Search results

1

Grzeczność w językowej interpretacji mieszkańców wsi (na przykładzie wypowiedzi z regionu lubelskiego)

100%

Pelcowa H.

Prace Językoznawcze

|

2021

|

vol. XXIII/2

289–301

PL

Przedmiotem rozważań jest językowy obraz wiejskiej grzeczności, wpisany w metodologię badań dialektologicznych, ukierunkowanych socjolingwistycznie i kulturowo. Funkcjonujący w środowisku wiejskim model grzeczności, oparty na tradycji i wynikających z niej zasadach życzliwości, skromności, uczciwości, deklaracji pomocy, wdzięczności oraz poszanowania godności, należy bardziej do przeszłości niż współczesności. Wyraźnie widoczne jest to w używaniu takich zwrotów, jak: bądźcie z Bogiem, Boże dopomóc, Boże dopomóż do roboty, Boże dopomóż, Boże pomóc, Bóg wam pomóż, niech będzie pochwalony Jezus Chrystus, niech będzie pochwalony, Panie Boże dopomóż, pochwalony, pochwalony Jezus Chrystus, szczęść Boże, z Bogiem, zostańcie z Bogiem, do widzenia, dzień dobry, a także w dwojeniu, czyli zwracaniu się przez wy, formach pluralis maiestaticus z grzecznościową końcówką -cie w stosunku do osób starszych ze środowiska wiejskiego, zaimkach on, ona kierowanych do osób obcych lub form trybu rozkazującego, występujących w funkcji przyzwolenia i zaproszenia w kontaktach wewnątrzwiejskich. W stosunku do osób młodych funkcjonuje zazwyczaj grzecznościowy zwrot ty lub zwracanie się po imieniu, a osoby obce określane są mianem pan, pani. Jednak coraz częściej przenoszone są do środowiska wiejskiego obce kulturowo wzory, a zachodzące zmiany mają charakter autonomiczny i są konsekwencją zarówno przemian cywilizacyjno-obyczajowych, jak i wymiany pokoleń oraz procesów globalizacyjnych.

EN

The article discusses the language picture of rural politeness as seen through the prism of sociolinguistic and cultural-dialectological research. At present, the model of politeness which has functioned in the rural context and which is based on traditional values, such as kindness, modesty, honesty, readiness to help, gratitude and respect for human dignity, appears to be a matter of the past rather than the present. The model is reflected in the use of expressions such as: bądźcie z Bogiem ‘Go with God, God bless’, Boże dopomóc, Boże dopomóż do roboty, Boże dopomóż, Boże pomóc, Bóg wam pomóż ‘Lord help me’, niech będzie pochwalony Jezus Chrystus, niech będzie pochwalony ‘Praise be to God, Praise the Lord’, szczęść Boże ‘God bless’, z Bogiem, zostańcie z Bogiem, ‘May God be with you’ (lit. ‘Stay with God’), do widzenia ‘good bye’, dzień dobry ‘good morning’, in the majestic plural wy ‘you’ form with a polite -cie suffix employed when addressing older villagers, in the pronouns on ‘he’, ona ‘she’ used with reference to strangers, and in the imperative forms expressing permission and invitation. When young people are addressed, villagers use their names or the polite ty ‘you’-sg. form; however, when strangers are addressed, then the words pan ‘sir’, pani ‘madam’ are used. Yet more recently forms “alien” to the traditional rural culture are heard more often as well. This change has an autonomous character; it is a result of the customs-, civilization- and globalization-related processes as well as the generational change.

2

Konwencjonalne zwroty grzecznościowe w gwarach (na przykładzie kilku gwar Małopolski południowej)

100%

Kąś J., Sikora K.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1994

|

vol. 6

83–93

PL

W artykule autorzy omawiają skonwencjonalizowane zwroty grzecznościowe notowane w najbardziej typowych kontaktach osobowych w środowiskach wiejskich wybranych miejscowości Małopolski południowej. Zwroty te notowane były przy okazji pozdrawiania się przy pracy, podczas mijania się na drodze, przy wejściu do obcego domu. Formuły używane w tego typu kontaktach określić można mianem zdrówkania, czyli pozdrawiania się, wyrażania nielekceważącego stosunku do siebie. Istotnym ich uzupełnieniem są formuły, które można określić mianem rytualnych, np. przepraszania – wybaczania, formuły wypowiadane przed lub po zakończeniu większych prac (np. budowy domu). Reguły funkcjonowania formuł zdrówkania i formuł rytualnych w społecznościach wiejskich są nierozerwalnie związane z uwarunkowaniami kulturowymi i współczesnymi zmianami zasad współżycia społecznego na wsi.

EN

In the article, the authors discuss conventionalized expressions of politeness that appear in the most typical contacts between people in the rural environments of selected localities in the Southern Małopolska region. These expressions were recorded in the context of greetings at work, passing somebody, when entering somebody’s home. The formulas used in the case of such interactions may be described by the term zdrówkanie [greeting, lit. wishing good health], or saying hello, or expressing respect toward one another. An important complement are the formulas that may be described as ritual, e.g. apologizing – forgiving, formulas uttered before or after larger jobs (e.g. building a house). The rules of how greetings [zdrówkanie] and ritual formulas function are inextricably linked to cultural factors and modern changes in the rules of social conduct in rural communities.

3

Cultural Norms of Greetings in the African Context

99%

Wojtowicz B.

Roczniki Humanistyczne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 6

171-187

PL

Znajomość języków obcych pomaga w nawiązywaniu kontaktów. Do biegłej komunikacji nie wystarcza znajomość słownictwa i reguł gramatycznych danego języka, ale równie ważne są kompetencje socjokulturowe, czyli znajomość norm dyskursu. Nawet jeśli nie jesteśmy biegli w danym języku, stosując właściwe normy konwersacji i zachowania niewerbalne, możemy wpłynąć na przebieg rozmowy. W artykule przybliżam kulturowe zasady komunikacji w kilku językach afrykańskich na przykładzie pozdrowień.

EN

Knowledge of a foreign language facilitates communication. In order to be fluent in a foreign language, it is not enough to learn its words and grammatical rules, but one has to also be aware that there are additional, culture-bound norms that govern communication practices among various language groups. Even if one is not fluent in a foreign language, it is possible to make communication successful by applying appropriate non-verbal behaviour. In this article, I present communicative culture-related greeting rules among different African communities. I focus on the main factors that govern acts of greeting in different African languages.

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Prace Językoznawcze

1 Roczniki Humanistyczne

1 Kąś J.

1 Pelcowa H.

1 Sikora K.

1 Wojtowicz B.

2 2021

1 1994

Grzeczność w językowej interpretacji mieszkańców wsi (na przykładzie wypowiedzi z regionu lubelskiego)

Konwencjonalne zwroty grzecznościowe w gwarach (na przykładzie kilku gwar Małopolski południowej)

Cultural Norms of Greetings in the African Context