Search results

1

Funkcje przymiotnika przygodny w nazwach odmian gatunkowych tekstów religijnych

100%

Żmigrodzka B.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2014

|

issue 9

PL

The article is devoted to sub-genres of religious texts: sermons, prayers, and religious songs, which are called occasional sermon (kazanie przygodne), occasional prayer (modlitwa przygodna), and occasional religious song (pieśń przygodna), respectively. These sub-genres are intended for situations not included in the liturgical calendar, which occur in normal everyday life. By applying a proper religious text to these situations, they are supposed to gain a sacral dimension. The author analyzes the reasons for the decline in use of the adjective “przygodny” in favour of different terms, which complement the genre names “sermon” and “prayer”. She also tries to point out the reasons for the survival of the name “pieśń przygodna” up to the present day.

2

Cztery pieśni do świętego Mikołaja pochodzące ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego (Pelplin, 1871) w aspekcie semantycznym oraz wybranych zagadnień muzycznych

75%

Kaczorowski R.

Studia Gdańskie

|

2019

|

issue 44

145-161

PL

W niniejszym artykule autor przybliża cztery pieśni do świętego Mikołaja, pochodzące z opublikowanego w 1871 roku w Pelplinie Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego. Pieśni nie posiadają tytułów. Ich incipity są następujące: pieśń I Niech będzie Bóg nasz pochwalony w świętym Mikołaju, pieśń II Krzyknijmy wszyscy, zgodnemi głosami, pieśń III Mikołaj Biskup przebłogosławiony, pieśń IV Kochany Bogu święty Mikołaju. Warstwa semantyczna pieśni wyrasta z nurtu tzw. religijności potrydenckiej, która wyrażała się między innymi w postrzeganiu istniejącego zła, choroby czy innego nieszczęścia jako kary Bożej za grzechy ludzi. Z drugiej jednak strony ukazuje postawę, która świadczy o tym, że to właśnie Bóg może dokonać cudownej interwencji, dlatego człowiek wzywa orędownictwa świętego. Z kolei w warstwie muzycznej pieśni posiadają prostą budowę i nieskomplikowaną linię melodyczną. Te przymioty niewątpliwie pomagały w modlitwie do ulubionego świętego.

EN

In this article, the author describes four hymns to Saint Nicholas originating from the collection Catholic Devotional Hymns for Church and Home Use, published in 1871 in Pelplin. The hymns are untitled. Their incipits are as follows: hymn I Let our God Be Praised in Saint Nicholas, hymn II Let us All Shout with One Voice, hymn III Saint Nicholas the Blessed Bishop, hymn IV Beloved God and Saint Nicholas. The semantic layer of the hymn grows out of the trend of so-called post-Tridentine devotion, which was expressed, i.a., in the perception that evil, illness or other misfortune was God’s punishment for people’s sins. On the other hand, it shows an attitude that illustrates that God can make a wonderful intervention, and for that reason the human calls on the intercession of the saint. In the musical layer, in turn, the hymns have a simple structure and an uncomplicated melodic line. These qualities undoubtedly helped in the prayer to the beloved saint.

3

Kilka uwag o języku współczesnych pieśni i piosenek religijnych

63%

Woźniak Z.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2015

|

issue 1

171-190

EN

Some observations on language of contemporary religious songs and lyrics

4

Zapomniany epizod współpracy Michała Kajki (Kayki) z Marcinem Gerssem i jego rezultat

63%

Chojnowski Z.

Prace Literaturoznawcze

|

2016

|

issue 4

281-290

EN

In the article Zapomniany epizod współpracy Michała Kajki (Kayki) z Marcinem Gerssemi jego rezultat [Forgotten episode of cooperation between Michał Kajka and Marcin Gerss, andthe result thereof] the author attempts to reconstruct the circumstances in which the two Masurian poets met, as well as their relationship. They had a 50 years of age difference. Gerssand his works were a role model for the younger Kajka. Many Masurian authors wanted their works to be approved by Gerss, so that they would be printed in "Gazeta Lecka" or "Kalendarz Królewsko-Pruski Ewangelicki". Until now, Kajka was believed to have been denied the honour of having his works printed in either of those papers until 1895. In reality however, Gerss included a religious hymn of Kajka Pociecha w utrapieniu ewangielików w diasporze i innych in Kalendarz Królewsko-Pruski Ewangelicki's 1894 edition. Uncovering this fact denies the opinion that Kajka distanced himself from writing and publishing efforts of Marcin Gerss.

5

Święty Józef jako patron „w życiu i przy śmierci” na przykładzie 10 pieśni pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego, opublikowanego w Pelplinie w 1871 roku

63%

Kaczorowski R.

Studia Gdańskie

|

2021

|

vol. 48

177-194

EN

The presented article is a response to the call of the Holy Father Francis, who by publishing a letter on December 8, 2020 on the occasion of the 150th anniversary of the announcement of St. Joseph, the patron of the Catholic Church, encouraged him to get to know the person who has been close to everyone for centuries. Therefore, the topic was taken up, aimed at presenting 10 songs in honor of St. Joseph, from the Collection of Religious Catholic Songs to Be Sung in Church or at Home published in Pelplin in 1871. The analysis of the songs reveals the extraordinary veneration that St. Joseph rejoices in the Church. These pieces, performed during the liturgy, became a systematic catechesis that explained biblical events and introduced the content of the Catholic faith.

PL

Prezentowany artykuł jest odpowiedzią na wezwanie Ojca Świętego Franciszka, który publikując 8 grudnia 2020 roku list z okazji 150. rocznicy ogłoszenia św. Józefa patronem Kościoła katolickiego, zachęcił do jeszcze lepszego poznania osoby, która od wieków jest bliska każdemu człowiekowi. Podjęto zatem temat, mający na celu przybliżenie 10 pieśni ku czci św. Józefa, pochodzących z wydanego w 1871 roku w Pelplinie Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego. Analiza pieśni ukazuje niezwykłą cześć, jaką św. Józef cieszy się w Kościele. Utwory te wykonywane podczas liturgii, stawały się systematyczną katechezą, która tłumaczyła wydarzenia biblijne oraz przybliżała treści wiary katolickiej.

6

Muzyczny portret braci ks. Jana (1870–1911) i Aleksandra (1879–1911) Żukowskich w świetle zachowanych pieśni religijnych

63%

Kaczorowski R.

Studia Gdańskie

|

2023

|

vol. 52

70-82

EN

This article presents two Żukowski brothers: Fr. Jan (1870–1911) and Aleksander (1879–1911), coming from a Polish Catholic family that nurtured national traditions. Brought up in a home where music resounded (their father was a church organist), they began not only to make music, but also to create simple religious pieces. The article presents the preserved and found works of these artists. In the musical and semantic context, the following compositions of Fr. Jan: Adoro Te devote, Mother of Perpetual Help, Prayer to God-Parent op. 5, O Christ op. 14 and one piece by Aleksander entitled Save Mary.

PL

Niniejszy artykuł przybliża sylwetki dwóch braci Żukowskich: ks. Jana (1870–1911) i Aleksandra (1879–1911), pochodzących z polskiej katolickiej rodziny pielęgnującej tradycje narodowe. Wychowani w domu, w którym rozbrzmiewała muzyka (ich ojciec był organistą kościelnym), sami zaczęli nie tylko muzykować, ale także tworzyć proste utwory religijne. Artykuł przybliża zachowaną i odnalezioną ich twórczość. W kontekście muzycznym i semantycznym zostały omówione następujące kompozycje ks. Jana: Adoro Te devote, Matko pomocy nieustającej, Modlitwa do Boga-Rodzicy op. 5, O Chryste op. 14 oraz jeden utwór Aleksandra pt. Ratuj Maryo.

7

Msze przeznaczone do śpiewu w ciągu roku (XVI– XX) ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego, wydanego w 1871 roku w Pelplinie przez ks. Szczepana Kellera

63%

Kaczorowski R.

Studia Gdańskie

|

2015

|

issue 37

115-136

PL

Prezentowany artykuł omawia ostatnich pięć tzw. mszy polskich, pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego, który ukazał się w Pelplinie w 1871 roku. Msze polskie to pieśni, które śpiewane były podczas liturgii w języku narodowym, a nie w powszechnie obowiązującym jeszcze w XIX wieku języku łacińskim. W ten sposób śpiewy te w naturalny sposób edukowały religijnie Polaków oraz pomagały w zachowaniu polskości w czasach, gdy Polska rozdarta była między trzech zaborców.

EN

The article elaborates on the last five so-called Polish Masses from The Collection of Catholic Songs of Piety for Ecclesiastical and Domestic Use, which was published in Pelplin in 1871. These Polish Masses were performed during liturgies not in Latin, but in the Polish language. In this way the Polish hymns taught catechism and Catholic faith and helped to sustain the national identity in the 19th century, when Poland formally did not exist.

8

Rękopiśmienny kancjonał z XVIII wieku ks. Walentego Józefa Wcisłowskiego. Charakterystyka zbioru

63%

Janus K.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

43-59

EN

This study is an attempt to describe a manuscript cantional written at the end of the first half of the 18th century by an unknown author – Walenty Józef Wcisłowski. The manuscript had been in the Załuski Brothers’ book collection till June 1795, when pursuant to Catherine the Great’s decision the Załuski Library was sent from Warsaw to Saint Petersburg. Presently the cantional is in the National Library of Poland. We know about the author only that he wrote rhymed theology which was published in the 18th century. This article contains the analysis of some hymns from the cantional. Special attention is paid to the explanation of theological contexts of presented verses and to the presentation of Walenty Wcisłowski’s literary skills and biblical erudition. The purpose of my text was to indicate an influence of medieval apocrypha on religious consciousness of the poet and the way he explains the mystery of faith.

9

Semantyka nocy w pieśniach religijnych

63%

Maziarz M.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

issue XX/3

171-196

PL

Przedmiotem artykułu jest semantyczny obraz nocy w pieśniach religijnych, zawartych w Śpiewniku kościelnym ks. Jana Siedleckiego. Artykuł ten mieści się w nurcie badań nad tekstem artystycznym, ale tekstem o specjalnym charakterze, gdyż pieśni religijne w znacznym stopniu odwołują się do konwencji obrazowania znanej z polszczyzny ogólnej. Konwencja ta w znaczeniu metaforycznym ujmuje noc jako coś złego i zagrażającego człowiekowi, co ma też potwierdzenie w analizowanym materiale. Tekstowe konotacje ujawnione w pieśniach zostały jednak skonfrontowane nie tylko z faktami językowymi, ale także z konceptualizacją nocy w Piśmie Świętym, co pozwoliło w zrekonstruowanym tu obrazie dostrzec silną motywację semantyczną ze strony polszczyzny ogólnej, a także wpływów kulturowych. W obrazie tym negatywne konotacje nocy zostały ukonkretnione jako ‘grzech’ i ‘cierpienie’, ale pojawiły się też pozytywne komponenty znaczeniowe tego leksemu, takie jak: ‘czas działania Boga’, ‘czas modlitwy’. Konotacje tekstowe pozwoliły więc dopełnić strukturę semantyczną słowa noc i odsłoniły jego pojęciową ambiwalencję, która w skonwencjonalizowanych formach językowych jest słabo dostrzegalna. Przeprowadzona w artykule analiza wykazała również, że składniki konotacyjne, zarówno te utrwalone, jak i potencjalnie istniejące w języku, odgrywają istotną rolę w całościowej strukturze semantycznej słowa.

EN

This article concentrates on the semantics of the lexeme night attested in the religious songs collected in Śpiewnik kościelny by Father Jan Siedlecki. The paper falls within the scope of research on artistic texts; however, it is special in the sense that religious songs include elements of imagery typical of general Polish. Conventionally, in the metaphorical sense, the night denotes something evil and threatening to a man. This meaning is also confirmed in the material studied in our analysis. However, the textual connotations revealed in the songs were confronted not only with the language facts but also with the conceptualization of the night in the Holy Bible. The meaning of the lexeme night, which is reconstructed in this way, shows both a robust semantic motivation by general Polish and also influences on the cultural level. Thus the negative connotations of the night are made specific as “sin” and “suffering”, and there are also positive meaning components of this lexeme, for instance, “time of God’s action” or “time of prayer”. The textual connotations allow to enrich the semantic structure of the word, then, unveiling its conceptual ambivalence which is hardly discernible in the conventional language use. The analysis also demonstrated that connotational components, both ones in actual use and ones potentially present in language, play a significant role in the overall semantic structure of a word.

10

Didaktika hudby v náboženských piesňach primárneho vzdelávania

63%

Akimjak A.

Roczniki Pedagogiczne

|

2015

|

vol. 7(43)

|

issue 2

63-69

PL

Ważnym elementem procesu dydaktycznego, na I etapie edukacyjnym, są pieśni religijne. W artykule podjęto zagadnienia dotyczące teologicznej strony tych pieśni oraz ich muzycznej interpretacji, zarówno od strony kompozycyjnej, jak i harmonicznej. Zakres treściowy pieśni religijnych, ich muzyczna interpretacja oraz osoba nauczyciela warunkuje rozwój muzyczny i duchowy dziecka.

EN

Religious songs are important part of didactic process on the first level of education. In the article below following issues will be discussed: theological part of these songs, their music interpretation, both composition and harmony. These songs' range of content, their music interpretation and the teacher determine child's musical and spiritual development.

SK

Dôležitým prvkom v didaktickom procese primárneho vzdelávania sú náboženské piesne. Nižšie uvedený príspevok sa venuje textom týchto piesní, ale aj ich hudobnému stvárneniu a to tak po stránke kompozičnej ako aj po harmonickej. Ďalej sa zaoberá obsahom náboženských piesní, ich hudobnou interpretáciou, ako aj osobnosťou učiteľa, ktorý ovplyvňuje hudobný a duchovný rozvoj dieťaťa.

11

“Confession Seals the Mouth” The cult of St. John of Nepomuk – a Martyr of the Sacramental Mystery – on the Example of 15 Songs from the Collection of Catholic Devotional Hymns for Church and Home Use, Published in Pelplin in 1871 Selected Theological and Musical Issues

63%

Kaczorowski R.

Poznańskie Studia Teologiczne

|

2021

|

issue 39

245-256

PL

W prezentowanym artykule autor omawia 15 pieśni ku czci św. Jana Nepomucena, pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego, opublikowanych w 1871 roku w Pelplinie. Liczba pieśni świadczy o tym, że kult św. Jana Nepomucena był rozpowszechniony wśród Polaków. Święty ten cieszył się niezwykłym autorytetem wynikającym z faktu, że pozostał wierny powołaniu kapłańskiemu aż do śmierci męczeńskiej. Wolał zginąć niż wyjawić tajemnicę spowiedzi świętej. Dlatego też św. Jan Nepomucen do dzisiaj pozostaje patronem spowiedników

EN

In the presented article, the author discusses 15 songs composed in honor of St. John of Nepomuk, coming from the Collection of Catholic Devotional Hymns for Church and Home Use, published in 1871 in Pelplin. The number of songs proves that the cult of St. John was widespread among Polish people. This Saint enjoyed extraordinary authority because he remained faithful to his priestly vocation until his martyrdom. He preferred to die than to reveal the secret of the holyconfession. Thus, St. John of Nepomuk remains the Patron Saint of Confessors until this day.

12

Msze per annum (XI–XV) ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego (Pelplin, 1871)

63%

Kaczorowski R.

Studia Gdańskie

|

2014

|

issue 35

183-206

PL

W artykule omówionych zostało pięć tzw. mszy polskich, pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego, który ukazał się drukiem w Pelplinie w 1871 roku. Msza polska to specyficzny układ pieśni, treściowo odpowiadający poszczególnym częściom Mszy św., tyle że wykonywanych w języku narodowym, co w XIX wieku nie było zjawiskiem powszechnym. W ten sposób modlitwy w języku polskim zanoszone w kościołach przyczyniały się do zachowania tożsamości narodowej i religijnej w czasie, gdy Polakom odmawiano prawa do suwerennej egzystencji.

EN

The article contains the review of five so-called Polish Masses from The Collection of Catholic Songs of Piety for Ecclesiastical and Domestic Use, which was published in Pelplin in 1871 by Szczepan Keller. These distinctive Mass hymns were arranged in the Polish language and performed during liturgies. In the 19th century this praxis was not very popular. In this way the Polish hymns helped to retain the national and religious identity, when Polish nation there could be no independent.

13

Źródła melodii, metrorytmika oraz kontrafaktury w kompozycjach zawartych w zbiorze ks. Z. Piaseckiego (1916-2011) „Panu memu śpiewać chcę”

51%

Szczeblewski Ł.

Teologiczne Studia Siedleckie

|

2021

|

issue Teologiczne Studia Siedleckie XVIII (2021) 18

217-236

PL

Dopuszczenie języka narodowego w liturgii przez reformę liturgiczną Soboru Watykańskiego II stało się ważnym impulsem nowej twórczości religijnej. Na gruncie polskim można zaobserwować swoistą eksplozję nowych kompozycji religijnych, które były upowszechniane w różnych edycjach. W tę działalność wpisuje się twórczość ks. Z. Piaseckiego. Zwieńczeniem jego pracy twórczej i redakcyjnej jest zbiór Panu memu śpiewać chcę. Kompozytor zamieścił w nim utwory znanych twórców muzyki religijnej, jak również wiele własnych kompozycje. Wśród nich są także utwory z tekstem Kompozytora. Niniejszy artykuł stanowi prezentację zbioru ze szczególnym zwróceniem uwagi na pochodzenie melodii, metrorytmikę oraz zapożyczenia melodii (kontrafaktury).

EN

The admission of the national language in the liturgy by the liturgical reform of the Second Vatican Council became an important impulse for new religious creativity. In Poland, one can observe a kind of explosion of new religious compositions that were disseminated in various editions. The works of Fr Z. Piasecki are part of this activity. The culmination of his creative and editorial work is the collection “I want to sing to my Lord”. The composer included works of well-known composers of religious music, as well as many of his own compositions. Among them there are also pieces with the composer's own text. This article presents the collection with particular emphasis on the origin of the melody, metrorhythmics and borrowings of the melody (contrafacta).

14

Barokní rukopisné kancionály z Valašska

51%

Smyčková K.

Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

|

2014

|

issue 3(7)

47-62

CS

Tento výzkumný článek je založen na analýze čtyř rukopisných zpěvníků: kancionál Mikuláše Zigmundíka z Lidečka (1696), Martina Mužikovského z Pržna (před 1755), J. Mžíka ze Vsetína (1731–1734) a Ondřeje Štefka ze Vsetína (1769– 1770). Jeho cílem je představit málo známé prameny české duchovní písně 17. a 18. století. V českém prostředí se hymnografické výzkumy dosud zaměřovaly primárně na tištěnou produkci, ačkoli rukopisná produkce byla neméně početná. Tato studie se zaměřuje na čtyři barokní rukopisné kancionály z Valašska, svébytného kulturního regionu na východě České republiky. Tyto prameny jsou dostupné v regionálních muzeích a nebyly dosud zpracovány v odborné literatuře. Proto se článek věnuje jejich podrobnému popisu: datace, autorství, místo vzniku, rozsah rukopisu. Ve zkratce se zabývá také iluminacemi, jazykem a notací pramenů, zaměřuje se ale zvláště na jejich písňový repertoár. Literárněhistorická analýza rukopisných kancionálů ukazuje, že se od tištěných zpěvníků lišily vyšším počtem tropovaných ordinárií a že určitá část písní se dochovala pouze v rukopisné, nikoli tištěné podobě. Tropovaná ordinária ukazují, že se praxe katolického kostelního zpěvu mírně odlišovala od oficiálních církevních předpisů, jež nepovolovaly nahrazovat mešní texty vernakulárním zpěvem. Výskyt specifického repertoáru dokládá určitou nezávislost rukopisného média na tištěné hymnografii. Studie přináší zatím předběžné závěry z rozsáhlejšího výzkumu moravských rukopisných kancionálů. Mnoho informací zůstává dosud neznámých (např. o autorech zpěvníků), mnoho čeká na budoucí zpřesnění.

EN

This article is based on an analysis of four hand-written hymn-books: the hymnal by Mikuláš Zigmundík from Lidečko (1696), Martin Mužikovský from Pržno (before 1755), J. Mžík from Vsetín (1731–1734) and Ondřej Štefek from Vsetín (1769–1770). The aim of the article is to present some unknown sources of the Czech spiritual song of the 17th and 18th century. The hymnological studies in the Czech milieu focus still in the first place on the printed production, but the hand-written production was no less plentiful. This study focuses on four handwritten baroque hymn-books from Moravian Wallachia which is a unique cultural region in the eastern part of the Czech Republic. These sources are accessible in some regional museums and have not been described yet in any reference book. The article deals with the detailed description of the manuscripts: the date and the place of origin, the authorship, the extent of the manuscript. The study deals briefly with the illumination, language and music notation, focusing especially on the song repertoire. The literary-historical analysis of the hand-written hymn-books shows that the manuscripts differ from the printed hymn-books in the high number of ordinarium tropes [the addition to the ordinarium missae] and in the fact that a specific part of the repertoire survived only in the manuscript form, not in the printed form. The ordinarium tropes [the addition to the ordinarium missae] demonstrate that the practice of the Catholic Church singing was a little different from the official church regulations. These regulations forbade to replace the Mass texts with vernacular songs. The occurrence of the specific repertoire is a proof of some independence of the printed hymnography. The article offers some provisional results of the large research (focused on Moravian hand-written hymn-books). Much information is still unknown (e. g. about the authors), much is waiting for the next specification.

PL

Niniejszy artykuł opiera się na analizie czterech ręcznie spisanych zbiorów hymnów, którego autorami są kolejno: Mikuláš Zigmundík z Lidečka (1696), Martin Mužikovský z Pržna ( przed 1755), J. Mžík z Vsetína (1731-1734) i Ondřej Štefek z Vsetína (1769-1770). Celem artykułu jest przedstawienie mało znanych źródeł czeskiej pieśni religijnej z XVII i XVIII wieku. Studia hymnologiczne w Czechach skupiają się przede wszystkim nadal na materiale publikowanym, ale ręcznie pisane materiały są nie mniej liczne. Ten artykuł dotyczy czterech ręcznie napisanych, barokowych zbiorów hymnów z Morawskiej Wołoszczyzny, która jest unikalnym regionem kulturowym we wschodniej części Republiki Czeskiej. Te źródła są dostępne w regionalnych muzeach i nie zostały jeszcze dotąd opisane w żadnej literaturze przedmiotu. Dlatego artykuł przedstawia dokładny opis manuskryptów, podając datę i miejsce pochodzenia, autorstwo i długość tekstu. W opisie zajęto się także iluminacjami, językiem i muzyczną notacją, zwracając specjalną uwagę na repertuar pieśni. Analiza historycznoliteracka tych ręcznie spisanych zbiorów hymnów pokazuje, że rękopisy różnią się od drukowanych książek z hymnami ze względu na wysoką ilość ordinarium tropes [dodatków, rozszerzeń liturgicznego śpiewu gregoriańskiego do ordinarium missae, czyli do obowiązkowego kanonu stałych części mszy śpiewanej] i ze względu na fakt, że specyficzna część repertuaru przetrwała tylko w formie rękopiśmiennej, nie w formie drukowanej. Ordinarium tropes [dodatki, rozszerzenia śpiewu gregoriańskiego do ordinarium missae] wskazują, że w praktyce śpiew w kościele katolickim różnił się trochę od obowiązujących w tej materii oficjalnych regulacji (przepisów) kościelnych. Te regulacje zakazywały zastępowania tekstów Mszy św. pieśniami w języku narodowym. Pojawienie się odrębnego repertuaru jest dowodem na pewną niezależność drukowanej hymnografii. Artykuł przedstawia wstępne rezultaty tego szeroko zakrojonego badania (skupiającego się rękopiśmiennych zbiorach hymnów). Nieznana jest jeszcze spora ilość informacji (np. dotycząca autorów hymnów), a wiele informacji oczekuje jeszcze na dalszą specyfikację.

15

Wiara w przemożną pomoc i opiekę Matki Bożej w poetyckich tekstach utworów z muzyką Ottona Mieczysława Żukowskiego, zawartych w zbiorze pt. „Pieśni marjańskie” op. 80 (pieśni 1–10)

51%

Kaczorowski R.

Studia Gdańskie

|

2019

|

issue 45

191-208

PL

W niniejszym artykule autor dokonuje oglądu dziesięciu pieśni pochodzących ze zbioru pt. „Pieśni marjańskie w układzie na chór mieszany lub na jeden głos z towarzyszeniem organów” op. 80 z muzyką polskiego kompozytora Ottona Mieczysława Żukowskiego (1867–1942), napisanych do tekstów współczesnych mu poetów. W swej warstwie semantycznej pieśni stają się ważnym wykładem prawd wiary dotyczących osoby Matki Bożej. W utworach tych Maryja jest nazywana „Bogarodzicą”, „Dziewicą”, „Niepokalaną”, a nawet „Wniebowziętą”, mimo iż ogłoszenie tego ostatniego dogmatu miało miejsce dopiero w 1950 roku. W tekstach pieśni Maryja jest ponadto „Królową” cierpiących Polaków pozbawionych swej ojczyzny i wciąż walczących o niepodległość. Wspomniane są również wielkie zwycięstwa polskiego oręża, które nie miałyby miejsca, gdyby nie opieka Najświętszej Maryi. Teksty te, opisane następnie muzyką Ottona Mieczysława Żukowskiego ze starannie ukształtowaną linią melodyczną, bez wątpienia wykonywane były podczas nabożeństw, między innymi w maju oraz z okazji święta Matki Boskiej Zielnej (15 sierpnia). W ten sposób badany materiał staje się wymownym świadectwem symbiozy wiary i kultury.

EN

In the presented article, the author discusses ten songs of the collection "Pieśni Marjańskie w układzie na chór mieszany lub na jeden głos z towarzyszeniem organów" ["Marian Hymns for a Mixed Choir or One Voice to the Accompaniment of Pipe Organs"] op. 80 set to music by the Polish composer Otton Mieczysław Żukowski (1867–1942), who composed to the poetic texts of authors contemporary to him. In terms of semantic meaning the songs provided essential teaching on the truths of faith regarding the Mother of God. In these songs Mary is called the "Mother of God", "Virgin", "Immaculate" and even "Assumed into Heaven", although the announcement of the latter dogma took place only in 1950. In the lyrics of the songs Mary is also referred to as the "Queen" of the suffering Poles, who were deprived of their homeland and continuously fighting for their independence. The great victories of the Polish army, which would not have taken place without the protection of the Blessed Virgin Mary, are also mentioned in these songs. These texts, later described by the music of Otton Mieczysław Żukowski, with a carefully shaped melody line, were undoubtedly performed during services in May and on the celebration of Our Lady of Herbs Day (15th August). The discussed works thus become a meaningful testimony to the symbiosis of faith and culture.

16

Central European Cultural Transfers in the Humanism and Baroque Periods: Three Examples from Literary History

51%

Malura J.

Porównania

|

2022

|

vol. 31

|

issue 1

407-434

PL

Opracowanie śledzi transfery kulturowe w szesnasto i siedemnastowiecznej Europie Środkowej. Dotyczy trzech różnych obszarów gatunkowych ( parodia, protestancka pieśń religijna, dramat o tematyce bożonarodzeniowej ), zajmując się kierunkami i mechanizmami wymiany kulturowej oraz rolą pośredników w szerzeniu się wybranych fenomenów literackich. Obserwacja transferów kulturowych potwierdza do pewnego stopnia tradycyjne wyobrażenia o wędrówce wytworów kultury z Zachodu na Wschód. Na poszczególne transfery wywierają jednak wpływ specyficzne konteksty kulturowe. Jeżeli warunki społeczne, etniczne i wyznaniowe łączą życie kulturalne ziem czeskich z modelami literackimi północnowschodnich i południowych rejonów Niemiec, to polskie poczynania kulturalne są od tych modeli, z niewielkimi wyjątkami, odległe. Specyficzna jest sytuacja wyraźnie multikonfesyjnego Śląska ze znacznym udziałem ludności niemieckiej.

EN

This study investigates cultural transfer in Central Europe in the sixteenth and seventeenth centuries. It focuses on three different fields ( parody Protestant religious song, Christmas drama ) and explores the directions and mechanisms of cultural exchange and the role of mediators in the dissemination of selected literary phenomena. The observation of cultural transfers confirms to some extent the traditional idea of the journey of cultural work from the West to the East. However, the individual transfers are significantly influenced by specific cultural contexts. The social, ethnic and religious situation strongly connected cultural life in the Czech lands with the literary models available in the north-east and southern regions of Germany, while Polish cultural traffic, with a few exceptions, is rather distant from these areas, though. The conditions in Silesia were specific, because a significant share of the population was German and a strong multi-confessional situation prevailed there.

17

Jak po chrześcijańsku dom dyscyplinować, czyli rzecz o zapomnianym gdańskim poradniku Christliche Haußzucht… Joachima Löisentina z 1655 roku

51%

Kociumbas P.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2019

|

vol. 63

PL

Celem artykułu jest przybliżenie zapomnianego dzieła Joachima Löisentina pt. Christliche Haußzucht…, które po 31 latach zostało opublikowane w 1655 r. przez Davida Friedricha Rhetego w Gdańsku. Zbiór ten, stanowiący połączenie modlitewnika, kancjonału oraz podręcznika wiary, przedstawiono jako komplementarny poradnik służący systematycznej i metodycznej katechizacji w duchu luterańskim w zaciszu domowym.

EN

The aim of the article is to present the forgotten work by Joachim Löisentin, titled Christliche Haußzucht..., published in Gdańsk in 1655, that is 31 years after its inception, by David Friedrich Rhete. This collection, a combination of a prayer book, a hymnal, and a religious handbook, was presented as a complementary guide for systematic and methodical catechisation, in the Lutheran spirit, in the comfort of one’s own home.

18

Kult św. Cecylii, Dziewicy i Męczennicy w polskiej pieśni religijnej na przykładzie pieśni J. Łuciuka, M. Świerzyńskiego, A. Chlondowskiego i Z. Piaseckiego

51%

Szczeblewski Ł.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2015

|

vol. 36

|

issue 2

197-213

EN

The contemporary religious songs in honour of Saint Cecile presented in this work prove that the cult of the Saint Virgin and Martyr is still prevailing in the Catholic Church. The article describes the life of Saint Cecile and provides a brief history of her cult. Presentation of songs in honour of this Patron of music constitutes an essential part of the study. The author begins with an analysis of their melodic aspects focusing, among others, on the kinds of melodies and intervallic scales. The article discusses also rhythmicity and the lyrics of the presented works . It is worth emphasizing that these songs might be used during celebration of Eucharistic Liturgy on the Day of Saint Cecile as well as during other services held in honour of the Roman Martyr.

19

Sześć pieśni do Matki Bożej Częstochowskiej, pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego (Pelplin, 1871), jako przejaw tożsamości narodowej i religijnej pątników

51%

Kaczorowski R.

Studia Gdańskie

|

2017

|

issue 41

97-114

PL

Prezentowany artykuł przybliża sześć pieśni do Matki Bożej Częstochowskiej, pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego, który został opublikowany w 1871 roku. W warstwie semantycznej pieśni te ukazują głębokie powiązanie postawy religijnej, katolickiej, ze sprawami narodowymi, polskimi. Pątnicy wykonujący te utwory przedstawiali bowiem swe intencje Matce Najświętszej, prosząc o pomyślność dla nieobecnej na mapach Europy Polski, o jej niepodległość, a także o spokojne, szczęśliwe życie osobiste.

EN

The presented study describes six songs devoted to the Holy Mother of Częstochowa, from the Collection of Religious Catholic Songs to Be Sung in Church or at Home which was published in 1871. In the semantic layer, these songs show a strong relation between the religious Catholic attitude and Polish national matters. The pilgrims, while singing these songs, committed their intentions to the Holy Mother, praying for the prosperity of Poland, which did not exist on the maps of Europe, for its independence and also for their peaceful and happy personal life.

20

Oskar Kolberg i etnomuzykologia wobec ludowej pieśni religijnej

51%

Dahlig P., Karcz B., Tyrała R., Zając A., Delimat W., Janicki J. J., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W., Karcz B., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W.

Pro Musica Sacra

|

2014

|

vol. 12

EN

The text presents a history of research on the Catholic folk singing in Poland with a special regard to works of the greatest Polish ethnographer, Oskar Kolberg (1814–1890). Karol Kurpiński, a composer and the director of the National Theatre, who was the first to debate on folk music in 1820, had promoted a functional definition of a folk song embracing also religious singing in national language. Anthologies of the texts of folk song edited in 1830s and 1840s put stress, however, on possibly original repertoire of peasants transmitted orally and by memory. Religious songs as being learned basically from prints were usually not included into folklore studies. But culture changes in the course of the 19th century have induced explorers to document also older religious songs in folk use, such as carrols (Michał Marcin Mioduszewski 1843). Oskar Kolberg was concentrated mainly on regional specificity of each part of the country. That is why the standardized repertoire of religious songs performed in churches did not attract much of his attraction. In spite of his preferences, he had written down about 800 religious songs in the whole collection of 20.000 vocal and instrumental pieces. These 800 songs refer to local repertories accompanying the Lenten, Easter, Christmas, the cult of saint patrons and connected with other contexts such as funeral ceremonies. The reason for respecting also religious singing in Kolbergs works was a significance of the oral way of performing resulting in huge amount of variants which were determined also by strictly regional features of traditional singing. Performance practice became a common interest for both ethnomusicology and hymnology since the 1970s, so the more that elements of Gregorian chant have survived in living tradition up till now.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia historię badań nad katolickim śpiewem ludowym w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem pracy największego polskiego etnografa, Oskara Kolberga (1814–90). Karol Kurpiński, kompozytor i dyrektor Teatru Narodowego, inicjator pierwszej debaty na temat muzyki ludowej w 1820 roku, zaproponował funkcjonalne ujęcie pieśni ludowej, której definicja obejmowała także pieśni religijne śpiewane w języku narodowym. Antologie tekstów pieśni ludowych wydawane w latach 30. i 40. XIX wieku zawierały możliwie najbardziej oryginalny repertuar pieśni chłopskich przekazywanych ustnie i pamięciowo. Pieśni religijne, jak wynika z druków, nie były zwykle włączane do badań folklorystycznych, jednak zmiany kulturowe, jakie zachodziły na przestrzeni XIX wieku, skłoniły badaczy do dokumentowania również starszych pieśni religijnych wykorzystanych w tradycji ludowej, takich jak kolędy (Michał Marcin Mioduszewski 1843). W swoich badaniach Oskar Kolberg był skoncentrowany głównie na specyfice regionalnej poszczególnych części kraju, dlatego też znormalizowany repertuar pieśni religijnych wykonywanych w kościołach w zasadzie go nie interesował. Jednak mimo swoich preferencji badawczych Kolberg spisał około 800 pieśni religijnych z bogatej kolekcji 20 tysięcy utworów wokalnych i instrumentalnych. Te 800 utworów wchodzi w skład lokalnych repertuarów towarzyszących obrzędom wielkopostnym, wielkanocnym, bożonarodzeniowym, a także związanym z kultem świętych patronów oraz innym, takim jak np. ceremonie pogrzebowe. Powodem uwzględnienia śpiewów religijnych w pracach Kolberga był również fakt ich ustnego przekazywania, który skutkował ogromną wariantywnością pieśni. Niektóre z wariantów nabierały specyficznych cech określanych przez lokalną tradycję śpiewaczą. Praktyka wykonawcza zyskała od 1970 roku zainteresowanie badawcze zarówno etnomuzykologów, jak i hymnologów, tym bardziej że zawarte w pieśniach elementy chorału gregoriańskiego przetrwały w żywej tradycji aż do naszych czasów.

Refine search results

Funkcje przymiotnika przygodny w nazwach odmian gatunkowych tekstów religijnych

Cztery pieśni do świętego Mikołaja pochodzące ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego (Pelplin, 1871) w aspekcie semantycznym oraz wybranych zagadnień muzycznych

Kilka uwag o języku współczesnych pieśni i piosenek religijnych

Zapomniany epizod współpracy Michała Kajki (Kayki) z Marcinem Gerssem i jego rezultat

Święty Józef jako patron „w życiu i przy śmierci” na przykładzie 10 pieśni pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego, opublikowanego w Pelplinie w 1871 roku

Muzyczny portret braci ks. Jana (1870–1911) i Aleksandra (1879–1911) Żukowskich w świetle zachowanych pieśni religijnych

Msze przeznaczone do śpiewu w ciągu roku (XVI– XX) ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego, wydanego w 1871 roku w Pelplinie przez ks. Szczepana Kellera

Rękopiśmienny kancjonał z XVIII wieku ks. Walentego Józefa Wcisłowskiego. Charakterystyka zbioru

Semantyka nocy w pieśniach religijnych

Didaktika hudby v náboženských piesňach primárneho vzdelávania

“Confession Seals the Mouth” The cult of St. John of Nepomuk – a Martyr of the Sacramental Mystery – on the Example of 15 Songs from the Collection of Catholic Devotional Hymns for Church and Home Use, Published in Pelplin in 1871 Selected Theological and Musical Issues

Msze per annum (XI–XV) ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego (Pelplin, 1871)

Źródła melodii, metrorytmika oraz kontrafaktury w kompozycjach zawartych w zbiorze ks. Z. Piaseckiego (1916-2011) „Panu memu śpiewać chcę”

Barokní rukopisné kancionály z Valašska

Wiara w przemożną pomoc i opiekę Matki Bożej w poetyckich tekstach utworów z muzyką Ottona Mieczysława Żukowskiego, zawartych w zbiorze pt. „Pieśni marjańskie” op. 80 (pieśni 1–10)

Central European Cultural Transfers in the Humanism and Baroque Periods: Three Examples from Literary History

Jak po chrześcijańsku dom dyscyplinować, czyli rzecz o zapomnianym gdańskim poradniku Christliche Haußzucht… Joachima Löisentina z 1655 roku

Kult św. Cecylii, Dziewicy i Męczennicy w polskiej pieśni religijnej na przykładzie pieśni J. Łuciuka, M. Świerzyńskiego, A. Chlondowskiego i Z. Piaseckiego

Sześć pieśni do Matki Bożej Częstochowskiej, pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego (Pelplin, 1871), jako przejaw tożsamości narodowej i religijnej pątników

Oskar Kolberg i etnomuzykologia wobec ludowej pieśni religijnej