Search results

1

Dzieje w rękach Opatrzności. Elementy historiozofii Jana Długosza i jej uwarunkowania

100%

Talarowski A.

Roczniki Historyczne

|

2018

|

vol. 84

EN

Artykuł ukazuje obecność w Rocznikach Jana Długosza twórczo przepracowanych elementów myśli historiozoficznej. Ukazuje formację umysłową Długosza i jego otoczenie intelektualne, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska uniwersyteckiego i teologii praktycznej w Krakowie. List dedykacyjny do Roczników, jako wyraz metodologicznej świadomości dziejopisa, jest przedmiotem analizy pod kątem celów stawianych przed historią oraz jej związków z filozofią i moralnością. Autor przedstawia też właściwe Długoszowi idee prowidencjalizmu, zwłaszcza znaczenie sprawiedliwości Bożej dla biegu historii. Jako egzemplifikacja służy oryginalnie rozbudowana koncepcja Długosza przedstawiająca przyczyny utraty przez Piastów tronu w Polsce. The article shows the presence of creatively reworked elements of historiographic ideas in the Annales of Jan Długosz. The mental formation of Długosz and his intellectual millieu is discussed, with special attention paid to the university circles and practical theology in Cracow. The dedicatory epistle of the Annales, as the expression of methodological awareness of the chronicler, is the subject of analysis from the perspective of the aims of history and its relations with philosophy and morality. The author also presents the ideas of providentialism, typical for Długosz, especially the meaning of God’s justice for the course of history. As its exemplification serves the original and sophisticated conception of Długosz, showing the causes of the loss of Polish throne by the Piast dynasty.

2

Między determinizmem a prowidencjalizmem. Perspektywa historyczna w dramacie Dymitra Mereżkowskiego Carewicz Aleksy

71%

Sobol A.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 7: Słowianoznawstwo

43-59

PL

W artykule poddano analizie teorię D. Mereżkowskiego, dotyczącą losu jednostki i czynników nadnaturalnych wpływających na życie podmiotów procesu historycznego (determinanty i niezmienność losu człowieka). Omówiono również koncepcje historiozoficzne i estetyczne, ściśle powiązane z pojęciem „dziejowości”: teorię dualizmu (uniwersalna walka przeciwieństw) i świata triady (historia rozumiana jako trzyetapowy proces: Stary, Nowy i Trzeci Testament). W artykule przeanalizowano również motyw rewolucji religijnej, postrzeganej przez pisarza jako przełomowy moment w dziejach ludzkości.

RU

Предметом статьи является анализ концепции Д. Мережковского, касающейся судьбы личности в истории и сверхъестественных факторов, влияющих на жизнь субъектов исторического процесса (детерминанты и инвариантность судьбы человека). Посвящается также внимание историософским и естетическим концепциям Д. Мережковского, связанным с понятием „историчности”: теории дуализма (универсальная борьба противоположностей), триады (история - триединый процесс развития: Ветхий, Новый и Третий Заветы). В статье также обсуждается мотив религиозной революции, понимаемой писателем как переломный момент в истории человечества.

EN

The article focused attention on the analysis of Merezhkovsky’s theory about fate of the people and natural factor and his effect on the life these people – subjects of historical process (determinants and invariance of fate of the people). Discussed also historiosophical and esthetic concepts – connected with historical process: theory of dualism, Triad’s world, ideas The New and The Third Testaments. This article contains analysis the motif of religious revolution as a crucial moment in the history.

3

Jan Sobieski jako czytelnik Biblii w świetle Listów do Marysieńki

61%

Pawłowski R.

Tematy i Konteksty

|

2016

|

issue 6(11)

155-162

EN

To date, studies of Jan Sobieski’s letters have meticulously been setting aside biblical reminiscences, which occur over the entire set of his enormous epistles to his wife. Not entirely seriously, we can say that the fame of military perfection and literary excellence overshadow subtle and occasional references to the Bible. Biblical references uncover for the reader an image of a humble man subordinated to God’s will, who wants to atone for his sins and transgressions in his lifetime. In the power of God he was also looking for relief and answers when his conjugal life was not doing best. Sobieski was also deeply convinced of the immutability of God’s judgments which were always faultless (providentialism).

Refine search results

1 Roczniki Historyczne

1 Roczniki Humanistyczne

1 Tematy i Konteksty

1 Pawłowski R.

1 Sobol A.

1 Talarowski A.

1 2018

1 2016

1 2015

Dzieje w rękach Opatrzności. Elementy historiozofii Jana Długosza i jej uwarunkowania

Między determinizmem a prowidencjalizmem. Perspektywa historyczna w dramacie Dymitra Mereżkowskiego Carewicz Aleksy

Jan Sobieski jako czytelnik Biblii w świetle Listów do Marysieńki