

2016

|

vol. 29

|

issue 2

EN

For the organization of social-pedagogical work with children in the religious community isused a variety of forms and methods that contribute to the implementation of this activity content. The author of the article conducted an analysis of the content of education used in Sunday schools and methods of didactic and educational work.

PL

W organizacji społeczno-pedagogicznej pracy z dziećmi we wspólnotach religijnych używa się różnorodnych form i metod, które wspierają realizację tego typu działań. Autorka artykułu przeprowadziła badania nad tym zagadnieniem i przedstwiła ich analizę.

10

Wiara i wiedza warunkiem katechezy

51%

Czekalski R.

Studia Katechetyczne

|

2014

|

vol. 10

41-52

PL

Autor zwraca uwagę na dwa kluczowe elementy, bez których katecheza nie istnieje. Są nimi wiara i rozum (fides et ratio). Pierwszy z tych elementów – wiara – dotyczy zarówno katechety, jak i katechizowanych. Również drugi element katechezy – wiedza – jest niezbędny przede wszystkim ze strony katechety, ale nie można przy tym lekceważyć wiedzy katechizowanych. W katechezie wiara i wiedza są nieodłączne i razem stanowią filary, na których opiera się głoszenie nauki Chrystusa. W artykule wyrażone jest przekonanie, iż poprzez wiarę i wiedzę uczestnicy katechetycznej posługi słowa stają się dojrzali w wierze, zmierzając do radosnego spotkania z Jezusem.

EN

The author adopted reflection reminds two basic elements without there is no catechesis. He names them: fides and ratio. The faith of people, in terms of theological involved in catechesis, faith catechist and catechized, should be the starting point for any strictly catechetical reflection. A second essential element is the ratio of catechesis, in the sense – knowledge or science. For catechesis faith and knowledge are two wings on which the human spirit rises to the unity with Christ. Catechist and catechized should be aware of these two pillars of catechesis, they should not oppose itself, but should them make combined. They must be fully aware that thanks fides et ratio they will become mature and joyful people in faith. This catechist and catechized meeting, regardless of the place, leads to a full unity with Jesus Christ.

IT

L’autore richiama l’attenzione su due elementi chiave senza i quali la catechesi non esiste. Si tratta di fede e di ragione (fides et ratio). Il primo di questi elementi – ossia la fede -, è importante sia per catechista che catechizzanti. Anche la seconda componente della catechesi – la ragione, cioè -, è essenziale per il catechista, non si può ignorare, però, lo scibile dei catechizzanti. Nella catechesi la fede e la ragione sono inseparabili e insieme costituiscono i pilastri su cui poggia la predicazione di Cristo. L’articolo ha espresso la convinzione che attraverso la fede e la ragione partecipanti alla catechesi diventano maturi nella fede, tendendo verso un incontro gioioso con Gesù.

11

Aspekty prawne organizacji rekolekcji wielkopostnych w kontekście funkcjonowania szkoły

51%

Balicki A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2011

|

vol. 14

203-219

PL

Uczestniczenie uczniów szkół i placówek w rekolekcjach wielkopostnych jest jednym z elementów katechizacji. Zgodnie § 10 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 36, poz. 155 z późn. zm.), uczniowie szkół i placówek oświatowych uzyskują trzy wolne dni na uczestnictwo w rekolekcjach wielkopostnych. W czasie ich trwania opiekę nad uczniami sprawują katecheci. Czas rekolekcji nie jest czasem wolnym od pracy dla nauczycieli. Coraz częstsza jest praktyk polegająca na odbywaniu lekcji w okresie rekolekcji w systemie skróconym. Jednakże takie rozwiązanie nie ma podstaw prawnych. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że nie zawsze osiągany jest zamierzony cel, jakim było włączenie rekolekcji do katechizacji uczniów w danej szkole. W wielu przypadkach frekwencja podczas mszy rekolekcyjnych jest wysoce niezadawalająca. Dotychczasowe doświadczenia powinny inspirować do pewnych zmian przepisów, aby okres przeznaczony na rekolekcje wielkopostne był bardziej efektywnie wykorzystywany. Wydaje się również, że uzasadnione byłoby pozostawienie większej swobody dyrekcji szkół w organizacji rekolekcji w szkole, gdyż nie zawsze konieczne jest bezwzględne zawieszanie zajęć lekcyjnych na okres trzech dni, a możliwe jest na przykład skrócenie lekcji w tym okresie. Również nałożenie jedynie na katechetów obowiązku sprawowanie opieki nad uczniami w okresie rekolekcji powoduje, że zwykle nie są oni w stanie wypełnić ciążącego na nich obowiązku

EN

In the case of schools and educational institutions students' attendance in Lent retreat is one of key elements of religious instruction. In accordance with the government order issued by the Minister of National Education on 14 April 1992 regarding provisions for religious education in state schools (Journal of Laws, No. 36, item 155 with later amendments) students attending schools and other educational institutions are granted three days off school so that they can take part in Lent retreat. During this time religious instruction teachers are responsible for students. Lent retreat is not time off work for teachers. During Lent retreat various tasks can be assigned to teachers by the school's principal. It is worth noting that the practice of running shortened classes during Lent retreat is becoming more and more common. However, it must pointed out that such a solution has no legal basis.

12

Nadzór państwa nad punktami katechetycznymi na przykładzie działań administracji w Zielonej Górze wobec Kościoła gorzowskiego

45%

Mazurkiewicz D.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2011

|

vol. 14

111-139

PL

Bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej władze komunistyczne przystąpiły do ograniczania wpływu Kościoła na środowisko szkolne. Pomimo zobowiązania do nieutrudniania nauczania religii w szkołach, podjętego w „Porozumieniu” z 1950 r., przystąpiły do zmniejszania godzin lekcji religii i usuwania katechetów. W związku z tym, już w roku szkolnym 1952/1953, Kościół przystąpił do organizowania punktów katechetycznych. Chwilowa zmiana nastąpiła na fali „odwilży” w roku 1956, kiedy to szkoły stały się na nowo miejscem nauczania religii. Stan ten trwał jednak tylko do roku 1961, bowiem wtedy wraz z ustawą z dnia 15 lipca ostatecznie usunięto katechezę ze szkoły, a wszelką działalność oświatowo – wychowawczą poddano nadzorowi Ministerstwa Oświaty. Na jej podstawie wydane zostało zarządzenie w sprawie prowadzenia punktów katechetycznych i instrukcja w sprawie ich rejestracji. Stały się one podstawą do uzurpowania sobie przez władze komunistyczne prawa do wizytowania i kontrolowania zajęć prowadzonych w punktach katechetycznych. W parafiach Kościoła gorzowskiego znajdujących się na terenie województwa zielonogórskiego władze wyznaniowe i oświatowe próbowały zmusić księży do podporządkowania się wydanym przepisom, jednak zdecydowana postawa Kurii gorzowskiej powodowała, że jedynie nieliczni księża rejestrowali punkty katechetyczny i pobierali wynagrodzenie za nauczanie religii. Również niewielu księży godziło się na wizytowanie lekcji religii odbywających się w pomieszczeniach kościelnych i składanie sprawozdań z nauczania. Widząc nieskuteczność zarówno działań administracyjnych, jak i bezprawnych nacisków polegających na zastraszaniu, szantażowaniu i karaniu księży nauczających w punktach katechetycznych, w połowie lat 70-tych władze państwowe praktycznie zrezygnowały z nadzoru nad punktami katechetycznymi, a w październiku 1981 r. uchyliły krzywdzące Kościół przepisy uznając przy tym, że katecheza parafialna jest wewnętrzną sprawą kościołów i związków wyznaniowych.

EN

Immediately after World War 2, the communist authorities began to curb the Church's influence on the educational environment. Despite the commitment not to obstruct religious education in schools, undertaken in the Church-State Agreement of 1950, the authorities decided to reduce the number of religion classes and expel the instructors. In response, already in the school year 1952/1953, the Church initiated the establishment of religious instruction centres. A temporary change occurred during the political 'thaw' in 1956, when religion was re-established as a school subject. This condition, however, lasted no longer than until 1961; according to the newly enacted law of 15 July 1961, religious instruction was ultimately removed from educational establishments, and the supervision over the entire educational activity was to be exercised by the Ministry of Education. The provisions of the new law provided for the management of religious instruction centres and instructed on their official registration. Consequently, the communist authorities were vested with special powers to visit and monitor the activities of such centres. In the parishes of the Gorzow Church located in the Zielona Gora region, the authorities responsible for handling denominational and educational affairs tried to make priests comply with the regulations, but the unyielding stance of the Gorzow Curia resulted in merely few priests registering their religious instruction classes and accepted remuneration for the teaching. Also, few priests consented to the authorities visiting religion classes held in the church premises and reporting on the instruction. Confronted with the ineffectiveness of both administrative action and unlawful pressure involving intimidation, blackmailing and punishing the priests conducting religion classes in the centres, in the mid-1970s, the authorities practically abandoned the control of such establishments, and in October 1981 repealed the unfair regulations recognizing that any religious instruction in parishes is an internal matter of churches and religious associations.

13

Aspekty prawne współpracy dyrektora szkoły publicznej z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi

38%

Balicki A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2013

|

vol. 16

229-248

PL

Nauczanie religii odgrywa bardzo ważną rolę w wychowaniu młodego pokolenia. Jest ono obecne w polskim systemie oświaty. Zgodnie z przepisem art. 12 ustawy o systemie oświaty, nauka religii jest organizowana na życzenie rodziców w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach i ponadgimnajalnych. Kształt przepisów dotyczących nauczania religii w szkołach i przedszkolach publicznych nakłada obowiązek współpracy dyrektora szkoły z Kościołami i związkami wyznaniowymi w zakresie nauczania religii. Najbardziej widoczne jest to w zakresie zatrudniania nauczycieli religii. Wprawdzie podmiotem zatrudniającym nauczyciela religii jest dyrektor szkoły, jednakże nie może on zatrudnić osoby nie posiadającej misji kanonicznej. Kościoły i związki wyznaniowe mają również możliwość cofnięcia misji kanonicznej, co skutkuje zwolnieniem takiego nauczyciela, nawet w ciągu roku szkolnego. Obowiązek wspomnianej współpracy widoczny jest również przy organizacji rekolekcji wielkopostnych. Nie są to jedyne sfery współpracy szkoły z Kościołami i związkami wyznaniowymi. Wspomniana współpraca powinna być jak najściślejsza, gdyż w wielu aspektach pracy szkoły może ona przynieść pozytywne rezultaty wychowawcze.

EN

Religious education plays a very important role in the upbringing of the young generation. It is present in the Polish educational system. The provisions on religious education in schools and preschools requires cooperation of the school and churches and religious organizations in the field of religious education. This is most evident in the employment of teachers of religion. Although the subject of employing a teacher of religion is director of the school, but he can not hire a person lacking canonical mission. Churches and religious organizations are also able to release a teacher, even during the school year. The obligation of the cooperation is also seen in the organization of the Lenten retreat. The are not the only areas of cooperation should be the closest possible, as in many aspects of school can bring positive outcomes of education.

14

Kwestie wyznaniowe w debacie konstytucyjnej Sejmu Ustawodawczego (1919–1921)

38%

Szczepański D.

Studia Prawnicze KUL

|

2022

|

issue 2

145-163

UK

Під час конституційної дебати 1919–1921 років релігійні питання викликали багато дискусій і суперечок. Концепції повного відокремлення костелу від держави, яку представляло ліве крило, протиставлялася концепція правого крила з перспективою римо-католицького костелу як правлячого. У прийнятій березневій Конституції знайдено компромісну формулу, спрямовану на збереження принципу рівності віросповідань, підкреслюючи при цьому особливе становище католицького костелу. Запровадивши поділ державою на прийняті та невизнані конфесії, у першій групі, Конституція по-різному визначила автономію католицького костелу. Детальний обсяг повноважень костелу мав регулюватись конкордатом зі Святим Престолом. Серед інших конституційних рішень, що стосуються моделі світської держави принцип свободи совісті та віросповідання, а також рівності незалежно від віросповідання. У березневій конституції постулат правого крила про те, що посаду президента повинен займати лише поляк-католик, також не було реалізовано. Статтю про конфесійну школу до Конституції не було внесено, але обов’язковість релігії в державних і місцевих школах збережено. Результатом конституційних дебатів 1919–1921 рр. став ідеологічний і системний компроміс – у конституційному законі, ухваленому 17 березня 1921 р., не домінували ні праві, ні ліві. Ця ситуація стала джерелом численних політичних конфліктів і зусиль щодо перегляду березневої Конституції.

RU

Во время конституционных дебатов, проведенных в 1919–1921 годах, именно религиозные вопросы вызвали много дискуссий и споров. Концепциям левого крыла полного отделения церкви от государства правые противопоставляли перспективу Римско-католической церкви как правящей силы. В принятой Мартовской Конституции была найдена компромиссная формула, направленная на сохранение принципа равноправия конфессий, но при этом подчеркивающая особое положение Католической церкви. Вводя разделение на конфессии, принятые государством, и конфессии, не принятые государством, Конституция особо определила автономию Католической церкви в первой группе. Подробный объем прав Церкви должен был регулироваться конкордатом со Святым Престолом. Конституционные решения, относящиеся к модели светского государства, включали принцип свободы совести и религии, а также равенства независимо от религии. В Мартовской Конституции не был реализован постулат правых о том, что только поляк-католик должен занимать пост президента. Статья о религиозных школах не была внесена в Конституцию, но обязательность религии в государственных и местных школах была сохранена. Конституционные дебаты 1919–1921 годов привели к идеологическому и политическому компромиссу – ни правые, ни левые группировки не доминировали в Основном законе, принятом 17 марта 1921 года. Эта ситуация стала источником многочисленных политических конфликтов и попыток пересмотра Мартовской Конституции.

EN

During the constitutional debate in 1919–1921, religious issues provoked a great deal of discussion and controversy. The concept of the left wing of the complete separation of the Church from the state was contrasted by the right wing with the formula of the Roman Catholic Church as ruling. In the adopted March Constitution, a compromise formula was found, aimed at preserving the principle of equality of faiths, while emphasizing the special position of the Catholic Church. By introducing the division into accepted and unrecognized denominations by the state, the constitution defined the autonomy of the Catholic Church differently in the former group. The detailed scope of the Church’s powers was to be regulated by the concordat with the Vatican. The constitutional solutions referring to the secular state model include, inter alia, the principle of freedom of conscience and religion as well as equality regardless of religion. The right wing’s postulate that only a Pole-Catholic would hold the office of president was not implemented in the March Constitution. An article about a denominational school was not introduced into the constitution, but the obligation of religion in state and local government schools was maintained. The result of the constitutional debate in 1919–1921 was an ideological and systemic compromise – neither right-wing nor left-wing groups dominated the constitutional law passed on 17 March 1921. The above situation was a source of numerous political conflicts and efforts to revise the March Constitution.

PL

Podczas debaty konstytucyjnej prowadzonej w latach 1919–1921 szczególnie wiele dyskusji i kontrowersji wywoływały kwestie wyznaniowe. Koncepcjom lewicy całkowitego oddzielenia Kościoła od państwa prawica przeciwstawiała perspektywę Kościoła rzymskokatolickiego jako panującego. W uchwalonej Konstytucji marcowej znaleziono formułę kompromisową, zmierzającą do zachowania zasady równouprawnienia wyznań, przy podkreśleniu szczególnej pozycji Kościoła katolickiego. Wprowadzając podział na wyznania przez państwo akceptowane i nieuznane, w tej pierwszej grupie Konstytucja odmiennie określiła autonomię Kościoła katolickiego. Szczegółowy zakres uprawnień Kościoła miał uregulować konkordat ze Stolicą Apostolską. W rozwiązaniach konstytucyjnych nawiązujących do modelu państwa świeckiego znalazły się m.in. zasada wolności sumienia i wyznania oraz równouprawnienia bez względu na wyznanie. W Konstytucji marcowej nie zrealizowano też postulatu prawicy, aby urząd prezydenta piastował tylko Polak-katolik. Do Konstytucji nie wprowadzono artykułu o szkole wyznaniowej, ale utrzymano obowiązek religii w szkołach państwowych i samorządowych. Efektem debaty konstytucyjnej z lat 1919–1921 był kompromis ideowo-ustrojowy – ani ugrupowania prawi-cowe, ani lewicowe nie zdominowały uchwalonej 17 marca 1921 r. ustawy zasadniczej. Sytuacja ta stanowiła źródło licznych politycznych konfliktów i dążeń do rewizji Konstytucji marcowej.

Refine search results

Cele edukacyjne i wychowawcze nauczania religii prawosławnej w szkołach w latach 1918–1932

Sympozjum pt. „Prawna regulacja sfery światopoglądowej w polskim systemie oświaty”, Warszawa, 22 kwietnia 2010 r.

Recepcja pedagogicznych postulatów Jana Fryderyka Herbarta w systemie wychowawczym ks. Walentego Gadowskiego

Nauka religii w szkole publicznej – kościelny przywilej czy służba demokracji?

Dialog kultur w Europie – wyzwanie dla szkolnego nauczania religii

Religijność młodych Niemców i nauczanie religii w niemieckich szkołach państwowych

Regulation of Education of Catholic Religion in Concordat Agreements with Post-Communist Countries

Tradycja katechizmów i podręczników katechetycznych w Wielkopolsce

Charakterystyka pracy socjalnej i edukacyjnej w szkółce niedzielnej wspólnoty religijnej

Wiara i wiedza warunkiem katechezy

Aspekty prawne organizacji rekolekcji wielkopostnych w kontekście funkcjonowania szkoły

Nadzór państwa nad punktami katechetycznymi na przykładzie działań administracji w Zielonej Górze wobec Kościoła gorzowskiego

Aspekty prawne współpracy dyrektora szkoły publicznej z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi

Kwestie wyznaniowe w debacie konstytucyjnej Sejmu Ustawodawczego (1919–1921)