Search results

1

Sanktuaria pogańskie odzwierciedleniem światopoglądu dawnych Słowian na pograniczu polsko-ruskim

100%

Osadczy O.

Language. Culture. Politics. International Journal

|

2018

|

vol. 1/2018

159-172

PL

Pogańskie miejsca kultu odzwierciedlały wierzenia dawnych Słowian, są one ważnym, materialnym źródłem dla zrozumienia pogańskiej religii oraz sposobów odprawiania kultu. Dzięki wykopaliskom archeologicznym można prześledzić rozwój sanktuariów pogańskich od jam ofiarnych, placów-gontyn aż do rozbudowanych potężnych centrów kultowych. Na interesujących nas ziemiach istniało kilka dużych sanktuariów pogańskich. Te potężne ośrodki wpływały na światopogląd miejscowej ludności, ich struktura oraz obrzędowość były dobrze rozbudowane. W późniejszych czasach Kościół musiał się liczyć z wpływami pogańskich ośrodków kultowych, poniekąd nawet zakładając swe świątynie w miejscach czczenia bożków pogańskich.

EN

Pagan cult places reflected the beliefs of the ancient Slavs. They present the important material source for understanding pagan religion and the style of cult actions. Archeological research helps to uncover the development of pagan sanctuaries from the sacrifice pits, gontyn places to outstanding cult centers. The lands under consideration had several big pagan sanctuaries. These powerful religious centers had a profound impact on local people’s outlook. Their structure and rituals were very well-organized. Later, The Church had to take into account the influence of pagan cult centers. In some cases Slavic pagan shrines eventually turned into Christian holy places.

2

Kto postrzygł Siemowita? Słowiańscy dioskurowie w micie dynastycznym Piastów

80%

Modzelewski K.

Kwartalnik Historyczny

|

2017

|

vol. 124

|

issue 4

PL

Na porównawczym tle średniowiecznych mitów początku rozmaitych ludów średniowiecznej Europy autor przeprowadza analizę mitu dynastycznego Piastów. Analiza ta prowadzi do wniosku, że dwaj tajemniczy przybysze, którzy w chacie Piasta dokonali cudownego rozmnożenia piwa i wieprzowiny, a następnie postrzygli syna Piasta, nadali mu imię Siemowit (pan rodu) i przez ten obrzęd usynowili pierwszego władcę Polan oraz całą piastowską dynastię – byli słowiańską odmianą dioskurycznych boskich bliźniąt. Against a comparative background of medieval myths of the origins of peoples in medieval Europe, the author performs an analysis of the dynastic myth of the Piasts. The analysis leads him to the conclusion that two mysterious strangers who in Piast’s hut performed a miraculous multiplication of beer and pork, and then a ritual cutting of hair of Piast’s son whom they named Siemowit (meaning the ruler or master of the family) and through this ceremony took him as their own son thus establishing a special link between themselves and the whole Piasts’ dynasty – were a Slavonic version of the divine twin brothers, the Dioscuri.

3

Udział biskupów w procesie niszczenia świątyń pogańskich na wschodzie Imperium w późnym Cesarstwie Rzymskim (IV-V w.)

80%

Piechocka-Kłos M.

Studia Warmińskie

|

2012

|

issue 49

313-327

PL

W publikacji cała uwaga została skupiona na przedstawieniu kwestii udziału biskupów w procesie niszczenia świątyń pogańskich na terenie Imperium Romanum w IV i V wieku. W tej materii badania objęły teren tylko wschodniej części cesarstwa. Pod tym kątem przeanalizowano materiały z obszaru źródeł historycznych, prawnych i literackich. Bez wątpienia biskupi (Jerzy, Marek, Eleuzjos, Tytus, Marcel, Teofil, Porfiriusz, Jan Chryzostom) odegrali znaczącą role w procesie niszczenia pogańskich świątyń na Wschodzie, niekiedy nawet przejmując inicjatywę w działaniach, jednakże nie znaleziono dowodów na to, iż w tym czasie przejęli oni funkcję władzy świeckiej nawet na poziomie lokalnym. Można przyjąć, iż wówczas obowiązywała zasada, iż władze cywilne „przymykają oko” na działania biskupów, ale pod warunkiem, iż z ich powodu nie dochodzi do naruszenia prawa i porządku. Nie chciano prowokować żądnej grupy wyznaniowej do buntu. Dopiero stopniowe osłabianie pogaństwa na terenie cesarstwa pozwoliło cesarzom i biskupom na coraz śmielsze działania w tym kierunku.

EN

All the attention of the author in the text The Participation of Bishops in the Process of Destruction of the Pagan Temples in the East of the Empire in the late Roman Empire (IV-V centuries) focuses on the presentation of the bishops participation in the destruction of pagan temples throughout the Roman Empire in the fourth and fifth centuries. This testing relates to the eastern part of the empire only. In this respect, the author analyzes the historical, legal and literary sources. Without doubt, the bishops (George, Mark, Eleuzjos, Titus, Marcel, Theophilus, Porphyry, John Chrysostom) played a significant role in the destruction of pagan temples in the East, sometimes even taking the initiative in this action, but there is no evidence that at this time they took over the function of the civil power, even at the local level. It can be assumed that the tolerance policy for the pagans was very important, but only if they do not infringe law and public order.

DE

Die Aufmerksamkeit des Autors in dem Text Die Teilnahme der Bischöfe in dem Prozess der Zerstörung der heidnischen Tempel im Osten in der späten römischen Kaiserzeit (IV-V, W) konzentriert sich auf die Darstellung der Teilnahme der Bischöfe in der Zerstörung der heidnischen Tempel während des Römischen Reiches in der vierten und fünften Jahrhundert. Die Untersuchungen betreffen nur den östlichen Teil des Reiches. In diesem Zusammenhang analysiert man die historischen, rechtlichen und literarischen Quellen. Ohne Zweifel spielte die Bischöfe (George, Mark, Eleuzjos, Titus, Marcel, Theophilus, Porphyr, Johannes Chrysostomos) eine bedeutende Rolle bei der Zerstörung der heidnischen Tempel im Osten, manchmal sogar die Initiative in dieser Aktion, aber keine Beweise sind dafür gefunden, dass sie in diesem Zeitpunkt die Funktionen der zivilen Macht, auch auf lokaler Ebene, übernahmen. Man kann annehmen, dass das Prinzip der Toleranz für die Heiden gilt, aber nur wenn sie Recht und staatliche Ordnungen nicht überschreiten.

4

Misterium histeryczne. „Wanda” Cypriana Norwida

80%

Rudaś-Grodzka M.

Pamiętnik Literacki

|

2023

|

vol. 114

|

issue 4

39-63

PL

„Wanda” Cypriana Norwida wyróżnia się na tle innych dramatów poświęconych początkom narodu polskiego. Jej wyjątkowość polega na tym, że dzieje bajeczne zostały wpisane w historię chrześcijańską, dobrowolna ofiara Wandy jako akt religijny poprzedziła bowiem narodziny narodu polskiego. Autorka artykułu wprowadziła różne porządki interpretacyjne, tworzące rodzaj dwugłosu. Z perspektywy teorii postkolonialnej „Wanda” odsłania mechanizm zawłaszczania starej pogańskiej religii przez Kościół katolicki. Światopogląd Norwida jest bardzo złożony, a jego stosunek do Kościoła katolickiego nie jest jednoznaczny. Poeta nie dostrzega szczególnej wartości w starych kulturach, chyba że stanowią one zapowiedź chrześcijaństwa. W interpretacji autorki artykułu główną rolę odgrywają tradycja mistyczna oraz krytyka feministyczna, zwłaszcza pisma Lucy Irigaray (główną kategorią jest stworzone przez nią pojęcie „Mystérique”). Dzięki tej perspektywie poszerza się nasze rozumienie struktury fantazmatów narodowych. Przedmiotem namysłu jest histeryczna osobowość polskiego narodu, którą reprezentuje postać Wandy w dramacie Norwida.

EN

Cyprian Norwid’s “Wanda” stands out above other dramas devoted to the beginnings of the Polish nation. Its uniqueness consists in the fact that its fantastic history is inscribed into a Christian story since Wanda’s freewill sacrifice as an religious act precedes the birth of the Polish peoples. The author of the paper introduces various interpretive orders that make up a certain two-voice structure. From the perspective of postcolonial theory, “Wanda” reveals a mechanism of appropriation the old pagan religion by the Catholic Church. Norwid’s worldview is particularly complex, and his relation to the Catholic Church proves ambiguous. The poet sees no special value in old cultures unless they scent Christianity. In Rudaś-Grodzka’s interpretation, the main role is played by mystical tradition and feminist criticism, especially Lucy Irigaray’s writings (the central category being the term “Mystérique” that she coined). This perspective broadens our understanding of national phantasms structure. The subject of reflection is hysterical personality of the Polish nation represented by Wanda in Norwid’s drama.

Refine search results

1 Kwartalnik Historyczny

1 Language. Culture. Politics. International Journal

1 Pamiętnik Literacki

1 Studia Warmińskie

1 Modzelewski K.

1 Osadczy O.

1 Piechocka-Kłos M.

1 Rudaś-Grodzka M.

1 2023

1 2018

1 2017

1 2012

Sanktuaria pogańskie odzwierciedleniem światopoglądu dawnych Słowian na pograniczu polsko-ruskim

Kto postrzygł Siemowita? Słowiańscy dioskurowie w micie dynastycznym Piastów

Udział biskupów w procesie niszczenia świątyń pogańskich na wschodzie Imperium w późnym Cesarstwie Rzymskim (IV-V w.)

Misterium histeryczne. „Wanda” Cypriana Norwida