Search results

1

Kłopot z etyką. Wyjątkowość podmiotu moralnego a uniwersalność i obiektywność sądów moralnych

100%

Jaśtal J.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 3

275-287

EN

One of the consequences of adopting a subjective perspective in ethics is an increasingly detailed description of the properties of the moral subject itself, taken as a unique individual. This approach leads to a fundamental question for ethics: how to combine the uniqueness of the individual situation of the moral subject with the universality of moral judgements? Barbara Chyrowicz, in his book Widok stąd. Dlaczego działamy tak, a nie inaczej? [The View from Here: Why do We Act This Way and Not Otherwise?], describes the various elements that make up the uniqueness of the moral situation and draws two strategies for solving the problem of universalisation: a Kantian one, referring to the category of freedom, and an Aristotelian one, pointing to the need for self-perfection. In this article, I try to show that such strategies, however, undermine two convictions crucial to contemporary moral philosophy: the importance of the individuality of the moral subject (Bernard Williams) and the cognitive limitations associated with the description of the moral situation and its ineliminable value-laden character. Acceptance of these convictions cannot be reconciled with the traditional view of ethics, but requires the separation of moral judgements from the overall evaluation of the subject’s activity made in terms of the meaningfulness of life, the acceptance of constructivism, relativism and ethical particularism.

PL

Jedną z konsekwencji przyjmowania podmiotowej perspektywy w etyce jest coraz bardziej szczegółowy opis właściwości samego podmiotu moralnego ujmowanego jako wyjątkowe indywiduum. Takie podejście prowadzi do fundamentalnego dla etyki pytania: jak połączyć wyjątkowość indywidualnej sytuacji podmiotu moralnego z uniwersalnością sądów moralnych? Barbara Chyrowicz w książce Widok stąd. Dlaczego działamy tak, a nie inaczej? opisuje różne elementy składające się na wyjątkowość sytuacji moralnej oraz rysuje dwie strategie rozwiązania problemu uniwersalizacji: kantowską, odwołującą się do kategorii wolności, oraz arystotelesowską, wskazującą na potrzebę samodoskonalenia. W artykule staram się pokazać, że takie strategie podważają jednak dwa przeświadczenia kluczowe dla współczesnej filozofii moralnej: znaczenie indywidualności podmiotu moralnego (Bernard Williamsa) oraz ograniczenia poznawcze związane z opisem sytuacji moralnej i jego niemożliwy do wyeliminowania wartościujący charakter. Akceptacja tych przeświadczeń nie da się pogodzić z tradycyjnym ujęciem etyki, lecz wymaga rozdzielenia ocen moralnych od całościowej oceny aktywności podmiotu dokonywanej w kategoria sensowności życia, akceptacji konstruktywizmu, relatywizmu oraz partykularyzmu etycznego.

2

O banalności dobra rozumianego jako dobro własne istot żywych

80%

Piątek Z.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2015

|

vol. 3

95-118

PL

Przedmiotem rozważań jest analiza dobra własnego istot żywych, które analogicznie do banalnego zła, w rozumieniu Hannah Arendt, jest bezwiedne, gdyż pozaludzkie organizmy żywe nie posiadają świadomych motywów swojego działania. „Motywem” samorealizacji dobra własnego jest informacja genetyczna. Dobro własne istot żywych, czyli zdolność do życia na miarę własnego gatunku jest podyktowane dążeniem do samozachowania i jest wartością fundamentalną, gdyż jest podstawą posiadania wszelkich innych dóbr. Jego realizacja wymaga podmiotów życia, podobnie jak realizacja dobra moralnego wymaga podmiotów moralnych. Tezą artykułu jest twierdzenie, że podmioty moralne i dobra moralne są pochodną podmiotów życia.

EN

This paper is about the good of living beings. The concept is analogous to Hannah Arendt’s banality of evil in that it is unconscious (unknowing) since the nonhuman living beings are not driven in their actions by conscious motivation. The “motivation” of realization of the good of its own is genetic information. The good of their own of living beings i.e., the ability to live within the measure of one’s own species is related to the drive of self–preservation and is a fundamental value since it is the basis of all the other goods. Its realization requires the subjects of life, just like the realization of moral good requires moral subjects. The thesis of this paper is that moral subjects and moral goods derive from the subjects of life.

3

O banalności dobra rozumianego jako dobro własne istot żywych

80%

Piątek Z.

Filozofia i Nauka

|

2015

|

vol. 3

95-118

EN

This paper is about the good of living beings. The concept is analogous to Hannah Arendt’s banality of evil in that it is unconscious (unknowing) since the nonhuman living beings are not driven in their actions by conscious motivation. The “motivation” of realization of the good of its own is genetic information. The good of their own of living beings i.e., the ability to live within the measure of one’s own species is related to the drive of self–preservation and is a fundamental value since it is the basis of all the other goods. Its realization requires the subjects of life, just like the realization of moral good requires moral subjects. The thesis of this paper is that moral subjects and moral goods derive from the subjects of life.

PL

Przedmiotem rozważań jest analiza dobra własnego istot żywych, które analogicznie do banalnego zła, w rozumieniu Hannah Arendt, jest bezwiedne, gdyż pozaludzkie organizmy żywe nie posiadają świadomych motywów swojego działania. „Motywem” samorealizacji dobra własnego jest informacja genetyczna. Dobro własne istot żywych, czyli zdolność do życia na miarę własnego gatunku jest podyktowane dążeniem do samozachowania i jest wartością fundamentalną, gdyż jest podstawą posiadania wszelkich innych dóbr. Jego realizacja wymaga podmiotów życia, podobnie jak realizacja dobra moralnego wymaga podmiotów moralnych. Tezą artykułu jest twierdzenie, że podmioty moralne i dobra moralne są pochodną podmiotów życia.

4

Environmental Virtue Ethics and the Sources of Normativity

71%

Piekarski M.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2020

|

vol. 18

|

issue 3

29-36

RU

This article is an attempt to identify the sources of normativity in virtue ethics. The starting point for the analyzes presented here is the book by Dominika Dzwonkowska Environmental virtue ethics. In § 1, I present the basic theses and assumptions of this approach to ethics. Then, with reference to the concept of the moral subject proposed by Dzwonkowska, I ask whether it constitutes the primary source of normativity (§ 2). I argue that environmental virtue ethics can be ascribed to arguments shared by supporters of the so-called constitutive arguments in metaethics (§ 3). Their position is based on the recognition that moral norms, obligations, etc., derive from the constitutive features of the subject. I call such an approach internalist and contrast it with the non-internalist approach, the outline of which I propose in § 4. In the Conclusion, I suggest that the pragmatic considerations and conservatism of researchers speak in favor of the internalist approach.

PL

Niniejszy artykuł jest próbą wskazania źródeł normatywności w etyce cnót. Punktem wyjścia dla prezentowanych tutaj analiz jest książka Dominiki Dzwonkowskiej pt. Etyka cnót środowiskowych. W § 1 przedstawiam podstawowe tezy i założenia tego podejścia do etyki. Następnie odnoszę się do rozumienia podmiotu moralnego zaproponowanego przez Dzwonkowską i zadaję pytanie o to, czy stanowi on właściwe źródło normatywności (§ 2). Wykazuję, że zwolennikom etyki cnót środowiskowych można przypisać argumentację podzielaną przez zwolenników tzw. argumentów konstytutywnych w metaetyce (§ 3). Ich stanowisko opiera się na uznaniu, że moralne normy, zobowiązania itd., wynikają z konstytutywnych cech podmiotu. Takie ujęcie określam mianem internalistycznego i przeciwstawiam je koncepcji eksternalistycznej, której zarys proponuję w § 4. W Zakończeniu. sugeruję, że za stanowiskiem internalistycznym przemawiają względy pragmatyczne i konserwatyzm badaczy.

Refine search results

1 Filozofia i Nauka

1 Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

1 Roczniki Filozoficzne

1 Studia Ecologiae et Bioethicae

2 Piątek Z.

1 Jaśtal J.

1 Piekarski M.

1 2023

1 2020

2 2015

Kłopot z etyką. Wyjątkowość podmiotu moralnego a uniwersalność i obiektywność sądów moralnych

O banalności dobra rozumianego jako dobro własne istot żywych

O banalności dobra rozumianego jako dobro własne istot żywych

Environmental Virtue Ethics and the Sources of Normativity