Search results

1

Figury nieobecności / Retoryka pustki

100%

Szalewska K.

Białostockie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

vol. 8

EN

The paper analyzes the figures of absence, connected with both the rhetoric of emptiness and poetics of disappearance. It is moreover an attempt to classify the discursive techniques that aim to represent the textual “gone” (places that no longer exist, were destroyed, and those in which the subject is present no more). Attention is also devoted to performative dimension of writing, which produces the emptiness and, in this production, fills the void and introduces it into cultural network. The article explores literary examples from the 20th and 21st centuries.

2

Powiedzieć prawdę o historii, wariant polski [Telling the truth about history, the Polish way]

88%

Kozik A., Tokarska-Bakir J.

Studia Litteraria et Historica

|

2016

|

issue 5

EN

Telling the truth about history, the Polish wayEditorial Powiedzieć prawdę o historii, wariant polskiArtykuł wprowadzający

3

Avant-Garde Groups and Their Invariant Development-Structures. Example: Die Brücke Group

75%

HOFER K. M.

Sztuka i Dokumentacja

|

2019

|

issue 21

105 - 118

PL

Jakie są ewidentne strukturalne niezmienniki awangard? Nikt dotąd tak naprawdę nie odpowiada na to pytanie. Konieczne było więc postawienie nowych pytań i badania porównawcze grup awangardowych, których wyniki sprawiają, że to fundamentalne zjawisko ery współczesnej może być bardziej zrozumiałe. Siedem kroków rozwoju awangardowej grupy pokazuje zaskakującą homologię do siedmiu kroków budowy fabuły klasycznego dramatu. Oparty na dramacie Arystotelesa, Horacego, a później humanistów, nazwano ten model Regeldrama (dramat regularny) i do dziś jest on podstawą współczesnej dramaturgii. Rzeczywiście walki awangard mają wymiar dramatyczno-performatywny, a zaskakująca homologia z siedmioma krokami w dramacie powoduje, że może on być tu wzorem archetypowym. Struktura subwersji w siedmiu krokach awangardy zostanie opisana na przykładzie grupy Die Brücke.

EN

What are the evident structural invariants of avant-gardes? No one really answer this question. So new enquiries and comparative studies of avant-garde groups became necessary and produced results that make this fundamental phenomenon of the Modern Era perhaps more understandable. The seven steps of the development of an avant-garde group show a surprising homology to the seven steps of the plot and story arc of a classic drama. Based on the dramaturgy of Aristotle, Horaz and later the Humanists, called this model Regeldrama (regular drama), and it is until today the basis of modern dramaturgy. Indeed, the fights of avant-gardes really have a dramatic-performative dimension and the surprising homology of the seven steps is perhaps an archetypic pattern here. The structure of subversion in the seven steps of avant-gardes will be explain using the Die Brücke group as an example.

4

Zwrot performatywny w poznańskim teatrze alternatywnym po roku 1989

75%

Grenda M.

Tematy z Szewskiej

|

2014

|

issue Performatywność 1(11)/2014

30-45

PL

Głównym celem artykułu jest opis zwrotu performatywnego na obszarze teatru alternatywnego po roku 1989, przejawiającym się zarówno w twórczości poznańskich artystów, jak i w refleksji teatrologicznej, opisującej nowe zjawiska artystyczne związane z teatrem niezależnym. Pierwsza część artykułu opisuje zwrot performatywny w naukach humanistycznych, druga ukazuje cechy zwrotu performatywnego na postawie konkretnych przykładów projektów i przedsięwzięć poznańskich grup teatralnych, tworzących w Poznaniu po roku 1989

EN

This article deals with issues of performative turn, observable both in humanities and independent theater field. At the beginning, paper analyses performative turn in academic reflection (terms like performance and performance studies), than concentrates on performative turn in artistic performances of theaters groups from Poznań, founded and works after 1989 year (TBP, TSC, TPC, T2XU, TUUR). In their performances, the artists consciously use the distingue components of performative turn.

5

Vilnius archipelago: Performative walks around this performative city

75%

Kasner M.

Slavia Meridionalis

|

2019

|

vol. 19

EN

Vilnius archipelago: Performative walks around this performative cityThe present study deals with the performative memory of a city, namely modern Vilnius, the capital of the Republic of Lithuania. The difficult past of Vilnius that is shared by other eastern and central European cities and is marked by the bitter legacy of the “city of changed blood” (Pl. “miasto o wymienionej krwi”, a notion introduced by M. Lewicka) has been subjected to a number of changes effected by modernity and dynamic Europeanization at the turn of the twentieth and twenty-first centuries. The confrontation between the past and modernity has resulted in serious social and national problems (e.g. Polish–Lithuanian relations) dating to the early as well as the most recent history of Lithuania and its capital. Having experienced various totalitarian regimes, Vilnius is an interesting example of the redefining of the memory of the space of a city at a time of a changing political system; it is also an example of the establishing of a hierarchy of new values and symbols. Vilnius is also a cultural hybrid resulting from long-lasting transgressions. However, a comprehensive account of its history still remains utopian. Drawing on the #skaitomevilniu (‘We read Vilnius’) project that was carried out in Vilnius in 2016–2017 and which adopted a performative perspective, the author of the present study attempts to describe a city that is constantly becoming. Archipelag Wilno. O performatywnym chodzeniu po performatywnym mieścieNiniejszy artykuł został poświęcony problematyce performatywnej pamięci miasta na przykładzie współczesnego Wilna, stolicy Republiki Litewskiej. Skomplikowana, choć tak charakterystyczna dla miast Europy Środkowo-Wschodniej, przeszłość Wilna, naznaczona bolesnym dziedzictwem „miasta o wymienionej krwi” (pojęcie M. Lewickiej), zderzyła się na przełomie XX i XXI wieku z pełną zmian nowoczesnością i pośpieszną europeizacją. Ta konfrontacja stała się źródłem poważnych problemów społecznych i narodowych (w tym relacji polsko-litewskich), których korzenie sięgają zarówno najodleglejszych, jak i nowszych dziejów Litwy i jej stolicy. Wilno jako miasto silnie nacechowane doświadczeniem totalitaryzmów jest ciekawym przykładem ilustrującym proces redefiniowania pamięci przestrzeni miasta w okresie transformacji ustrojowej oraz ustanawiania nowej hierarchii wartości i symboli. Jest także kulturową hybrydą będącą efektem wielowiekowych transgresji, której całościowy opis pozostaje ciągle badawczą utopią. Autorka artykułu podejmuje próbę opisu miasta, które „ciągle się staje”, na przykładzie realizowanego w Wilnie w latach 2016–2017 projektu #skaitomevilniu (pol. Czytamy Wilno) z zastosowaniem perspektywy performatywnej.

6

Vanitas vanitatum et omnia vanitas. Językowy obraz marności w tekstach slamerów (na materiale antologii tekstów poznańskiej sceny slamerskiej w 2016 roku)

63%

Świerkowska D.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2018

|

issue 35-36

145-157

EN

This article describes the theme of vanity as presented by slam poets from Poznań, based on 34 texts published in an anthology of spoken word poetry Poetic freestyle. Poznań slam scene in 2016. The analysed texts were arranged into several thematic fields related to the image of interpersonal relations, religion, the city and everyday life as presented in spoken word poetry. The conclusions include elements of a linguistic image of vanity in the works of slam poets. What is more, the article is an attempt at identifying the position of spoken word poetry among other fields of art and juxtaposes it with the performative turn in culture.

PL

Niniejszy artykuł prezentuje pojęcie marności w językowym obrazie świata slamerów skupionych wokół poznańskiej sceny slamerskiej. Bazę materiałową stanowią 34 teksty, wydane w antologii slamerskiej pt. Poetycki freestyle. Poznańska scena slamerska w 2016 roku. Przeanalizowane teksty zostały uszeregowane w kilka pól tematycznych związanych z obrazem relacji międzyludzkich, religii, miasta i codzienności w tekstach slamerów. We wnioskach klarują się elementy językowego obrazu marności w twórczości slam poetry. Ponadto artykuł podejmuje kwestie związane z określeniem miejsca slamu wśród innych dziedzin sztuki oraz sytuuje go wobec zwrotu performatywnego w kulturze.

7

Kilka uwag o sztuce performance

63%

Dziamski G.

Sztuka i Dokumentacja

|

2019

|

issue 21

9 - 16

PL

Artykuł nawiązuje do wcześniejszych, pionierskich w Polsce, badań dotyczących recepcji sztuki performance w końcu lat siedemdziesiątych. Ostatnio prowadzone badania i pisane krytyki sztuki, tak jak teksty Łukasza Guzka, cytowane tutaj, dowodzą tego, że sztuka performance zmienia się, rozwija, jest żywym zjawiskiem sztuki współczesnej. Młodzi artyści podejmują wyzwanie jakim jest akcja na żywo, zmieniają formy performance (w relacji do tych z lat siedemdziesiątych). Rozwija się performance studies w nowy paradygmat nauki, nie tylko o kulturze i nie tylko w sztuce, ale całości aktywności człowieka w świecie, co znajduje wyraz w badaniach Eriki Fischer-Lichte która opisała „zwrot performatywny.” W ten sposób poprzez performance sztuka wraca do człowieka, do nowoczesnego humanizmu.

EN

The article refers to earlier, pioneering research on performance in Poland in the late Seventies. Recent research and written art criticism, such as the texts of Łukasz Guzek cited here, prove that performance art is changing, developing, and is a living phenomenon of contemporary art. Young artists take on the challenge of live action, and change performance forms (in relation to those of the Seventies). Performance studies develops into a new paradigm of science, not only about culture and not only in art, but about the whole of human activity in the world, which is reflected in the research of Erika Fischer-Lichte, who described the 'performative turn.' In this way, through performance, art returns to man, to modern humanism.

8

Intermediality and performativity in the context of performance art

63%

Bieszczad L.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2017

|

vol. XIX (XXVIII)

243-255

EN

Performance art is one of the most controversial trends of neo-avant-garde and one of the most difficult to characterize. Therefore, this paper will examine two notions which could prove useful in grasping some of its aspects: intermediality and performativity. The former was first used as early as 1911 by Samuel L. Coleridge, and subsequently adopted by Dick Higgins, whereas the latter gained popularity with the proclamation of the performative turn. Intermediality is discussed on the basis of the views of such artists as Dick Higgins and Artur Tajber, while performativity, among others, in the context of the work of young artists presented during the conference titled The Aesthetics of Performative Arts in 2012 in Kraków-Przegorzały.

PL

Sztuka performansu jest jednym z bardziej kontrowersyjnych nurtów neoawangardowych, a jedocześnie najtrudniej uchwytnym. Dlatego w tekście przeanalizowane zostały dwa pojęcia, które mogą być pomocne w uchwycenia niektórych jej aspektów – intermedialność i performatywność. Pierwsze pojawia się już w 1911 w ujęciu Coldridge’a do którego nawiązuje Dick Higgins, drugie, stało się popularne wraz z proklamowanym w latach 90. zwrotem performatywnym. Intermedialność zostanie zaprezentowana na przykładzie wypowiedzi dwóch artystów: Dicka Higginsa i Artura Tajbera, zaś performatywność m.in. w kontekście działań młodych artystów występujących podczas Konferencji „Estetyka sztuk performatywnych” w 2012 roku w Krakowie-Przegorzałach.

9

The performative turn in the visual arts. The art of Paul Klee

63%

Sztabińska P.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2015

|

vol. XVII (XXVI)

129-144

EN

The 1970s saw the emergence of the performative turn in many areas of the humanities. Although its most important representatives emphasized that it did include visual arts, specific examples were usually limited to action art phenomena, bordering on performance art, painting, or sculpture. This article is an attempt to demonstrate that the performative approach to art can be traced back to the avant-garde movement of the first half of the twentieth century. Moreover, Paul Klee’s concept of painting discussed here shifts the performative aspect from the artist's activity to the elements of the image, interpreted from the point of view of their interactions. The article examines the theoretical and pedagogical writings by Klee (both published during his lifetime and posthumously), considered as the basis for the interpretation of his paintings. The artist assumed that the pictorial elements are bound by the principle of motion – a line is a trace left by a moving point, while a plane is created by the movement of a line. Associated with this theory, defined as “performative geometry,” is the semantic interpretation. The whole concept leads to approaching a painting as a unique “performance” of pictorial elements. The article also points to other contemporary interpretations of Klee’s works, which examine the problems of performatics. On this basis, the author concludes that the source of the performative turn in the visual arts can be sought in the art of the 1920s and 1930s, as well as outside direct references to performance art.

PL

Zwrot performatywny w wielu dziedzinach nauk humanistycznych zaznaczył się w latach siedemdziesiątych XX wieku. Wprawdzie najważniejsi jego reprezentanci podkreślali, że obejmuje on także sztuki plastyczne, jednak konkretne przykłady ograniczane były zwykle do akcjonistycznych zjawisk artystycznych z pogranicza sztuki performance i malarstwa lub rzeźby. Niniejszy artykuł stanowi próbę wskazania, że tendencja do performatywnego ujmowania sztuki występowała już w ramach działań awangardowych pierwszej połowy XX wieku. Ponadto omawiany w nim przykład koncepcji malarskiej Paula Klee przenosi obszar performatywności z aktywności artysty na elementy plastyczne interpretowane z punktu widzenia zachodzących między nimi działań. Przedmiotem analiz prowadzonych w artykule są pisma teoretyczne i pedagogiczne Klee (zarówno opublikowane za jego życia, jak pośmiertnie) rozważane jako podstawa interpretacji jego obrazów. Artysta zakładał, że elementy plastyczne wiąże zasada ruchu - linia to ślad przesuwania się punktu, płaszczyzna to ślad ruchu linii. Z tą teorią, która zostaje określona jako „geometria performatywna”, związana jest interpretacja semantyczna. Całość koncepcji prowadzi do ujęcia obrazu jako swoistego „performansu” elementów plastycznych. W artykule wskazane są również inne współczesne interpretacje twórczości Klee, w których rozważane są problemy performatyki. Na tej podstawie autorka wnioskuje, że źródeł zwrotu performatywnego w sztukach plastycznych można poszukiwać w twórczości lat 20. i 30. ubiegłego stulecia, a ponadto że znajdują się one także poza obszarem bezpośrednich odniesień do performance art.

10

Szkoła, praktyka, pismo w świetle zwrotu performatywnego.

63%

Rakoczy M.

Tematy z Szewskiej

|

2014

|

issue Performatywność 2(12)/2014

6-19

PL

Głównym tematem artykułu są inspiracje, jakie wnosi zwrot performatywny do antropologicznych badań szkolnych praktyk piśmiennych. Celem artykułu jest ukazanie, że pismo: (1) nie jest – jak twierdzili przedstawiciele klasycznej teorii piśmienności – jedynie narzędziem intelektu odpowiadającym za określony sposób konceptualizowania świata, języka i jaźni. Jest ono także swoistym narzędziem społecznego dyscyplinowania ciała: nabywania określonych cielesno-percepcyjnych dyspozycji; (2) pismo nie jest tylko instrumentem reprodukcji określonych relacji wiedzy/władzy, lecz stanowi także środek twórczego, jednostkowego improwizowania w rzeczywistości kulturowej.

EN

The main topic of the article is an inspiration brought by performative turn in anthropological research of early school literacy practices. The purpose of this article is to: (1) show that, contrary to the classic literacy theory, writing is not only an instrument of the intellect responsible for the specific way of conceptualization of the world, language and self. It is also a kind of tool of social disciplining of the body: the acquisition of certain bodily and perceptual features; (2) writing is not just a tool for reproducting of specific knowledge/power relationship, but it is also an instrument of creative, individual improvisation in cultural reality.

11

Cultural foundations of economic life. Ethics after the performative turn

51%

Rotengruber P., Rotengruber P.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 3

12

Język Performance

51%

Jasiński B.

Sztuka i Dokumentacja

|

2019

|

issue 21

6-7

PL

Od wielu lat toczy się „niemy” spór o to, czym naprawdę jest performance. Napisałem „niemy,” albowiem z jednej strony ostentacyjnie zadaje się pytanie o performance artystom, godząc się jednocześnie na rozkosznie nieodpowiedzialne definicje, tak szerokie, że w ogóle zatraciły sam przedmiot definiowany, z drugiej zaś trwa – równie milczący – terror i szantaż, który przyzwalając dosłownie na wszystko, ustawia tych, którzy nic z tego nie rozumieją, na marginesie – jako ignorantów w sztuce. W obu zatem wypadkach ów spór prowadzi do jednego: milczenia. Nadszedł czas, by je przerwać. Spróbujmy podejść do kwestii performance z należytą uwagą, to znaczy dokładnie tak, jak do każdego innego rodzaju sztuki. Nie wdając się w jałowy spór o definicję samego przedmiotu sztuki, zastosujmy do opisu zjawiska performance aparat teoretyczny semiologii. W takim ujęciu sztuka to swoisty „język”, który „coś” komunikuje „komuś” w określony sposób. Ten punkt wyjścia pozwala nie tylko poddać analizie formę performance, lecz również jego swoistą „gramatykę” wypowiedzi. Pozwoli to nam na bliższe określenie struktury tej szczególnej formy, a to z kolei umożliwi uczenie jej – tak jak każdego innego rodzaju wypowiedzi artystycznej. Rzecz jasna, opanowanie języka tej wypowiedzi nie gwarantuje, że sam komunikat z jego pomocą sformułowany ma sens i jakąkolwiek wartość – dokładnie tak samo jak opanowanie nut nie powoduje, że od razu rodzi się artysta muzyk. Taki punkt wyjścia naszej refleksji na temat performance niewątpliwie otwiera tę problematykę na klasyczne zagadnienia estetyczne: funkcje poznawcze sztuki, ekspresyjne i impresyjne, wreszcie piękna i narracji w sztuce. Musimy mówić o performance, by uchronić go przed nim samym – bo jest on bez wątpienia wielką szansą dla sztuki. Bo zaprawdę, jeśli i tu powtórzymy hasło anything goes, to droga ta prowadzi donikąd.

EN

For many years there has been a ‘silent’ dispute about what performance really is. I wrote ‘silent,’ because on the one hand the question about performance is obviously asked of artists, while at the same time deliciously irresponsible definitions are agreed, so broad that they have lost sight of the defined object along the way; and on the other, there is - equally silent - terror and blackmail, which literally allows everything, and relegates those who do not understand anything to the margin - as ignorant of art. In both cases, then, this dispute leads to only one thing: silence. The time has come to break this silence. Let us try to approach the issue of performance art with due care – that is, exactly as we would do any other kind of art. Without entering into an idle dispute about the definition of the object of art itself, let us use the theoretical apparatus of semiology to describe the phenomenon of performance: art as a kind of ‘language’ which ‘communicates’ to ‘someone’ in a certain way. This starting point allows us not only to analyse the form of performance, but also its specific ‘grammar’ of expression. This will allow us to define the structure of this particular form more closely, which in turn will enable us to teach it - just like any other type of artistic expression. Of course mastering the language of this form of expression does not guarantee that the message, itself formulated with its help, makes sense or has any value: just as mastering the notes does not mean that one immediately becomes a musician. Such a starting point for our reflection on performance art undoubtedly opens this issue to classic aesthetic concerns: the cognitive functions of art, expression and impressionism, and finally beauty and narrative in art. We need to talk about performance to protect it from itself - because it is undoubtedly a great opportunity for art. Indeed, if we repeat the slogan ‘anything goes’ here, then the road leads nowhere.

13

Pinocchio in Emojitaliano. Przekład eksperymentalny w kulturze zwrotu wizualnego i performatywnego

51%

Majdzik K.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2018

|

vol. 9

|

issue 1

125-146

IT

SOMMARIO | Nel presente articolo si parla della traduzione sperimentale di Pinoc¬chio (La storia di un burattino) di Carlo Collodi, classico di letteratura per l’infanzia, dall’i- taliano verso il codice (linguaggio) artificiale delle emoji (disponibile prima in Internet, su Twitter, e nel 2017 pubblicata in forma cartacea). Il problema di questa particolare traduzione viene presentato in un contesto piu ampio delle traduzioni tramite emoji e di altre forme di traduzione sperimentale. il testo, originariamente destinato ad uso on line, dimostro gli attuali cambiamenti culturali e puo essere inteso come riflesso di una svolta visuale — come risulta dal titolo — e performativa nelle scienze umanistiche.

EN

The article discusses the experimental translation of the classic of chil- dren’s literature — the Pinocchio (La storia di un burattino) by Carlo Collodi — from Italian into the artificially created language of the emoji signs. The translation was initially created on the Internet (Twitter platform), and then published in print in 2017. The issue of the translation was presented in the context of other translations of literature into emoji sings and experimental translation in general. This originally new-media translation illustrates the cultural transformations of modernity and can be understood as the expression of iconic (visual) and performative turn in humanities..

14

Język gra rolę! Studia performatywne między filozofią a antropologią

45%

Kozłowski M. J.

Tematy z Szewskiej

|

2014

|

issue Performatywność 2(12)/2014

75-108

PL

Artykuł podejmuje próbę krytycznego przedstawienia studiów performatywnych z perspektywy filozofii języka. Fundamentalne idee dla nowego spojrzenia pochodzą z tzw. „późnej” twórczości Ludwika Wittgensteina. Pozwolą nam one na ponowne przeanalizowanie kluczowych koncepcji innych autorów, takich jak Michaił Bachtin, Gregory Bateson, czy John L. Austin, w których kręgu zainteresowania znajdowały się kwestie związane z językiem. Cała trójka wchodzi w skład szerokiego panteonu tzw. prekursorów studiów performatywnych. Redefiniujące ustalenia pomogą w ponownym przyjrzeniu się koncepcji i metodzie „etnografii performatywnej’’ powołanej do życia przez Victora W. Turnera. Prowadzone przez niego próby (w co najmniej dwóch znaczeniach i użyciach), dążące do ożywienia doświadczenia etnograficznego zastygłego w tekście uwidoczniły, że zarówno proces opracowywania wybranych fragmentów dla ich inscenizacji, jak ich późniejsze odegranie, prowadzić może do poszerzenia antropologicznej wiedzy oraz głębszego rozumienia ze strony uczestników takich zdarzeń.

EN

The article undertakes a critical approach to Performance Studies from a philosophy of language perspective. Ideas that originate in “late” works of Ludwig Wittgenstein are fundamental for the presentation of this new perspective, since they enable to reanalyze key concepts of other authors, such as Michaił Bakthin, Gregory Bateson, John Austin, each of whom was interested in different aspect of language. These authors form part of a wide pantheon of Performance Studies precursors. The article’s findings can be useful to once again examine the concept and method of “performing ethnography”, founded by Victor Turner. His attempts-rehearsals (which should be at least dually perceived), which aimed at reviving ethnographic experience, have revealed that the process of preparation of an ethnographic text for performance adaptation as well as the performing experience can lead the participants of such events to deeper anthropological knowledge and understanding.

Refine search results

Figury nieobecności / Retoryka pustki

Powiedzieć prawdę o historii, wariant polski [Telling the truth about history, the Polish way]

Avant-Garde Groups and Their Invariant Development-Structures. Example: Die Brücke Group

Zwrot performatywny w poznańskim teatrze alternatywnym po roku 1989

Vilnius archipelago: Performative walks around this performative city

Vanitas vanitatum et omnia vanitas. Językowy obraz marności w tekstach slamerów (na materiale antologii tekstów poznańskiej sceny slamerskiej w 2016 roku)

Kilka uwag o sztuce performance

Intermediality and performativity in the context of performance art

The performative turn in the visual arts. The art of Paul Klee

Szkoła, praktyka, pismo w świetle zwrotu performatywnego.

Cultural foundations of economic life. Ethics after the performative turn

Język Performance

Pinocchio in Emojitaliano. Przekład eksperymentalny w kulturze zwrotu wizualnego i performatywnego

Język gra rolę! Studia performatywne między filozofią a antropologią