Search results

1

Zasada „lex retro non agit”. Czy prawo nie działa wstecz?

100%

Kornaszewska J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 2 (42)

171-183

PL

Zasada niedziałania prawa wstecz jest uznawana za jedną z podstaw cywilizowanego ustroju współczesnego państwa. Istotę zasady niedziałania prawa wstecz można sprowadzić do twierdzenia, że prawo powinno, co do zasady, działać „na przyszłość”, wobec tego nie należy stanowić norm prawnych, które miałyby być stosowane do zdarzeń zaszłych i zakończonych przed ich wejściem w życie. Innymi słowy, następstwa prawne zdarzeń mających miejsce pod rządami dawnych norm należy oceniać według tych norm, nawet jeżeli w chwili dokonywania tej oceny obowiązują już nowe przepisy. Z wstecznym (retroaktywnym) działaniem przepisów mamy do czynienia wówczas, gdy prawodawca nakazuje określone fakty prawnie relewantne, zaistniałe przed dniem wejścia w życie nowych przepisów, oceniać w świetle tych nowych przepisów, wprowadzając fikcję, jakoby przepisy te obowiązywały już w dacie nastąpienia ocenianych faktów. W przypadku, gdy regulacja zawarta w przepisie w oczywisty sposób działa „na przyszłość”, a przy tym wywołuje skutki prawne dopiero 3 miesiące po wejściu ustawy w życie, nie narusza zasady niedziałania prawa wstecz. Nie oznacza to, że nie naruszając zasady niedziałania prawa wstecz prawodawca może dowolnie ingerować w istniejące stosunki prawne i swobodnie je modyfikować. Granicą jest tu przede wszystkim przestrzeganie zasady ochrony praw nabytych i zasady ochrony zaufania do państwa i prawa. Niedopuszczalne jest stanowienie norm z mocą wsteczną, jeśli podmioty, których te normy dotyczą, nie mogły racjonalnie przewidzieć tego rodzaju decyzji, a nadzwyczajne okoliczności czy dobra, podlegające ochronie konstytucyjnej, decyzji takiej nie usprawiedliwiają. Można od niej odstąpić, jednak tylko wyjątkowo i z usprawiedliwionych względów, nadając normom możliwość oddziaływania na sytuacje zastane, jeżeli zaistniały ważkie powody, a zainteresowane podmioty miały podstawy, by oczekiwać uchwalenia takich norm.

EN

The principle of non-retroactivity is recognized as one of the foundations of the civilized system of the modern state. The essence of the principle of non-retroactivity can be reduced to the assertion that the law should, in principle, act “for the future”, therefore it should not be legal norms that would apply to events that occurred and ended before their entry into force. In other words, the legal consequences of events taking place under the old norms should be assessed according to these norms, even if new regulations are already in force at the moment of making such an assessment. The retroactive act of the regulations is when the lawmaker orders certain relevant legal facts, existing before the day of entry into force of the new provisions, assessed in the light of these new provisions, introducing a fiction that these provisions were already in force on the date of the assessed facts. If the regulation contained in the regulation obviously acts “for the future” and at the same time has legal effects only 3 months after the entry into force of the act, it does not violate the principle of non-retroactivity. This doesn’t mean that without violating the principle of non-retroactivity, the legislator may freely interfere in existing legal relations and modify them freely. The boundary here is, above all, observance of the principle of protection of acquired rights and principles of protection of trust in the state and the law. It is unacceptable to create norms retrospectively, if the entities to whom these standards relate could not rationally anticipate such decisions, and extraordinary circumstances or goods subject to constitutional protection, such decisions do not justify. You can withdraw from it, but only exceptionally and for justified reasons, giving the norms the ability to influence the existing situations, if there were valid reasons, and the interested entities had grounds to expect the adoption of such standards.

2

Intertemporalne aspekty nowelizacji kodeksu postępowania karnego z lat 2015-2019

100%

Kluza J.

Zeszyty Prawnicze

|

2021

|

vol. 21

|

issue 3

245-263

EN

Criminal procedure has been one of the acts of legislation to be most frequently amended in Poland over the last few years. As a result, there have been discrepancies in the jurisprudence of the ordinary courts and the Supreme Court with regard to the validity of particular provisions of the Code of Criminal Procedure which have been amended. Such situations have occurred especially in the context of the 2016 amendment, leading to a legal issue which was adjudged by seven members of the Supreme Court. This article examines the situation. Another major amendment to the Code of Criminal Procedure took place in 2019, and it too related to the application of new provisions to proceedings that had already started.

PL

Procedura karna w ciągu ostatnich kilku lat była jednym z najczęściej nowelizowanych aktów prawnych. W związku z tym pojawiły się rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego co do obowiązywania poszczególnych znowelizowanych przepisów kodeksu postępowania karnego, szczególnie na gruncie nowelizacji z 2016 r., co doprowadziło do powstania zagadnienia prawnego będącego przedmiotem uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego oraz niniejszego artykułu. Kolejna duża nowelizacja procedury karnej miała miejsce w 2019 r. i również odnosiła się do kwestii stosowania przepisów nowych do już wszczętych postępowań.

3

Podstępne wprowadzenie w błąd jako przyczyna nieważności małżeństwa. Doktryna i orzecznictwo

80%

Wierzchanowski R.

Teologiczne Studia Siedleckie

|

2014

|

issue XI/11

113-130

EN

In the 1983 Code of Canon Law, the legislator included several legal norms meant to guarantee the freedom of choice of the spouse. One of such regulations (norms) can be found in c. 1098, which states that a marriage is invalid in the following situation: A person contracts invalidly who enters into a marriage deceived by malice, perpetrated to obtain consent, concerning some quality of the other partner which by its very nature can gravely disturb the partnership of conjugal life. The aforementioned canon is somewhat of a novelty in relation to the 1917 Code of Canon Law; therefore, the Tribunal of the Roman Rota played an important role in determin-ing its legal content. The decisions made by the Tribunal have not only become an example for lower level tribunals, but they have also pointed to certain threats associated with the understanding and application of c. 1098. Nowadays, the content of this canon encompasses the following elements, the importance of which was clearly emphasized and indicated by the legislator: deceptive action and its goal, error caused by deception, and the quality of a person which by its very nature could severely disrupt the partnership of conjugal life. Furthermore, the error described by the canon must be not only concomitant (error incidens), but also antecedent (error antecedens, causam dans), as the former one does not oblige the other party to enter marriage. It is also important not to confuse an error with ignorance or a condition. Regarding the quality of the other person which by its very nature can gravely dis-turb the partnership of conjugal life (consortium vitae coniugalis), the legislation points to several elements, such as: sterility (c. 1984 § 3 of 1983 CIC), advanced proclivity towards alcohol, drug abuse, pregnancy with another person, severe moral or financial burden arising from a spouse’s current lifestyle, venereal disease, prostitution, heavy sentence of imprison-ment, impotence (different from impotence defined in c. 1084 § of 1983 CIC), religious and moral qualities, disposition towards work and sloth, validity of baptism, performed abortion, bad character, epilepsy, mental disorders, willingness to adapt to a culture different from the culture of a person’s homeland, medical diploma, virginity, false pregnancy, drug addiction, acceptance of the Christian faith, infidelity, paternity towards a nasciturus, and various other diseases.

4

Timelessness and Temporalisation of the Unconscious. Tracing Freud’s Theory of Time

80%

Dojan T.

wunderBlock. Psychoanaliza i Filozofia

|

2023

|

issue 3

128-147

EN

The discovery of the timelessness of the unconscious is one of the few fragments of psychoanalytic theory that never underwent a systematic elaboration by Freud himself even though he repeatedly stated it as a desideratum of psychoanalytic research. Freud’s outlines concerning timelessness point towards the following problems: (1) the relation between psychology and philosophy of time, especially Kant’s transcendental aesthetics; (2) the psychogenesis of time consciousness as anticipated repetition of past wish fulfilments in unconscious phantasy; (3) the temporal unchangeability and disorder of unconscious mental processes as conceptualised in both preservation and retroaction; and (4) the implications of the timelessness of the unconscious for psychoanalytic practice concerning the facilitation of hope. Drawing upon Freud’s brief comments concerning timelessness and his more thorough discussions of phenomena that have explicit and implicit relevance to a theorisation of time, I clarify and reconstruct the general lines of Freud’s thoughts about time in reference to the four identified problems. I thereby show that the study of the timelessness of the unconscious and the ways and means of the temporalisation of consciousness are of central interest to psychoanalytic theory and practice.

PL

Odkrycie bezczasowości nieświadomego jest jednym z niewielu fragmentów teorii psychoanalitycznej, które nigdy nie zostały systematycznie opracowane przez samego Freuda, mimo że wielokrotnie przedstawiał je on jako dezyderat badań psychoanalitycznych. Uwagi Freuda dotyczące bezczasowości wskazują na następujące problemy: (1) związek między psychologią a filozofią czasu, zwłaszcza estetyką transcendentalną Kanta; (2) psychogeneza świadomości czasu jako antycypowanego powtórzenia minionych spełnień życzenia w nieświadomej fantazji; (3) czasowa niezmienność i nieład nieświadomych procesów umysłowych konceptualizowanych zarówno w zachowaniu, jak i retroakcji; oraz (4) implikacje bezczasowości nieświadomego dla praktyki psychoanalitycznej torującej drogę nadziei. Opierając się na krótkich komentarzach Freuda dotyczących bezczasowości i jego bardziej szczegółowych rozważaniach na temat zjawisk, które mają jawne i ukryte znaczenie dla teoretyzacji czasu, wyjaśniam i rekonstruuję zasadnicze idee Freuda na temat czasie w odniesieniu do tych czterech problemów. W ten sposób pokazuję, że badanie bezczasowości nieświadomego oraz sposobów i środków temporalizacji świadomości ma kluczowe znaczenie dla teorii i praktyki psychoanalitycznej.

Refine search results

1 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 Teologiczne Studia Siedleckie

1 Zeszyty Prawnicze

1 wunderBlock. Psychoanaliza i Filozofia

1 Dojan T.

1 Kluza J.

1 Kornaszewska J.

1 Wierzchanowski R.

1 2023

1 2021

1 2018

1 2014

Zasada „lex retro non agit”. Czy prawo nie działa wstecz?

Intertemporalne aspekty nowelizacji kodeksu postępowania karnego z lat 2015-2019

Podstępne wprowadzenie w błąd jako przyczyna nieważności małżeństwa. Doktryna i orzecznictwo

Timelessness and Temporalisation of the Unconscious. Tracing Freud’s Theory of Time