Search results

1

Formalne prawo odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów sądów powszechnych

100%

Gudowska-Natanek E.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 1 (41)

153-170

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie procesowego prawa odpowiedzialności dyscyplinarnej, jakiej podlegają sędziowie sądów powszechnych, w odniesieniu do konstytucyjnej zasady niezawisłości sędziowskiej. Omawiane są w tym kontekście formalne aspekty procedury sędziowskiej odpowiedzialności dyscyplinarnej, a zwłaszcza dotyczące wszczęcia postępowania, rozpoznania sprawy dyscyplinarnej, zbiegu postępowań, odwołania oraz wzruszenia prawomocnego orzeczenia. Zagadnienie to posłuży w wyjaśnieniu funkcji postępowań dyscyplinarnych, w stosunku do konstytucyjnego prawa do sądu, wraz ze wskazaniem ewentualnych korekt w obecnie uregulowanych przepisach.

EN

The purpose of this article is to present the process of disciplinary liability that the judges of the common courts are subject to especially in relation to the constitutional principle of judges’ independence. In this context, they are discussed the formal aspects of the disciplinary procedure, particularly those concerning initiation of proceedings, recognizing the disciplinary case, joinder of proceedings, appeal and resumption of final judgment. This issue will be used to answer the question, what the function is and what disciplinary proceedings are for in relation to constitutional right to a fair trial and also whether current legislation needs corrections.

2

Oblicza i aporie rozliczalności władzy sędziowskiej

88%

Młynarska-Sobaczewska A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 4 (56)

15-34

PL

Artykuł dotyczy dokonuje próby odseparowania rozliczalności sędziowskiej od form od- powiedzialności sędziów. Prezentuje propozycję terminologiczną rozliczalności sędziow- skiej w nauce prawa, przedstawia podstawowe założenia realizacji rozliczania władzy sę- dziowskiej wobec form odpowiedzialności, proponując rozdzielenie tych kategorii oraz zakres przedmiotowy i podmiotowy rozliczalności. Rezultatem analizy są wnioski do- tyczące form rozliczalności poprzez uzasadnienie decyzji sędziowskich oraz zarysowa- nie zagrożeń, jakie dotyczą tej kategorii.

EN

The article regards the problem how to separate judicial accountability from the other forms odf judges liability. It presents a proposal of judicial accountability concept in legal science, the basic assumptions for the settlement of judicial power towards forms of responsibility, proposing the separation of these categories. and the subject and object scope of judicial accountability. The result of the analysis are conclusions on the forms of accountability within judicial power, especially judges’ decisions - and outlining some threats that apply to them.

3

Did Totalitarian Experience Shape Democratic Norms? Struggle for the Independence of the Polish Judiciary and its Results: Conclusions from Talks with Professor Adam Strzembosz

75%

Zakroczymski S.

Studia Iuridica

|

2019

|

vol. 80

421-438

EN

This paper is a confrontation of the statements made by eminent Polish Professor of Law, Adam Strzembosz, in the interview published in the form of a book Między prawem i sprawiedliwością, with the views presented in the legal, historical, and sociological literature. I describe the ways judicial independence was limited in Communist Poland, and the strategies judges undertook to counteract that phenomenon. Special emphasis is put on the attitude of the “Solidarity” movement towards this problem and the judge’s behavior under Martial Law. In conclusion, I try to prove that the post-totalitarian trauma in Polish judiciary provoked an “over-sensitivity” in regard to the judicial independence.

4

Sądownictwo dyscyplinarne w kontekście ograniczeń konstytucyjnych

75%

Patyra S.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 4 (56)

109-122

PL

Celem artykułu jest analiza obecnej formuły odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, w kontekście konstytucyjnych zasad niezawisłości sędziowskiej, niezależności sądów oraz prawa do sądu. Autor analizuje zarówno aktualny stan prawny, jak i praktykę oraz proponowane w tym zakresie zmiany. Przy okazji zauważa niebezpieczną tendencję przekraczania granic konstytucyjnych oraz kolizji obowiązujących przepisów z prawem Unii Europejskiej.

EN

The purpose of this article is to analise the present formula of disciplinary responsibility of the judges in a context of the constitutional rules: independent of judges, independent of courts and right to a fair trial. The Author analises present legal status, as well practice and legal propositions of changes. By the way, he notices a dengerous tenden cy towards transgressing constitutional limits and infringement these regulations with the European Union’s law.

5

Judges’ disciplinary liability for apparent and flagrant contempt of provisions of law versus principle of judicial independence

71%

Krajnik S.

|

2019

|

vol. 13

|

issue 3

97-118

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie problematyki granic odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziego za przewinienie służbowe w postaci oczywistej i rażącej obrazy przepisów prawa limitowanych przez zasadę niezawisłości sędziowskiej. Ze względu na nieobowiązywanie w prawie dyscyplinarnym zasady ustawowej określoności czynu sfera ta kształtowana jest przez orzecznictwo dyscyplinarne, w szczególności judykaty Sądu Najwyższego-Sądu Dyscyplinarnego, które zostały poddane szczegółowej analizie. Pozwoliło to na wskazanie tendencji występujących w orzecznictwie oraz wypracowanie własnego stanowiska, uwzględniającego także najnowsze zmiany w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych, przekładające się na potrzebę wzmożenia ochrony niezawisłości sędziowskiej, a tym samym bardziej restrykcyjnego podejścia do operowania instrumentem odpowiedzialności dyscyplinarnej wobec sędziów dopuszczających się oczywistej i rażącej obrazy przepisów prawa w sferze orzeczniczej.

EN

The article aims to present the issue of the limits of a judge’s disciplinary liability for a company-related misdeed in the form of apparent and flagrant contempt of the provisions of law limited by the principle of judicial independence. Due to the fact that the principle of statutory determination of an act is not applicable in disciplinary law, the sphere is shaped by disciplinary case law, in particular by the judgments of the Supreme Court-Disciplinary Court, which are thoroughly analysed. This makes it possible to indicate tendencies occurring in case law and develop the author’s own stance taking into account the latest amendments to the Act: Law on the common courts system, which can be translated into the need to increase the protection of judicial independence and a more restrictive approach to the use of the instrument of disciplinary liability towards judges who commit apparent and flagrant contempt of the provisions of law in the sphere of adjudication.

6

Interpretation of the Right to an Effective Remedy in Freedom of Expression Cases in the Light of the Rule of Law Principle

63%

Milašiūtė V.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2022

|

issue 2(31)

7-21

PL

Artykuł koncentruje się na ochronie wolności słowa sędziów i prokuratorów, którzy korzystają z tej wolności w ramach swoich obowiązków zawodowych, aby promować rządy prawa, co niekiedy naraża ich na negatywne konsekwencje. Wychodząc od analizy wyroku ETPC w sprawie Kövesi v. Rumunia omówiono m.in. kwestie charakteru i wymogów jakościowych środka odwoławczego. ETPC wymaga skutecznych środków prawnych w tym zakresie, ale nie wyklucza jednoznacznie możliwości stosowania środków pozasądowych. UE z kolei wymaga stosowania sądowych środków odwoławczych, chyba że istnieją szczególne, oparte na prawie UE powody, które uzasadniają możliwość skorzystania z pozasądowego środka odwoławczego. Argumenty teoretyczne oparte na materialnej koncepcji państwa prawa przemawiają za koniecznością stosowania sądowego środka odwoławczego. Opracowanie stanowi uzupełnienie badań nad niezawisłością sędziowską w świetle zasady rządów prawa. Łączy analizę dorobku ETPC, regulacji prawa UE oraz perspektywę teoretyczną.

EN

The paper focuses on the protection of freedom of expression of judges and prosecutors who exercise this freedom in their professional capacity to promote the rule of law, but suffer negative consequences as a result. Starting with the ECtHR Kövesi v. Romania judgment, the issues of whether legal remedy, in this context, should necessarily be judicial and what quality requirements it should meet are analysed. The paper finds that the ECtHR requires effective remedies in this field, but does not clearly exclude a possibility of non judicial remedies. The EU law, on the other hand, requires judicial remedies unless there are very limited EU law-based reasons (notably, constitutional identity arguments) that justify a possibility of a non-judicial remedy. Theoretical arguments based on substantive conception of the rule of law support the need for a judicial remedy. The study is an addition to the research into judicial independence in the light of the rule of law. It connects the ECtHR, EU law and theoretical perspectives.

7

Odbudowa sądownictwa powszechnego w świetle protokołu z konferencji odbytej 14 września 1944 r. w Białymstoku z udziałem delegacji Resortu Sprawiedliwości PKWN

63%

Niewiński K.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2019

|

vol. 18

|

issue 2

228-240

PL

Publikacja ma na celu zaprezentowanie protokołu z konferencji odbytej 16 września 1944 r. w Białymstoku na temat zorganizowania sądownictwa powszechnego. W konferencji udział wzięli ocaleli białostoccy prawnicy oraz delegacja Resortu Sprawiedliwości Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Zapoczątkowała ona odbudowę Sądu Okręgowego w Białymstoku. Protokół ukazuje problemy, jakie napotykano przy odbudowie białostockiego sądownictwa. Miały one jednak charakter powszechny. Dotyczyły głównie znalezienia odpowiednich siedzib dla sądów, wyposażenia lokali i zapewnienia sędziom podstawowych narzędzi pracy oraz uzupełnienia wakatów na stanowiskach sędziowskich. Dokument prezentuje ponadto praktykę działania Resortu Sprawiedliwości wykraczającą poza ramy prawne, w szczególności w zakresie obsadzania stanowisk sędziowskich. Ukazuje także propagandowe znaczenie organizacji tego typu konferencji i próby ukrycia faktycznych intencji władz, przez składanie fałszywych zapewnień, iż przyszłe reformy zmierzać miały do demokratyzacji i zwiększania niezależności sądownictwa.

EN

The publication aims to present the protocol of the conference held on September 16, 1944 in Białystok on the organization of the common judiciary. Conference participants were surviving lawyers from Białystok and a delegation of the Ministry of Justice of the Polish Committee of National Liberation. It initiated the reconstruction of the District Court in Białystok. This document shows the problems encountered in the reconstruction of the Bialystok judiciary. However, they were universal. The problems mainly concerned finding suitable seats for courts, equipping premises and providing basic work tools for judges, as well as filling vacancies in judicial positions. In addition, it presents the practice of the Ministry of Justice’s activities going beyond the legal framework, in particular in the area of staffing judges. It also shows the propaganda significance of organizing this type of conference. Attempts were made to hide the real intentions of the authorities by making false assurances that future reforms were aimed at democratizing and increasing the independence of the judiciary.

8

“Frozen” Valorization of Judges’ Salaries in Poland in the Light of Europe Union Legal Standards

63%

Sielski K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 3(73)

261-271

PL

Materialna niezależność sędziów stanowi jedną z istotnych gwarancji ich niezawisłości, a zarazem prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Oczywiście nie należy z tego wyciągać wniosku o istnieniu prostej zależności między statusem materialnym sędziów a ich niezawisłością, ani zakładać generalnego zakazu obniżania wynagrodzeń sędziowskich. Niewątpliwie jednak istnieje pewien związek między poziomem wynagrodzeń sędziowskich a kwestią sędziowskiej niezawisłości. Celem niniejszego artykułu jest analiza powyższego związku, a zwłaszcza przesłanek dopuszczalności „zamrażania” waloryzacji wynagrodzeń sędziowskich w świetle międzynarodowych standardów prawnych. Artykuł powstał na kanwie konkretnego stanu faktycznego, gdyż w 2023 r. doszło w Polsce, po raz trzeci z rzędu, do „zamrożenia” waloryzacji wynagrodzenia zasadniczego sędziów sądów powszechnych.

EN

The material independence of judges is one of the essential guarantees of their independence and, at the same time, the proper functioning of the judiciary. Of course, one should not conclude from this that there is a simple relationship between independence and the material status of judges, nor should one presume a general prohibition on reducing judicial salaries. Undoubtedly, however, commensurate remuneration is permanently linked to the question of judicial independence. The aim of this article is to analyze premises of the permissibility of “freezing” adjustment of judges’ salaries in the light of international legal standards. The article is based on a specific factual situation, as in 2023, that basic salary adjustment for judges of common courts in Poland was “frozen” for the third year in a row.

9

Wybrane problemy konstytucyjnej zasady niezawisłości sędziowskiej

63%

Kania A.

Studia Prawa Publicznego

|

2015

|

issue 3(11)

59-79

EN

The purpose of this study is to present a selection of issues relating to the principle of judicial independence. Not aspiring to be a comprehensive discussion of the topic, this article focuses on selected aspects of the principle. On the basis of these aspects, it was sought to prove that the proper application of this principle requires much more than its mere declaration in the normative rules of even the highest rank. Furthermore, the result of the analysis carried out is the conclusion that the legal nature of the principle of judicial independence should not be assessed on the basis of selective provisions of the basic law. In this regard, the regulations of ordinary laws, as well as the developed code of judicial conduct, play an important role. The analysis carried out shows that its character should not be assessed on the basis of selective and random provisions of the basic law. A thorough analysis of the entirety of constitutional and extra-constitutional regulations entitles us, in turn, to argue for the compromise (mixed) presentation of the principle, which would allow us to see in it a conjunction of rights granted and duties imposed on a judge. At the same time it should be noted that what proves significant for the proper working of the principle of judicial independence are not only real guarantees of its existence, but also that they be respected consistently in the government system of the democratic rule of law. It is also pointed out that sometimes the ethical and moral requirements on judges impose on them exaggerated personality traits that would de facto be difficult to state and assess, as so far no objective quantifiers have been worked out which would then be a basis that would enable, setting out clearly or with a high degree of probability that the judge is: (i) impartial, (ii) has a sensitive conscience, (iii) stands out for his or her honesty, (iv) can separate justice from injustice, (v) is responsible for his or her spoken and written words and, is, at the same time, (vi) aware of his or her own independence.

PL

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie wybranych problemów dotyczących zasady niezawisłości sędziowskiej. Nie podejmując się więc kompleksowego omówienia tego zagadnienia, w artykule skupiono się na określonych aspektach przywołanej zasady, by dowieść, że jej prawidłowe funkcjonowanie wymaga znacznie więcej niż tylko zadeklarowania w przepisach normatywnych, nawet o najwyższej randze. Z przeprowadzonych analiz wynika ponadto, że ocena charakteru prawnego zasady niezawisłości sędziowskiej nie powinna być dokonywana na podstawie wybiórczych przepisów konstytucji. Istotną rolę w tym zakresie odgrywają regulacje ustaw zwykłych, a także wypracowane reguły etyki zawodowej pracy sędziego. Należy również zaznaczyć, że całokształt regulacji konstytucyjnych oraz pozakonstytucyjnych przemawia za kompromisowym (mieszanym) ujęciem omawianej zasady, rozpatrywanej jako koniunkcja przyznanych uprawnień i nałożonych na sędziego obowiązków. Na podstawie dokonanych ustaleń można stwierdzić, że dla prawidłowego funkcjonowania zasady niezawisłości istotne okazują się nie tylko realne gwarancje jej istnienia, lecz także konsekwentne ich respektowanie w systemie rządów demokratycznego państwa prawnego. W podjętych rozważaniach zwrócono też uwagę, że niekiedy kierowane wobec sędziów wymagania etyczno-moralne narzucają im wygórowane wymagania odnośnie do cech osobowościowych, które trudno byłoby de facto stwierdzić i ocenić. Dotąd nie wypracowano bowiem obiektywnych kwantyfikatorów, na podstawie których można by następnie dokonać weryfikacji, ustalającej jednoznacznie bądź z dużym stopniem prawdopodobieństwa, że dany sędzia: odznacza się bezstronnością, ma wrażliwe sumienie, wyróżnia się uczciwością, potrafi oddzielić sprawiedliwość od niesprawiedliwości, jest odpowiedzialny za wygłaszane i napisane słowa, a jednocześnie świadomy własnej niezawisłości.

10

Granice deliktu dyscyplinarnego sędziego

63%

Laskowski M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 4 (56)

161-181

PL

Przedmiotem artykułu jest ukazanie węzłowych zagadnień związanych z odpowiedzialnością dyscyplinarną sędziów, wśród których autor poddaje analizie pojęcie deliktu dyscyplinarnego i odnoszących się do niego odpowiednio stosowanych instytucji prawa karnego materialnego, w tym zawinienia, stopnia społecznej szkodliwości, form stadialnych i zjawiskowych. W opracowaniu podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o zasadność wyodrębnienia pojęcia szkodliwości korporacyjnej w odniesieniu do zasad funkcjonowania środowiska zawodowego sędziów. Artykuł zawiera również rozważania dotyczące przesłanek odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów z uwzględnieniem swoistych odrębności przewidzianych przez ustawodawcę dla poszczególnych kategorii sądów, a także kierunków wykładni przesłanki oczywistego i rażącego naruszenia przepisów prawa oraz przesłanki uchybienia godności urzędu w odniesieniu do zakresu pojęcia niezawisłości sędziowskiej.

EN

The subject of the article is to show the key issues related to the disciplinary liability of judges, among which the author analyses the notion of disciplinary tort and the substantive criminal law institutions relating to it, including culpability, the degree of social harmfulness, and the stadial and phenomenal forms. The study attempts to answer the question about the legitimacy of separating the notion of corporate harmfulness in relation to the rules of functioning of the professional environment of judges. The article also contains considerations concerning the prerequisites of disciplinary liability of judges, taking into account the specificities provided by the legislator for each category of courts, as well as the directions of interpretation of the prerequisite of obvious and gross violation of the law and the prerequisite of a breach of dignity of the office in relation to the scope of the concept of judicial independence.

11

Przeciw jednostajności orzecznictwa

63%

Allerhand M.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2019

|

vol. 2

|

issue 2(4)

377-380

PL

Artykuł jest interwencyjnym głosem wybitnego prawnika na temat tendencji ujednolicania orzecznictwa w okresie II RP poprzez działalność SN. Opublikowany został w „Głosie Prawa” z 1929 r. w numerze 9-10. Nie był to pierwszy głos w tej sprawie. Już w pierwszym roku wydawania „Głosu Prawa” kwestię tę poruszył w ważnym i interesującym artykule pt. O Sąd Najwyższy redaktor Anzelm Lutwak (zob. „Głos Prawa” 1924, nr 9-10 i 11-12). Po opublikowaniu opinii prof. Allerhanda do „Głosu Prawa” napłynęło kilka polemik, w tym podnosząca kontrargumenty polemika adwokata warszawskiego Czesława Poznańskiego pt. O jednolitość judykatury („Głos Prawa” 1925, nr 13-16, s. 288-291). Była to po części polemika z tezami dr. Lutwaka, ale – jak tenże zaznaczył w nocie odredakcyjnej – „wnioski do których doszedłem i które jeszcze mam uzupełnić, są pod względem tła, założeń i kierunku myśli poniekąd odmienne od poglądów P. prof. Allerhanda”. Rzeczywiście, o ile Allerhand wyraźnie przeciwstawiał się ujednolicaniu „na siłę” orzecznictwa o tyle Lutwak doceniał wykształcanie się tzw. linii orzeczniczych. Prześledzenie całej dyskusji w tym względzie w prasie i czasopismach prawniczych okresu II RP wykracza poza granice krótkiej notatki, ale temat jest godny opracowania.

EN

The article is an intervention of an outstanding lawyer about the unification trends in the jurisprudence of the Second Polish Republic brought about by the judicial activity of the Supreme Court. It was published in “Głos Prawa” in 1929, issue 9-10 (pp. 196-198), but it was not the first intervention on this subject. Already in the first year of the publication of “Głos Prawa”, this issue was raised in an important and interesting article entitled “For the Supreme Court” by the editor Anzelm Lutwak (see “Głos Prawa” 1924, issues 9-10 and 11-12). After the publication of Professor Allerhand’s opinion, several polemics were submitted to the “Voice of the Law”, including one entitled “For the uniformity of jurisprudence” by Czesław Poznański, a Warsaw lawyer, who raised some counter-arguments (“Głos Prawa” 1925, issues 13-16, pp. 288-291). The polemic was partly concerned with the theses of Doctor Lutwak, but – as he noted in the editorial note – “the conclusions that I have reached and which I am yet to supplement are somewhat different in terms of background, assumptions and direction of thought from those of Professor Allerhand”. Indeed, while Allerhand clearly opposed the unification of the case law, Lutwak appreciated the so-called “today’s line of precedents”. This note has as it aim to signal the problem rather than to present the entire discussion on this issue in the press and legal magazines of the Second Polish Republic for it goes beyond its scope.

12

Resort sprawiedliwości ZSRR w świetle sprawozdania polskiej delegacji (1956)

63%

Stawarska-Rippel A.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2014

|

vol. 14/1

101-113

PL

W Archiwum Akt Nowych w Warszawie zachował się dokument będący sprawozdaniem polskiej delegacji Ministerstwa Sprawiedliwości z pobytu (1956) w ZSRR. Daje on możliwość przyjrzenia się pewnym aspektom funkcjonowania resortu sprawiedliwości ZSRR niejako od wewnątrz, zza kulis. Dokument jest też przyczynkiem do poszukiwania analogii albo odmienności w funkcjonowaniu resortu sprawiedliwości PRL, zwłaszcza w okresie stalinowskim, kiedy po politycznie przełomowym roku 1948 nastąpiło przyspieszenie upodabniania wszelkich rozwiązań do wzorów radzieckich.

EN

In the Central Archives of Modern Records in Warsaw a document is preserved which is a report produced by a Polish delegation from the Ministry of Justice regarding its recent visit to the USSR. It gives us an opportunity to look behind the scenes of the Ministry of Justice of the USSR and understand how it functioned. This document contributes to the search for analogies or differences in the functioning of the Ministry of Justice People’s Republic of Poland, in the Stalinist period, when the political breakthrough of 1948 accelerated the convergence of all solutions to the Soviet model

13

Niezawisłość sądu i jej gwarancje (z powodu projektu ustawy o ustroju sądów zwyczajnych)

63%

Waśkowski E.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2021

|

vol. t. 4

|

issue 1 (7)

249-260

EN

An important voice in the discussion on the judicial system in the Second Polish Republic. Professor Waśkowski referrs to discussions that were present in the legal press in 1924, pointing to significant shortcomings of the discussion. Based on a broad comparative and historical analysis, he points out that in the future regulation of the judiciary, independence of the judge should be guaranteed and the judiciary should be unambiguously cut off from the administration. At the same time, he emphasizes the need for fundamental guarantees of independence, and above all, irremovability and a decent remuneration.

PL

Ważny głos w dyskusji nad ustrojem sądownictwa w II RP. Profesor Waśkowski odniósł się do dyskusji, które przetoczyły się w prasie prawniczej w 1924 r., zwracając uwagę, na istotne braki w dyskusji. W opartym na szerokiej analizie porównawczej i histerycznej wskazał, że w przyszłej regulacji ustroju sądownictwa należy zagwarantować sędziemu niezawisłość i jednoznacznie odciąć władzę sądowniczą od administracji. Podkreślił przy tym potrzebę fundamentalnych gwarancji niezawisłości, a nade wszystko nieusuwalność i godne uposażenie.

14

Nieusuwalność sędziów i jej granice

63%

Waśkowski E.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2022

|

vol. 5

|

issue 2 (10)

400-407

EN

In an article dating from 1924, the prominent scholar attempts to determine the limits of the fundamental guarantee of judicial independence. The author prefaces the study with a quote from Abbatucci: “When irremovability ceases to protect the parties and protects the person of the judge alone, it loses its raison d’être”. Without seeking to undermine the essential purpose of irremovability-insofar as it safeguards judicial independence and impartiality-Waśkowski nevertheless discusses situations in which irremovability becomes an obstacle to the judiciary.

PL

W artykule z 1924 r. wybitny uczony próbuje określić granice fundamentalnej gwarancji niezawisłości sędziowskiej. Autor poprzedza analizę cytatem z Jeana Charlesa Abbatucciego (1816-1885): „Gdy nieusuwalność przestaje zabezpieczać strony a chroni wyłącznie osobę sędziego, traci rację bytu”. Nie próbując podważać zasadniczego celu nieusuwalności – w zakresie, w jakim chroni ona niezawisłość i bezstronność sędziów – Waśkowski omawia sytuacje, w których nieusuwalność staje się przeszkodą dla wymiaru sprawiedliwości.

15

Czy biskup diecezjalny może wpływać na decyzje swego sądu? Refleksje na kanwie wypowiedzi papieża Franciszka do Trybunału Roty Rzymskiej z 29 stycznia 2021 r.

54%

Majer P.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2021

|

vol. 31

|

issue 2

167-197

EN

This paper was inspired by the Pope Francis’ statement in which he encouraged a bishop who disagreed with the decision of his own diocesan tribunal to judge the case himself. The following issues are analyzed in the paper: 1) the judicial power of the diocesan bishop, 2) the Pope Francis’ call for the bishop to personally judge, and 3) the potestas vicaria of a judicial vicar (offcialis) and his independence from the bishop in judging. The concern of a diocesan bishop for the proper administration of justice, in accordance with the law and the Magisterium of the Church, cannot consist in intervening in specific cases, but it should be expressed in a bishop’s concern for the diocesan tribunal in the broadest sense of the term, especially in the filling of judicial offices with competent persons to whom a bishop should provide with conditions for the reliable exercise of judicial ministry.

PL

Inspiracją do napisania artykułu była wypowiedź papieża Franciszka, w której zachęcał biskupa, niezgadzającego się z decyzją własnego trybunału diecezjalnego, do samodzielnego osądzenia sprawy. Analizowane są następujące zagadnienia: władza sądownicza biskupa diecezjalnego, wezwanie papieża Franciszka do osobistego rozpoznawania spraw sądowych przez biskupa, potestas vicaria wikariusza sądowego (oficjała) i jego niezależność od biskupa w sądzeniu spraw. Troska biskupa diecezjalnego o poprawne sprawowanie sprawiedliwości, zgodnie z prawem i Magisterium Kościoła, nie może polegać na interweniowaniu w konkretnych sprawach, ale wyraża się w szeroko rozumianej trosce biskupa o sąd diecezjalny, przede wszystkim zaś w obsadzaniu urzędów sądowych kompetentnymi osobami, którym biskup winien zapewnić warunki do rzetelnego sprawowania posługi sądowniczej.

16

100 lat definiowania polskiego modelu „separacji” władzy sądowniczej

51%

Jabłoński M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 4 (62)

119-151

EN

The subject of the study is an analysis of over a hundred years of practice defining the role and political position of courts in Poland. The verification will be subject to compliance in the practice of exercising power not only with constitutional provisions (or indicating the reasons and consequences of their omission), but also with other regulations that accompany the creation and application of specific legal solutions in the context of guaranteeing the independence of the judiciary. At the same time, the assessment of the adopted solutions in terms of respect for the standards developed by international bodies for the protection of individual freedoms and rights and EU bodies was taken into account.

PL

Przedmiotem opracowania jest analiza ponad stu letniej praktyki definiowania roli i pozycji ustrojowej sądów w Polsce. Weryfikacji poddane zostanie poszanowanie w praktyce sprawowania władzy nie tylko postanowień konstytucyjnych (lub wskazanie przyczyn i konsekwencji ich pominięcia), ale i inne regulacje, które towarzyszą kreowaniu i stosowania konkretnych rozwiązań prawnych w kontekście zagwarantowania niezależności sądownictwa. Jednocześnie uwzględniona została ocena przyjmowanych rozwiązań pod kątem respektowania standardów wypracowanych przez międzynarodowe organy ochrony wolności i praw jednostki i organy UE.

17

Polski system odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów w świetle standardów prawa Unii Europejskiej

51%

Wróblewski M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2020

|

issue 4 (56)

183-200

PL

Opracowanie przedstawia aktualną problematykę odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, poczynając od wskazania historycznych już prób wprowadzenia nowych, ujednoliconych regulacji, mających w założeniu obejmować większość zawodów prawniczych, aż do uchwalenia przepisów statuujących Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego i tzw. ustawy dyscyplinującej sędziów. Autor przeprowadza pogłębioną analizę regulacji dyscyplinarnych pod kątem testu zgodności z normami prawa UE i koniecznością zapewnienia przez prawo krajowe efektywności unijnych rozwiązań prawnych.

EN

The study presents current issues of the disciplinary liability of judges, starting with an indication of historical attempts to introduce new, unified regulations intended to cover most of the legal professions, up to the enactment of the statutes of the Disciplinary Chamber of the Supreme Court and the so-called Disciplinary Law for judges. The author conducts an in-depth analysis of the disciplinary regulations in terms of testing compliance with EU law standards and the need to ensure the effectiveness of EU legal solutions.

18

The First Amendment to the President’s Ordinance of 6 Feb. 1928. The Statute on the Structure of Common Courts of Law as a Subject of the Sejm Debate in 1928. Selected Problems

51%

Malec D.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

The first all-Poland Statute on the Structure of the Common Courts of Law was initially being elaborated in the Second Republic’s Codification Commission but eventually it assumed a final form of Ordinance issued by the Republic’s President on 6 Feb. 1928. The Ordinance was equipped with the force of law. When compared with the provisions of the March Constitution of 1921, the regulations of the Ordinance diminished in particular the scope of the principle of irremovability of judges from their office. This gave rise to the dissatisfaction of the milieu of lawyers, and particularly the judges. The works on the amendment to the Ordinance were started prior to the Ordinance coming into force, and namely they started when there were filed with the Sejm the amendment projects drafted by the clubs of deputes, and specifically inter alia by the Parliamentary Association of Polish Socialists, by the National Club, by the Polish Peasant Party “Liberation” and the Party of Peasants. Also the Ministry of Justice emphasized the need for amending the Ordinance. In view of the fact that the calendar of Sejm debates did not foster the work of the Juristical Commission (the Sejm session being adjourned in June 1928), the National Club decided, in November 1928, to file the Bill on the postponing (by one year) the coming into force of the enactment of common courts of law structure. In the Sejm, the Bill was subjected to the debate during three sessions and eventually the lower house passed the law on the postponing (until 30 January 1930) the coming into force of the new provisions. However, this enactment failed to come under consideration of the Republic’s Senate. As a result, despite the alleged victory of the Sejm in its struggle with the executive power, the Ministry of Justice implemented its own image of the new organization of the administration of justice and, while exploiting the temporary suspension of the principle of irremovability of judges, got rid of those of them whose views did not comply with the political line promoted by the Sanation (Sanacja) Camp. Among those who were dismissed there was the First President of the Supreme Court W. Seyda and other Supreme Court judge A. Mogilnicki, known for his critical attitude toward the new provisions. The dismissal of W. Seyda caused a considerable critical reaction of the public and even induced the National Democratic Party members to try to pass the vote-of no confidence vis-à-vis Minister of Justice S. Car who was responsible for the introduction of the 6 Feb. 1928 Ordinance and for making staff changes in the judicature. In February 1929, the question of amendment was again subjected to the debate of the parliament which finally adopted, on 4 March 1929, the Statute that liberalized a series of contested principles. Yet despite this, the hopes for further changes in the system of administration of justice were shattered by next alterations that were introduced, and particularly those of August 1932, which laid out the tendency to further interfering by the Ministry with the independence of judiciary. It was, inter alia, W. Makowski who, during the December debate on the administration of justice, expressed his criticism to the principle of the separation of powers and the concept of preserving balance between them. These last ideas were reflected in the ever more energetic works that tended toward the drafting of a new Constitution. When the latter was in fact adopted, it rejected the principle of separation and the balancing of powers.

PL

Pierwsze w II Rzeczypospolitej ogólnopolskie prawo o ustroju sądów powszechnych, choć było przedmiotem prac prowadzonych w Komisji Kodyfikacyjnej II Rzeczypospolitej, to przybrało ostateczną postać rozporządzenia Prezydenta RP z mocą ustawy z dnia 6 lutego 1928 r. Jego treść, a w szczególności zmniejszenie w porównaniu z Konstytucją marcową z 1921 r. zakresu nieusuwalności sędziowskiej, od razu wzbudziła niezadowolenie środowiska prawników, w tym zwłaszcza sędziów. Prace nad nowelizacją rozporządzenia rozpoczęły się jeszcze przed jego wejściem w życie, gdy do Sejmu II kadencji trafiły projekty klubów poselskich, miedzy innymi Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów, Klubu Narodowego, PSL „Wyzwolenie” i Stronnictwa Chłopskiego. Na potrzebę korekty przepisów zwracało uwagę także Ministerstwo Sprawiedliwości. Wobec niesprzyjającego dla sejmowej Komisji Prawniczej kalendarza obrad (przerwanie sesji sejmowej w czerwcu 1928 r.) w listopadzie 1928 r. zdecydowano o zgłoszeniu (Klub Narodowy) projektu ustawy o odroczeniu o jeden rok wejścia w życie prawa o ustroju sądów powszechnych. Debacie nad tym projektem Sejm poświęcił trzy posiedzenia, by ostatecznie 18 grudnia 1928 r. uchwalić ustawę odraczającą wejście w życie nowych przepisów do 1 stycznia 1930 r. Ustawą nie zdążył jednak zająć się Senat RP. W rezultacie, mimo pozornego zwycięstwa Sejmu w toczonej w parlamencie II kadencji walki z władzą wykonawczą, Ministerstwo Sprawiedliwości zrealizowało swoją wizję nowej organizacji wymiaru sprawiedliwości i pozbyło się, korzystając z czasowego zawieszenia zasady nieusuwalności sędziów, osób nieodpowiadających linii politycznej obozu sanacyjnego, w tym między innymi sędziów Sądu Najwyższego (wśród nich I Prezesa SN W. Seydy i krytyka nowych przepisów A. Mogilnickiego). Dymisja W. Seydy wywołała duży rezonas, a nawet skłoniła ugrupowania endeckie do podjęcia próby przeforsowania votum nieufności dla odpowiedzialnego za wprowadzenie rozporządzenia z dnia 6 lutego 1928 r. i zmiany kadrowe w sądownictwie, dotyczące zwłaszcza zwolenników endecji, ministra sprawiedliwości S. Cara. Choć w lutym 1929 r. sprawa nowelizacji wróciła pod obrady parlamentu, który ostatecznie uchwalił 4 marca 1929 r. ustawę liberalizującą wiele zasad, to nadzieje na dalszą zmianę systemu wymiaru sprawiedliwości przekreśliły kolejne zmiany, w tym zwłaszcza przeprowadzona w sierpniu 1932 r., wytyczająca między innymi kierunek dalszego ingerowania w zasadę niezawisłości sędziowskiej. Krytyka podziału i równowagi władz, wyrażona podczas grudniowej debaty nad systemem wymiaru sprawiedliwości między innymi przez W. Makowskiego, znajdowała swoje odzwierciedlenie w coraz bardziej aktywnych pracach nad nową konstytucją, ostatecznie zasadę tę odrzucającą.

19

Sąd Apelacyjny w Białymstoku w latach 1949-1950

51%

Niewiński K.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2020

|

vol. 19

|

issue 2

405-421

EN

The publication deals with a short episode of the Court of Appeal in Bialystok between 1949-1950. It is part of the author's research work on the problem of reconstruction and transformation of the common judiciary during the period of building the socialist system in Poland in the first decade after World War II. Moreover, the aim of the publication is to answer an important, immediately emerging question; why the Court of Appeal in Bialystok was established at all? This was closely related to the fundamental changes that were taking place in the common judiciary in the years 1944-1954, which led to the politicization of the justice system. However, the reforms were not limited to the systemic adaptation of the judiciary to the needs of the authorities. The changes went much further, towards carrying out staff purges and eliminating from the judiciary pre-war judges who did not want to submit to political pressure and ideological indoctrination. The establishment of the Court of Appeal in Bialystok was part of the planned reorganization of the common court system, which was supposed to simplify the staff exchange process. That is why the publication also widely concerns the general changes that took place in the judiciary during this period. This approach helps to show intentions of the authorities and true reasons of establishing the Court of Appeal in Bialystok. These are presented in the decisions taken at the meetings of the Collegium of the Ministry of Justice and fragments of the reports of the Judicial Supervision Department, as quoted in the publication.

PL

Publikacja traktuje o krótkim epizodzie istnienia Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w latach 1949-1950. Stanowi element prac badawczych autora nad problemem odbudowy i transformacji sądownictwa powszechnego w okresie kształtowania się w Polsce ustroju socjalistycznego w pierwszej dekadzie po II wojnie światowej. Jest kolejną publikacją dotyczącą dziejów sądownictwa białostockiego. Ma ona przypomnieć o mało znanym fakcie powołania Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w 1949 r. i przybliżyć jego krótką, gdyż zaledwie półtoraroczną działalność. Ponadto celem publikacji jest udzielenie odpowiedzi na istotne, nasuwające się od razu pytanie, dlaczego w ogóle doszło do powołania Sądu Apelacyjnego w Białymstoku? Miało to ścisły związek z gruntownymi przemianami, jakie dokonywały się w sądownictwie powszechnym w latach 1944-1954, które zmierzały do upolitycznienia wymiaru sprawiedliwości. Reformy nie ograniczały się jednak wyłącznie do ustrojowego dostosowywania sądownictwa do potrzeb władz. Przemiany szły o wiele dalej, w kierunku przeprowadzenia czystek kadrowych i wyeliminowania z sądownictwa sędziów przedwojennych, którzy nie chcieli poddać się politycznym naciskom i ideologicznej indoktrynacji. Powołanie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku było częścią planowanej reorganizacji sądownictwa powszechnego, która miała jednocześnie ułatwić przeprowadzenie procesu wymiany kadrowej. Dlatego w publikacji szeroko podejmowane są także kwestie ogólnych przemian, jakie zachodziły w tym okresie w sądownictwie. Podejście takie pozwala unaocznić intencje władz i faktyczne przyczyny powołania Sądu Apelacyjnego w Białymstoku. Te zaś dosadnie zaprezentowane zostały w cytowanych w publikacji decyzjach podejmowanych na posiedzeniach Kolegium Ministerstwa Sprawiedliwości i fragmentach raportów Departamentu Nadzoru Sądowego.

20

The “Rule of Law” and the “Rechtsstaat”: A Historical and Theoretical Approach from a German Perspective

51%

Mecke C.-E.

Studia Iuridica

|

2019

|

vol. 79

29-47

EN

The Rule of Law, understood in its most general and original meaning as an absence of arbitrariness in state power, is not merely one legal principle amongst many, but has been the core of law itself in political philosophy since classical Antiquity. Although the Rule of Law has been given substance to in various different ways since the modern era, the Member States of the European Union (EU) have contractually agreed in Article 2 first sentence of the Treaty on European Union (TEU) on a Rule of Law that is an expression of the community of values within the EU. This is now not just politically but legally binding for all EU Member States, regardless of changing political majorities or national legislative acts within the Member States. However, with the recent initiation of proceedings against Poland and Hungary, to investigate the potential “risk of serious breach” of EU values according to Article 7 para. 1 of the TEU, it has become very clear that there is no longer political consensus amongst the governments of the EU Member States with regard to how the principle of the Rule of Law should be given substance to in practice. It will thus be the task of jurisprudence, not of politics, to ascertain how far-reaching the legal obligation with regard to the “value” of the “Rule of Law” on the basis of Article 2 of the TEU is and where – beyond the scope of European Law – the political prerogative for Member States to act in accordance with their own national circumstances begins.

Refine search results

Formalne prawo odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów sądów powszechnych

Oblicza i aporie rozliczalności władzy sędziowskiej

Did Totalitarian Experience Shape Democratic Norms? Struggle for the Independence of the Polish Judiciary and its Results: Conclusions from Talks with Professor Adam Strzembosz

Sądownictwo dyscyplinarne w kontekście ograniczeń konstytucyjnych

Judges’ disciplinary liability for apparent and flagrant contempt of provisions of law versus principle of judicial independence

Interpretation of the Right to an Effective Remedy in Freedom of Expression Cases in the Light of the Rule of Law Principle

Odbudowa sądownictwa powszechnego w świetle protokołu z konferencji odbytej 14 września 1944 r. w Białymstoku z udziałem delegacji Resortu Sprawiedliwości PKWN

“Frozen” Valorization of Judges’ Salaries in Poland in the Light of Europe Union Legal Standards

Wybrane problemy konstytucyjnej zasady niezawisłości sędziowskiej

Granice deliktu dyscyplinarnego sędziego

Przeciw jednostajności orzecznictwa

Resort sprawiedliwości ZSRR w świetle sprawozdania polskiej delegacji (1956)

Niezawisłość sądu i jej gwarancje (z powodu projektu ustawy o ustroju sądów zwyczajnych)

Nieusuwalność sędziów i jej granice

Czy biskup diecezjalny może wpływać na decyzje swego sądu? Refleksje na kanwie wypowiedzi papieża Franciszka do Trybunału Roty Rzymskiej z 29 stycznia 2021 r.

100 lat definiowania polskiego modelu „separacji” władzy sądowniczej

Polski system odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów w świetle standardów prawa Unii Europejskiej

The First Amendment to the President’s Ordinance of 6 Feb. 1928. The Statute on the Structure of Common Courts of Law as a Subject of the Sejm Debate in 1928. Selected Problems

Sąd Apelacyjny w Białymstoku w latach 1949-1950

The “Rule of Law” and the “Rechtsstaat”: A Historical and Theoretical Approach from a German Perspective