Search results

1

Sarmatyzm i Prusy w XVIII i początku XIX wieku

100%

Łukasiewicz D.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2016

|

vol. 76

PL

Historia polsko-pruska oceniana była dotąd z perspektywy obronnej, wyniesionej z czasów rozbiorów. Prowadziło to do typowej we wrogich relacjach przesadnej diabolizacji przeciwnika. Diabolizacja umiarkowana była już bardziej uzasadniona. Pruskie działania modernizacyjne były lekceważone albo przemilczane. W końcu jednak pojawiła się historiografia modernizacyjna, do której należała nawet konserwatywna szkoła krakowska, ale i endeckie, a wiec modernizacyjne pisarstwo historyczne Władysława Konopczyńskiego i Adama Skałkowskiego, ukazujące Sarmatyzm jako feudalny anachronizm i modernizację absolutystyczną, a więc odgórną w Prusach (von oben). Ten nurt utrzymuje się w historiografii do dzisiaj, jednak funkcjonuje też częsta multikulturowa perspektywa odrębności, inności, a nie niższości Sarmatyzmu.Autor uważa za konieczne weryfikację tego stanu rzeczy i charakterystykę działań reformatorskich, dzięki którym w 1918 r. dystans między poziomem rozwoju cywilizacyjnego ziem zaboru pruskiego i rosyjskiego od 1793 r. bardzo wzrósł. Następnie wskazuje na kilka elementów takiej analizy.

2

Zakaz niewolnictwa i poddaństwa oraz pracy przymusowej lub obowiązkowej w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

63%

Jasudowicz T.

Studia Prawa Publicznego

|

2013

|

issue 3

13-41

EN

The subject of this paper is an analysis of the provisions of article 4 of the European Convention of Human Rights [European Convention] compared with, in particular, the provisions of article 8 of the International Package of Civil and Political Rights. The prohibition of slavery is then analysed in sensu stricto, including trading in slaves, followed by an analysis of the prohibition of servitude in different contexts as presented in reasons for judicial decisions delivered by the European Court of Human Rights [ECHR] in Strasburg. The provisions of Convention No 29 and Convention No 107 of the International Labour Organisation on forced labour and its abolition, since they played an important role in the ECHR judgments, are given most attention. Likewise, excerpts of article 4 clause 3 of the European Convention regarding: prisoners’ work, military service, including alternative military service, extraordinary circumstances and ordinary civil duties are widely discussed. Sadly, slavery, servitude and forced labour do not belong to the past but are still vivid examples of the contemporary world, and international organised crime in particular. Consequently, article 4 continues to remain an important provision interpreted as a contemporary regulation that serves combating the “contemporary forms of slavery”.

PL

Przedmiotem opracowania jest analiza postanowień art. 4 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Autor rozpatruje je najpierw na tle porównawczym, zestawiając je zwłaszcza z art. 8 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Następnie analizuje zakaz niewolnictwa sensu stricto, z uwzględnieniem zakazu handlu niewolnikami, by następnie przejść do analizy zakazu poddaństwa w różnorakich kontekstach, w jakich praktyki poddaństwa pojawiły się w orzecznictwie strasburskim. Szczególnie bogate (bo i odnośnego orzecznictwa było więcej) są rozważania na temat zakazu pracy przymusowej lub obowiązkowej, ze wskazaniem na ważną rolę, jaką w orzecznictwie strasburskim odgrywały Konwencje nr 29 i nr 107 MOP dotyczące zniesienia pracy przymusowej. Specjalna uwaga jest poświęcona wyjątkom z art. 4 ust. 3 Konwencji, a mianowicie – kolejno: pracy więźniów, służbie wojskowej (z uwzględnieniem problemu służby zastępczej i ewolucji orzecznictwa w tym zakresie), sytuacjom nadzwyczajnym oraz zwyczajnym obowiązkom obywatelskim. Niestety, problemy niewolnictwa, poddaństwa oraz pracy przymusowej lub obowiązkowej nie należą do „wykopalisk przeszłości”, lecz są problemami nader aktualnymi, wciąż „ożywianymi” przez współczesne praktyki w znacznym stopniu powiązane z międzynarodową przestępczością zorganizowaną. W związku z tym art. 4 zachowuje wciąż swoje niebagatelne znaczenie i jest interpretowany jako odpowiadający dzisiejszym warunkom oraz bardzo istotny dla zwalczania „współczesnych form niewolnictwa”.

3

Nadprzyrodzona motywacja poddania żony mężowi w świetle Ef 5, 21–24

63%

Kułaczkowski J.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2007

|

vol. 24

95-110

EN

One of the most important biblical texts about marriage are included in Ef 5. This fragment analyzes various aspects of the relationship between husband and wife. According to this, a special attribute of Christian marriage is sacramentality, consisting in participation of spouses, as personal communion, in salvation mystery understood as a deep bond of Christ with Church, thanks to which the marriage of Christians assumes a preternatural dimension. Moreover, Christ`s bond with Church is an example of mutual relations between spouses. A detailed mutual relation of husband and wife is stressed here, and especially the fact of wife`s submission to her husband, that can not be unders- tood as any sort of slavery, but rather as a form of Christian`s calling and the serve to Christ. As Christ is a head of the Church and takes care about the full development of it, especially in salva- tion, the same should be a husband for his wife.

4

Legal Reforms of Agrarian Relations in the Duchy of Warsaw between 1807 and 1809

63%

Konarski M.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2022

|

vol. 31

|

issue 1

93-123

PL

Przedmiotem analizy w artykule są reformy stosunków agrarnych, jakie przeprowadzone zostały w pierwszych latach istnienia Księstwa Warszawskiego, powstałego wskutek postanowień traktatów pokojowych z 1807 r. Status prawny chłopów został w tym czasie najpierw uregulowany w sposób ogólny postanowieniami Konstytucji nadanej przez Napoleona Bonaparte 22 lipca 1807 r. W dalszej kolejności postanowienia te uszczegółowiono, ogłaszając w dniu 21 grudnia 1807 r. dekret, który przyniósł likwidację poddaństwa, a także przyznając chłopom możliwość przenoszenia się w obrębie ziem Księstwa. Dekret ten stwierdzał, że ziemia jest własnością pana i chłop opuszczający wieś powinien oddać panu ziemię wraz z zasiewem, jak również budynki i inwentarz. Oznaczało to, że po wejściu dekretu w życie powstała możliwość nieograniczonych rugów chłopskich oraz podnoszenia obciążeń pańszczyźnianych. Należy jednak zaznaczyć, że w związku ze znacznym wyludnieniem kraju w tym okresie i z pojawiającymi się trudnościami w zapewnieniu siły roboczej dla folwarku rugi stosowano względnie rzadko. Niemniej w późniejszym czasie o reformie przeprowadzonej tym dekretem mówiono, że „zdjęła chłopu kajdany z nóg razem z butami”. W niniejszym artykule autor poddaje analizie postanowienia tego dekretu w kontekście regulacji wynikających z Konstytucji Księstwa, Kodeksu Napoleona oraz dekretu z dnia 23 lutego 1809 r. wprowadzającego tymczasową organizację gmin wiejskich. Rozważania na temat reform chłopskich w tym okresie uzupełnione zostały analizą sytuacji społeczno-gospodarczej na ziemiach wchodzących w skład Księstwa oraz wybranymi wypowiedziami, jakie pojawiały się w kwestii włościańskiej na łamach literatury przedmiotu od czasów dawnych do współczesnych.

EN

The article analyses the reforms of agrarian relations, which were carried out during the first years of the Duchy of Warsaw, created as a result of the peace treaties of 1807. The legal status of peasants was at that time initially regulated in a general way by the provisions of the Constitution granted by Napoleon Bonaparte on 22 July 1807. These provisions were then made more specific with the promulgation of the Decree of 21 December 1807, which brought about the abolition of serfdom and allowed peasants to move within the territory of the Duchy. According to the Decree, the land was the property of the lord and a peasant leaving the village should return the land to the lord along with the crops, the buildings and the livestock. This meant that after the Decree came into force, there was a possibility of unlimited eviction of peasants, as well as increasing serfdom burdens. It should be noted, however, that due to the considerable depopulation of the country at that time and the emerging difficulties in providing manpower for the manor house, eviction was used relatively rarely. Nevertheless, later on, the reform carried out by this Decree was said to “remove peasant’s boots along with his shackles”. In this article, the author analyses the provisions of this Decree in the context of regulations resulting from the Constitution of the Duchy, Napoleonic Code and the Decree of 23 February 1809 introducing a temporary organisation of rural communes. The reflections on peasant reforms in this period were supplemented by an analysis of the socio-economic situation in the lands forming the Duchy and selected statements that appeared in the relevant literature on the peasant question from the past till the present.

5

Serfdom and Mobility in Eighteenth-Century Bohemia. On Josef Grulich’s Book Migrační strategie: Město, předměstí a vesnice na panství České Budějovice ve druhé polovině 18. století, České Budějovice: Jihočeská univerzita v Českých Budějovicích, 2018, 286 pages

51%

Wyżga M.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2019

|

vol. 41

233–247

PL

Autor dowiódł na podstawie badań ilościowych i jakościowych, że postawy migracyjne ludności w okolicach Czeskich Budziejowic niewiele się zmieniły w ciągu drugiego półwiecza XVIII wieku. Nie wpłynęło na nie również zniesienie poddaństwa w 1781 roku. Większość powodów, dla których poddani wnioskowali o uwolnienie lub zgodę na osiedlenie się u innego pana ziemskiego, była związana z małżeństwem i pracą, jak również ze staraniami o polepszenie standardu życia własnego i rodziny. Dominowały przemieszczenia w zasięgu 20 km. Wśród migrantów przeważały kobiety stanu wolnego, a ich zasadniczym celem było małżeństwo. Jednak to mężczyźni pokonywali dłuższe dystanse w swoich przemieszczeniach, na przykład w związku ze służbą wojskową czy praktykowanym rzemiosłem. Badania statystyczne zostały zilustrowane szeregiem przykładów w ujęciu mikrohistorycznym, przez co autorowi udało się ukazać zjawisko strategii migracyjnych w sposób kompleksowy.

EN

Based on quantitative and qualitative studies, the author has demonstrated that the migration attitudes of the population of the areas around České Budějovice changed little in the course of the latter half of the eighteenth century. They were not influenced by the abolition of serfdom in 1781, either. Most of the reasons for which serfs requested manumission or consent to settle in another landlord’s demesne involved the issues of marriage and employment, as well as the effort to improve the standard of living for themselves and their families. Most movements occurred within a range of 20 km. The predominant group among the migrants was unmarried women, marriage being their primary goal. However, longer distances were covered by men in their movements undertaken in connection with e.g., military service or the practice of a craft. The statistical research was illustrated with a series of examples in a microhistorical approach, whereby the author has managed to offer a comprehensive overview of the phenomenon of migration strategies.

6

Podmiotowość chłopstwa staropolskiego

51%

Wyżga M.

Kwartalnik Historyczny

|

2023

|

vol. 130

|

issue 4

771-792

EN

There is still a widespread belief that the peasantry was an incapacitated and objectively treated element of the manorial-serf system and, simultaneously, a brutally exploited victim of this system. The article proposes an analysis of the peasantry’s position based on the assumption of the existence of the subjectivity of this most numerous social group. This subjectivity resulted, among other factors, from the labour market’s demand for labour, which required a certain flexibility on the part of the manors, but also from peasant activity in local markets. This activity interacted with the entrepreneurship and wealth of some peasants. This activity made peasant entrepreneurship possible, and even enabled some to become wealthy. In this way, it is also possible to understand their appearance in the municipal courts and their particular prominence and capacity to manage their own affairs in relation with other social estates in the Polish-Lithuanian Commonwealth.

PL

Wciąż powszechna jest opinia o chłopstwie jako o ubezwłasnowolnionym i traktowanym przedmiotowo elemencie systemu folwarczno-pańszczyźnianego, a zarazem brutalnie wykorzystywanej ofierze tego systemu. Celem artykułu jest propozycja analizy położenia chłopstwa wychodząca z założenia o istnieniu podmiotowości tej najliczniejszej grupy społecznej. Podmiotowość ta mogła wynikać m.in. z zapotrzebowania rynku pracy na siłę roboczą, co wymagało od dworów pewnej elastyczności, ale też z chłopskiej aktywności na lokalnym rynku handlowym. Ta aktywność współgrała z przedsiębiorczością i zamożnością niektórych chłopów. W ten też sposób można rozumieć ich występowanie w sądach grodzkich, a także pewną sprawczość i decyzyjność w relacjach z innymi stanami społecznymi Rzeczypospolitej przedrozbiorowej.

7

Bazylianie jako właściciele dóbr klasztornych w drugiej połowie XVIII wieku

51%

Lorens B.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2018

|

vol. 79

EN

Bazylianie z racji posiadania dóbr ziemskich, nadanych im na mocy fundacji, sprawowali zarząd nad folwarkami klasztornymi. W nadzorowaniu poddanych i organizacji pracy kierowali się wytycznymi sformułowanymi w instruktarzach ekonomicznych. Przykładem tego typu dokumentu była instrukcja dla prokuratora, czyli zakonnika zarządzającego gospodarstwem folwarcznym monasteru w Werchracie w województwie bełskim, pochodząca z 1768 r. Sformułowano w niej zasady postępowania prokuratora wobec właścicieli sąsiednich gruntów, czeladzi i poddanych klasztornych, opieki nad budynkami folwarcznymi i inwentarzem żywym oraz troską o zebranie i przechowywanie zbiorów. The Basilian monks, by reason of their ownership of landed estates conferred to them by charters, managed monastic manors. In supervising their subjects and in organising work they followed the guidelines set out in economic instructions, such as an instruction for the procurator, i.e. the Basilian father stewarding a manor at the village of Werchrata in the Bełz Voivodeship, formulated in 1768. The instruction contains rules of the procurator’s conduct towards the owners of neighbouring estates, the domestics, servants and subjects of the monastery, his care for manorial buildings and livestock, for harvest and crops.

8

Z zagadnień związków władzy z podporządkowaniem i równością

32%

Wołpiuk W.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2020

|

vol. 12

|

issue 4

7-31

EN

The subject matter of this paper is the analysis of the phenomenon of subordination as a manifestation of the relationships between political authority and society and of the phenomenon of equality as an inherent right of individuals. The author has made an attempt to examine the mutual relationships between the two phenomena, especially from the perspective of the impact on the establishment of relationships between political authority and society.

PL

Przedmiotem niniejszego opracowania jest analiza zjawiska podporządkowania jako przejawu stosunków między władzą polityczną a społeczeństwem oraz zjawiska równości jako przyrodzonego prawa jednostki ludzkiej. Autor podjął próbę zbadania wzajemnych relacji między oboma zjawiskami, zwłaszcza z punktu widzenia wpływu na kształtowanie się stosunków między władzą polityczną a społeczeństwem.

Refine search results

2 Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

1 Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

1 Kwartalnik Historyczny

1 Przeszłość Demograficzna Polski

1 Seminare. Poszukiwania naukowe

1 Studia Iuridica Lublinensia

1 Studia Prawa Publicznego

2 Wyżga M.

1 Jasudowicz T.

1 Konarski M.

1 Kułaczkowski J.

1 Lorens B.

1 Wołpiuk W.

1 Łukasiewicz D.

1 2023

1 2022

1 2020

1 2019

1 2018

1 2016

1 2013

1 2007