Search results

1

The Doctrine of Double Effect: An Aid in Decision-Making

100%

Dancák P.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2020

|

vol. 18

|

issue 3

19-28

RU

Human society of the modern world, which is greatly affected by technological and economic advancements, has to address moral problems with a new urgency. In many instances, the decision does not bring only positive effects. Such cases can be found in applied ethics: bio-medical ethics, business ethics, and legal ethics, but also in other areas of human activity, too, most recently, in debates, concerning the use of autonomous vehicles or autonomous machines in general. This paper aims to describe and explain the principle of ‘double effect’, when solving complicated and, from the perspective of morality, profoundly dilemmatic situations. The principle of double effect was gradually developed as a means of seeking the right moral decisions. It has a firm and respected position within Catholic medical ethics, but also in secular legislation. The paper presents current thought experiments, which clarify moral decision-making in dilemmatic situations. What seems to be a shortcoming here, is that ethical thought experiments are far too abstract. On the one hand, they refine our knowledge, but on the other hand, they are very partial. The evolution of medical imaging methods, has enabled us to take a closer look at the relationship between the deontological and utilitarian approaches to making moral judgments, but it does not relieve us of our responsibility for the decisions that we have made. The positive side of the principle of double effect, is that it protects us from the slippery slope of utilitarian consequentialism, where the admission of a lesser evil, is only a step away from committing evil in the name of the greater good.

PL

Współczesne społeczeństwa, będące pod ogromnym wpływem postępu technologicznego i gospodarczego, muszą poważnie traktować różnego rodzaju problemy moralne. W wielu przypadkach podejmowane przez ludzi decyzje przynoszą efekty nie tylko pozytywne. Analizą takich sytuacji zajmuje się etyka stosowana: etyka biomedyczna, etyka biznesu, etyka prawna. Podobne przypadki można także spotkać w dyskusjach dotyczących m.in. wykorzystania pojazdów i maszyn autonomicznych. Celem niniejszego artykułu jest opisanie i wyjaśnienie zasady podwójnego skutku w kontekście rozwiązywania skomplikowanych sytuacji moralnych z etycznego punktu widzenia. Zasada podwójnego skutku była stopniowo rozwijana jako środek poszukiwania właściwych decyzji moralnych. Posiada ona mocną i uznaną pozycję w katolickiej etyce lekarskiej, ale także w świeckim ustawodawstwie. Artykuł przedstawia aktualne eksperymenty myślowe, które wyjaśniają podejmowanie decyzji moralnych w skomplikowanych sytuacjach. Wydaje się, że współczesne etyczne eksperymenty myślowe są zbyt abstrakcyjne. Z jednej strony, udoskonalają naszą wiedzę, z drugiej – są bardzo stronnicze. Ewolucja metod obrazowania medycznego umożliwiła nam bliższe przyjrzenie się związkom między deontologicznym i utylitarnym podejściem do wydawania sądów moralnych, ale nie zwalnia nas z odpowiedzialności za podjęte przez nas decyzje. Pozytywną stroną zasady podwójnego skutku jest to, że chroni nas ona przed śliskim zboczem konsekwencjalizmu utylitarnego, w którym przyznanie się do mniejszego zła jest tylko krokiem od popełnienia zła w imię większego dobra.

2

Saula Smilansky’ego kłopoty z moralnością modlitwy prośby. Kilka uwag krytycznych

84%

Przanowski M.

Roczniki Filozoficzne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 1

49-59

PL

W niniejszym tekście próbuję krytycznie przeanalizować artykuł Saula Smilansky’ego o modlitwie prośby z punktu widzenia filozofii i teologii tomistycznej. Najbardziej kontrowersyjne wydają mi się następujące elementy: 1. Odmowa zastosowania zasady podwójnego skutku do jednego z opisanych w artykule przypadków. Uważam, że ta odmowa jest zakorzeniona w wątpliwym rozumieniu prawa do obrony samego siebie; 2. Niedocenienie roli sprawiedliwej kary w rządach Opatrzności; 3. Nieznajomość albo niechęć do wprowadzenia pojęcia „dopustu Bożego”; 4. Nie do końca trafne psychologiczne spostrzeżenia dotyczące ludzki modlących się do Boga o pomoc w skrajnie trudnych okolicznościach. Najogólniej rzecz ujmując, większość problemów poruszana przez Smilansky’ego tylko akcydentalnie dotyczy zagadnienia sensowności modlitwy prośby. Powstanie tych problemów wiąże się raczej z takimi a nie innymi rozwiązaniami problemów moralnych niż z modlitwą prośby jako taką.

EN

This paper takes a Thomistic point of view to critically analyze several points of Saul Smilansky’s article on petitionary prayer. The most controversial aspects of Smilansky’s paper are as follows: 1. It seems that the author has some difficulties with the principle of double effect, because his understanding of the human right to self-defense is highly debatable. 2. The author fails to appreciate the role of just punishment. 3. Apparently, Smilansky doesn’t know or doesn’t accept the theology of God’s permission which narrows his view of the cases he discusses. 4. His psychological account of petitionary pray is far from convincing. Generally speaking, although the title cites petitionary prayer as its central problem, in fact the main controversies refer to moral questions which can be discussed without introducing the concept of God’s agency. In order to solve Smilansky’s paradoxes we should first answer these fundamental moral difficulties.

3

Moralny dylemat dotyczący terminacji ciąż jajowodowych za pomocą salpingostomii lub metotreksatu. Zestawienie ważniejszych racji i argumentów początkowego etapu współczesnej debaty teologicznej.

83%

Plich R.

Teologia i Moralność

|

2013

|

vol. 8

|

issue 2(14)

51-76

EN

Respected Catholic moral thinkers have continued to debate over two methods for managing ectopic pregnancies, namely, the operation called “salpingostomy” and the use of the pharma-ceutical preparation called “methotrexate”. This debate has arisen for two reasons: first, be-cause the invention and popularization of these methods requires their moral evaluation, and second, because for the time being there is no specific moral teaching of the Magisterium dealing explicitly with either of these. Many catholic moral theologians and ethicists have evaluated these two methods, according to traditional moral principles, as direct killing of the embryo (an innocent human being) and therefore as morally impermissible acts. However, there are others who also would like to remain faithful to Magisterial teaching but use a dif-ferent interpretation and application of the same traditional principles and consider these two methods to be indirect killing of the embryo and therefore as morally permissible acts. This article constitutes the first part of the presentation of the arguments endorsed by both sides of this moral debate.

PL

Wśród uznanych katolickich teoretyków moralności trwa debata na temat dwóch metod roz-wiązywania ciąży pozamacicznych: jedną z nich jest operacja zwana “salpingostomią” a drugą zastosowanie środka farmaceutycznego o nazwie “metotreksat”. Debata ta została podjęta z dwóch powodów: po pierwsze, wynalezienie i popularyzacja tych metod wymaga ich moralnej oceny, i po drugie, na razie nie istnieje specyficzne nauczanie moralne Magisterium dotyczące explicite każdej z tych metod. Wielu katolickich teologów moralnych i etyków ocenia te dwie metody, zgodnie z tradycyjnymi pryncypiami moralnymi, jako bezpośrednie zabicie embrionu (niewinnej osoby ludzkiej) i dlatego postrzega je jako akty moralnie niedopuszczalne. Jednak istnieją inni, którzy także chcą pozostać wierni nauczaniu Magisterium, ale stosują inną interpretację i zastosowanie tych samych tradycyjnych pryncypiów i dlatego uważają te dwie metody za pośrednie zabicie embrionu, czyli akty moralnie dopuszczalne. Niniejszy artykuł stanowi pierwszą część prezentacji argumentów wysuniętych prze obydwie strony tej moralnej debaty. w jest wyrazem poszanowania godności każdego człowieka; jak też przeciwstawienia się łamaniu podstawowych praw; jakimi są: prawo do życia oraz prawo do działania zgodnie z wewnętrznym przekonaniem. Na koniec zwrócono uwagę na obowiązujący także farmaceutę wymóg dawania świadectwa o prawdzie moralnej w odniesieniu do ostatecznego celu życia człowieka; jakim jest zjednoczenie z Bogiem.; Dopiero takie kompleksowe spojrzenie daje rzeczywisty obraz konfliktu moralnego farmaceuty wynikającego z; zobowiązywania go do sprzedaży środków; których stosowanie jest sprzeczne z jego sumieniem.

4

Princip dvojího účinku a trolleyologie

67%

Černý D.

Časopis zdravotnického práva a bioetiky (Journal of Medical Law and Bioethics)

|

2019

|

vol. 9

|

issue 1

39-54

EN

The principle of double effect plays an important role in deontological ethics which give an emphasis to intentions in the process of moral evaluation of human acts. According to this principle, it is morally permissible to actualize an action with two consequences, one of which is good and the second bad, if and only if some conditions are met: for example, the bad consequence is not a means for attaining the good consequence and the bad consequence is not brought about intentionally, but only foreseen as necessarily and inevitably connected with the actualization of the action itself and its good consequence. The aim of this article is to lay necessary theoretical foundations for a better understanding and employment of the principle of double effect by discussing Hart’s critique of it and Philippa Foot’s different approach to the moral dilemmas to the solution of which the principle of double effects seems to be well applicable. In the course of my argumentation I distinguish between two types of intentions – characterizing and final intentions – and show how this distinction solve some of the difficulties connected with the understanding and application of the principle of double effect.

CS

Princip dvojího účinku hraje důležitou roli v deontologických etikách, které přikládají důležitost intencím v procesu morálního hodnocení lidského jednání. Podle tohoto principu je morálně přijatelné aktualizovat jednání se dvěma důsledky, z nichž první je dobrý a druhý špatný, pouze za předpokladu, že jsou splněny určité podmínky: špatný důsledek například nesmí být prostředkem k dosažení dobrého důsledku a špatný důsledek nesmí být způsobený úmyslně, je pouze předvídaný jako nutně a nevyhnutelně spojený s provedením jednání samotného a s jeho dobrým důsledkem. Cílem tohoto článku je vystavět nezbytné teoretické předpoklady potřebné k lepšímu pochopení a aplikaci principu dvojího účinku. Diskutuji kritiku tohoto principu britským teoretikem práva Hartem a odlišný přístup k řešení morálních dilemat, k jejichž řešení se princip dvojího účinku zdá vhodným, v díle Philippy Footové. V průběhu své argumentace rozlišuji mezi dvěma typy intencí – charakterizující intence a finální intence – a ukazuji, jak tento rozdíl pomáhá řešit některé obtíže spojení s chápáním a aplikací principu dvojího účinku.

5

Stanowisko Martina Rhonheimera dotyczące moralnej oceny postępowania w przypadku ciąż jajowodowych oraz w innych sytuacjach konfliktów życiowych.

60%

Plich R.

Teologia i Moralność

|

2014

|

vol. 9

|

issue 1(15)

167-211

EN

Martin Rhonheimer claims that killing of a man is absolutely morally prohibited only when it is unfair, which is expressed by the moral teaching of the Catholic Church as the absolute prohibition of the direct killing of an innocent human being. However, there are certain cases of vital conflicts, such as ectopic pregnancy or tragic delivery when, because the baby is stuck in the birth canal, it is impossible to save the child. In these cases the death of the child, which is caused as a result of medical intervention, does not deprive the child of something, which otherwise it would not lose if the lethal act had not been performed. Therefore, an unjust act is not committed against the person, whose death one way or another, is inevitable in the case of vital conflict. However, remaining outside the order of justice, deadly intervention, in such cases, cannot be justified as a moral norm, but is justified through the exculpation of the agent, pointing to the lack of his moral responsibility for the killing, but not to the primary, intrinsic fairness of the act itself. In order to justify lethal solutions in vital conflicts M. Rhonheimer does not apply the principle of double effect, but he argues independently from this principle that such a solution is not an intrinsically evil act, therefore it satisfies the first condition of the principle of double effect, and enables its potential further application. Interventions that save life in the case of vital conflicts do not involve a preferential choice, which intentionally would ascribe greater value to the life of one person (e.g. mother) and would be directed against the life of another (e.g. child). Such an unjust weighing of different human existences is typical of the proportionalist method of moral evaluation of human acts rejected by the Magisterium. This kind of weighing is applied in cases of so-called "therapeutic abortion", when the mother"s life is saved at the expense of her child"s life, where if the abortion were not performed the child would survive and the mother would die as a result of deadly pathology. Rhonheimer claims that great challenge for contemporary moral theology is to overcome the harmful heritage of physicalism and, related to it, unjustified rigorism. Physicalism is an error which lies in the confusion of the moral order with the ontological order, as well as the confusion of the object of a moral act and the morally relevant causality with the physical characteristics and causality of natural events.

PL

Martin Rhonheimer uważa, że zabijanie człowieka jest absolutnie moralnie zakazane tylko wtedy, kiedy jest niesprawiedliwe, co wyraża nauczanie moralne Kościoła katolickiego jako absolutny zakaz bezpośredniego zabijania niewinnych istot ludzkich. Istnieją jednak pewne przypadki konfliktów życiowych, takich jak ciąże pozamaciczne czy tragiczny poród spowodowany zaklinowaniem się dziecka w kanale rodnym, gdzie nie da się uratować dziecka. Wówczas spowodowanie śmierci dziecka w wyniku podjęcia medycznej interwencji nie pozbawia dziecka czegoś, czego nie utraciłoby, gdyby nie podjęto letalnego działania. A zatem w ten sposób nie powoduje się niesprawiedliwości wobec człowieka, którego śmierć jest tak czy inaczej nieunikniona w przypadku konfliktu życiowego. Pozostając poza porządkiem sprawiedliwości, śmiercionośna interwencja w takich przypadkach nie może być jednak uzasadniona jako norma moralna, lecz jest usprawiedliwiona przez uniewinnienie sprawcy, wskazując na brak jego odpowiedzialności moralnej za zabicie, a nie na pierwotną, wewnętrzną godziwość samego aktu. Aby usprawiedliwić moralnie letalne rozwiązania w konfliktach życiowych Rhonheimer nie stosuje zasady podwójnego skutku, lecz dowodzi najpierw niezależnie od tej zasady, że takie rozwiązanie nie jest czynem wewnętrznie złym, dlatego spełnia ono pierwszy warunek zasady podwójnego skutku i umożliwia jej ewentualne dalsze zastosowanie. Interwencje ratujące życie w przypadku konfliktu życiowego nie są skutkiem wyboru preferencyjnego, który intencjonalnie przyznawałby większą wartość życiu jednej osoby (np. matki) i byłby wymierzony intencjonalnie przeciwko życiu drugiej osoby (np. dziecka). Takie niesprawiedliwe ważenie różnych ludzkich istnień jest typowe dla proporcjonalistycznej metody moralnej oceny czynów ludzkich, odrzuconej przez Magisterium. Ma ono miejsce w przypadku tzw. „aborcji terapeutycznej”, kiedy ratuje się życie matki kosztem życia dziecka, chociaż gdyby nie wykonać aborcji, to wówczas dziecko mogłoby przeżyć, natomiast matka zmarłaby w wyniku śmiertelnej patologii. Rhonheimer twierdzi, że wielkim wyzwaniem dla współczesnej teologii moralnej ciągle pozostaje przezwyciężenie szkodliwego dziedzictwa fizykalizmu i związanego z nim nieuzasadnionego rygoryzmu. Fizykalizm jest błędem polegającym na myleniu porządku moralnego z ontologicznym oraz przedmiotu aktu moralnego i sprawczości moralnie istotnej z fizyczną charakterystyką i przyczynowością zdarzeń naturalnych.

6

[tłum.] Elizabeth M. Anscombe, Wojna i morderstwo

51%

Głowala J.

Roczniki Filozoficzne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 3

113-127

Refine search results

2 Roczniki Filozoficzne

2 Teologia i Moralność

1 Studia Ecologiae et Bioethicae

1 Časopis zdravotnického práva a bioetiky (Journal of Medical Law and Bioethics)

2 Plich R.

1 Dancák P.

1 Głowala J.

1 Przanowski M.

1 Černý D.

1 2020

1 2019

1 2016