Search results

1

Recenzja: Historia - pamięć - tożsamość w edukacji humanistycznej, t. 4: Archiwum jako „strażnik pamięci”. Studia historyczno-archiwalne, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, A. Słaby, Kraków 2016, ss. 289

100%

Wiśniewska-Drewniak M.

Archiwa – Kancelarie – Zbiory

|

2017

|

issue 8(10)

259-262

PL

Recenzja: Historia - pamięć - tożsamość w edukacji humanistycznej, t. 4: Archiwum jako „strażnik pamięci”. Studia historyczno-archiwalne, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, A. Słaby, Kraków 2016, ss. 289

EN

Review: Historia - pamięć - tożsamość w edukacji humanistycznej, t. 4: Archiwum jako „strażnik pamięci”. Studia historyczno-archiwalne, ed. by B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, A. Słaby, Cracow 2016, pp. 289

2

Świadkowie, ofiary, mściciele... Żydowscy bohaterowie w niemieckich i austriackich filmach o procesach zbrodniarzy wojennych na przykładzie Murer: Anatomia procesu i Labiryntu kłamstw

70%

Wesołowska O.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione

|

2021

|

vol. 16

|

issue 363

68-84

PL

Artykuł podejmuje problematykę kreowania wizerunku żydowskich protagonistów w filmach Labirynt kłamstw (Im Labirynth des Schweigens, 2014, reż. Giulio Ricciarelli) oraz Murer: Anatomia procesu ( Murer: Anatomie des Prozesses, 2018, reż. Christian Frosch). Podstawowym celem badawczym jest tu wskazanie strategii, z jakich korzystają twórcy tych dzieł w procesie kodowania żydowskości. Refleksji poddane zostają także motywy i role przypisywane żydowskim postaciom. Materiał badawczy stanowią współczesne produkcje z Austrii oraz Niemiec. Komparatystyczna analiza umożliwia podjęcie refleksji nad tym, na ile odmienna polityka pamięci i przebieg rozliczeń z nazistowską przeszłości wpływają na filmowe wizerunki Żydów.

3

Przestrzeń informacyjna: wojna pamięci

61%

Trojan S., Kyrydon A.

Oblicza Komunikacji

|

2017

|

vol. 10

119-126

EN

In humanitarian terms, information war is an active method of transforming information space. It is about a system (concept) imposing model outlook to ensure the desired behaviors; the attack on structures that generate information — thought processes. In this sense, one of the varieties of modern information war was a war of memories. An arena of manifestations such conflicts may be different aspects of life. A striking example of research of a war of memories is Alexander Etkind’s project called „A Memory War: Cultural Dynamics in Russia, Poland, and Ukraine”.

4

O kolonializmie niezachodnim

61%

Adamczak M.

Kwartalnik Filmowy

|

2023

|

issue 121 Kino i młoda widownia

199-204

PL

Tekst jest recenzją książki Krzysztofa Loski W cieniu Imperium Wschodzącego Słońca. Japoński projekt kolonialny i kultura filmowa w Azji Wschodniej (2022) poświęconej planowi imperialnemu realizowanemu przez Japonię od końca XIX w. do 1945 r. Znaczącą rolę odgrywało w nim kino. Zaletą publikacji jest ukazanie projektu kolonialnego prowadzonego przez mocarstwo niezachodnie w odniesieniu do wspólnot pokrewnych kulturowo hegemonowi. W książce omówiono dzieje japońskiego planu kolonizacyjnego realizowanego względem podbitych społeczeństw Tajwanu, Korei oraz Chin. Istotnym elementem analiz jest przedstawienie polityki pamięci. Wywód historyczny uzupełniają interludia poświęcone współczesnym filmom traktującym o wydarzeniach historycznych związanych z japońskimi próbami mocarstwowymi.

EN

The text is a review of Krzysztof Loska’s book W cieniu Imperium Wschodzącego Słońca. Japoński projekt kolonialny i kultura filmowa w Azji Wschodniej [In the Shadow of the Empire of the Rising Sun: Japanese Colonial Project and Film Culture in East Asia] (2022), which offers an in-depth analysis of Japan’s colonial project from the late 19th century till 1945. A prominent role in the project was played by cinema. The strong point of the book is an analysis of the colonial project of a non-Western power trying to subdue communities relatively similar in cultural terms. The book covers the history of the Japanese project in Taiwan, Korea, and China. An additional distinguishing characteristic is the author’s inquiry into the field of memory studies and presentation of how the memory of historical events connected to the colonial project works in contemporary films.

5

W pułapce kolonializmu... Ukraińcy w Galicji Wschodniej — kolonizowani czy kolonizatorzy?

61%

Kudela-Świątek W., Świątek A.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2012

|

vol. 42

6

After Bereza. Polish literature towards the Confinement Centre in Bereza Kartuska. 1939–2018

57%

Morawiec A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 55

|

issue 4

273-309

PL

Artykuł dotyczy obecności w szeroko rozumianej literaturze polskiej tematu i motywu Miejsca Odosobnienia w Berezie Kartuskiej. Omówiono w nim kształtowanie wizerunku tego obozu koncentracyjnego od chwili zaprzestania jego działalności (w 1939 roku), dyktowane w zasadniczej mierze przez ideologię oraz politykę, w tym politykę pamięci. Wśród analizowanych utworów są zarówno wspomnienia, głównie komunistów (m.in. Michała Mirskiego i Jana Wójcika), jak i utwory fikcjonalne, w tym opowiadanie Jestem Leona Pasternaka, dramat Bereziacy Karola Obidniaka i Romana Sykały oraz powieści: Wzbierająca fala Czesława K. Domagały, Król Szczepana Twardocha i Szakale Roberta Żółtka.

EN

The article concerns the inclusion in the broadly understood Polish literature of the theme and motif of the Confinement Centre in Bereza Kartuska (1934–1939). I discussed in it the formation of the image of the concentration camp since it ceased its operation (in 1939), mainly defined by ideology and politics, including the politics of memory. I particularly focussed on works of literature regarding the Confinement Centre created after the Centre ceased its operations. Those include both recollections, mainly by communists (e.g. by Michał Mirski and Jan Wójcik), and works of fiction, including the short story Jestem by Leon Pasternak, the play Bereziacy by Karol Obidniak and Roman Sykała, and novels: Wzbierająca fala by Czesław K. Domagała, Król by Szczepan Twardoch, and Szakale by Robert Żółtek.

7

Brr, Bereza. Polish literature towards the Confinement Centre in Bereza Kartuska. 1934–1939

57%

Morawiec A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 55

|

issue 4

231-271

PL

Artykuł dotyczy obecności w szeroko rozumianej literaturze polskiej tematu i motywu Miejsca Odosobnienia w Berezie Kartuskiej. Zaprezentowano w nim najważniejsze fakty odnoszące się do tej instytucji oraz kontrowersje związane z jej nazwą (uznawaną za eufemizm) oraz podobieństwem „miejsca odosobnienia” do innych miejsc represji, takich jak rosyjska katorga, komunistyczny Sołowiecki Obóz Specjalnego Przeznaczenia czy nazistowski obóz koncentracyjnych Dachau. Zrelacjonowano spory, jakie toczyły się wokół Miejsca Odosobnienia w okresie jego funkcjonowania (1934–1939), w których uczestniczyli także pisarze. Zamieszczono informacje o osadzonych w Berezie literatach (Stanisław Mackiewicz, Leon Pasternak, Andrzej Wolica i in.) oraz tworzonej tam poezji (także obcej). Przedmiotem uwagi są także utwory literackie powstałe poza Miejsca Odosobnienia w okresie jego funkcjonowania.

EN

The article concerns the presence of the theme and motif of the Place of Isolation at Bereza Kartuska in broadly understood Polish literature. It presents the most important facts pertaining to this institution and the controversy related to its name (considered a euphemism) and the similarity of the “place of isolation” to other places of repression, such as the Russian Katorga, the communist Solovetsky Special Purpose Camp, or the Nazi Dachau concentration camp. The disputes that took place around the Place of Isolation during its functioning (1934–1939) are discussed, in which the writers also participated. Information on writers imprisoned at Bereza (Stanisław Mackiewicz, Leon Pasternak, Andrzej Wolica et al.) and poetry (also non-Polish) created there are also included. The subject of consideration are also literary works created outside the Place of Isolation during its functioning.

8

Russia – Between Remembrance and Oblivion (in the Light of Polish Discourse)

57%

Pogonowska E.

Slavia Orientalis

|

2020

|

vol. LXIX

|

issue 1

9

Cold War versus Symbolic Battlefield : The Crisis in Greek-German Relations as a Result of the Dispute over Compensations for WWII and the Way to Overcome It: Case Study

51%

Łukasik P.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2020

|

vol. 68

139-159

PL

Trudno mówić o historycznym sporze w sprawie greckich roszczeń odszkodowawczych za straty poniesione w czasie II wojny światowej przez nazistowskie Niemcy. Dzieje się tak dlatego, że strona niemiecka wielokrotnie brała na siebie odpowiedzialność za krzywdy wyrządzone narodowi greckiemu. Niemcy są również krajem, który do 2016 roku wypłacił ponad 75 miliardów odszkodowań różnym kategoriom ofiar z różnych krajów, w tym Grecji (Barcz & Kranz, 2019, s. 155). W dyskursie o żądaniach Grecji wobec Niemiec pojawiają się metafory „zimnej wojny” (Kalpouzos, 2015) czy „symbolicznego pola bitwy” (Christodoulakis, 2014, s. 20), co sugeruje przede wszystkim duże znaczenie tej sprawy dla wewnętrznych decyzji politycznych na Akropolu i lokalnej świadomości historycznej. Mimo to od „wybuchu” tej „zimnej wojny” w Niemczech, zarówno na poziomie politycznym, jak i eksperckim, a przede wszystkim w dziedzinie badań historycznych, podjęto wiele wysiłków, aby konstruktywnie „rozwiązać spór”. Zdaniem autora oba te terminy, wyjęte z polemiki historycznej grecko-niemieckiej, dobrze charakteryzują dwoistość pozycji współczesnych państw w dyskusji o wpływie przeszłości na bieżące relacje między narodami w ogóle. Z jednej strony termin „zimna wojna” odnosi się do poziomu polityczno-gospodarczego (żądania rekompensat) współczesnych konfliktów historycznych. Z drugiej strony „symboliczne pole bitwy” sugeruje wyższość moralną lub prawość jednej ze stron.

EN

It is difficult to speak of a historical dispute in the case of Greek compensation claims for losses suffered during WWII by Nazi Germany. This is because the German side has repeatedly taken responsibility for the harm done to the Greek people. Germany is also a country that has paid over 75 billion in damages by 2016 with various categories of victims from different countries, including Greece (Barcz & Kranz, 2019, p. 155). In the discourse on Greek demands against Germany, metaphors of the Cold War (Kalpouzos, 2015) or a symbolic battlefield (Christodoulakis, 2014, p. 20) appear, suggesting primarily a significant importance of this issue for internal political decisions made at the Acropolis and the local historical awareness. Despite this, since the “outbreak” of this “Cold War” in Germany, both on the political and expert’s levels, and primarily in historical research, many efforts have been made to constructively “resolve the dispute”. In author’s opinion, both terms coined during Greek-German historical controversy characterize duality of position of the contemporary states in discussion about impact of the past on current relations between nations in general. On the one hand, ‘Cold War’ term refers to political and economic levels (compensations demand) of the contemporary historical conflicts. On the other hand, ‘symbolic battlefield’ suggests moral superiority or righteousness on one side.

10

Collective Memories, Institutions and Law

51%

Czarnota A., Jezierska J., Stambulski M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2019

|

vol. 3(21)

6-21

EN

This paper aims at explaining the concepts of collective memory, institutions, politics, law, as well as relations between them. By means of a short explanation of a network of mutual relations between these notions, we want to show how law and collective memories interact and how the relation between them is formed. At the same time, we see three modes of relations between collective memories and law: 1) past before the law, 2) memory laws and 3) law as collective memory. The first view consists in evaluating the past under a court trial. The second one in creating legal rules which promote or demand commemoration of a specific vision of the past. The third approach perceives law itself as institutionalized collective memory.

PL

Artykuł ma na celu wyjaśnienie wzajemnych powiązań między koncepcjami pamięci zbiorowej, instytucji, polityki oraz prawa. Poprzez ukazanie sieci wzajemnych powiązań między tymi pojęciami chcemy pokazać, jak prawo i pamięć zbiorowa oddziałują na siebie. Jednocześnie widzimy trzy ujęcia relacji między pamięcią zbiorową a prawem, które możemy odpowiednio określić jako: 1) przeszłość przed prawem, 2) prawa pamięci 3) prawo jako pamięć zbiorowa. Pierwsze ujęcie polega na ocenie przeszłości w ramach procesu sądowego. Drugie polega na tworzeniu przepisów prawnych, które promują lub wymagają upamiętnienia określonego wydarzenia z przeszłości. Trzecie ujęcia polega na postrzeganiu samego prawa jako zinstytucjonalizowanej pamięci zbiorowej.

11

Instrumentalization of Law in the Context of Memory Policies in Central and Eastern Europe after 1989

51%

Cyuńczyk F.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2019

|

vol. 3(21)

40-50

EN

The main goal of the article is to conduct case studies of CEE memory policies introduced after the fall of communism and to present them as an interesting field for examining the instrumentalization of law. The primary research question is: Do several case studies of several memory policies implemented in post-communist states help to examine the theoretical concept of the instrumentalization of law? In this paper, I intend to show the hidden potential of such studies. I present some of the specific elements of new constitutionalization attempts in CEE, which included narratives of memory in several constitutions in the region. I also show their relation to the concept of instrumentalization of law. Finally, I describe some political acts of instrumentalization of law in the field of collective memory.

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie powiązania badawczego pomiędzy studiami nad środkowoeuropejskimi politykami pamięci po upadku komunizmu i koncepcji instrumentalizacji prawa. Wskazane studium przypadku może być ciekawym narzędziem do przebadania ww. koncepcji teoretycznej. Podstawowym pytaniem, jakie przed sobą postawiłem brzmi, czy studia przypadków poszczególnych środkowoeuropejskich polityk pamięci implementowanych po upadku komunizmu pozwalają na analizę, pod kątem jej praktycznego zastosowania, koncepcji instrumentalizacji prawa? Mają główną intencją jest pokazanie potencjału drzemiącego w połączeniu wspomnianych badań. Niniejszy artykuł skupia się na przedstawieniu specyficznych elementów konstytucjonalizacji nowych wspólnot politycznych w Europie Środkowej i Wschodniej po upadku komunizmu (np. ulokowania narracji pamięci w poszczególnych konstytucjach), następnie ukazaniu jej związków z koncepcją instrumentalizacji prawa, a w końcu na przytoczeniu kilku przykładów aktów instrumentalizacji prawa na polu pamięci zbiorowej w ramach realizacji bieżących celów politycznych.

12

System polityki historycznej w Polsce między konstytucyjną powinnością a instrumentalizacją prawa

51%

Cyuńczyk F., Wawrzyński P.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2024

|

issue 1(77)

151-165

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza związków prawa i polityki historycznej w Polsce w ujęciu systemowym, integrującym narzędzia nauk prawnych i politycznych. Głównym celem jest ukazanie wzajemnych zależności między prawem – ze szczególnym uwzględnieniem prawa konstytucyjnego – a zaangażowaniem państwa w politykę pamięci. Artykuł podsumowuje obecny stan prawny i jego ramy formalne dla systemu polityki historycznej oraz decyzje polityczne dotyczące realizacji konstytucyjnej powinności upamiętnienia przeszłości. Dyskutując elementy systemu polityki historycznej w Polsce, ich umiejscowienie w ramach prawnych oraz dynamikę działań politycznych autorzy ukazują, że pozorna służebna funkcja narzędzi prawnych wobec polityki jest w rzeczywistości złożoną współzależnością wynikającą z konstytucyjnych fundamentów prowadzenie polityki historycznej przez państwo.

EN

The paper analyzes relations between the law and the system of politics of memory in Poland, integrating legal and political research. The main objective is a discussion of co-dependencies between the law – including the constitutional law – and the government’s involvement in the politics of memory. The paper summarizes the legal status, the remembrance system’s formal framework and political decisions executing the constitutional obligation of commemorating the past. Considering the complexity of the remembrance policy system in Poland, its foundation in the legal system, and the dynamics of policymaking, the Authors present that the seeming servitude of law to politics is an apparent complex interdependence based on the constitutional bases of memory politics.

13

Pamięć polityczna. Analiza uchwał rocznicowych Sejmu i Senatu RP na 2022 rok

51%

Bącal P.

Polityka i Społeczeństwo

|

2022

|

vol. 20

|

issue 3

5-17

EN

Each year, the Sejm and Senate of the Republic of Poland pass the resolutions choosing the patrons of the year. Its goal is to commemorate the important – in the opinion of the members of parliament – people or events. It is also usually connected to the further commemorative activity. The aim of the paper is to analyse such resolutions regarding the year 2022. The focus is put on role of the political divisions in both chambers of the parliament and their influence on the final choice of the commemorated people or events. The analysis shows that the resolutions do not necessarily need to cause conflict – with the exception of the people who can be considered as the participants of the present political feud.

PL

Każdego roku Sejm oraz Senat RP przyjmują uchwały ustanawiające dany rok rokiem osoby lub wydarzenia. Ma to na celu uhonorowanie ważnych – zdaniem parlamentarzystów – elementów historii. Zazwyczaj związane jest także z podejmowaniem dalszych działań upamiętniających. Celem artykułu jest analiza uchwał rocznicowych przyjętych na 2022 rok. Skupia się ona na roli podziałów politycznych widocznych w tych organach oraz ich wpływie na finalny wybór uhonorowanych osób czy wydarzeń. Analiza wskazuje, że uchwały te niekoniecznie muszą być źródłem konfliktu. Wyjątkiem są tu osoby, które mogą być postrzegane jako uczestnicy aktualnego sporu politycznego.

14

O pamięci Powstania Warszawskiego w przeddzień 80. rocznicy

51%

Sawicki J.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2023

|

vol. 41

|

issue 1

364-379

EN

The Warsaw Uprising in 1944 ended in defeat. However, amongst Poles, the memory of the battle fought by the capital remained extremely strong and affected later attitudes. It protected identity and helped to survive the period of Soviet subjugation. Symbols of this memory included the anchor (the sign of the Polish Underground State), uprising songs, graves and cemeteries, the passing on of the testimony of the insurgents’ heroism and patriotism to posterity, and participation in anniversary celebrations. Today, the next generation of young Poles are taking over the duty of remembrance from their parents and grandparents and even identifying with the past generation, recognising the tragic experiences as their own. However, they are increasingly shifting their focus to new areas resulting from cultural changes, caused above all by the onslaught of information technology and the virtual world. The memory of the Warsaw Uprising, however, because of its emotional nature, also remains present in contemporary political life. The author of this article discusses the transformations taking place in collective memory. He identifies new phenomena regarding modes of representation, as well as new roles of the Warsaw Uprising in public discourse.

PL

Powstanie Warszawskie w 1944 r. zakończyło się klęską. Jednak wśród Polaków pamięć o nim pozostała niezwykle silna, rzutując na późniejsze postawy mieszkańców stolicy i całej Polski. Chroniła tożsamość i pomogła przetrwać okres sowieckiego zniewolenia. Jej wyrazem były m.in.: utożsamianie się z Kotwicą – znakiem Polskiego Państwa Podziemnego, śpiewanie pieśni powstańczych, odwiedzanie grobów i cmentarzy, przekazywanie potomnym świadectwa bohaterstwa i patriotyzmu powstańców oraz uczestnictwo w obchodach rocznicowych. Obecnie kolejne pokolenia młodych Polaków przejmują od swoich rodziców i dziadków obowiązek pamięci, a nawet, utożsamiając się z przeszłą generacją, przyjmują tragiczne doświadczenia za własne. Jednak swoją aktywność przenoszą coraz częściej na nowe pola, powstałe w wyniku przemian kulturowych, spowodowanych przede wszystkim ofensywą technik informatycznych i ukształtowaniem się świata wirtualnego. Pamięć o Powstaniu Warszawskim, ze względu na jej wymiar emocjonalny, pozostaje także elementem współczesnego życia politycznego. Przedmiotem artykułu jest omówienie przemian zachodzących w pamięci zbiorowej, wskazanie nowych zjawisk związanych ze sposobami prezentowania historii, a także nowych ról Powstania Warszawskiego w dyskursie publicznym.

15

Collectivist Logic in Comparative Genocide Studies and in the Battles for Memory

51%

Nijakowski L. M.

Narracje o Zagładzie

|

2020

|

issue 6

39-60

PL

W artykule przedstawiono działanie logiki kolektywistycznej na trzech obszarach: (1) w historycznej komparatystyce ludobójstw – podstawowej metodzie genocide studies;(2) w działaniach organizacji ofiar i ocalonych oraz obrońców praw zwierząt; (3) w dyskursach nacjonalistycznych i polityce pamięci. Logika kolektywistyczna to zbiór operacji, które podmiotem historii czynią zbiorowości ludzkie, postrzegane jako połączone ważnymi więziami społecznymi i interesami oraz odróżniające się kulturowo. W jej wyniku myślimy o zbiorowej winie i zasłudze. W artykule przedstawiono zalety i wady komparatystyki historycznej jako metody naukowej genocide studies. Następnie przeanalizowano wykorzystanie kapitału symbolicznego związanego z terminem „ludobójstwo” w porównywaniu innych zbrodni oraz gospodarczego wykorzystania zwierząt z ludobójstwami. Na koniec opisano związek państwowej polityki pamięci i dyskursów nacjonalistycznych z działalnością akademicką badaczy ludobójstw.

EN

The article aims to present the mechanisms of collectivist logic as it functions in three areas: (1) in the historical comparative analysis of genocides – the basic method of genocidestudies; (2) in the activities of the organizations of victims and survivors, as well as in actions undertaken by animal rights activists; (3) in nationalist discourses and in the politics of memory. Collectivist logic is a set of operations that address human communities – groups of individuals linked together by significant social bonds and interests, and perceived as culturally distinctive – as the subject of history. As a result of the application of such logic, we may think about collective guilt and collective merit. The article discusses the advantages and disadvantages of historical comparative analysis as an essential methodological tool of genocide studies. The argument further focuses upon the use of the symbolic capital attributed to the term “genocide” in studies involving analyses comparing other crimes – as well as the industrial exploitation of animals – to genocides. Finally, the author describes the relationship between the state policy of memory, nationalist discourses, and the academic integrity of genocide scholars.

16

Pomnik jako pole bitwy

51%

Sawicki J. Z.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2015

|

vol. 7(43)

|

issue 3

85-112

PL

Powstanie Warszawskie jest symbolem niezawisłości i sprzeciwu Polaków wobec wszelkich prób i form narzucenia obcej dominacji. Militarnie skierowane było przeciwko hitlerowskim Niemcom, politycznie przeciwko stalinowskiej Rosji. Dlatego po wojnie władza komunistyczna w Polsce przeciwdziałała powstającej legendzie powstania, widząc w niej zagrożenie dla podstaw własnej legitymizacji. Walka stolicy zakończyła się tragiczną klęską. Jednak pamięć Powstania Warszawskiego okazała się niezwykle silna. Wykorzystywała własne nośniki pamięci historycznej, które zapewniły jej identyfikację i przetrwanie. Należały do nich m.in. kotwica – znak Polski Walczącej, piosenki powstańcze, groby i cmentarze, świadectwa chwały i heroizmu samych powstańców, ale przede wszystkim uroczystości rocznicowe. To one cyklicznie mobilizowały społeczeństwo do tworzenia własnej wersji historii i narodowej tradycji, alternatywnej wobec oficjalnej. Elementem tej konfrontacji stała się także trwająca wiele lat walka o postawienie w stolicy pomnika Powstania Warszawskiego. Autor ukazuje historię konfliktu jako model polityki historycznej.

XX

The Warsaw Uprising is a symbol of independence and Polish opposition to foreign domination. Militarily it was directed against Nazi Germany, politically against Stalin’s Russia. That is why, after the war, the communist government in Poland was fighting to counteract the legend of the Uprising, seeing it as a threat to their own legitimacy. The battle in the capital ended in tragic defeat. However, among Polish people the memory of the Warsaw Uprising was extremely strong. The collective memory of Polish society protected its identity and helped it to survive. Among the symbols to this memory are an anchor – a symbol of the fighting Polish Underground State, Uprising songs, graves and cemeteries, the testimony and heroism of the insurgents, but mainly anniversary celebrations. The anniversary mobilized the public to create their own version of history and national tradition, an alternative to the official ones. An element of this struggle, lasting many years, was the fight for the erection of a monument to the Warsaw Uprising in the capital. The Author portrays the history of the conflict as a model of politics of memory.

17

Memory as a soft power: A case of Polish-Lithuanian dialogical memory

51%

Łukasik P.

Acta Politica Polonica

|

2020

|

vol. 50

|

issue 2

5-19

PL

Pod pojęciem pamięci dialogicznej, w toku uzupełniania indywidualnych pamięci narodowych, rozumiemy proces tworzenia się pamięci transnarodowej. Zdaniem twórczyni tego pojęcia, niemieckiej pamięciolog Aleidy Assmann, pamięć dialogiczna jest szczególnie ważna dla narodów z trudną przeszłością. Odpowiedzialna i empatyczna narracja o wspólnej nej historii może bowiem stanowić podstawę normowania przyszłych relacji. Celem artykułu jest analiza zjawiska pamięci dialogicznej, na przykładzie polsko-litewskiej debaty na temat wspólnej przeszłości i jej wpływu na aktualne stosunki polityczne. W ostatnim czasie możemy obserwować organizowane przez rządy obu krajów obchody rocznicowe związane z historią Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wspólnego państwa istniejącego między XVI a XVIII wiekiem. W Wilnie w listopadzie 2019 roku odbyła się specjalna uroczystość historyczna – pochowano z honorami szczątki bohaterów, którzy wzięli udział w antyrosyjskim powstaniu styczniowym w latach 1863–1864. Wzięły w niej udział delegacje z Polski, Białorusi i Ukrainy. Uroczystości te wyznaczają charakterystyczną zmianę, jaka dokonała się w litewskiej polityce pamięci w kwestii oceny wspólnego, państwa polsko-litewskiego, dziedzictwa. Proces ten pogłębia wspólnota interesów w sferze bezpieczeństwa, gospodarki i polityki. Członkostwo w Unii Europejskiej i Sojusz Północnoatlantyckim to platformy łączące Polaków i Litwinów w XXI wieku. Członkostwo to daje obu państwom możliwość współpracy i rozwijania wspólnych interesów i wartości. Wspólne sąsiedztwo z rosyjską eksklawą w Kaliningradzie i poczucie zagrożenia ze strony Rosji pogłębia wzajemne polsko-litewskie zrozumienie.

EN

By the concept of dialogical memory we understand the process of creating transnational memory in the course of complementing individual national memories. In the opinion of its inventor, the German memoryologist Aleida Assmann, dialogical memory is particularly important for the nations with a difficult past. A responsible and empathic narration of a shared history can lay the foundation for a normal relationships in the future. The purpose of the article is to analyze the phenomenon of dialogical memory as exemplified by the Pol- ish-Lithuanian debate on the common past and its impact on the current political relations. In recent times we can observe the organized anniversary celebrations by the governments of both countries related to the history of the Polish-Lithuanian Commonwealth, a common state that existed between the 16th and 18th centuries. A special historical celebration took place in Vilnius in November 2019. With the participation of the delegations from Poland, Belarus and Ukraine, the remains of the heroes who took part in the anti-Russian January Uprising in 1863-1864 were buried with honours. These celebrations mark a characteristic change that took place in the Lithuanian politics of memory in relation to the assessment of the traditions of the common Polish-Lithuanian state. A community of interests in the sphere of security, economy, and politics is deepening this process. Membership in the Eu- ropean Union and the Atlantic Pact are platforms joining Poles and Lithuanians in the 21st century. This membership provides opportunities for both states to cooperate and develop common interests and values. Common neighbourhood with the Russian exclave in Kalin- ingrad and a sense of threat from Russia deepens mutual Polish-Lithuanian understanding.

18

Pamięć Hiroszimy. W 70 rocznicę zrzucenia bomby atomowej

51%

Tarasiuk R.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2015

|

vol. 12

|

issue 12

143-161

PL

Ten tekst jest poświęcony 70. rocznicy ataku atomowego w Hiroszimie i Nagasaki. Tytuł odnosi się do świadectwa jednego z ocalałych z zagłady Hiroszimy Światło pierwsze, ostre jak brzytwa, zraniło moje oczy” – gdzie został przedstawiony moment zniszczenia. hibakusha - ocaleni z bombardowania Hiroszimy, to pokolenie, które kształtuje nową politykę historyczną Japonii po WW2.W artykule omówiono różne zagadnienia związane z atakiem jądrowym: krótką historię badań atomowych, dylemty moralne w odniesieniu do użycia tego typu broni i konsekwencji ataku nuklearnego. Autor prezentuje również w tekście opowiadania hibakusha i twórczość artystyczną ocalonych.

19

Children and the Politics of Memory: Analysis of the Museum Narrative at the Yad Vashem Institute

51%

Zaborski M.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2023

|

vol. 80

60-79

PL

W jaki sposób Jad Waszem eksponuje historie najmłodszych uczestników wojny? Jaką rolę odgrywają dzieci w prezentowanej ekspozycji? Czy jest im poświęcona odrębna wystawa, czy ich losy są wpisane w ogólną narrację? Czy w centrum przekazu znajduje się śmierć ofiar, czy może śmierć bohaterów? I wreszcie – czy mamy tu do czynienia z dziecięcym bohaterem zbiorowym, czy raczej ze zbiorem indywidualnych historii i biografii młodych osób znanych z imienia i nazwiska? Autor poszukuje odpowiedzi na te pytania, analizując linię narracyjną Muzeum Historii Holokaustu w Instytucie Jad Waszem w Jerozolimie. Stwierdza, że zorganizowana tu wystawa stała koncentruje się na utraconym i przerwanym życiu. Dominuje w niej perspektywa ofiar wojennego dramatu rozpętanego przez nazistowskie Niemcy, a głos oddano tu przede wszystkim – żyjącym i nieżyjącym – cywilnym ofiarom okupacji, wojny i Zagłady.

EN

How does Yad Vashem Institute presents the stories of the youngest participants in the war? What role do children play in its narrative? Do the authors of the exhibition devote separate exhibition to them – or are the children’s fates ‘inscribed’ in the overall message about history? Is the death of victims or the death of heroes at the centre of the message? Is the museum presentation dedicated to specific, individual figures or rather to communities of anonymous participants in wartime events? The author of the article addresses those questions by analysing the narrative line of the Holocaust History Museum (Yad Vashem) in Jerusalem. The research conducted show that the Holocaust story presented in this place focuses on the loss and suffering that resulted in interrupted lives. The perspective of the victims dominates the exhibition analysed. The civilian victims of occupation and Genocide are at the centre of the exhibition.

20

Sejmowe uchwały upamiętniające jako medium pamięci zbiorowej. Studium przypadku: Muzeum Śląska Opolskiego

51%

Nijakowski L. M.

Studia Socjologiczne

|

2021

|

issue 1(240)

43-60

PL

Przedmiotem artykułu są uchwały Sejmu RP, których celem jest upamiętnienie wybranych postaci, instytucji i zdarzeń. Główne pytanie badawcze to kwestia ich skuteczności jako medium pamięci w Polsce. Na przykładzie wybranej instytucji kultury (Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu) przeanalizowano praktyczne znaczenie uchwał sejmowych jako mediów pamięci zbiorowej. Sejm upamiętnił powstania śląskie w badanym okresie (od początku prac Sejmu X kadencji do 28.02.2017 roku) w ośmiu uchwałach. Powstania przedstawione zostały jako jeden z wielu czynów zbrojnych Polaków, co budzi zastrzeżenia zwłaszcza na Górnym Śląsku. Wywiady przeprowadzone z trzema kolejnymi dyrektorkami Muzeum Śląska Opolskiego pokazują, że uchwały upamiętniające są nieznane lub słabo znane. Nie stanowią bezpośredniego odniesienia w praktyce muzealnej. To kalendarz rocznicowy jest synchronizatorem działań różnych aktorów pamięci w państwie narodowym.

EN

The paper analyzes the resolutions of the Polish Sejm aiming to commemorate select individuals, institutions and events. The main research problem is: do parliamentary commemoration resolutions serve as an effective collective memory medium in Poland. The practical impact of parliamentary commemoration resolutions was analyzed using a specific cultural institution (Museum of Opole Silesia) as an example. The Sejm issued eight resolutions to commemorate the Silesia Uprisings in the analyzed period (up until 28.02.2017). The Uprisings were portrayed as part of the Polish struggle for independence which has not been well-received by some parties, particularly in Upper Silesia. Three consecutive directors of Museum of Silesia Opole have stated in interviews that they were either unfamiliar or mostly unfamiliar with the parliamentary commemoration resolutions. The resolutions have had no direct impact on the museum’s operations. It is the yearly anniversary calendar that synchronizes the actions of various collective memory actors in a nation state.

Refine search results

Recenzja: Historia - pamięć - tożsamość w edukacji humanistycznej, t. 4: Archiwum jako „strażnik pamięci”. Studia historyczno-archiwalne, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, A. Słaby, Kraków 2016, ss. 289

Świadkowie, ofiary, mściciele... Żydowscy bohaterowie w niemieckich i austriackich filmach o procesach zbrodniarzy wojennych na przykładzie Murer: Anatomia procesu i Labiryntu kłamstw

Przestrzeń informacyjna: wojna pamięci

O kolonializmie niezachodnim

W pułapce kolonializmu... Ukraińcy w Galicji Wschodniej — kolonizowani czy kolonizatorzy?

After Bereza. Polish literature towards the Confinement Centre in Bereza Kartuska. 1939–2018

Brr, Bereza. Polish literature towards the Confinement Centre in Bereza Kartuska. 1934–1939

Russia – Between Remembrance and Oblivion (in the Light of Polish Discourse)

Cold War versus Symbolic Battlefield : The Crisis in Greek-German Relations as a Result of the Dispute over Compensations for WWII and the Way to Overcome It: Case Study

Collective Memories, Institutions and Law

Instrumentalization of Law in the Context of Memory Policies in Central and Eastern Europe after 1989

System polityki historycznej w Polsce między konstytucyjną powinnością a instrumentalizacją prawa

Pamięć polityczna. Analiza uchwał rocznicowych Sejmu i Senatu RP na 2022 rok

O pamięci Powstania Warszawskiego w przeddzień 80. rocznicy

Collectivist Logic in Comparative Genocide Studies and in the Battles for Memory

Pomnik jako pole bitwy

Memory as a soft power: A case of Polish-Lithuanian dialogical memory

Pamięć Hiroszimy. W 70 rocznicę zrzucenia bomby atomowej

Children and the Politics of Memory: Analysis of the Museum Narrative at the Yad Vashem Institute

Sejmowe uchwały upamiętniające jako medium pamięci zbiorowej. Studium przypadku: Muzeum Śląska Opolskiego