Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  nowa duchowość
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W niniejszym artykule określimy najogólniej, czym jest nowa duchowość, wskazemy na jej cechy charakterystyczne oraz sformułujemy jej definicję. Nowa duchowość kształtująca się poza instytucjami kościelnymi jest jakąś sygnaturą czasów współczesnych. Rozwój tych nowych form życia duchowego sprawia, że wielu socjologów stawia pytanie, czy nie należy już mówić o nowej subdyscyplinie socjologicznej, mianowicie, o socjologii duchowości. Analizuje ona nowe formy duchowości w kontekście przemian społeczeństw współczesnych, których są one do pewnego stopnia naturalną konsekwencją. Część socjologów uznaje nowe formy duchowości za przejaw powrotu sacrum, inni skłonni są je traktować jako symptom sekularyzacji i dekadencji religii. Jeszcze inni są skłonni uznawać tzw. alternatywną duchowość za ważny megatrend religijny, jako "powrót religii".
EN
Current interest in religion, religiosity and spirituality may be viewed as belonging to a post-secular turn, representatives of which are related to critical, social and philosophical, leftist theory. Literary studies of the Bible, traditional religious iconography and contemporary art have become sources of extra-ecclesiastical, feminist and queer theology. Post-humanist thought is an equally significant theoretical context or the so-called ‘new spirituality’ in Polish contemporary art as post-secularism. In her essential study, Bio-transfigurations. Art and Aesthetics of Posthumanism, Monika Bakke argues that it is impossible to speak today about a single posthumanism, however, for Rosi Braidotty, the leading spokesperson for posthumanism, post-secularism seems to be a notable point of reference. It is also note-worthy that numerous tenets of Braidotti’s posthumanism seem to correspond with extant conceptualisations of posthumanism in academic discourse: the struggle for emancipation of subjects (new spirituality speaks of transgression and transcending individual limitations); immanentism (sacrum accessible in earthly life); deconstruction of oppositions and a tendency towards holism, or even monism (in posthumanism, Spinoza-inspired new/vitalist materialism of Braidotti); emphasis on the affective dimension of cognitive processes (including, in social sciences); importance of experience; and connecting a critical with an affirmative approach. The work by Ola Kozioł, Honorata Martin and Magdalena Starska provides examples of individualised spirituality, focused on everyday life, with an interest in interpersonal and inter-species relationships. The political in these artforms is expressed in an examination of risks and direct formulation of postulates for social change (Kozioł), but its primary expression is a commitment to everyday life, opening an individual to a search for meanings beyond themselves, in group activities, in a dialogue with others, with nature and in inter-species relationships (Kozioł, Starska, Martin). A postuhmanist perspective points at new forms of spirituality, manifested in a very different realm than the religion of the future, proclaimed by the pioneer of sociology, Emil Durkheim, or ‘the cult of the individual’. It presupposes a communality and a relational construction of meanings; it has feminist aspects and sometimes reiterates counter-cultural postulates, resembling those put forward by the 1960s counter-culture.
EN
The aim of the article is to present a pilot study related to the construction of the Religiousness Scale. Cronbach’s tool alpha was α = 0.93, N = 165, and the study was carried out on persons studying at the University of Gdańsk and among adult residents of the Tri-City agglomeration. The article presents the relation between the measured scale of religiosity and the selected aspects that are part of the so-called “new spirituality”. The presented study also confirms the results obtained in other studies of this type, that about 40% of Poles are people who call themselves a believer – a practitioner. In addition, it turns out that even people whose religiosity is an institutional type religion does not interfere with faith in astrology or bad luck associated with the 13th on Friday.
PL
Głównym celem artykułu jest zaprezentowanie skali mierzącej religijność (skali religijności). Wcześniej jednak konieczne jest przedstawienie w kilku słowach teoretycznych założeń koncepcji wspomnianej skali. Ważne jest zatem dokonanie rozróżnienia pomiędzy wiarą traktowaną jako zjawisko społeczno-kulturowe a wiarą ujmowaną jako fakt religijny. Ponadto należy pamiętać podczas analizowania kwestii związanych z wiarą, że przedmiotem badań nie jest jej treść, lecz całość zachowań, postaw, wartości będących jej wynikiem. Wiara jest w tym konteście traktowana jako system przekonań o określonej treści. Należy zaznaczyć, iż treści te nie są przedmiotem niniejszej analizy (w tym artykule).
PL
W artykule został podjęty problem funkcjonowania religii we współczesnych społeczeństwach. Jego celem jest zaprezentowanie pojęcia nowej duchowości oraz jej empirycznego odzwierciedlenia w społeczeństwie polskim. Jako nowatorski wyraz interpretacji rzeczywistości społecznej jest odpowiedzią na dystansowanie się współczesnego człowieka wobec tradycyjnie instytucjonalnych form życia zbiorowego. Nowa duchowość jako zjawisko społeczne coraz bardziej wnika we współczesną kulturę, a w wyniku swojej obecności w przestrzeni społecznej, systematycznie poszerza swoje oddziaływanie na jednostki i staje się trwałym elementem funkcjonowania społeczeństw. W perspektywie chybotliwej rzeczywistości współczesnego świata wnika do wielu obszarów życia zbiorowego i skutecznie wpływa na postawy dzisiejszego człowieka.
EN
The article addresses the problem of the functioning of religion in modern societies. Its purpose is to present the concept of new spirituality and its empirical reflection in the Polish society. As an innovative expression of the interpretation of social reality, it is a response to the growing distancing between the modern man and the traditional institutional forms of collective life. New spirituality as a social phenomenon increasingly permeates modern culture, and as a result of its presence in the social space, systematically extends its influence onto individuals and becomes a permanent element of the functioning of societies. In the perspective of the precarious reality of the modern world, it infiltrates many areas of collective life and effectively affects the attitudes of the contemporary man.
EN
Many sociologists pose the question whether we should be talking about a new sociological sub-discipline, namely, the sociology of spirituality, which analyses new forms of spirituality in the context of the transformation of modern societies. Some sociologists consider new forms of spirituality as a sign of the return of the sacred, or a new kind of religiosity. Others tend to see them as a symptom of the secularization and decadence of religion. Still others are inclined to regard the so-called alternative spirituality as an important sociocultural megatrend heralding the “return of religion”. In reference to these discussions, the author poses a question about the relationship between religiosity and spirituality, and analyses the phenomena of the so-called new spirituality in the contemporary world. He further tries to define the new spirituality as a phenomenon independent of religion. The new spirituality is formed outside of the institutional dimensions of religion, sometimes in opposition to it, in the context of post-modernity.
PL
Wielu socjologów stawia pytanie, czy nie należy już mówić o nowej subdyscyplinie socjologicznej, mianowicie o socjologii duchowości, która analizuje nowe formy duchowości w kontekście przemian społeczeństw współczesnych. Część socjologów uznaje nowe formy duchowości za przejaw powrotu sacrum czy odmiany nowej religijności. Inni skłonni są je traktować jako symptom sekularyzacji i dekadencji religii. Jeszcze inni są skłonni uznawać tzw. alternatywną duchowość za ważny megatrend społeczno-kulturowy, zwiastujący „powrót religii”. W nawiązaniu do tych dyskusji autor stawia pytanie o relacje między religijnością i duchowością, analizuje zjawiska tzw. nowej duchowości we współczesnym świecie i w końcu próbuje zdefiniować nową duchowość jako fenomen niezależny od religii. Nowa duchowość kształtuje się poza instytucjonalnymi wymiarami religii, niekiedy w opozycji do niej, w kontekście ponowoczesności.
EN
The article presents the results of survey research conducted in recent years on the religiousness of Poles, with particular emphasis on young people, as this social group is currently attracting the attention of both media and scientific discourses, as well as within the Church, due to the very noticeable process of abandoning religious practices and declarations of faith. The data is then placed in the context of contemporary socio-cultural changes, characterized by the individualization of life, distance from collective identifications, and the dynamic process of secularization. The picture outlined with the help of quantitative data is complemented by examples of autobiographical narratives of young people relating to the issue of contemporary experiencing of one’s faith, and especially spirituality. The final part of the article comments on the sources of current changes in religiosity and outlines potential possible scenarios for their development.
PL
W artykule przedstawiono wyniki przeprowadzanych w ostatnich latach badań sondażowych nad religijnością Polaków w obrębie Kościoła katolickiego, ze szczególnym uwzględnieniem ludzi młodych, gdyż obecnie ta grupa społeczna ogniskuje uwagę zarówno dyskursów medialnych, naukowych, jak i wewnątrz Kościoła, ze względu na bardzo zauważalny proces porzucania deklaracji wiary oraz praktyk religijnych. Dane te zostały następnie umieszczone w kontekście współczesnych zmian społeczno-kulturowych, których cechami są indywidualizacja życia, odejście od kolektywnych identyfikacji oraz dynamiczny proces sekularyzacji. Zarysowany za pomocą danych ilościowych obraz uzupełniony został przykładami narracji autobiograficznych młodych osób odnoszących się do kwestii współczesnego przeżywania własnej wiary, a zwłaszcza duchowości. Końcowa część artykułu zawiera komentarz dotyczący źródeł aktualnych zmian religijności oraz zarysowuje możliwe scenariusze ich rozwoju.
PL
Artykuł pisany jest z punktu widzenia filozofii religii rozwijanej przez Lubelską Szkołę Filozoficzną. W tekście wyróżniam i charakteryzuję trzy dominujące we współczesnej kulturze formy duchowości. Prezentuję też argumenty za tezą o zasadniczej odmienności nowej duchowości i tradycyjnej religii (czyli – w naszej kulturze – chrześcijaństwa). Najważniejszą przyczyną różnic miedzy nimi jest fakt, że podstawę religii stanowi otwarcie człowieka na Boga, a jej praktykowanie jest sposobem wyrażania wiary. Natomiast nowa duchowość proponuje współczesnemu człowiekowi indywidualne poszukiwania, których celem ma być odkrywanie technik pozwalających na doświadczanie przeżyć uprzyjemniających i wzbogacających jego duchowe życie. Tak zasadnicza odmienność powoduje, że żadna z form rozwijanej współcześnie nowej duchowości nie jest w stanie stać się realną alternatywą dla chrześcijaństwa.
EN
The article is written from the point of view of realistic (classical) philosophy as proposed and developed in the Lublin Philosophical School. First, I distinguish three forms of spirituality we can see in contemporary culture of Europe. Next I present the crucial differences between the new spirituality and traditional religion (that is – in our culture – Christianity). The most important source of the differences between Christianity and new spirituality is the fact that Christianity is a complex of internal and external actions by which a man worships God, whereas new spirituality does not refer to any transcendent reality, and is not a way of expressing a man’s faith, but only provides experiences brightening up the human life. This is the reason why no form of new spirituality can replace the Christian religion.
Zeszyty Naukowe KUL
|
2016
|
vol. 59
|
issue 4
71-88
EN
What is suggested in the article is an analysis of the spirituality of people practicing the minimalist lifestyle. The author treats this type of spirituality as a case of new spirituality. The anti-consumerist nature of minimalism is emphasized in the conducted analyses. At the same time, an attempt is made to specify the conditions for thinking about the possibility of anti-consumerist (new) spirituality exemplified by minimalist spirituality. Special attention is drawn to the issue of similarities between minimalism or minimalist spirituality and Zen Buddhism.
PL
W artykule przeprowadzono analizę duchowości osób praktykujących minimalistyczny styl życia. Autor traktuje ten typ duchowości jako przykład nowej duchowości. Podkreśla antykonsumpcjonistyczny charakter minimalizmu, a jednocześnie stara się określić warunki myślenia o możliwości istnienia antykonsumpcjonistycznej duchowości (nowej duchowości) na przykładzie minimalistycznej duchowości. Skupia się na kwestii podobieństw pomiędzy minimalizmem i duchowością minimalistyczną a buddyzmem zen.
PL
W latach 70. XX wieku na Zachodzie pojawił się i zyskał popularność parareligijny ruch New Age. Od tego czasu w kulturze Europy obserwujemy proces, który można opisać jako przechodzenie „od tradycyjnej religii do nowej duchowości”. W artykule, odwołując się do filozofii religii rozwijanej przez Lubelską Szkołę Filozoficzną, autor dokładniej pokazuje zasadniczą odmienność nowej duchowości i tradycyjnej religii (czyli – w naszej kulturze – chrześcijaństwa). Odmienność ta wynika z faktu, że podstawę religii stanowi otwarcie człowieka na Boga, a jej praktykowanie jest sposobem wyrażania wiary. Natomiast istotą nowej duchowości okazują się indywidualne poszukiwania człowieka, których celem ma być odkrywanie technik pozwalających na doświadczanie przeżyć uprzyjemniających i wzbogacających jego duchowe życie. Tak zasadnicza odmienność powoduje, że żadna z form rozwijanej współcześnie nowej duchowości nie jest w stanie stać się realną alternatywą dla chrześcijaństwa.
EN
With the rise of the New Age Movement in the culture of Europe in the 1970’s, the process that may be summarised as a movement “from old religion to new spirituality” began. In the text, Author defines more precisely (on the ground of realistic philosophy cultivated in the Lublin Philosophical School) what spirituality and religion are. The distinction “religion – spirituality” is a basis of my considerations. Religion is a complex of internal and external actions by which a man worships God whereas new spirituality does not refer to any transcendent reality, and is not a way of expressing a man’s faith, but only provide experiences brightening up the human life. This is a main argument for the thesis that attempts to replace traditional religion with new spirituality, undertaken in our culture in the last few decades, are bound to fail.
Viae Educationis
|
2023
|
vol. 2
|
issue 4
16-28
PL
Termin „nowa duchowość” od pewnego czasu staje się modny. Pojawia się coraz częściej w naukach społecznych, a także w życiu codziennym. Staje się jednym z najciekawszych i najszerzej dyskutowanych problemów współczesnej humanistyki. Wielu współczesnych ludzi w wysoko rozwiniętych krajach świata nie używa rzeczownika „religia” ani przymiotnika „religijny”, lecz odwołuje się do terminów „duchowy” lub „duchowość”, uznając je za bardziej adekwatne do opisu ich światopoglądu. Nie ma jednej formy duchowości, ale jest ich wiele, wciąż nowych. W artykule autor przedstawia definicje nowej duchowości, omawia jej różne cechy, a na koniec przytacza następującą definicję nowej duchowości: „Nowa duchowość jest jednym z megatrendów początku XXI wieku. Jest to doświadczenie sacrum, czasami bezimienne, rozumiane jako coś osobistego, intymnego i odnoszącego się do wewnętrznej mocy człowieka. Nowa duchowość podkreśla rolę doświadczenia i ćwiczeń duchowych, postrzega ludzkie ciało jako pojemnik wypełniony wewnętrznym, duchowym sensem i jako manifestację twórczej mocy Ducha, szanuje naturę, promuje zdrowe odżywianie, przywiązuje dużą wagę do więzi międzyludzkich opartych na wierności i miłości, odwołuje się do wartości moralnych, które uważa za obowiązujące, jest wrażliwa na sztukę i podkreśla równość płci. Jest holistyczna, demokratyczna, łatwo dostępna i niehierarchiczna. Stoi w opozycji do zinstytucjonalizowanej religii, co oznacza, że jest poza Kościołem”.
EN
The term “new spirituality” has been becoming trendy for some time now. It is appearing more and more in the social sciences, as well as in everyday life. It appears increasingly in the social sciences, as well as in everyday life. It becomes one of the most interesting and widely discussed problems in the modern humanities. Many modern people, in the highly developed countries of the world, do not use the noun „religion” or the adjective „religious”, but refer to the terms „spiritual” or „spirituality”, considering them more appropriate to describe their worldview. There is no single form of spirituality, but there are many, ever new ones. In the article, the author presents definitions of the new spirituality, discusses its various characteristics and finally quotes the following definition of the new spirituality: “New spirituality is one of the megatrends of the beginning of the 21st century. It is an experience of the sacred, sometimes nameless, understood as something personal, intimate, and relating to the inner power of the human being. New spirituality emphasizes the role of experience and spiritual exercises, sees the human body as a container filled with inner, spiritual sense and as a manifestation of the creative power of the Spirit, respects nature, promotes healthy eating, attaches great importance to human bonding based on fidelity and love, refers to moral values it considers applicable, is sensitive to art, and emphasizes gender equality. It is holistic, democratic, easily accessible, and non–hierarchical. It stands in opposition to institutionalized religion, which means that it is beyond the Church”.
Horyzonty Wychowania
|
2022
|
vol. 21
|
issue 58
113-123
EN
RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is to define the “economic horizons” of spirituality, which means looking for an answer to the question of how much of the incentives to “make progress in your spirituality” known from the Middle Ages gain relevance in the context of the economic challenges of the contemporary world. THE RESEARCH PROBLEMS AND METHODS: The research problem breaks down the indicating connections between economic activity and various forms of spiritual life. The article is theoretical, therefore the method of analysis is the discussion of concepts and positions, with particular emphasis on the classics of sociological theory. The main analytical category is the concept of spirituality. THE PROCESSES OF ARGUMENTATION: The article is theoretical and consists of several parts. The first stage presents the economy as a participatory process that requires real involvement of social actors. In the second stage it is proved that this involvement may be conditioned in a non-material, including religious and, consequently, spiritual way. The last stage involves the categories of new spirituality in the subject matter. RESEARCH RESULTS: The result of the analysis is to show the relationship between spirituality and entrepreneurship and other forms of economic activity. The potential of a new spirituality and the risks associated with it are discovered. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONS: As a result, the new spirituality can be seen as an opportunity for the modern economy. However, its proper modeling requires appropriate formation and pedagogy.
PL
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest określenie „gospodarczych horyzontów” duchowości, co oznacza poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, na ile znane jeszcze ze średniowiecza zachęty do „robienia postępów w swojej duchowości” zyskują na aktualności w kontekście wyzwań gospodarczych współczesnego świata. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy sprowadza się do wskazania wzajemnych powiązań pomiędzy aktywnością ekonomiczną a różnymi formami życia duchowego. Artykuł ma charakter teoretyczny, przez to też metodą analizy jest dyskusja koncepcji i stanowisk, ze szczególnym uwzględnieniem klasyki teorii socjologicznej. Naczelną kategorią analityczną jest pojęcie duchowości.  PROCES WYWODU: Artykuł ma charakter teoretyczny i składa się z kilku powiązanych ze sobą części. W etapie pierwszym gospodarka zostaje przedstawiona jako proces współuczestnictwa, wymagający rzeczywistego zaangażowania aktorów społecznych. W etapie drugim dowiedzione zostaje, że zaangażowanie to warunkowane może być w sposób pozamaterialny, w tym religijny, a w konsekwencji też duchowy. Etap ostatni angażuje do podjętej tematyki kategorie nowej duchowości. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Efektem analizy jest wykazanie związku między duchowością a przedsiębiorczością i innymi formami aktywności ekonomicznej. Odkryty zostaje potencjał nowej duchowości i zagrożenia z nią związane.  WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W rezultacie nowa duchowość daje się poznać jako szansa dla współczesnej gospodarki. Jej właściwe wymodelowanie wymaga jednak odpowiedniej formacji i pedagogiki.
RU
Новая духовность – явление современной культуры, обладающее необычайной способностью адаптироваться к различным сферам общественной жизни. Цель этой статьи – выявить и исследовать дискурс новой духовности в нарративах ведущих пропагандистов искусства естественной верховой езды. Возникновение дискурса новой духовности в такой, казалось бы, далекой области, как верховая езда, может быть проявлением более широких культурных изменений, заключающихся в распространении характерного языка или видения мира на другие сферы культуры. На основании проведенного анализа показано, что нарративы пропагандистов искусства естественной верховой езды представляют собой дискурс новой духовности и его характерные мотивы: целостное мышление, отрицание дихотомии тела и разума, интуиционизм, отношение к природе как к ценности, понимание энергии в соответствии с концепциями китайской и японской философии, использование альтернативной медицины или обращение внимания на ценности, традиционно воспринимаемые как «женские» (отрицание насилия и доминирования, предпочтение сотрудничества).нирования, предпочтение сотрудничества).
EN
New spirituality is a phenomenon in contemporary culture that has the extraordinary ability of adapting to various spheres of social life. The aim of this paper is to identify and examine the presence of the discourse of new spirituality in narratives by the leading propagators of natural horsemanship. The appearance of this discourse in a sphere apparently as distant from spirituality as horse-riding can be regarded as an indicator of broader cultural changes, which consist in the spreading of a characteristic language and a vision of the world over an increasing number of cultural spheres. Agata Rejowska’s analysis shows the presence of the following distinctive new spirituality motifs in the narratives of the propagators of natural horsemanship: holistic thinking; the rejection of the mind-body dichotomy; intuitionism; appreciation of nature; an understanding of “energy” reminiscent of Far Eastern views; the use of alternative medicine, and the recognition of values traditionally perceived as “feminine” (e.g., giving preference to cooperation instead of violence and domination).and domination).
PL
Nowa duchowość to zjawisko kultury współczesnej, które wykazuje niezwykłą zdolność adaptowania się do różnych dziedzin życia społecznego. Artykuł stanowi próbę wykazania obecności dyskursu nowej duchowości w narracjach czołowych propagatorów jeździectwa naturalnego. Pojawienie się dyskursu nowej duchowości w tak zdawałoby się odległej dziedzinie, jaką jest jazda konna może być przejawem szerszych zmian kulturowych, polegających na rozprzestrzenianiu się charakterystycznego języka czy wizji świata na kolejne obszary kultury. Jak wykazała przeprowadzona analiza, w narracjach propagatorów jeździectwa naturalnego jest obecny dyskurs nowej duchowości i charakterystyczne dla niego motywy, takie jak: myślenie holistyczne, odrzucenie dychotomii ciało–umysł, intuicjonizm, dowartościowanie natury, pojmowanie energii zbieżne z dalekowschodnimi koncepcjami, stosowanie alternatywnej medycyny czy zwrócenie uwagi na wartości tradycyjnie postrzegane jako „kobiece” (odrzucenie przemocy i dominacji, preferowanie współpracy).
EN
Postmodern society challenges include constant changes, liquidity and new forms of spirituality, which doesn’t vanish – as secularization thesis implied – but is transforming. Current state of religion and religiousness studies doesn’t cover the entire research area, especially the non-institutional aspect (spirituality outside the dogmatic “church” beliefs). Within the project, a quantitative pilot study involving 183 students was conducted. Responders shared their “esoteric knowledge”, beliefs and opinions, practices and their reasons, theories about life after death as well as definitions of God. The study is not of representative value, however it intends to start a discussion and propose some ways and directions regarding future empiric exploration over new spirituality.
PL
W ponowoczesnym społeczeństwie wszystko się zmienia, wszystko jest płynne, nawet duchowość. Nie zanika ona – jak głosiły tezy sekularyzacyjne – lecz się przeobraża. Obecny stan badań nad religią i religijnością nie obejmuje przeważnie całego obszaru badawczego, szczególnie pozainstytucjonalnego aspektu (duchowość poza sformalizowanymi wierzeniami „kościelnymi”). W ramach projektu badawczego wykonane zostało ilościowe badanie pilotażowe obejmujące 183 studentów. Respondenci podzieli się swoją „wiedzą ezoteryczną”, przekonaniami i wierzeniami, praktykami i ich powodami, teoriami o życiu po śmierci i definicjami Boga. Badanie to nie ma charakteru reprezentatywnego, lecz ma na celu wzbudzić dyskusję i zaproponować możliwe kierunki i sposoby dalszej eksploracji empirycznej nowej duchowości.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.