Search results

1

Okazjonalizmy Wasilija Szukszyna w przekładzie na język polski

100%

Tołkaczewski F.

Acta Polono-Ruthenica

|

2017

|

issue 22/2

135-146

EN

The article is concerned with Shukshin’s occasionalisms and their Polish equivalents extracted from translations done by I. Bajkowska, Z. Gadzinianka, T.G. Lipszyc, E. Niepokólczycka, I. Piotrowska, B. Reszko, and A. Tyszkowska. The study material consists of 43 equivalents and is presented in three separate groups referring to structural-and-semantic, semantic as well as affixational occasionalisms. The author claims that the most common translation equivalents are either neutral or colloquial units belonging to the lowest register, for they are the most frequently used regardless of the type of occasionalisms.

2

Originality of Shukshin in English (the Question of Occasionalism Translation)

86%

Tołkaczewski F.

Slavia Orientalis

|

2019

|

vol. LXVIII

|

issue 2

3

ИНДИВИДУАЛЬНО-АВТОРСКАЯ ЛЕКСИКА В ПРОИЗВЕДЕНИЯХ ВАСИЛИЯ ШУКШИНА

86%

Marszałek M., Tołkaczewski F.

Slavia Orientalis

|

2018

|

vol. LXVII

|

issue 1

4

Vliv pandemie koronaviru na změny ve slovní zásobě tuniské francouzštiny

72%

Kadlec J.

Časopis pro moderní filologii (Journal for Modern Philology)

|

2021

|

vol. 103

|

issue 1

109-121

EN

The article describes and analyses the changes in Tunisian French vocabulary that were brought about by the Coronavirus pandemic. The common language borrows lexical units from academic language and foreign languages, particularly from English language. It can be observed that the usage frequency of commonly seldom used expressions is growing as well as the number of occasionalisms. However, there are far fewer units borrowed from academic and from English language in Tunisian French than in French used in France. The number of occasionalisms is also significantly smaller.

5

Окказионализмы в рекламных текстах: к вопросу о когнитивном кодировании (на материале русского и польского языков)

72%

Коряковцева Е.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica

|

2018

|

issue 15

43-52

EN

The article gives an overview of the existing trends in creation of occasional words in advertising texts. Occasionalisms are very expressive because of unaccustomed perception and because of special concentration of content. The author reveals groups of Russian and Polish expressive advertising occasionalisms in regard to their content and structural features. The research of categories of advertising occasionalisms is of much importance in theoretical as well as in applied plans, that is in comparative and pragmatic ones.

RU

В статье рассматриваются основные тенденции образования экспрессивных окказионализмов в рекламных текстах. Окказионализмы-экспрессивы способствуют эффективному когнитивному кодированию потребителей рекламы благодаря своей структурной нестандартности, а также наслоению смысловых оттенков. Автор статьи анализирует структуру, семантику и прагмастилистические свойства русских и польских окказионализмов-экспрессивов, поскольку их исследование имеет большое теоретическое и практическое значение.

6

O złudności nowości, o pozorności dawności (na przykładzie demokratury)

72%

Derwojedowa M., Kwiecień M.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2020

|

vol. 19

83-96

EN

This article discusses the criteria of neonymy which are adopted in the literature and in practice of registering new words, as exemplified by the internationalism demokratura. In the first part we briefly describe the history of this word, possible sources of borrowing it, and explore its fate in the Polish language. In the second part we discuss the neonymic status of the noun demokratura. In conclusion we propose a set of objectivized criteria, which allow to more precisely determine the status of new words as neologisms, ephemerida or occasionalisms.

PL

W artykule rozważane są przyjmowane w literaturze i praktyce rejestracji nowych wyrazów kryteria neonimiczności na przykładzie internacjonalizmu demokratura. W pierwszej części przedstawiamy krótko historię wyrazu i możliwe źródła zapożyczeń na grunt polski, omawiamy też losy tego zapożyczenia w polszczyźnie. W części drugiej dyskutujemy neonimiczny status rzeczownika demokratura. W konkluzji proponujemy zestaw zobiektywizowanych kryteriów, które precyzyjniej pozwalają określić status nowych wyrazów jako neologizmów, efemeryd lub okazjonalizmów.

7

Потенциальные слова со значением лица в казахстанской прессе (особенности окказионального и неологического слова)

72%

Didenko N.

Językoznawstwo

|

2018

|

vol. 12

73-83

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie wyselekcjonowanych wyrazów potencjalnych oznaczających osobę z prasy kazachstańskiej w latach 2008 – 2011. Na podstawie kryteriów odróżniających leksykę okazjonalną od neologizmów wysunięto wnioski o rozwoju wybranych słów. Zaobserwowano odmienne tendencje w grupach wyrazów mających różne pochodzenie. Większą tendencję do przyswojenia przez język mają wyrazy utworzone na podstawie rdzeni kazachskich oraz obcych, stają się one neologizmami przechodząc do uzusu językowego. Natomiast wyrazy stworzone na podstawie rdzeni rosyjskich najczęściej pozostają w strefie leksyki okazjonalnej.

EN

This article is devoted to the analysis of selected potential words meaning a person from the Kazakh press in the years 2008 - 2011. On the basis of the criteria, distinguishing occasionalisms from neologisms, conclusions were drawn about the development of selected words. Some tendencies have been observed in groups of words of different origins. The words created on the basis of Kazakh and foreign roots have a greater tendency to be assimilated by the language, they become neologisms, turning to linguistic usage. However, words created on the basis of Russian roots usually remain in the occasional lexical zone.

RU

Данная статья посвящена анализу потенциальных слов со значением лица, втречавшихся на страницах казахстанских газет с 2008 по 2011 годы. С помощью критериев, разделяющих окказиональную лексику и неологизмы, были сделаны выводы о развитии отобраной лексики. Также были обнаружены противоположные тенденции в группах слов разного происхождения. Итак, большей тенденцией к усвоению русским языком обладают слова, образованные от казахских и иностранных корней; они становятся неологизмами и переходят в узус. Слова же, образованные от русских корней, как правило остаются в сфере окказиональной лексики.

8

Suárezova teorie poznání a její vztah k tomismu

72%

Heider D.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2011

|

vol. 59

|

issue 6

865-896

EN

Suárez’s theory of knowledge, worked out in his On the Soul (1621), presents a significant philosophical addition to the famous Metaphysical Disputations (1597). Even if On the Soul was published posthumously, its basic thoughts were developed, by Suárez himself, as early as in the first half of the 1570’s. For this reason this work of pure philosophy provides the indispensable context for Suárez’s metaphysical reflections. The article presents the fundamental characteristics of Suárez’s theory of knowledge, with emphasis on knowledge of reason, and with a view to its critical relation to Thomist theory. It is above all Thomist theory which Suárez was addressing. Next to the brief presentation of the historical context of the work and a sketch of the basic anthropological tendencies connected with Suárez’s particular form of dualism with regard to the question of the soul and body, the author presents four basic characteristics of Suárez’s theory of knowledge. 1) Suárez’s theory of knowledge is characterised as a doctrine that puts emphasis on the vital nature of knowledge. The whole principle of knowledge cannot be considered without the factor of the attentive soul; passive reason, as really identical with active reason, cannot be treated as passive primary matter; the intentional species represent extramental objects only in an embryonic way; intentional connections of the knowing subject with the known thing can be understood as, at most, an accidental one. All these theses are clearly signs of non-Thomism. 2) Suárez’s theory of knowledge is characterised by direct cognitive realism. The rejection of the expressed species (species expressa) really distinct from the cognitive act and the rejection of the definition of a formal concept as that in which (id in quo) we grasp extramental things, shows that Suárez unequivocably advocates a conception of direct realism. He views Thomist theory as approaching too closely to an undesirable representationalism. 3) Suárez’s teaching is further characterised by a theory of the sympathy of cognitive potencies having their root in a common soul. It is this theory – widely accepted in Renaissance philosophy – which understands the relation between sensory and rational knowledge acausally. Suárez conceives it in contrast to the Thomist theory which works with a causal understanding of this relation. 4) In the final part of the study Suárez’s epistemological theory of the direct rational knowledge of material individuals is presented. Thomist teaching on the reflexive rational knowledge of individuals is rejected by Suárez for the same reason as Thomist theory on the real distinction between the concept and cognitive act: both offend against direct realism and thus also against the objectivity of our knowledge. The author comes to the negative conclusion that Suárez’s theory of knowledge is positively not primarily inspired by Thomist theory. The main influence – one which the author does not attempt to elaborate – seems to be the Augustinian-Franciscan tradition. At the same time attention is drawn to some of Suárez’s themes that are taken up by modern philosophy, such as occasionalism, innate ideas, predetermined harmony and the unity of apperception – these bring Suárez close to the conceptions of early modern rationalists.

9

ОКАЗІОНАЛІЗМИ ЯК ОСНОВА СИНЕРГЕТИКИ ІДІОСТИЛЮ МИКОЛИ ВІНГРАНОВСЬКОГО

61%

МІНІЧ Л.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2020

|

vol. 8

|

issue 2

45-55

PL

Podstawą do stwierdzenia, że słowotwórcze leksemy innowacyjne są powszechne w poezji Mykoły Winhranowskiego jest ich systematyzacja i klasyfikacja. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowią leksemy utworzone przez złożenie podstaw; utworzone za pomocą przyrostków jako formantów słowotwórczych; utworzone z wykorzystaniem jednocześnie przedrostków i przyrostków. Rzadko spotykane są neologizmy utworzone za pomocą wyłącznie przedrostków. W niniejszym artykule przedstawiono różne rodzaje okazjonalizmów poety, które autorka analizuje na podstawie wymienionej klasyfikacji. Istotną rolę odgrywa także postawa autorska Winhranowskiego, którą badaczka odbiera jako ważny aspekt psycholingwistyczny w procesie kształtowania indywidualnego stylu twórczego.

EN

The systematization and classification of neolexemes in Mykola Vingranovkyi’s poetry prove that the author used them for creating his own literary idiostyle. Among such kinds of words, the most widespread are formed by compounding the stems. The other variants of the poet’s words are formed by suffixation and also prefixal-suffixal derivatives. Much less common is to find neologisms formed by only prefixation. In the article, the researcher studies different types of occasional lexemes, analysis of which had been based on the aforementioned classification. In this case, the writer’s position is very important. The author shows how the psychoanalytical aspect of the poet’s outlook is present in his linguistic presentation of the world.

10

Młodopolskie osobliwości leksykalne w publicystyce Władysława Orkana na przykładzie cyklu „Listy ze wsi”

58%

Waśkowski K.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2019

|

vol. LXVII

373-388

PL

Przedmiotem artykułu jest leksyka publicystyki Władysława Orkana, wyekscerpowana z cyklu Listy ze wsi, zawierającego wykładnię społecznych przekonań zagórzańsko-podhalańskiego pisarza. Analizie leksykologicznej poddano duży zbiór indywidualizmów leksykalnych, a zatem słów nienależących do polszczyzny ogólnej i gwarowej. Interpretacja słowotwórcza i semantyczna pozwoliła skonstatować, że bogato zaświadczone niestandardowe jednostki leksykalne zostały użyte na skutek splotu różnych czynników: indywidualizmu artystycznego, kreatywności językowej twórcy, dążenia do odświeżania środków ekspresji, zróżnicowania genologicznego tekstów, a przede wszystkim wierności wobec poetyki młodopolskiej formacji literackiej.

EN

The subject of this article is lexis of the Władyslaw Orkan’s journalistic writing chosen from his cycle Letters from a Village, which includes the interpretation of author’s social beliefs. In this article a broad compilation of lexical individualism was analysed lexicologically. By lexical individualism I mean words which are not a part of the general Polish language or local dialect. Word-formative and semantic interpretation have shown that the above-mentioned non-standard lexical units were used as a result of the concatenation of many different factors: artistic individualism, the author’s linguistic creativity, pursuance of refreshment of the measures of expression, genology differentiation of the texts, but above all faithfulness to the poetics of the Young Poland literary movement.

11

An introduction to a cognitive linguistic analysis of novel name-based derivativesin the current political discourse in Poland

58%

Góralczyk I., Paszenda J.

Prace Językoznawcze

|

2020

|

issue XXII/3

91–113

PL

Niniejszy artykuł przedstawia teoretyczne i metodologiczne założenia do analizy najnowszych nominalnych derywatów sufiksalnych w języku polskim, które tworzone są od nazw własnych, i które funkcjonują w aktualnym dyskursie politycznym. Zarysowane zostały kluczowe aspekty opisu słowotwórstwa w oparciu o założenia językoznawstwa kognitywnego, a w szczególności jednego z modeli przyjętych w obrębie tego paradygmatu, morfologii konstrukcji. Pokazano, że wyrazy złożone i schematy derywacyjne mogą być traktowane jako konstrukcje, które mogą być kategoriami polisemicznymi, i których znaczenia mogą być motywowane przez metonimię i metaforę. Z przeprowadzonych rozważań wynika, że metonimia konceptualna motywuje proces konwersji, derywaty z ucięciem, i różnego typu skrótowce, jednak derywacja sufiksalna jest potencjalnie metonimiczna tylko wówczas, gdy współwystępuje z rozszerzeniem znaczenia podstawy słowotwórczej albo sufiksu lub gdy przesunięciu semantycznemu ulega derywat jako całość.

EN

The present contribution provides a theoretical and methodological background for an analysis of novel suffixal derivatives that are based on proper names and function in the current political discourse in Poland. We delineate the most important assumptions behind a cognitive linguistic approach to word-formation, focusing particularly on one of the models within this paradigm, namely Construction Morphology. It has been demonstrated that complex words and abstract word-formation patterns can be viewed as constructions, which may be polysemous, and whose meanings may be motivated bymetonymy and metaphor. It is also demonstrated that conceptual metonymy motivates the process of conversion, clipping and various types of morphological truncation. However, suffixal derivation is potentially metonymic only if the base morpheme or the suffix exhibit extended senses, or if a semantic shift applies to the derivative as a whole.

12

К вопросу о новообразованиях с компонентом евро- (словообразование и семантика)

58%

Блюменталь И.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica

|

2018

|

issue 15

11-18

EN

The purpose of the article is to consider the derivational and semantic aspects of neoplasms with the euro- component. The extralinguistic reasons for the formation of new lexical units with the component euro- and a significant increase in the frequency of their usage are the expansion of the European Union, the growth of political activity in the countries of the European Union, the introduction of the single currency in the EU territory and the ever-expanding trade cooperation between the countries of the European Union and Russia. The presented research is based on the lexical material from dictionaries of various types, printed publications, official websites of organizations, institutions, firms, public catering establishments, etc.

RU

Целью настоящей статьи является рассмотрение словообразовательного и семантического аспектов новообразований с компонентом евро-. Непосредственными экстралингвистическими причинами образования новых лексических единиц с компонентом евро- и значительного увеличения частотности употребления слов с этим компонентом, является расширение Евросоюза, рост политической активности стран Евросоюза, введение единой валюты та территории ЕС и постоянно расширяющееся торговое сотрудничество стран Евросоюза и России. Исследования осуществлялись на лексическом материале словарей разного типа, печатных публикаций, официальных сайтов организаций, учреждений, фирм, предприятий общественного питания и др.

13

Name-based derivatives suffixed with -izm/-yzm the current political discourse in Poland

58%

Góralczyk I., Paszenda J.

Prace Językoznawcze

|

2020

|

issue XXII/4

21–40

PL

The present study offers a cognitive linguistic account of selected recent derivatives in -izm/-yzm, such as jakizm, cejrowskizm, erdoganizm and petruizm(y)pl. Over a hundred complex nouns of this type, employing a politician’s or a public figure’s name as the derivational base, have been culled from online written sources. The coinages under analysis are mostly occasionalisms that are currently used in informal and semi-formal political discourse in Poland. Both their morpho-syntactic and semanto-pragmatic properties are examined. The focus is placed on metonymies and metaphors that motivate the construction of their meaning and enhance their semantic analysability.

14

Cемантика і прагматика оказіональних складних слів у заголовках сучасних українських газет

58%

Popkowa O.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2022

|

vol. 10

|

issue 1

45-58

EN

The material for our research is the body of texts of modern Ukrainian newspaper discourse, namely the titles of articles published in all-Ukrainian newspapers, which are characterized by a kind of communicative and pragmatic potential. Along with other media, the modern newspaper is designed to convey information of various kinds, to provide relevant information, and to influence the mass reader. In order to achieve the most effective impact on the reader, the newspaper headline must be created professionally. Bright, noticeable, easy-to-remember titles are able to provide the maximum pragmatic effect, and perform a variety of functions. A discussion of the peculiarities of the functioning of complex occasionalisms in newspaper headlines, endowed with various pragmatic potentials, is relevant in our study. Linguo-pragmatic features of complex innovations in newspaper headlines on the material from modern Ukrainian newspapers are revealed, the lexical content of headlines is analyzed. The main communicative goals are defined, the communicative-pragmatic strategies described, and communicative tactics are analyzed.

PL

Materiałem do badań jest zbiór tekstów współczesnego ukraińskiego dyskursu prasowego, a dokładnie – tytuły artykułów publikowanych w gazetach ogólnoukraińskich, które charakteryzują się swoistym potencjałem komunikacyjnym i pragmatycznym. Współczesna gazeta, podobnie jak inne media, jest przeznaczona do przekazywania różnego rodzaju informacji, wpływania na masowego czytelnika. Aby to osiągnąć, nagłówek gazety musi być sporządzony profesjonalnie. Jasne, zauważalne, łatwe do zapamiętania tytuły są w stanie zapewnić maksymalny pragmatyczny efekt, pełnić różnorodne funkcje. W badaniu istotne jest rozważenie specyfiki funkcjonowania złożonych okazjonalizmów w gazetach, obdarzonych różnym potencjałem pragmatycznym. W artykule przeanalizowano językowo-pragmatyczne cechy nagłówków, zdefiniowano ich główne cele komunikacyjne oraz scharakteryzowano strategie i taktyki komunikacyjne.

15

W obronie uniformitaryzmu

51%

Gordon B. L.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2014

|

vol. 11

133-149

PL

Naukę uprawia się w zgodzie z założeniem niezawodnej regularności zjawisk świata fizycznego. Przyjmuje się, że świat ma strukturę przyczynową, którą można badać i rzetelnie poznać za pośrednictwem eksperymentów, obserwacji i hipotez naukowych. Co do tego nie ma wątpliwości. Pozostaje jednak problem uzasadnienia — zasadniczego dla heurystycznej użyteczności nauki — metafizycznego i metodologicznego założenia, że przyroda jest jednostajna, dzięki czemu teraźniejszość może być kluczem do przeszłości i przyszłości. W niniejszym artykule główną uwagę poświęca się metafizycznej podstawie i uzasadnieniu przyjętych w uniformitaryzmie założeń dotyczących przyrody oraz wykazaniu, że są one niezgodne tak z metafizyczną, jak i metodologiczną odmianą naturalizmu.

EN

The practice of science rests on the assumption of dependable regularity in the behavior of the physical world. It presumes that the world has an investigable causal structure and that scientific experimentation, observation, and theorizing provide a reliable pathway to its discernment. This much is not in dispute. What is in dispute is what warrants the metaphysical and methodological assumption — essential to the heuristic utility of science — that nature is uniform in such a way that the present can serve as a key to both the past and the future. This article focuses on the metaphysical foundation and justification for uniformitarian assumptions about nature and argues that they are inconsistent with both metaphysical and methodological naturalism.

16

Krótko o kilku współczesnych tendencjach, obserwowanych w polskiej ortografii, leksyce i składni, obecnych w komunikacji medialnej

51%

Satoła-Staśkowiak J.

Językoznawstwo

|

2022

|

vol. 17

|

issue 2

37-48

EN

The paper shows several contemporary trends in Polish contemporary media communication. Syntactic, lexical, and spelling phenomena (mostly not reflected in the Polish language standard) are discussed. Some of them are certainly temporary, some will most likely remain in contemporary Polish longer. The linguistic data was gathered over a period of months from online sources such as Twitter, YouTube, blogs, articles.

PL

W artykule zwrócono uwagę na kilka tendencji obserwowanych ostatnio w polskiej, współczesnej komunikacji medialnej. Przedmiot rozważań dotyczy zjawisk składniowych, leksykalnych i ortograficznych, które dotychczas najczęściej nie miały odzwierciedlenia w polskiej normie językowej. Część z nich z pewnością ma charakter przejściowy, część najprawdopodobniej pozostanie we współczesnym języku polskim na dłuższej. Prezentowany w artykule materiał został wyekscerpowany z dostępnych w ostatnich miesiącach w sieci wpisów internetowych, blogów, twittów, artykułów, i filmów opublikowanych na You Tube.

Refine search results

Okazjonalizmy Wasilija Szukszyna w przekładzie na język polski

Originality of Shukshin in English (the Question of Occasionalism Translation)

ИНДИВИДУАЛЬНО-АВТОРСКАЯ ЛЕКСИКА В ПРОИЗВЕДЕНИЯХ ВАСИЛИЯ ШУКШИНА

Vliv pandemie koronaviru na změny ve slovní zásobě tuniské francouzštiny

Окказионализмы в рекламных текстах: к вопросу о когнитивном кодировании (на материале русского и польского языков)

O złudności nowości, o pozorności dawności (na przykładzie demokratury)

Потенциальные слова со значением лица в казахстанской прессе (особенности окказионального и неологического слова)

Suárezova teorie poznání a její vztah k tomismu

ОКАЗІОНАЛІЗМИ ЯК ОСНОВА СИНЕРГЕТИКИ ІДІОСТИЛЮ МИКОЛИ ВІНГРАНОВСЬКОГО

Młodopolskie osobliwości leksykalne w publicystyce Władysława Orkana na przykładzie cyklu „Listy ze wsi”

An introduction to a cognitive linguistic analysis of novel name-based derivativesin the current political discourse in Poland

К вопросу о новообразованиях с компонентом евро- (словообразование и семантика)

Name-based derivatives suffixed with -izm/-yzm the current political discourse in Poland

Cемантика і прагматика оказіональних складних слів у заголовках сучасних українських газет

W obronie uniformitaryzmu

Krótko o kilku współczesnych tendencjach, obserwowanych w polskiej ortografii, leksyce i składni, obecnych w komunikacji medialnej