Search results

1

Określenia beneficjentów Kościoła katolickiego w szesnastowiecznej polszczyźnie

100%

Migdał J.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2014

|

issue 27

EN

The article discusses ten 16th-century designations of the beneficiaries of the Catholic Church, that is the persons endowed with offices, which were connected with specific profits. These names have been excerpted from the published volumes of Słownik polszczyzny XVI wieku (“The Dictionary of the 16th-Century Polish”). The article presents their origin and subsequent history. It is worth noting that the majority of the names of church beneficiaries that were confirmed in the 16th-century Polish language appeared just in that century. Despite the disappearance of offices and posts designated by them, the greater part of those lexemes have survived until today, if not in general Polish, than in its ecclesiastical variety as obsolete or historical lexemes.

2

Конфессиональная лексика в русском переводе энциклики папы Франциска Laudato si’ – пространство традиции и современности

81%

Wideł-Ignaszczak M.

Studia Rossica Posnaniensia

|

2021

|

vol. 46

|

issue 2

215-231

EN

The paper provides a study of religious lexis excerpted from the Russian translation of the encyclical letter Laudato si’. The Russian version of the encyclical was translated and published by Russian Franciscan Publishing House. The analyzed material consisting of single words, as well as compound multi-word expressions, related to the Catholic denomination (264 lexical items – 1000 uses, which accounts for 14% of the entire encyclical), was grouped into semantic fields. The vocabulary was described in terms of the semantics and its functioning and codification, both in the contemporary Russian religious language and in general Russian language. It was assumed that the encyclical is addressed not only to the representatives of the Church hierarchy but also to all the faithful. Hence, there was the need to draw attention to the pragmatic aspects of the religious language, including the balance between comprehensibility and the use of specialist theological terminology in the translated text. It was demonstrated that the majority of the lexical items of religious terminology is coded by the explanatory dictionary of the contemporary Russian language, except for 14 lexical items related to the Catholic denomination that enhance the lexis of the contemporary Russian language.

3

Określenia chrześcijańskich duchownych Kościołów innych niż katolicki w polszczyźnie XVI wieku

80%

Migdał J.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2015

|

issue 30

EN

The article discusses 21 designations for Christian clergymen from Churches other than Catholic from the 16th century. They are general names of Orthodox and Protestant clergymen as well as the names of high-ranking priests and dignitaries of those Churches. The names mentioned have been excerpted from the published volumes of Słownik polszczyzny XVI wieku (“Dictionary of the 16thcentury Polish Language”). The article presents their origin and a consecutive history. What must be noted is quite big variety of the names of clergypersons of the denominations other than Catholic in the Polish language of the 16th century. Additionally, we can notice stability of those basic, most common designations. They are generally continued in contemporary Polish, not only in its specialist ecclesiastical variety.

4

O pojęciach religijnych w sowieckim totalitarnym dyskursie o kulturze w latach 1953-1957

70%

Zemszał P.

Socjolingwistyka

|

2015

|

issue 29

227-244

PL

Celem artykułu jest próba pragmatycznej analizy sposobów funkcjonowania pojęć związanych ze sferą religijną w tekstach oficjalnego sowieckiego dyskursu o kulturze w okresie tzw. odwilży. Status tych pojęć w tym dyskursie nie jest łatwy do sprecyzowania. Na pewno brak mu waloru stałości. Obiegowe twierdzenie, że leksyka religijna została w ramach tzw. nowomowy całkowicie zmarginalizowana, musi budzić, jak każdy tego typu ogólnik, podejrzenia. Analizowana grupa wyrażeń była poprzez swoje silne nacechowanie emocjonalne i głębokie zakorzenienie w uzusie (religijnym bądź, czterdzieści lat po rewolucji, ateistycznym) istotnym środkiem w tworzeniu dyskursu perswazyjnego. Była ona tym bardziej użyteczna w tekstach dotyczących kultury, w której w czasie odwilży po raz kolejny zaktualizował się konflikt między tym, co nadawca badanych komunikatów uważał za racjonalne (socrealizm) i nieracjonalne (np. kierunki modernistyczne). Do obrazowania tych napięć doskonale nadawał się zestaw pojęć związanych z religią.

EN

This paper attempts a pragmatic analysis of a way in which terms related to the sphere of religion functioned in publications of the official Soviet discourse about culture during the so-called thaw. The status of those terms in the said discourse is not easy to determine precisely. Certainly, it lacks the value of stability. The common opinion that the religious lexis was completely marginalised in the so-called newspeak must raise doubts, as any generalisation of this kind. The analysed group of expressions represented an important measure in development of persuasive discourse, with their strong emotional load and deep rooting in usage (religious or, forty years after the revolution, atheistic). It was even more useful in texts concerning culture, in which the conflict between what was considered rational (socialist realism) and irrational (e.g., modernist trends) by a sender of analysed communications was revived again during the thaw. The set of religion-related terms was perfect for visualisation of those tensions.

5

Leksyka religijna we współczesnych słownikach języka polskiego (nazwy zakonnic i zakonników)

66%

Migdał J., Piotrowska-Wojaczyk A.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2017

|

issue 34

97-108

EN

The purpose of this text, being a continuation of our considerations concerning the functioning of religious vocabulary in lexicographical context, is the analysis of one-word Christian names of religious nuns and monks. The material for study has been extracted from three modern dictionaries of Polish (Słownik języka polskiego [Dictionary of Polish], edited by Mieczysław Szymczak, Słownik współczesnego języka polskiego [Dictionary of Modern Polish], edited by Bogusław Dunaj and Uniwersalny słownik języka polskiego [Universal Dictionary of Polish], edited by Stanisław Dubisz). The total number of entries obtained is composed of 50 designations extracted from the dictionary edited by Szymczak, 32 from the volume edited by Dunaj and 52 from the last of the three dictionaries (for comparison – in the dictionary that inspired us to study religious lexis – Słownik tematyczny języka polskiego. Człowiek w krainie słów [The Topical Dictionary of Polish. Man in the Land of Words], by Małgorzata Kita and Edward Polański – there were 120 names of religious nuns and monks). The paper offers a careful chronological analysis of the material with the use of numerous lexicographic studies – from Słownik staropolski [Old-Polish Dictionary], Słownik polszczyzny XVI wieku [Dictionary of Polish of the 16th Century], through Słownik [Dictionary] by Linde, wileński [Dictionary of Vilnius], warszawski [Dictionary of Warsaw], to Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny [Practical Dictionary of Modern Polish], edited by Halina Zgółkowa. Additionally, the authors indicated that in the network of records of individual dictionaries, the same linguistic units appear most often, and, what is more, they are defined in a similar way. As far as the differences between the dictionaries are concerned, they become more conspicuous in the sphere of lexicographical description, and especially in qualification of entries.

PL

Celem niniejszego tekstu, będącego kontynuacją naszych rozważań dotyczących unkcjonowania słownictwa religijnego na płaszczyźnie leksykograficznej, jest analiza jednowyrazowych chrześcijańskich nazw zakonnic i zakonników. Materiał badawczy został wyekscerpowany z trzech współczesnych słowników języka polskiego (Słownika języka polskiego pod redakcją Mieczysława Szymczaka, Słownika współczesnego języka polskiego pod redakcją Bogusława Dunaja oraz Uniwersalnego słownika języka polskiego pod redakcją Stanisława Dubisza). Na uzyskany z nich zbiór jednostek złożyło się 50 określeń wynotowanych ze słownika pod red. Szymczaka, 32 z dzieła pod red. Dunaja i 52 z ostatniego z wymienionych tytułów (dla porównania – w stanowiącym inspirację do podjęcia przez nas tego zagadnienia Słowniku tematycznym języka polskiego. Człowiek w krainie słów autorstwa Małgorzaty Kity i Edwarda Polańskiego nazw zakonnic i zakonników odnotowano 120). W tekście przeprowadziłyśmy wnikliwą analizę chronologiczną materiału, do czego posłużyły nam liczne opracowania leksykograficzne – od Słownika staropolskiego, Słownika polszczyzny XVI wieku, przez Słownik Lindego, wileński, warszawski, po Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny pod redakcją Haliny Zgółkowej. Wykazałyśmy również, że w siatce haseł poszczególnych słowników pojawiają się w większości te same jednostki językowe, a także w podobny sposób są one definiowane. Natomiast różnice między słownikami zaznaczają się wyraźniej na płaszczyźnie opisu leksykograficznego, a zwłaszcza dotyczą kwestii kwalifikacji haseł.

Refine search results

3 Poznańskie Spotkania Językoznawcze

1 Socjolingwistyka

1 Studia Rossica Posnaniensia

3 Migdał J.

1 Piotrowska-Wojaczyk A.

1 Wideł-Ignaszczak M.

1 Zemszał P.

1 2021

1 2017

2 2015

1 2014

Określenia beneficjentów Kościoła katolickiego w szesnastowiecznej polszczyźnie

Конфессиональная лексика в русском переводе энциклики папы Франциска Laudato si’ – пространство традиции и современности

Określenia chrześcijańskich duchownych Kościołów innych niż katolicki w polszczyźnie XVI wieku

O pojęciach religijnych w sowieckim totalitarnym dyskursie o kulturze w latach 1953-1957

Leksyka religijna we współczesnych słownikach języka polskiego (nazwy zakonnic i zakonników)