Search results

1

Stan nauki. Węzłowe problemy – próba niepolitycznej oceny

100%

Matuszewski J.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2019

|

vol. 71

|

issue 1

215-234

PL

Stan dyscyplin historyczno-prawnych w Polsce zależy od polityki naukowej państwa, zatem na stan naszej dziedziny wpływać musi działalność związana ze sterowaniem nauką przez władzę publiczną (polityczną). Diagnoza stanu tak rozległej sfery działalności społecznej, jak nauka, wymaga dla zachowania racjonalności postępowania gruntownych, rozległych i obiektywnych badań, zwłaszcza że pamiętamy o niemal permanentnym stanie reformy, czyli polskim mechanizmie elastyczności organizacyjnej. A takich niezbędnych, kompleksowych badań nie prowadzi nikt, kierując się w podejmowaniu lub wspieraniu akcji reformatorskiej intuicją. Skoro działań reformatorskich nie poprzedza rzetelna analiza stanu materii, którą zamierzano reformować, to stosowane środki mogą prowadzić do efektów przeciwnych deklarowanym zamierzeniom: zamiast naprawiać rzekomo zrujnowaną naukę, prowadzić do jej rzeczywistej destrukcji.

2

„Recenzja książki - Nekrofilna produkcja akademicka i pieśni partyzantów. Autorstwa Oskara Szwabowskiego”

51%

Kisiel W.

Studia z Teorii Wychowania

|

2020

|

vol. XI(2(31))

343-346

PL

Poddana analizie i ocenie praca dr Oskara Szwabowskiego: Nekrofilna produkcja akademicka i pieśni partyzantów to tekst z zakresu pedagogiki krytycznej. Autor zachowując niezwykle nowatorską narrację, w odważny, a zarazem bardzo emocjonalny i osobisty sposób krytykuje tradycyjne myślenie o uniwersytecie. Zastanawiający jest widoczny w wielu przypadkach brak konsekwencji autora oraz niedostatecznie rozbudowane tło teoretyczne dla jego rozważań. Podczas lektury można odnieść wrażenie, iż omawiana autoetnografia to rodzaj autoterapii, którą podejmuje znużony i borykający się z wieloma problemami w życiu zawodowym dr Oskar Szwabowski. Zadziwiające i problematyczne jest ujawniające się nastawienie autora do nauki, „pisania w stylu akademickim” oraz traktowanie innych osób zajmujących się nauką jako konkurentów. W pracy dostrzec można wiele problemów i niedomówień. Największym ograniczeniem jest dla autora jego własna postawa, skutkująca ograniczeniem obszaru naukowego funkcjonowania.

3

The Idea of Universitas Studiorum in View of the Principle Guidelines of the Act 2.0. Some Reflections on the Mission of the Contemporary University

36%

Smoleń P., Świstak M.

Roczniki Humanistyczne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 2

213-242

EN

The community of students and teachers is the fundamental basis of the model of ideal university. It is generally assumed that it was in the Middle Ages that the university was created, although schools of a sort of academic nature were present as early as in Ancient Greece. Since the beginnings of universities in Europe, values such as truth, autonomy, pluralism, freedom and universality have been close to them and have intertwined in the mainstream process of seeking truth. The denial of these values was detrimental to the very heart of the idea of university. The functioning of ancient forms of scientific activity and education and the emergence of the first medieval European universities are inevitably linked to the shaping of the idea of university. This is the background for the attempt to verify and evaluate the main assumptions of the last reform of higher education in Poland (the so-called Act 2.0). The analysis covers first of all the adopted objectives of the reform, the way of defining the mission of the university and the correctness of the legislative process. The whole discussion is carried out in the perspective of the medieval idea of universitas studiorum.

PL

Idea universitas studiorum w świetle głównych założeń ustawy 2.0. Kilka refleksji o misji współczesnego uniwersytetu Wspólnota nauczanych i nauczających stanowi podstawową przesłankę wzorca idealnej uczelni wyższej. Powszechnie przyjmuje się, że to w epoce średniowiecza stworzono uniwersytet, chociaż pierwotne oznaki akademickości pojawiały się już w starożytnej Grecji. Od początków istnienia uniwersytetów w Europie bliskie im były takie wartości, jak: prawda, autonomia, pluralizm, wolność, powszechność, które przenikały się wzajemnie w głównym nurcie procesu dążenia do prawdy. Funkcjonowanie starożytnych form działalności naukowej i kształcenia oraz powstanie pierwszych średniowiecznych uniwersytetów europejskich nieodzownie łączy się z kształtowaniem idei uniwersytetu. Proces ten nie był, i także współcześnie nie jest w swym przebiegu jednorodny. Na tym tle starano się dokonać weryfikacji i oceny głównych założeń ostatniej reformy szkolnictwa wyższego w Polsce (tzw. ustawy 2.0). Analiza obejmuje przede wszystkim przyjęte cele reformy, sposób określenia misji uniwersytetu oraz poprawność procesu legislacyjnego. Całość rozważań dokonywana jest w perspektywie średniowiecznej idei universitas studiorum. Bez wątpienia bowiem wypracowane w epoce średniowiecza typy uniwersytetów są do dziś uznawane za modele wzorcowe.

4

Liczba osiągnięć naukowych albo artystycznych, stanowiących znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny, konieczna do wykazania we wniosku habilitacyjnym

32%

Gurdek M.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2022

|

vol. 2(XXII)

153-172

EN

The new, currently in force, rules for awarding academic degrees and titles as well as in the field of arts are set out in the Act of July 20, 2018, Law on Higher Education and Science. In this study, I would like to analyze in depth one of the prerequisites for awarding the degree of habilitated doctor, as defined in Art. 219 paragraph. 1 point 2 of the Act. In this provision, the legislator indicated that the degree of habilitated doctor is awarded to a person who has scientific or artistic achievements that constitute a significant contribution to the development of a specific discipline, including at least: 1 monograph or 1 cycle or 1 project achievement (...). The use of the phrase ‘scientific or artistic achievements’ (plural) and ‘including at least’ raises numerous doubts as to how much the postdoctoral researcher should have in his / her scientific or artistic achievements that make a significant contribution to the development of a given discipline and thus demonstrate them in the habilitation application, to meet the premise of Art. 219 paragraph. 1 point 2 of the Act.

PL

Nowe, obecnie obowiązujące zasady nadawania stopni i tytułów naukowych oraz w zakresie sztuki zostały określone przepisami ustawy z dnia 20 lipca 2018 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. W niniejszym opracowaniu chciałabym poddać dogłębnej analizie jedną z przesłanek warunkujących nadanie stopnia doktora habilitowanego, określoną w art. 219 ust. 1 pkt 2 ustawy. Legislator w przepisie tym wskazał bowiem, że stopień doktora habilitowanego nadaje się osobie, która posiada w dorobku osiągnięcia naukowe albo artystyczne, stanowiące znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny, w tym co najmniej: 1 monografię lub 1 cykl lub 1 osiągnięcie projektowe (…). Użycie zwrotu „osiągnięcia naukowe albo artystyczne” (w liczbie mnogiej) oraz „w tym co najmniej” powoduje rozliczne wątpliwości w zakresie tego, ile habilitant powinien posiadać w swoim dorobku osiągnięć naukowych albo artystycznych, stanowiących znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny, i tym samym wykazać je we wniosku habilitacyjnym, by spełniał przesłankę z art. 219 ust. 1 pkt 2 ustawy

5

Konsultatywność w projektowaniu reformy szkolnictwa wyższego w Polsce na przykładzie Ustawy 2.0

32%

Dziedziczak-Foltyn A.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2018

|

issue 1(51)

EN

The goal of this paper is to outline the circumstances of the development of the socalled Law 2.0 in the years 2015–2017, which may be regarded as a case study showing interesting processes at the stages of preliminary consulting of the then new law concerning science and higher education. The analysis included in the paper focuses on the pre-legislative phases, i.e. the conceptual phase connected with the initiation of the changes and the consulting stage when the draft was being prepared. The paper is an attempt to verify the claim that the Law 2.0 decision-makers complied with the requirements of consultability perceived as an ability to carry out social consultations in accordance with the rules and principles recommended in theory and practice.

PL

Celem artykułu jest zarysowanie okoliczności powstawania Ustawy 2.0 w latach 2015–2017. Można go potraktować jako studium przypadku ukazujące interesujące procesy konsultowania przygotowywanego wówczas nowego prawa dotyczącego nauki i szkolnictwa wyższego. Proponowana w tekście analiza odnosi się do tzw. fazy prelegislacyjnej, tj. fazy konceptualnej związanej z zapoczątkowaniem zmian oraz fazy konsultacyjnej w trakcie opracowywania projektu ustawy. Tekst ma być próbą weryfikacji tezy o spełnieniu przez decydentów w przypadku prac nad Ustawą 2.0 wymogów konsultatywności rozumianej w kategoriach zdolności do przeprowadzania konsultacji społecznych zgodnych z zasadami rekomendowanymi w teorii i w praktyce.

6

Science - business relations in the opinion of university employees. Expectations versus reality.

32%

Marketing Instytucji Naukowych i Badawczych

|

2019

|

issue 1(31)

41-62

EN

The aim of this article is finding out, based on the obtained empirical data from an opinion poll carried out among the employees of the University of Wrocław, in what way and in what scope cooperation with entrepreneurs (business) takes place on the individual level and on the level of a university. The obtained responses served the purpose of analysis and diagnosis of the level and potential of cooperation between the scientific-didactic personnel, including doctoral students and the economic environment. Key factors stimulating and hampering cooperation were defined. The intermediate goal was to find out, whether in light of the expressed opinions a university is still perceived as a place for carrying out goals typical of a 2nd generation, Humboldt-type university, or whether the features of a creative 3rd generation university can be seen. 3rd generation university is focused more on cooperation with the external environment and an exchange of resources. By means of the theory of rational choice two hypotheses were formulated and confirmed: first of all, university employees cooperate with entrepreneurs bypassing the university and the second thing is that cooperation with business is above all a source of individual benefits and is assessed as good. The survey was carried out among the employees of the University of Wrocław in the first half of 2018.

PL

Celem artykułu jest ustalenie, w oparciu o uzyskane dane empiryczne ze zrealizowanego sondażowego badania opinii pracowników Uniwersytetu Wrocławskiego, w jaki sposób i w jakim zakresie odbywa się współpraca z przedsiębiorcami (biznesem) na poziomie indywidualnym oraz na poziomie uczelni wyższej. Uzyskane odpowiedzi posłużyły analizie i zdiagnozowaniu poziomu i potencjału współpracy pomiędzy kadrą naukowo - dydaktyczną, włączając doktorantów, a otoczeniem gospodarczym. Określono kluczowe czynniki sprzyjające oraz ograniczające współpracę. Celem pośrednim było ustalenie czy, w świetle deklarowanych opinii, uniwersytet postrzegany jest nadal jako miejsce realizacji celów typowych dla uczelni II generacji, typu humboldtowskiego, czy też dostrzegane są cechy uniwersytetu kreatywnego III generacji , bardziej zorientowanego na współpracę z otoczeniem zewnętrznym i wymianę zasobów. Wykorzystując teorię racjonalnego wyboru postawiono dwie hipotezy, które zostały potwierdzone: po pierwsze pracownicy uniwersytetu realizują współpracę z przedsiębiorcami z pominięciem uczelni, po drugie współpraca z biznesem jest przede wszystkim źródłem korzyści indywidualnych i jest dobrze oceniana. Badanie zrealizowano wśród pracowników Uniwersytetu Wrocławskiego w I połowie 2018 roku.

7

Nowe Zarządzanie Publiczne a reforma szkolnictwa wyższego w Polsce

26%

Czarnecki K.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

vol. 7

|

issue 1

85-106

EN

The article is devoted to analysis of higher education discourse in Poland.Recent developments are interpreted from the perspective and compared toNew Public Management and new institutional economics, which can be viewedas the most influential among narratives of public service reform. NPM narrativeand its presence in reform discourse are discussed in the first part of the article,while the second is focused on potential dangers and positive effects related toimplementation of NPM in higher education.

PL

Interpretowanie danego kierunku działania jako nieuniknionego lub koniecznego może wynikać nie tylko z obserwacji zmieniającego się otoczenia, ale także z samego zjawiska cyrkulacji określonych idei w przestrzeni dyskursu. Wobec tego, analiza merytorycznych treści eksperckiego dyskursu reform szkolnictwa wyższego w Polsce zostanie dokonana przez pryzmat Nowego Zarządzania Publicznego (New Public Management – NPM) – współcześnie jednej z najbardziej wpływowych narracji reform sektora publicznego. Przedmiotem analizy będą akty prawne. Podstawowym celem jest zbadanie poziomu zgodności proponowanych rozwiązań z narracją NPM – bez ambicji oceny zasadności i spójności przedłożonych propozycji oraz przegłosowanych zmian. W pierwszej części artykułu zostanie pokrótce przedstawiona podstawowa charakterystyka narracji NPM ze szczególnym akcentem na jej ideologiczne oraz polityczne podłoże, bliskie neoliberalizmowi oraz nowej ekonomii instytucjonalnej. Następnie narracja ta zostanie zoperacjonalizowana pod kątem aplikacji do sektora szkolnictwa wyższego. Sformułowane w ten sposób kryteria – oznaki i symptomy penetracji dyskursu przez idee NPM – zostaną sklasyfikowane wedle pięciu wymiarów rządzenia (governance) tym sektorem: regulacji państwowej, roli interesariuszy, samorządu akademickiego, roli i funkcji uniwersyteckich władz wykonawczych oraz konkurencji. W drugiej części przedstawione zostaną wnioski z dokonanej analizy, a następnie wskazane będą potencjalne szanse i zagrożenia wynikające z przyjęcia określonych, charakterystycznych dla NPM, rozwiązań.

8

Ruina uniwersytetu czy uniwersytet w ruinie?

26%

Zachariasz A. L.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2017

|

vol. 17

247-261

RU

Автор в тексте попытался обсудить, в связи с процессами глобализации в западных культурах, изменения в организации и функционировании систем высшего образования. Реализованные реформы направлены на отказ от университета идеи и ее замену так называемым университетом совершенствования. Автор указывает не только на происходящие изменения, но и на их влияние на образование студентов, а также на формирование новой академической культуры. Не разделяя энтузиазма сторонников реформ, он считает их угрозой современному человеку и его культуре. Эти угрозы касаются прежде всего уровня образования студентов и академической культуры, а также национальных культур. Они означают содержательное и аксиологическое обнищание личности человека будущего, и это попытка довести его до одномерного специалиста, то есть технического человека. Homo electronicus, или homo technicus как homo excellence, должен заменить homo sapiens. Автор воспринимает реформы не как процесс улучшения образования, а как реализацию идеологии, целью которой является формирование глобальной либеральной империи.

EN

In the text, the author has attempted to discuss, in connection with globalization processes in Western cultures, changes in the organization and functioning of higher education systems. Imple-mented reforms aim to replace the concept of the university of idea with the so-called university of excellence. The author points not only to the changes being made, but also on their impact on the education of students, as well as the formation of a new academic culture. Not sharing the enthusiasm of advocates of reforms, he sees them as a threat to modern man and his culture. These threats primarily affect the level of education and academic culture, as well as they mean impoverishment of the substantive and axiological personality of the human of the future and are an attempt to bring it to a one-dimensional specialist, i.e. a technical man. Homo electronicus, or homo technicus as well as homo excellence is to replace homo sapiens. The author sees the reforms not as a process of improving education, but as an implementation of an ideology aimed at a global liberal empire.

9

Reformy w polskim szkolnictwie wyższym po 1990 r. w świetle nauki o polityce publicznej

26%

Dziedziczak-Foltyn A.

Studia z Polityki Publicznej

|

2018

|

vol. 5

|

issue 2(18)

9-23

EN

This paper attempts to present a review of higher education reform processes in Poland in 1990–2015 and 2016–2018 (when a draft of the so‑called Act 2.0 was prepared) and an assessment of the domestic “art of reforms”. As the author has adopted the perspective of the public policy science, she focuses on issues of public policy making, i.e. the development and strategic programming policy, drafting legislation, and accompanying public consultations. Furthermore, the paper discusses three past and one current attempt to reform higher education in the context of the political economy of reforms that are globally perceived as a benchmark. The long, nearly 30‑year period covered by the paper’s analyses allowed the author to draw conclusions with regard to the evolution of higher education policy, highlighting the problem of its quality (standards) as a public policy.

PL

Artykuł jest propozycją bilansu procesów reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce w latach 1990–2015 i 2016–2018 (kiedy przygotowywano projekt tzw. Ustawy 2.0) oraz wynikającej z tych analiz oceny rodzimej „sztuki reformowania”. W efekcie przyjęcia perspektywy nauk o polityce publicznej w centrum uwagi autorki znalazły się kwestie wchodzące w zakres formułowania polityki publicznej, tj. polityki rozwoju i programowania strategicznego, projektowania prawa i towarzyszących mu konsultacji społecznych. Ponadto artykuł omawia trzy dokonane próby i jedną obecnie projektowaną próbę reformowania szkolnictwa wyższego w kontekście zasad ekonomii politycznej reform uznawanych na świecie za wzorzec. Długi, bo niemal 30‑letni okres objęty analizami umożliwił na ich podstawie wnioski dotyczące ewolucji polityki szkolnictwa wyższego uwypuklające problem jej jakości (standardów) jako polityki publicznej. Główna teza, zweryfikowana z pomocą koncepcji ekonomii politycznej reform, dotyczy widocznego uczenia się reguł tworzenia polityki publicznej przez decydentów w trakcie kolejnych reform szkolnictwa wyższego w Polsce (jest to jednak uczenie się dość wolne i niedostateczne albo nieefektywne).

10

Dialog z interesariuszami środowiskowymi w projektowaniu wizji i reformy szkolnictwa wyższego w Polsce (2013-2015)

26%

Dziedziczak-Foltyn A.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2015

|

issue 1(45)

137-159

EN

What is particularly interesting in the relations between the state and stakeholders is the reception of the currently designed and implemented reform, which groups support it, and which groups are against, and – in the event of objections – where the bone of contention lies. Referring to the Polish reforms of higher education, this paper focuses on the discrepancies betweenthe values upheld by the internal stakeholders (i.e. part of the Academia staff members) and those preferred by external stakeholders (i.e. the state). The paper concentrates mainly on the standpoints and activities of academic stakeholders who oppose the line of the Polish higher education reforms forced by the Ministry and/or who proposed their own vision of changes in higher education and science in the years 2013-2015, i.e. the Conference of Rectors of Academic Schools in Poland, the Citizens of Academia and the Polish Humanities Crisis Committee. The reference to the reactions of the Ministry to such actions leads to conclusions concerning the character of the social dialogue between the academic stakeholders and the Ministry, and the level of participation of the Academia in the process of reforming higher education in Poland.

PL

W relacji pomiędzy państwem a interesariuszami interesujące jest zwłaszcza to, z jakim przyjęciem spotyka się projektowana i wdrażana reforma, jakie grupy ją popierają, a jakie się jej sprzeciwiają, zaś w przypadku sprzeciwu – co jest osią owej niezgody. Przedmiotem prezentowanych w artykule rozważań w odniesieniu do reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce jest niezgodność wartości przyjmowanych przez interesariuszy wewnętrznych – część kadry akademickiej z wartościami preferowanymi przez interesariuszy zewnętrznych, czyli państwo. Artykuł dotyczy przede wszystkim stanowisk i działań grup interesariuszy środowiskowych sprzeciwiających się forsowanemu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego nurtowi reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce i/lub proponujących własną wizję zmian w szkolnictwie wyższym i nauce w latach 2013-2015, tj. Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Obywateli Nauki oraz Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. Odniesienie się w tekście do reakcji ministerstwa na te działania pozwala również wyciągnąć wnioski na temat natury społecznego dialogu interesariuszy środowiskowych z ministerstwem i stopnia partycypacji środowiska w procesie reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce. W relacji pomiędzy państwem a interesariuszami interesujące jest zwłaszcza to, z jakim przyjęciem spotyka się projektowana i wdrażana reforma, jakie grupy ją popierają, a jakie się jej sprzeciwiają, zaś w przypadku sprzeciwu – co jest osią owej niezgody. Przedmiotem prezentowanych w artykule rozważań w odniesieniu do reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce jest niezgodność wartości przyjmowanych przez interesariuszy wewnętrznych – część kadry akademickiej z wartościami preferowanymi przez interesariuszy zewnętrznych, czyli państwo. Artykuł dotyczy przede wszystkim stanowisk i działań grup interesariuszy środowiskowych sprzeciwiających się forsowanemu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego nurtowi reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce i/lub proponujących własną wizję zmian w szkolnictwie wyższym i nauce w latach 2013-2015, tj. Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Obywateli Nauki oraz Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej. Odniesienie się w tekście do reakcji ministerstwa na te działania pozwala również wyciągnąć wnioski na temat natury społecznego dialogu interesariuszy środowiskowych z ministerstwem i stopnia partycypacji środowiska w procesie reformowania szkolnictwa wyższego w Polsce.

11

Ustawa 2.0: partycypacyjny model istotnej zmiany regulacyjnej

26%

Górniak J.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2017

|

issue 2(50)

129-146

EN

The article presents the basic principles on which the process of preparing the new act on higher education and science is based, which is to form the cornerstone of the reform of the academic sector in Poland. The framework for considerations is a selection of principles for the preparation of significant regulatory, or broader, institutional changes,. These include: purposefulness, accurate identification of causal mechanisms, variability, participation, the appropriate planning of the impact evaluation, and realism. In light of these principles, the article describes the process of developing new solutions for research and higher education and the key areas of change that are to be pursued with the aim of achieving scientific excellence and the highest quality of education as well as raising the status of science and its responsibility towards society.

PL

W artykule przedstawione zostały podstawowe zasady, na których oparty został proces przygotowania nowej ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce, która ma stanowić fundament reformy sektora akademickiego w Polsce. Ramą dla rozważań są wybrane zasady przygotowania istotnych zmian regulacyjnych, czy szerzej, instytucjonalnych. Należą do nich: celowość, trafne rozpoznanie mechanizmów przyczynowych, wariantowość, partycypacja, zaplanowanie oceny skutków wdrożenia i realizm. W świetle tych zasad został zaprezentowany toczący się od ponad roku proces prac nad nowymi rozwiązaniami dla nauki i szkolnictwa wyższego oraz kluczowe obszary wprowadzanych zmian, które mają służyć doskonałości naukowej, jakości kształcenia i pozycji nauki w społeczeństwie oraz jej odpowiedzialności względem społeczeństwa.

12

Przestrzeń uwagi a współczesna inżynieria epistemiczna. O przyszłości uniwersytetu

26%

Majewski T.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica

|

2021

|

issue 38

7-26

EN

The article is a critical comment on the contemporary condition of the university and the reform of higher education introduced in Poland in 2018 (the so-called reform 2.0). The management culture imposed by the reform, focused on “scientific productivity” and bibliometrics, is in conflict with the university’s ethos of striving for truth and open discussion, constitutive for the community of learners and scientists. The author argues that attachment to these values is not only a matter of tradition, but a special task of the university within the contemporary public sphere, torn by axiological conflicts, and disintegrating into a number of digital “tribes”. The university as an institution developed along with the culture of axiological pluralism and rational doubt, which is supported itself. However, these values cannot be maintained if the academic doxa adopts the assumptions of radical cognitive relativism. “Anti-relativistic cognitive minimum” (Steven Lukes) and the assumption of relative translatability of languages are necessary if the university is to continue to play the socially important function of supporting critical dispositions and intellectual independence.

PL

Artykuł stanowi głos w sprawie współczesnej kondycji uniwersytetu oraz wprowadzanej od 2018 reformy szkolnictwa wyższego (tzw. reformy 2.0). Narzucana przez reformę kultura zarządzania, nakierowana na „naukową produktywność” i bibliometrię, pozostaje w konflikcie z etosem uniwersytetu, na jaki składa się dążenie do prawdy i kultura otwartej dyskusji, konstytutywna dla wspólnoty uczących się i uczonych. Autor argumentuje, że przywiązanie do tych wartości jest nie tylko kwestią tradycji, ale szczególnym zadaniem uniwersytetu w ramach współczesnej sfery publicznej, targanej przez aksjologiczne konflikty i rozpadającej się na szereg cyfrowych „plemion”. Uniwersytet jako instytucja rozwinął się wraz z kulturą aksjologicznego pluralizmu i racjonalnego wątpienia, którą sam wspierał. Wartości tych nie da się jednak utrzymać, jeśli w ramach akademickiej doksy przyjmie się założenia radykalnego relatywizmu poznawczego. „Antyrelatywistyczne minimum poznawcze” (Steven Lukes) i założenie względnej przekładalności języków, są niezbędne, jeśli uniwersytet ma pełnić nadal społecznie istotną funkcję wspierania dyspozycji krytycznych i uczenia samodzielności myślowej.

13

Jaka alternatywa dla bezpłatnych studiów? Problem finansowania szkolnictwa wyższego.

23%

Kędzierski M.

Kultura i Polityka

|

2009

|

issue 5

155-171

PL

Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych zagadnień związanych z problemem finansowania szkolnictwa wyższego i roli państwa w tym procesie. Wstępne rozważania obejmują zagadnienie przynależności edukacji wyższej do kategorii dóbr publicznych – po analizie cech wyróżniających takie dobra przedstawiona zostaje definicja szkolnictwa wyższego jako dobra prywatnego dostarczanego publicznie. Zakładając udział państwa w procesie świadczenia usług związanych z edukacją wyższą, autor przedstawia podstawowe założenia i cele polityk publicznych (w tym wypadku polityki edukacyjnej). Po omówieniu kwestii wstępnych następuje bardziej szczegółowa charakterystyka problemu. W pierwszej kolejności poruszony zostaje problem korzyści społecznych (zewnętrznych), związanych ze świadczeniem usług edukacji wyższej – korzyści zaprezentowano zarówno w ujęciu jakościowym, jak i ilościowym. Kolejnym zagadnieniem poruszonym w artykule jest relacja pomiędzy modelem finansowania a strukturą własności uczelni wyższych. Krótka charakterystyka tego tematu kończy się ogólnymi uwagami na temat związku pomiędzy niezależnością a odpowiedzialnością uczelni. Po przedstawieniu wspomnianych uwag następuje główna część artykułu, tj. omówienie mechanizmów interwencji państwa na rynku szkolnictwa wyższego oraz próba analizy zalet i wad różnych modeli finansowania (środki podatkowe, czesne płacone „z góry”, czesne płacone „z dołu”). Wynikiem powyższej analizy jest rekomendacja zmian systemu finansowania edukacji wyższej w Polsce – autor zaleca wprowadzenie opłat za studia w formie kredytów studenckich, których spłata uzależniona jest od wysokości zarobków uzyskiwanych przez absolwenta.

EN

This article aims to present the basic topics in the problem of financing higher education and the role of state in this process. In the introduction, the author describes a characteristic of the public good. After some remarks, higher education is defined as a private good publicly provided. Taking into account the quasi-public character of higher education, the article illustrates the main goals of public policies, especially higher education policy. After the introduction, more precise topics are mentioned. Firstly, the issue of external benefit is highlighted (from a qualitative and a quantitative point of view). Secondly, the author briefly gives a description of the institutional structure’s influence on a higher education financing model and makes some remarks on the trade-off between independence and accountability. The third part of the article points to some public policy instruments that are applicable on the higher education market. Subsequently, three different financing models are evaluated (tax funding, up-front charges, deferred charges). As a result of above-mentioned analysis, the author suggests a recommendation for the reform of the higher education system in Poland, which in his point of view should be based on deferred charges.

14

Szkolnictwo wyższe – potrzeba całościowej reformy

20%

Jajszczyk A.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2017

|

issue 2(50)

77-90

EN

In the paper, key solutions for reforming the higher education system in Poland are proposed. In the area of teaching activities, abandoning narrow teaching programs is recommended, along with keeping the current division of study curricula postulated within the Bologna process. Simplification of the academic career path by abandoning the habilitation degree at the state level as well as the redefinition of the professor title is postulated. In the part devoted to the university governance and management a new approach to select rector and strengthening her/his authority is recommended. A diversification of tertiary education institutions into universities, colleges of applied sciences, and community colleges is proposed. The proposal includes also selection of two or three research universities, and keeping the current structure of schools of art. The value of internationalization and academic mobility is stressed. The last part of the paper covers an important issue of university financing, focusing on grant-type funding and tuition fees.

PL

W artykule przedstawiono propozycje kluczowych rozwiązań związanych z reformą szkolnictwa wyższego w Polsce. W obszarze kształcenia jest mowa o rezygnacji z wąsko zdefiniowanych kierunków studiów oraz konieczności utrzymania podziału toku studiów zgodnego z systemem bolońskim. Postuluje się uproszczenie ścieżki kariery akademickiej przez likwidację habilitacji na poziomie ogólnopolskim oraz rezygnację lub zmianę znaczenia tytułu profesora. W części dotyczącej ustroju i zarządzania uczelnią zaleca się zmianę sposobu wyboru rektora, a także wzmocnienie jego władzy. Proponuje się zróżnicowanie typów szkół wyższych, na uczelnie typu uniwersyteckiego, wyższe szkoły zawodowe i kolegia akademickie, a także wyłonienie dwóch bądź trzech uczelni badawczych. Osobną kategorię mogłyby stanowić uczelnie artystyczne. Podkreśla się znaczenie umiędzynarodowienia uczelni, a także ważną rolę mobilności akademickiej. W końcowej części artykułu poruszono zagadnienia finansowania szkolnictwa wyższego, omawiając m.in. znaczenie grantów, a także wskazano na zalety wprowadzenia opłat za studiowanie.

Refine search results

Stan nauki. Węzłowe problemy – próba niepolitycznej oceny

„Recenzja książki - Nekrofilna produkcja akademicka i pieśni partyzantów. Autorstwa Oskara Szwabowskiego”

The Idea of Universitas Studiorum in View of the Principle Guidelines of the Act 2.0. Some Reflections on the Mission of the Contemporary University

Liczba osiągnięć naukowych albo artystycznych, stanowiących znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny, konieczna do wykazania we wniosku habilitacyjnym

Konsultatywność w projektowaniu reformy szkolnictwa wyższego w Polsce na przykładzie Ustawy 2.0

Science - business relations in the opinion of university employees. Expectations versus reality.

Nowe Zarządzanie Publiczne a reforma szkolnictwa wyższego w Polsce

Ruina uniwersytetu czy uniwersytet w ruinie?

Reformy w polskim szkolnictwie wyższym po 1990 r. w świetle nauki o polityce publicznej

Dialog z interesariuszami środowiskowymi w projektowaniu wizji i reformy szkolnictwa wyższego w Polsce (2013-2015)

Ustawa 2.0: partycypacyjny model istotnej zmiany regulacyjnej

Przestrzeń uwagi a współczesna inżynieria epistemiczna. O przyszłości uniwersytetu

Jaka alternatywa dla bezpłatnych studiów? Problem finansowania szkolnictwa wyższego.

Szkolnictwo wyższe – potrzeba całościowej reformy