Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: ploughing and sowing

Sort By:

Limit search:

Semantyka jajka w rytach orki i siewu

100%

Niewiadomski D.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1989

vol. 2

61–72

Bazując na dokumentacji etnograficznej, odnoszącej się do XIX-wiecznych rytów orki i siewu, autor opisuje semantykę jajek, zastosowanych w symbolizujących działaniach proagrarnych. Semantyka ta kształtuje się na podstawie wielu aspektów rytualnych i zależy od: (1) występujących na jajkach motywów zdobniczych (motywy fitomorficzne, obejmujące różne postaci drzew i astromorficzne, wchodzące w krąg symboliki słońca, np. swastyki); (2) rodzajów kolorów używanych do ich barwienia (najczęściej żółtego – symbolizującego obecność Boga, witalne słońce osiągane przez podobieństwo z odcieniem złotym; czerwonego – symbolizującego krew, ogień, płodność czyli siły życiowe, również radość, małżeństwo oraz dającego ochronę kobietom ciężarnym i niemowlętom; zielonego – związanego trwale z wegetacją, przyrodniczą odnową świata, nadzieją pobudzenia płodności matki-ziemi); (3) funkcji przydzielonych jajkom w ogólnym planie kultury ludowej, które zależą od semantyki pozostałych „kontekstowych” rytów. Najbardziej charakterystyczne funkcje to: kosmogoniczna, adopcyjna, wegetacyjna, erotyczno-matrymonialna, apotropeiczna, lecznicza i demaskatorska. Układają się one w kilka linii tematycznych: kreacji kosmicznej, rozbudzenia płodności życia ludzkiego i przyrodniczego, adopcji do pośmiertnego bytu wiecznego oraz ochrony różnych form ziemskiej egzystencji. Nadrzędną kategorią w tych przypadkach okazuje się życie, wokół którego ześrodkowują się ryty i wierzenia społeczności rolniczych; (4) kościelnej sakryfikacji jajka oraz jego ludowej sakralizacji wierzeniowej.

The author, on the basis of ethnographic documentation related to the 19th century rituals of ploughing and sowing, describes the semantics of eggs used in symbolising pro-agrarian activities. This sort of semantics is shaped on the basis of multiple ritual aspects and depends on: (1) decorative motifs found on eggs (phytomorphic motifs including trees of different forms and ‘astro-morphic’ motifs entering the realm of the sun symbolism, e.g. the swastika); (2) the colours used for dyeing them (most often yellow, and yellow symbolises the presence of God, the vital Sun colour of a golden hue, red – symbolizing blood, fire, fertility or vital forces, but also happiness, marriage, and protecting pregnant women and infants; and, finally, green, which is closely related to vegetation, the natural renewal of the world, the hope of stimulating the fertility of Mother Earth); (3) the general functions of eggs in folk culture, which depend on the semantics of other ‘contextual’ rites. The most characteristic functions include: the cosmogonic function, the adoptive function, the vegetative function, the erotic-matrimonial function, the apotropaic function, the healing function, and the unmasking function. These specific functions make up a few thematic lines: the cosmological creation, boosting the fertility of human life and nature, the accession to the afterlife within the eternal being and to the protection of various forms of earthly existence. The superordinate category in these cases turns out to be life, around which the rites and beliefs of agricultural societies are concentrated; (4) the Church scarification of an egg, and sacralisation of an egg within the folk belief system.

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Niewiadomski D.

1 1989

Search results

Semantyka jajka w rytach orki i siewu