Search results

1

MIĘDZY PRECYZJĄ A NIEOSTROŚCIĄ – O PROBLEMATYCE PRZEKŁADU NIEMIECKICH I POLSKICH TERMINÓW NIEOKREŚLONYCH

100%

KĘSICKA K.

Comparative Legilinguistics

|

2014

|

vol. 17

77-94

EN

The paper tries to outline the characteristics of vague legal terms and the problem oftheir translation. At the beginning of the article, the author points out some reasons for semanticindeterminacy in technical terminology, with particular focus on the language of the law. Thediscussion of examples is followed by the presentation of some theoretical issues related to vaguelegal terms. On that basis, the author presents examples of vague legal concepts and terms in theGerman and Polish civil law and analyses ways to handle translation problems with the assistanceof legal interpretation and comparative law which were proposed in the translated legal texts andbilingual legal dictionaries. The applied analysis model based on the rules of comparative legalanalysis will be made on the basis of the following steps: semantic analysis of the legal conceptsdefined in the source legal system, comparative legal analysis with a view tosimilarities/differences concerning the interpretation of the legal concepts in both legal systemsand the analysis of terminological equivalence of translation into the target language.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie problemów towarzyszących tłumaczeniu terminów prawnych odnoszących się do pojęć nieostrych w prawie takich jak klauzule generalne i zwroty szacunkowe oraz ocena stopnia osiągnięcia ekwiwalencji semantycznej w przekładzie tychżeterminów. W artykule wskazuje się na źródła i możliwe formy nieokreśloności semantycznej w terminologii specjalistycznej, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii prawnej. Prezentację i omówienie przykładów klauzul generalnych i zwrotów szacunkowych poprzedza teoretyczna refleksja nad specyfiką pojęć nieostrych. Przedmiot analizy stanowią klauzule generalne i zwroty szacunkowe szczególnie relewantne dla polskiego i niemieckiego porządkuprawnego. Badanie przeprowadzane jest przy użyciu modelu odwołującego się do zasad praktykowanych w modelach analizy prawno-porównawczej i obejmuje trzy etapy: analizę znaczenia danego pojęcia w porządku prawnym języka A, analizę prawno-porównawcza pojęcia pod kątem podobieństw/różnic między interpretacją pojęcia przez doktrynę w porządku prawnym języka A i B, a następnie analizę ekwiwalentu terminologicznego zaproponowanego w języku B.

2

Problemy analizy prototypowości pojęć (na przykładzie „uczciwości”, „komunizmu” i „nauczyciela”)

89%

Brzozowski P.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1991

|

vol. 4

51–63

PL

Pojęcia naturalne, którymi posługujemy się na co dzień – w odróżnieniu od pojęć naukowych – nie mają ostrych granic, dlatego też nie zawsze potrafimy jednoznacznie odróżnić desygnaty pojęć potocznych od niedesygnatów. Istotną część pojęcia naturalnego stanowi tzw. „prototyp” – czyli reprezentacja charakterystycznych cech posiadanych przez desygnaty czy egzemplarze pojęcia. Oprócz prototypu (rdzenia pojęcia lub wzorca) pojęcie naturalne obejmuje ponadto tzw. obszar dopuszczalnego niepodobieństwa do prototypu. Obszar ten może być rozumiany jako zbiór atrybutów czy wymiarów. Nie wszystkie wartości z danego wymiaru, lecz tylko pewien podzakres wartości, współtworzy ów obszar dopuszczalnego niepodobieństwa do prototypu. Egzemplarze czy desygnaty danego pojęcia są bardziej lub mniej typowymi jego przykładami, zależnie od stopnia, w jakim przypominają prototyp. W załączniku autor przedstawia strukturę prototypową uczciwości, komunizmu i nauczyciela, która jest odtworzona w wyniku zastosowania metody opisanej w artykule. Oprócz cech danego pojęcia autor dołącza także wszystkie pozostałe odpowiedzi badanych osób, tj. kategorie nadrzędne, definicje, synonimy i wzory osobowe.

EN

Natural concepts, the notions we use in everyday life – as opposed to academic concepts – do not have clear-cut boundaries. This is why it is not always easy to clearly distinguish the designata (referents) of colloquial concepts from non-designata. An important element of a natural concept is the so-called prototype, i.e. the representation of characteristic traits of the members of a given category. Apart from the prototype (the central member or the standard), the natural concept also covers the so-called area of accepted non-similarity to the prototype. This area may be understood as a set of attributes or dimensions. Not all of the values of a given dimension, but only a certain sub-scope of values contributes to the above-mentioned area of accepted non-similarity to the prototype. Depending on the degree to which they resemble the prototype, the examples of a given concept are seen as more or less prototypical members. In the appendix to the article, the author exemplifies the prototypical structure of the concepts of honesty [uczciwość], communism [komunizm], and teacher [nauczyciel], which is recreated as a result of the method described in the article. Apart from the characteristic traits of a given notion, the author also enumerates all of the answers provided by interviewees, i.e. the superordinate categories, definitions, synonyms, and human exemplifications of the given notions.

3

Obowiązek jednoznacznego określenia przeznaczenia terenów w planie miejscowym w kontekście interpretacji pojęć nieostrych lub o szerokim zakresie znaczeniowym. Glosa do wyroku NSA z dnia 13 lutego 2020 r., II OSK 893/18

89%

Stefanicki R.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2022

|

vol. 31

|

issue 2

299-313

EN

This commentary discusses the case of the assessment of the plan’s compliance with the study of land use conditions and directions of land development, the issue of interpretation of the concepts of the blurred definitions and general clauses, and in the context of all provisions, the essence of the local plan and its effects on the addressees of this act. Refraining from repeating the planning procedure to the extent necessary is a significant violation of the procedure for preparing the local plan and results in the annulment of all the provisions of the local plan relating to the areas designated in the plan for which the violation occurred. The obligation to specify the intended use of the land in the local spatial development plan means the necessity to specify the method of its future development and use through such expressions that clearly indicate what function a given area is to perform. This does not mean, however, that the same area cannot have different purposes in the plan, and thus it is unacceptable to establish different functions for one area. The condition for such a solution is to establish that these functions are not mutually exclusive and are not contradictory. The above argumentation indicates that it is unacceptable to use multi-significant terms in the text part of the plan that may lead to inconsistent results of their interpretation and pure arbitrariness of legal uses.

PL

W niniejszym komentarzu do stanowiska judykatury omówiono przypadek oceny zgodności planu ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, kwestię interpretacji pojęć o nieostrych definicjach i klauzul generalnych, a w kontekście całości przepisów istotę planu miejscowego i jego skutków dla adresatów tej ustawy. Zaniechanie przeprowadzenia postępowania planistycznego w niezbędnym zakresie jest istotnym naruszeniem procedury sporządzania planu miejscowego i skutkuje unieważnieniem wszystkich postanowień planu miejscowego dotyczących terenów wyznaczonych w planie, dla których doszło do naruszenia. Obowiązek określenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczenia terenu oznacza konieczność określenia sposobu jego przyszłego zagospodarowania i użytkowania poprzez takie wyrażenia, które jednoznacznie wskazują, jaką funkcję ma pełnić dany teren. Nie oznacza to jednak, że ten sam obszar nie może mieć różnych celów w planie, a tym samym niedopuszczalne jest ustalanie różnych funkcji dla jednego obszaru. Warunkiem takiego rozwiązania jest ustalenie, że funkcje te nie wykluczają się wzajemnie i nie są sprzeczne. Powyższa argumentacja wskazuje, że niedopuszczalne jest stosowanie w części tekstowej planu terminów wieloznacznych, ponieważ może to prowadzić do niespójnych wyników ich interpretacji i jednoznacznej arbitralności stosowania prawa.

Refine search results

1 Comparative Legilinguistics

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Studia Iuridica Lublinensia

1 Brzozowski P.

1 KĘSICKA K.

1 Stefanicki R.

1 2022

1 2014

1 1991

MIĘDZY PRECYZJĄ A NIEOSTROŚCIĄ – O PROBLEMATYCE PRZEKŁADU NIEMIECKICH I POLSKICH TERMINÓW NIEOKREŚLONYCH

Problemy analizy prototypowości pojęć (na przykładzie „uczciwości”, „komunizmu” i „nauczyciela”)

Obowiązek jednoznacznego określenia przeznaczenia terenów w planie miejscowym w kontekście interpretacji pojęć nieostrych lub o szerokim zakresie znaczeniowym. Glosa do wyroku NSA z dnia 13 lutego 2020 r., II OSK 893/18