Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 19

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  powiaty
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W artykule przeprowadzono syntetyczną analizę rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów województwa podkarpackiego w 2005 i 2009 roku. W badaniach zastosowano 17 cech diagnostycznych reprezentujących różne aspekty rozwoju społeczno-gospodarczego, tj. potencjał demograficzny i rynek pracy, potencjał gospodarczy oraz potencjał społeczno- -techniczny. Metodą wykorzystaną w badaniach była metoda wzorca rozwoju Z. Hellwiga w ujęciu dynamicznym. Wyniki przeprowadzonych badań pozwalają zauważyć, że w 2009 roku w stosunku do 2005 roku nastąpił wzrost ogólnego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w większości powiatów województwa podkarpackiego. Jest on jednak zróżnicowany w poszczególnych jego aspektach.
EN
The article presents synthetic analysis of the socio-economic development of powiats in the Podkarpackie voivodeship in 2005 and 2009. Seventeen diagnostic features representing different aspects of socio-economic development were used in the research, e.g. demographic potential, labor market, economic and socio-technical potential. The method applied for analysis was Z. Hellwig method of dynamics development model. The research results allow to note that the overall level of socio-economic development increased in most powiats of Podkarpackie voivodeship. However, the development is varied in individual aspects.
PL
Nieruchomości mieszkaniowe jako dobro podstawowe zaspokajają potrzeby wyższego rzędu, co przesądza o ich roli w każdej sferze funkcjonowania społeczeństwa i państwa. Celem badania jest porównanie potencjału rynku nieruchomości mieszkaniowych w powiatach ziemskich województwa zachodniopomorskiego w latach 2006, 2010 i 2014. Wykorzystano do tego celu metodę liniowego porządkowania obiektów, a w przypadku doboru cech — metodę głównych składowych. Na podstawie pięciu cech diagnostycznych przyjętych w badaniu wykazano, że potencjał rynku nieruchomości mieszkaniowych w powiatach ziemskich województwa zachodniopomorskiego jest silnie zróżnicowany. Odzwierciedlają to rankingi zaprezentowane w artykule. Umiarkowaną zgodność stwierdzono w przypadku lat 2006 i 2010.
EN
Residential real estate as basic goods, satisfy higher needs, which determines their role in every sphere of the society and state functioning. The purpose of the research is to compare a potential of the residential real estate market in the powiats of the West Pomeranian voivodship in years 2006, 2010 and 2014. A linear ordering method was used for this purpose, and the principal component analysis was applied for the characteristics selection. Based on the five diagnostic characteristics adopted in the research, it has been was shown that the potential of the residential real estate market in the powiats of the West Pomeranian voivodship is strongly diversified. It is reflected in the rankings presented in the article. Moderate compliance was found for 2006 and 2010.
PL
Badanie kwestii funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce oraz możliwych rozwią-zań może być dokonane metodą strumieniową. Pozwala ona zarówno na pozyskanie wiedzy o tym, co funkcjonuje nieprawidłowo i powinno być naprawione, zreformowane, jak i na budowę pro-gramu naprawczego, mającego na celu przezwyciężenie zidentyfikowanych trudności i poprawy sytuacji oraz na ocenę wprowadzonych zmian. Schemat blokowy badania strumieniowego pozwala przeprowadzić diagnozę, w oparciu o obserwację tła historycznego, jak i otoczenia geopolitycznego oraz obowiązującego prawodaw-stwa. Włączone są w nią również konkluzje płynące z badania statystycznego obszarów społecz-nego, gospodarczego i finansowego. Korekta systemu powiatów ziemskich jest niezbędna. Zmniejszenie liczby powiatów ziemskich skutkowałoby lepszą efektywnością finansowania potrzeb lokalnych, dzięki wyższemu poziomowi wpływów budżetowych oraz niższym bieżącym kosztom funkcjonowania. Zwiększenie kompetencji powiatów ziemskich oznaczałoby rozszerzenie tychże kompetencji o elementy znajdujące się obecnie w gestii administracji rządowej, zwiększenie udziału powiatów ziemskich w podatkach dochodowych, lub też umocowanie w prawie podatków lokalnych ustalanych co do wysokości przez władze danego powiatu płaconych na rzecz tego powiatu. Zmniejszenie kompetencji powiatów ziemskich polegałoby na zastąpieniu dotychczasowych radnych powiatowych przedstawicielami organów gmin mieszczących się na terenie danego powiatu. Całkowita likwidacja powiatów i przypisanie ich zadań gminom, ewentualnie, województwom, poprawiłoby wyniki finansowe samorządów terytorialnych i usprawniłoby ich działanie. Reasumując, należy zastanowić się nad rozwiązaniami, które mogłyby bardziej usprawnić uwarunkowania funkcjonowania powiatów ziemskich i wychodząc od badań, których najważ-niejsze konkluzje prezentuje niniejsze opracowanie, prowadzić dalsze, bardziej szczegółowe analizy sytuacji polskich powiatów ziemskich.
EN
Study of the functioning of local government in Poland and the possible solutions can be made by stream analysis. It allows both to gain knowledge of what is malfunctioning and should be repaired, overhauled, and to build a rehabilitation program, which aims to overcome the identi-fied problems and improve the situation and to assess the changes. Block diagram of the stream test can perform diagnosis on the basis of observation of the his-torical background, as well as the geopolitical environment and the existing legislation. It presents the conclusions derived from the survey social, economic and financial areas. Correction of rural districts counties is essential. Reducing the number of rural districts would result in better efficiency of funding local needs, thanks to a higher level of revenue and lower current costs. Increasing the powers of rural districts would mean the extension of the pow-ers of the items that are currently the responsibility of the government, increasing the participation of districts in income taxes, or empowerment in local taxes calculated on the amount paid for each district. Reducing the powers of rural districts would mean replacing the existing district’s council-lors, representatives of the municipalities within each district. The total liquidation of districts and municipalities task assignment, possibly, region authorities, would improve the financial results of the regional and local authorities and would facilitate their operation. To sum up, you need to consider solutions that could improve the functioning conditions of rural districts and starting from the study, the most important conclusions this study shows, lead to further, more detailed analysis of the situation of Polish districts.
PL
Celem pracy była analiza dochodów w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego jako czynnika poziomu życia ludności i określenia rodzaju dochodu, który w analizowanych powiatach ma największy wpływ na poziom życia ludności. Źródło danych stanowiły informacje pochodzące w Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego. Okres badania to lata od 2013 roku do 2015 roku. W pracy korzystano z modelu matematycznego zbudowanego w oparciu o perceptron wielowarstwowy MLP, który jest jednym z rodzajów sztucznych sieci neuronowych. Badania wykazały, że największy wpływ na poziom życia ludności w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego ma wielkość udzielonych świadczeń ze środowiskowej pomocy społecznej. Oznacza to, że wraz ze wzrostem poziomu życia ludności, maleje skala świadczeń i zmniejsza się poziom ubóstwa.
EN
The aim of the study was to analyze the income in the districts of the Kuyavian-Pomeranian voivodship as a factor of the living standard of the population and determining the type of income, which in the analyzed districts has the highest impact on the population living standard. The source of the data was the information obtained from the Local Data Bank of the Central Statistical Office [Główny Urząd Statystyczny].The study covered the period from 2013 to 2015. In the paper mathematical model based on MLP multi-layer perceptron was used; one of the artificial neural networks types. Studies showed that the greatest influence on standard of living in the districts of the Kuyavian-Pomeranian voivodship has the number of the social benefits provided by social care institutions. It can be concluded that the fewer benefits will be received, the lower the level of poverty and the higher the standard of living of the population will be.
PL
Terytorium Wielkopolski wyodrębniło się wyraźnie od reszty ziem polskich, tak pod względem historycznym, jak i administracyjnym, już w okresie średniowiecza. Podobnie rzecz ma się z podziałem interesującego nas regionu na dwa człony – ziemię poznańską i kalisko-gnieźnieńską. Początki tego podziału sięgają XIII w., kiedy to jednolita dzielnica księcia wielkopolskiego Mieszka III Starego uległa po jego śmierci (zmarł 13 marca 1202 r.) politycznemu rozbiciu. Najpierw została podzielona między jego syna Władysława Laskonogiego i wnuka – Władysława Odonica, a potem między synów tego ostatniego – Przemysła I i Bolesława Pobożnego. Wykreślona w XIII w. linia graniczna, powtórzona jeszcze raz w 1312 r. podczas dzielenia Wielkopolski pomiędzy książąt głogowskich, utrwaliła się w następnych latach XIV w. z bardzo niewielkimi tylko zmianami w podziale Wielkopolski – już w ramach zjednoczonego państwa polskiego – na dwa województwa: poznańskie i kaliskie.
EN
Poviats (districts) in Poland in former days, apart from fulfilling judicial functions, by means of local government gentry tribunals (which gradually transformed from state royal courts), also increased the scope of their competences with reference to the organization of military forces, on foundations originating from the former castellan system. By calling the levy in mass, the poviat, however, did not take over the importance of the castellany as a defensive district and did not manage defensive castles, despite the fact that it did contribute to maintaining the appearances of importance of the castellan office, whose decline became apparent during the 14th and 15th centuries. Although the method of organization of the levy in mass was subject to numerous transformations and was finally regulated at the turn of the 16th and 17th centuries, there exist numerous source materials suggesting that castellans did not fulfil any significant functions in the organization of military forces at the poviat level. On the other hand, local gentry communities started to play the most important role,as for them the duty of levy in mass was on principal an element of poviat-level cohesion, as a specific product of common interests of the gentry living there. The basis for belonging to the poviat and for the obligation to military service, not only in Greater Poland, but also all over the Republic of Poland of the 16th and 17th centuries was the same – the ownership of land.
PL
Infrastruktura jest jednym z podstawowych czynników wpływających na konkurencyjność jednostek terytorialnych. W pracy przedstawiono stan i zróżnicowanie wyposażenia obszarów wiejskich województwa wielkopolskiego w kluczowe elementy infrastruktury gospodarczej w przekroju powiatów oraz wskazano ich pozycję konkurencyjną z punktu widzenia poziomu wyposażenia infrastrukturalnego. Grupę powiatów najbardziej konkurencyjnych pod względem poziomu rozwoju infrastruktury gospodarczej utworzyły cztery powiaty (poznański, jarociński, średzki i gnieźnieński), zaś w skład grupy jednostek o niskiej i bardzo niskiej sile konkurencyjnej weszło jedenaście powiatów, czyli 35% z ogólnej ich liczby.
EN
Infrastructure is one of basic factors influencing the competitiveness of a territorial unit. The state and disparity of development of rural areas in Wielkopolskie voivodship with reference to the key elements of economic infrastructure and the competitive position of districts from the perspective of their infrastructural equipment is indicated. A group of districts most competitive because of the level of their infrastructural development has been distinguished, composed of four districts (poznański, jarocinski, średzki and gnieźnienski). Eleven districts (or 35% of their total number) have been classified as a group of low and very low competitiveness with this respect.
EN
The development ofa tourist function, which is one of the factors of local development in Poland, varies from region to region. The aim of the article is to determine the optimal method for dividing The development of a tourist function, which is one of the factors of local development in Poland, varies from region to region. The aim of the article is to determine the optimal method for dividing Polish poviats in terms of the degree of development of their tourism function. The study draws upon the division of gminas (the smallest administrative units in Poland) into five classes, proposed by Jadwiga Warszyńska in 1985. The classification of poviats in this study was performed on the basis of the values of four tourist function indicators: Baretje-Defert’s index, the density of accommodation index, the Schneider index and Defert’s index. Threshold values determined for these indicators, which define a fullydeveloped tourism function of a poviat, made it possible to distinguish the fifth class. The remaining four classes were determined by dividing the values of the considered indicators below the threshold value. To this end, various methods of the selection of the class intervals have been used, including the Jenks, the geometric progress, the k-means, and the head-tail method. The precision of the obtained class intervals was compared using the GVF (Goodness of Variance Fit) and TAI (Tabular Accuracy Index) indicators. The selection of the optimal division allowed the performance of the classification of poviats in terms of the degree of development of their tourist function. The obtained results were illustrated on the example of data for 2019. The study used data on Polish poviats for 2002–2019 from the Local Data Bank of Statistics Poland. The analysis demonstrated that the poviats with the highest degree of development of the tourist function were the least numerous group and constituted 6.3% of all Polish poviats. Poviats located in the western and the central part of the Polish sea coast comprised half of this group, while the rest were large urban centers and poviats located in the Bieszczady, Tatra and the Karkonosze Mountains as well as in the Polish Lake District (Mazury).
PL
Rozwój funkcji turystycznej, będącej jednym z czynników rozwoju lokalnego w Polsce, charakteryzuje się zróżnicowaniem przestrzennym. Za cel badania omawianego w artykule postawiono sobie ustalenie optymalnego sposobu podziału powiatów pod względem stopnia rozwoju funkcji turystycznej. W badaniu odniesiono się do podziału na pięć klas dotyczącego gmin, który w 1985 r. zaproponowała Jadwiga Warszyńska. Klasy powiatów wyznaczono na podstawie wartości czterech wskaźników funkcji turystycznej: Baretje’a-Deferta, gęstości bazy noclegowej, Schneidera i Deferta. Wartości progowe ustalone dla tych wskaźników, określające w pełni rozwiniętą funkcję turystyczną powiatu, pozwoliły na wyodrębnienie piątej klasy. Pozostałe cztery wyłoniono przez podział wartości analizowanych wskaźników poniżej wyznaczonego progu. W tym celu zastosowano różne metody doboru przedziałów klasowych, m.in. Jenksa, postępu geometrycznego, k-średnich i head-tail. Dokładność uzyskanych podziałów porównano za pomocą wskaźników GVF (ang. goodness of variance fit) i TAI (ang. tabular accuracy index). Wybór optymalnego sposobu podziału pozwolił na sklasyfikowanie powiatów pod względem stopnia rozwoju funkcji turystycznej. Uzyskane wyniki zilustrowano na przykładzie danych za 2019 r. W badaniu wykorzystano dane z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego za lata 2002–2019. Z przeprowadzonej analizy wynika, że w 2019 r. powiaty o najwyższym stopniu rozwoju funkcji turystycznej były najmniej liczną grupą (6,3% badanych jednostek). Należały do niej powiaty z zachodniej i centralnej części Wybrzeża (50% grupy), duże ośrodki miejskie oraz powiaty leżące w Bieszczadach, Tatrach, Karkonoszach i na Mazurach.
PL
Rozwój lokalny rozumieć można jako proces wpływający na relacje między produkcją i konsumpcją oraz lokalne warunki życia na danym terytorium. W artykule przybliżono temat w przekroju powiatów województwa lubuskiego. Dokonano analizy opisowej struktury pracujących oraz zbadano zmiany wielkości produkcji sprzedanej przemysłu według powiatów. W celu modelowania zależności dotyczących kształtowania się produkcji sprzedanej, ze względu na specyfikę danych, użyto modele panelowe. Estymacji i weryfikacji, na tle zwykłego modelu regresji, poddano modele z efektami ustalonymi i losowymi.
EN
Local development can be understood as a process affecting the relation between production and consumption, and local living conditions in a given territory. The topic of the cross-section of poviats of the Lubuskie Voivodeship was presented in this dissertation. A descriptive analysis of the structure of employed was carried out and the changes in the volume of sold production of industry by poviats were examined. In order to model dependencies regarding the development of sold production, due to the specificity of the data, panel models were used. The models with fixed and random effects were subjected to estimation and verification in the context of the pooled regression model.
PL
W artykule dokonano analizy poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów w Polsce na podstawie 43 wskaźników ujętych w ramach 4 czynników rozwoju regionalnego: kapitału ludzkiego materialnego, kapitału finansowego, kapitału ludzkiego oraz innowacyjności. Celem artykułu jest określenie zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno- gospodarczego Polski w układzie powiatów. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, a także poziom rozwoju jego czynników zostanie przedstawiony na podstawie syntetycznego miernika ukazującego odległość taksonomiczną danego powiatu od ustalonego wzorca rozwoju. W opracowaniu postanowiono zweryfikować hipotezę, według której rozwój społeczno- gospodarczy powiatów w Polsce jest mocno zróżnicowany, a najwyższy jego poziom odnotowuje się w największych miastach będących jednocześnie stolicami województw: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Gdańsku i Katowicach.
EN
The article presents the level of socio-economic development of districts in Poland. The level of socio-economic development as well as the level of development of its factors has been described on the basis of a synthetic measure showing the taxonomic distance of a tested district from the established development pattern resulting from the limitation of the output indicators by Hellwig’s method. The article verified the hypothesis according to which the socio-economic development of districts in Poland is highly diversified, while its highest level is recorded in the largest cities being at the same time the capitals of voivodships.
EN
The article shows the influence of territorial division and the existing electoral law on voting behaviors, as well as on electoral outcomes. The analysis was made on the case of the malopolskie voivodeship. The structure of this Polish province is highly diversified. The study involved the elections to regional councils from the years 2002, 2006, 2010, 2014. Their results show that there is a visible increase in the number of votes for those candidates who win seats in the council.
PL
W artykule pokazano wpływ podziału terytorialnego oraz obowiązującej ordynacji wyborczej na zachowania wyborcze i w konsekwencji na rezultaty wyborcze. Analiza została dokonana na przykładzie województwa małopolskiego, którego struktura terytorialna jest mocno zróżnicowana. Badaniu poddano wybory do sejmików z 2002, 2006, 2010, 2014 roku. Ich wyniki pokazują, że widoczny jest wzrost liczby głosów oddawanych na tych kandydatów, którzy zdobywają mandaty radnych.
EN
The aim of the paper is to measure the standard of living in the powiats of Lubuskie voivodship and to group them according to this criterion. The analyses were carried out for the data from 2017 obtained from the Statistical Office in Zielona Góra and the Local Data Bank of Statistics Poland. The author used selected indicators describing the standard of living in 10 areas that determine the living conditions of communities in the Lubuskie powiats. The standard of living was measured using Hellwig’s synthetic taxonomic measure. The study demonstrated that what distinguished the groups of powiats (extracted by the measure) to the largest extent, were economic factors. However, cities with powiat status, where infrastructural, environmental and social factors were more important, proved an exception to this rule.
PL
Celem artykułu jest dokonanie pomiaru poziomu życia w powiatach województwa lubuskiego i pogrupowanie powiatów ze względu na to kryterium. Analizy przeprowadzono dla danych z 2017 r. pozyskanych z Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze oraz Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego. W badaniu wykorzystano wybrane wskaźniki charakteryzujące poziom życia w 10 obszarach, które dotyczą warunków funkcjonowania społeczności lubuskich powiatów. Poziom życia zmierzono z wykorzystaniem syntetycznej miary taksonomicznej zaproponowanej przez Hellwiga. Wskazano, że główne czynniki cechujące grupy powiatów wyróżnione na podstawie zastosowanej miary mają charakter ekonomiczny. Wyjątek stanowią miasta na prawach powiatu, w przypadku których większe jest znaczenie czynników infrastrukturalnych, środowiskowych i społecznych.
EN
The phenomenon of unemployment and exacerbating demographic situation can be seen as major social problem of nowadays in Poland. The paper is an attempt to compare districts of the Małopolskie voivodeship with respect to chosen features characterizing these phenomena. On the basis of the data from the Central Statistical Offi ce and with the help of taxonomic methods, grouping of districts has been carried out with respect to the level of features under investigation. The procedure allowed for distinguishing 5 groups of signifi - cant inter-group diff erentiation. The application of taxonomic methods resulted in obtaining a general and, at the same time, accurate picture of diff erentiation of the Małopolskie voivodeship with respect to social problems being analysed and distinction of districts with the most diffi cult situation in this area.
PL
Zjawisko bezrobocia oraz pogarszająca się sytuacja demografi czna należą do najważniejszych współczesnych problemów społecznych w Polsce. W pracy podjęto próbę porównania powiatów województwa małopolskiego pod względem wybranych cech charakteryzujących powyższe zjawiska. Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego, w oparciu o metody taksonomiczne przeprowadzono grupowanie powiatów podobnych pod względem poziomu badanych cech. Otrzymano pięć grup o wyraźnym zróżnicowaniu międzygrupowym. Zastosowanie metod taksonomicznych pozwoliło otrzymać uogólniony, a jednocześnie dokładny obraz zróżnicowania województwa małopolskiego ze względu na analizowane problemy społeczne oraz ustalenie powiatów, w których sytuacja pod tym względem jest najtrudniejsza.
PL
W opracowaniu dokonano analizy poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego subregionów (NUTS-3) w Polsce na podstawie 60 wskaźników ujętych w ramach czterech składowych (czynników) rozwoju regionalnego: kapitału materialnego, kapitału ludzkiego, środowiska naturalnego oraz innowacyjności i przedsiębiorczości. Celem artykułu jest określenie zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego Polski w układzie jednostek NUTS-3. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, a także poziom rozwoju jego czynników przedstawiono na podstawie syntetycznego miernika ukazującego odległość taksonomiczną danego subregionu od ustalonego wzorca rozwoju. Badanie równolegle przeprowadzono w ujęciu statycznym (na podstawie wartości wskaźników w 2019 roku) oraz w ujęciu dynamicznym (na podstawie zmian wartości wskaźników w latach 2010–2019). W opracowaniu weryfikacji poddano hipotezę, według której rozwój społeczno-gospodarczy subregionów w Polsce jest mocno zróżnicowany, a najwyższy jego poziom odnotowuje się w największych miastach wojewódzkich: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, czy Poznaniu, natomiast najniższy – w subregionach oddalonych od wskazanych dużych miast stanowiących centra rozwoju. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, iż – z jednej strony – o bieżącym poziomie rozwoju poszczególnych subregionów w Polsce w znacznej mierze decydują działania podejmowane w ostatnim dziesięcioleciu, czyli w okresie pełnego uczestnictwa w polityce spójności Unii Europejskiej, a z drugiej strony – obserwuje się coraz większe dysproporcje rozwojowe na poziomie jednostek NUTS-3, gdyż w największym stopniu zwiększył się poziom rozwoju społeczno-gospodarczego w najsilniejszych gospodarczo subregionach, a w najmniejszym stopniu – w relatywnie słabiej rozwiniętych subregionach (np. w tych, które położone są przy północnej, północno-wschodniej i południowo-zachodniej granicy Polski).
EN
The compilation involved an analysis of the level of socioeconomic development at the NUTS-3 subregion level in Poland, based on 60 indicators classified within 4 subcomponents (factors) of regional development: material capital, human capital, natural environment and both innovativeness and entrepreneurship. The purpose of the article is to present the varied nature of the socio-economic level of development in Poland based on the NUTS-3 subregion concept. The level of socioeconomic development, as well as the level of its shaping factors, is presented based on a synthetic gap exhibiting the taxonomic distance of a particular subregion in terms of the established pattern of development. The examination was carried out in the static dimension (based on the values of the indicators in 2019) as well as in parallel with the dynamic dimension (based on changes in the values of the gaps in the years 2010–2019). In the compilation, a hypothesis which was tested according to which the socio-economic development of the subregions in Poland is highly varied, and its highest level is registered in the largest provincial cities: Warsaw, Cracow, Wrocław and Poznań, and the lowest in the subregions far away from these major cities, which constitute the centers of development.
EN
The paper presents the results of a study examining the stability of the grouping of Polish powiats (communes) in Zachodniopomorskie Voivodship in relation to the economic situation in the years 2007–2021. The aim of the research was to determine whether the COVID-19 pandemic affected the economic situation of the powiats. The data used for the calculations were provided by the Local Data Bank of Statistics Poland. On the basis of selected variables characterising the situation of enterprises and the labour market, as well as the financial condition of powiats, the values of the synthetic measure were determined for each powiat in the particular years. Subsequently, the powiats were grouped according to the three averages method (separately for each year). Based on selected similarity measures, the stability of the grouping of powiats was assessed year-to-year in the analysed period. The research demonstrated that the grouping was very stable, which means that in general the pandemic did not affect the economic situation of the powiats.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badania stabilności grupowania powiatów woj. zachodniopomorskiego ze względu na sytuację gospodarczą w latach 2007–2021. Celem badania było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy pandemia COVID-19 wpłynęła na sytuację gospodarczą powiatów. Dane do obliczeń zaczerpnięto z Banku Danych Lokalnych GUS. Dla każdej jednostki wyznaczono wartości miary syntetycznej w poszczególnych latach z wykorzystaniem wybranych zmiennych charakteryzujących sytuację przedsiębiorstw, sytuację na rynku pracy oraz sytuację finansową powiatów. Następnie pogrupowano powiaty za pomocą metody trzech średnich (osobno dla każdego roku) i na podstawie wybranych miar podobieństwa oceniono stabilność grupowania powiatów w analizowanym okresie rok do roku. Wykazano, że grupowanie powiatów charakteryzowało się bardzo dużą stabilnością, co oznacza, że pandemia zasadniczo nie zmieniła ich sytuacji gospodarczej.
PL
Celem artykułu jest ocena zróżnicowania rozwoju społecznego w ujęciu lokalnym. Za podstawę badania przyjęto powiaty na prawach miasta (grodzkie) i ziemskie. Rozwój społeczny ma charakter złożony i wieloaspektowy, dlatego do realizacji badania zastosowano metody wielowymiarowej analizy porównawczej — wybrano dwie metody optymalizacyjne: k-średnich i Wisharta. Wybór tych metod związany był z dużą liczbą badanych obiektów. Pomiar i ocenę lokalnego oraz regionalnego poziomu rozwoju społecznego oparto na Wskaźniku Lokalnego Rozwoju Społecznego.
EN
This article aims to assess the diversity of social development in local terms. As a basis for study were the powiats with the rights of the city and rural. Social development is complex and multi-faceted, so to implement the survey methods were used multidimensional comparative analysis — selected Wiadomości Statystyczne nr 1/2016 two optimization methods: k-means and Wishart. The choice of these methods was associated with a large number of test items. Measurement and evaluation of the local and regional level of social development based on the Index of Local Social Development.
RU
Целью статьи является оценка дифференциации общественного развития в местном подходе. Основой обследования были приняты повяты на правах города (городские) и сельские. Общественное развитие имеет сложный и многоаспектный характер, поэтому в обследовании были использованы многомерные методы сравнительного анализа — были избраны два оптимализационных метода: k-средних и Вишарта (Wishart). Выбор методов был связанный с большим числом обследуемых объектов. Измерение и оценку местного и регионального уровня общественного развития основано на Показателе местного (локального) общественного развития.
EN
The level of social development of territorial units in Poland is an important topic in the context of the pursued policy to equalise the differences in regional development. Nowadays, spatial disproportions in development are considered one of the main social prob-lems also in Małopolskie Voivodship. The purpose of the study described in the article involves the comparison of changes in the level of social development in the poviats of Małopolskie Voivodship in the period of 2010–2019 by means of a dynamic synthetic measure. The situation of these poviats was evaluated based on data provided by the Local Data Bank of Statistics Poland, describing 10 selected diagnostic features relating to the following areas: the demo-graphic situation, the labour market, education, standard of living and health protection of the inhabitants. The method of linear ordering of multidimensional objects in a dynamic approach was applied. The volume of changes in the level of development of the poviats was determined on the basis of a dynamic synthetic measure. The results of the study indicate that in all of the poviats, a significant decline was observed in the value of the synthetic measure describing the demographic situation and education. On the other hand, the positive aspect is that in all of the poviats the value of the synthetic measure relating to the labour market, living conditions and health protection of the population increased significantly. Consequently, the disproportions between the poviats in the analysed period deepened in terms of the demographic situation and education, whereas the differences in the level of development decreased in the case of the labour market, living conditions and health protection of the population.
PL
Poziom rozwoju społecznego jednostek terytorialnych jest tematem ważnym w kontekście polityki wyrównywania regionalnych różnic rozwojowych. Dysproporcje przestrzenne w zakresie rozwoju należą dziś do głównych problemów społecznych m.in. w woj. małopolskim. Celem badania omawianego w artykule jest porównanie zmian poziomu rozwoju społecznego – z zastosowaniem dynamicznego miernika syntetycznego – powiatów woj. małopolskiego w latach 2010–2019. Ocena sytuacji powiatów została przeprowadzona na podstawie 10 wybranych cech diagnostycznych opisujących sytuację demograficzną, rynek pracy, edukację, poziom życia i ochronę zdrowia mieszkańców, które zaczerpnięto z Banku Danych Lokalnych GUS. Zastosowano metodę porządkowania liniowego obiektów wielowymiarowych w ujęciu dynamicznym. Na podstawie dynamicznego miernika syntetycznego wyznaczono wielkość zmian w poziomie rozwoju powiatów. Wyniki badania wykazały, że we wszystkich powiatach nastąpił wyraźny spadek wartości miernika syntetycznego opisującego sytuację demograficzną i edukację. Pozytywnym zjawiskiem jest znaczący wzrost we wszystkich powiatach wartości miernika syntetycznego opisującego rynek pracy, warunki życia i ochronę zdrowia ludności. Dysproporcje między powiatami w okresie objętym analizą pogłębiły się w przypadku sytuacji demograficznej i edukacji, natomiast zmniejszyły się pod względem sytuacji na rynku pracy, warunków życia i ochrony zdrowia ludności.
PL
Organizowanie wydarzeń o charakterze marketingowym stanowi pomysł na wykreowanie miejsc czy przedmiotów, z którymi utożsamiają się mieszkańcy regionu. Z przeprowadzonej analizy wynika, że największe szanse mają marki tworzone przez lokalne podmioty, ale z uwzględnieniem szerokiego frontu kapitału społecznego. Główne cele promocji można przedstawić jako informowanie, przekonywanie, przyciąganie i pozycjonowanie. Produkt lokalny jest szansą dla małych społeczności i wielką atrakcją dla konsumentów. Zakupione przez turystów na festynie ludowym, targu lub w gospodarstwie produkty czy przetwory, po degustacji uchodzą za wyjątkowe specjały. Często produkcja tych wyrobów chętnie przenoszona jest do ich domów, przez co rozpowszechnia się o nich dobra opinia.
EN
Organizing territorial marketing events is an idea of creating places and objects which people identify with the region. The analysis in the paper shows that the best chance of this creation have local actors, but supported by a broad front of social cooperation. The main objectives of the promotion can be presented in the form of four terms: information, persuasion, attraction and positioning. A local, regional and traditional product is an opportunity for small communities and a great attraction for consumers. Purchased by tourists in a folk festival, a local market or in a farm it is considered to be unique and tasty food. Production of these products is often readily transferred to their homes, thus spreading their good opinion.
PL
Wszystkie procesy ekonomiczne zachodzące w gospodarce pozostają pod bezpośrednim lub pośrednim wpływem pieniądza. Sytuacja finansowa jest zjawiskiem złożonym, trudnym do zmie-rzenia na podstawie jednej cechy. Celem opracowania była ocena za pomocą metody taksono-micznej kondycji finansowej powiatów województwa świętokrzyskiego i ich zróżnicowania w latach 2005, 2008, 2012. Sytuacja finansowa badanych powiatów była dość zróżnicowana nie-zależnie od ich charakteru gospodarczego: w badanych latach 2005 (opatowski 0,74; kielecki 0,57; starachowicki 0,51; staszowski 0,38; skarżyski 0,34; kazimierski 0,21), 2008 (kielecki 0,77; pińczowski 0,55; opatowski 0,51; staszowski 0,38; buski 0,32; kazimierski 0,16), 2012 (sandomierski 0,65; kielecki 0,51; opatowski 0,48; ostrowiecki 0,32; pińczowski 0,32; kazimierski 0,20; buski 0,19). Analiza kondycji finansowej samorządu terytorialnego wskazuje na wahania udziału środ-ków własnych, dotacji i subwencji w dochodach ogółem. Ogranicza to w znacznym stopniu samo-dzielność finansową powiatów i powoduje rozszerzanie zależności finansowej od organów admi-nistracji rządowej. Czynnikiem oddziałującym na kondycję finansową są wydatki budżetowe, będące wyrazem realizowanych przez gminę zadań.
EN
All the economic processes taking place in economy remain under the direct or indirect influ-ence of money. The financial situation is a complex phenomenon, difficult to measure on the basis of a single characteristic. The aim of the study was to assess financial condition of Świętokrzyskie districts and their differentiation in the years 2005, 2008, 2012 by means of the method of taxon-omy. Financial situation of the districts was quite varied, regardless of their economic nature: in the investigated years 2005 (opatowski 0,74; kielecki 0,57; starachowicki 0,51; staszowski 0,38; skarżyski 0,34; kazimierski 0,21), 2008 (kielecki 0,77; pińczowski 0,55; opatowski 0,51; staszowski 0,38; buski 0,32; kazimierski 0,16), 2012 (sandomierski 0,65; kielecki 0,51; opatowski 0,48; ostrowiecki 0,32; pińczowski 0,32; kazimierski 0,20; buski 0,19). Analysis of the financial condition of the local government indicates fluctuations in their own share, grants and subsidies in total revenue. This reduces significantly the financial autonomy of districts and causes the expan-sion of the financial dependence of the government administration. A factor affecting the financial condition includes budgetary expenditure, reflecting the ongoing municipal tasks.
EN
The article is a synthetic approach to the functioning of counties in their current territorial and competent forms. The author advocates the liquidation of counties, presenting examples of tasks which are arbitrarily and artificially distributed between two independent levels of local government. The selected examples of social assistance, transportation, and the law on inland fisheries are only an indication of the scope and size of the problem. The author in a very brief form refers to the anomaly of the unfinished reform of the administrative division of the country, showing the diversity of terminology, the lack of compatibility of the administrative boundaries of local government units with the state administration, and the resulting perturbations of everyday life.
PL
Artykuł stanowi syntetyczne ujęcie problematyki zasadności funkcjonowania powiatów w ich obecnym kształcie terytorialnym i kompetencyjnym. Autor, opowiadając się za likwidacją powiatów, prezentuje przykładowe zadania powiatu w kontekście ich dezaktualizacji bądź pokazując, iż są one wynikiem sztucznego rozdziału zadań pomiędzy dwa niezależne od siebie szczeble samorządu terytorialnego. Wybrane przykłady z zakresu pomocy społecznej, komunikacji czy prawa o rybołówstwie śródlądowym są tylko wskazaniem skali i rozmiarów poruszanej w artykule kwestii. Autor w bardzo skrótowej formie odnosi się do anomalii niedokończonej reformy podziału administracyjnego kraju, pokazując niejednolitość terminologii, brak kompatybilności granic administracyjnych jednostek samorządowych z administracją państwową i wynikające z tego perturbacje dnia codziennego.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.