Search results

1

Dziedzictwo w cyfrowym archiwum: fotografie robotników w repozytorium cyfrowym

100%

Karpińska G. E., University of Lodz, karp@uni.lodz.pl

Zeszyty Wiejskie

|

2014

|

vol. 19

EN

The collection of photographs “The working class in the 19th and 20th cen-tury” located in the science archive at the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of the University of Łódź has been transferred to a digital reposito-ry. Having been for various reasons removed from private albums and from their owners, these photographs are an element of cultural heritage, rooted in the past and referring to the history of a concrete milieu (the working class). They are considered to be worth preserving and passing on to future generations as part of cultural heritage. My article describes how the status of these photographs was changing, and presents initiatives and actions that centred on this collection or referred to it, and that contributed to the evolution of its historical value.

2

Między silnym przywództwem a koncyliacją: polityka Alvaro Obregona wobec interesów chłopów i robotników

75%

Korycka N.

Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny

|

2023

|

vol. 31

|

issue 2 (120)

39-54

PL

Inauguracja prezydentury Alvaro Obregona zamyka militarny etap Rewolucji Meksykańskiej, otwierając tym samym dominację we frakcji liberalnej nurtu liberalizmu z regionu Sonora i proces budowania (po)rewolucyjnego porządku państwowego. Celem niniejszego artykułu jest analiza polityki Obregona wobec interesów chłopów i robotników zarówno podczas swojej prezydentury jak i w okresie poprzedzającym ją, kiedy budował swoją pozycję w obozie liberalnym. Niniejszy artykuł zakłada, że w prowadzonej polityce wobec chłopów i robotników, Obregon łączył elementy silnego przywództwa z koncyliacją interesów doprowadzając tym samym do rozwoju podejścia zwycięzców Rewolucji wobec dążeń wspomnianych grup społecznych.

3

Organizacja ochrony zdrowia robotników w latach 1945 – 1955 na tle specyfiki Pomorza Zachodniego – próba bilansu

75%

Kozłowska U.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2018

|

issue 1

121-143

EN

The organisation of industrial health service in the years 1945–1955 may be characterised as dynamic. Various factors were at work, among which the most important ones are the following: historical and political conditions, changes taking place in the system of health service, and the socio-economic development. After 1945 the system was created in stages. The first one, initiated still in 1944, was preliminary, preparatory. It was then when the main guidelines for the subsequent years were set down. In addition, the appropriate laws were prepared, which influenced significantly the organisation of the health service, including its industrial branch. The second stage occurred at the beginning of the 1950s. Then the industrial health service was properly organised; and the full-scale development proceeded during the six-year plan, when the health service for workers acquired special significance. The system covered especially workers employed in strategic industrial sectors. The changes in the industrial health service was a background for presenting the organisation of the health service in Western Pomerania in the period in question.

PL

Organizacja przemysłowej służby zdrowia w latach 1945–1955 odznaczała się swoistą dynamiką, na co wpływały różnorodne czynniki, wśród których za najważniejsze można uznać: uwarunkowania historyczne, polityczne, przemiany zachodzące w służbie zdrowia, rozwój społeczny, gospodarczy. Jej tworzenie po 1945 roku przebiegało etapami. Pierwszy, rozpoczęty jeszcze w 1944 roku, miał charakter wstępny, przygotowawczy. W tym to bowiem okresie wyznaczono główne kierunki działań na lata następne. Ponadto przygotowano określone rozwiązania ustawodawcze, które zasadniczo wpłynęły na organizację służby zdrowa, w tym przemysłowej. Drugi etap przypadł na początek lat pięćdziesiątych. Czas ten przyniósł właściwą organizację przemysłowej służby zdrowia, której zasadniczy rozwój nastąpił w okresie planu sześcioletniego, kiedy to ochrona zdrowia robotników nabrała szczególnego znaczenia. Objęci nią w sposób szczególny zostali robotnicy zatrudnieni w strategicznych sektorach przemysłowych. Przemiany zachodzące w tworzeniu przemysłowej służby zdrowia dały tło do zaprezentowania organizacji ochrony zdrowia robotników na Pomorzu Zachodnim w analizowanym okresie.

4

Wizerunek pracownika fizycznego w wybranych filmach polskich 1968–1990 o tematyce współczesnej

75%

Domke R.

Res Historica

|

2022

|

issue 53

573-602

EN

This image will be mainly a representation of a worker, albeit heterogeneous. From the hero of socialist work to the pathological individual from the late productions of Stanisław Bareja. In addition, I intend to refer to the image of common working people, clerks, salespeople, lower-level bureaucrats, that is, a kind of „everyman”. The chronological framework of the text covers the years 1968–1990. The image of a working man will concern his reflection in Polish feature films of the analyzed period.

PL

Wizerunek ten będzie głównie przedstawieniem robotnika, chociaż niejednorodnym. Od bohatera pracy socjalistycznej, aż po patologiczną jednostkę z późnych produkcji Stanisława Barei. Ponadto zamierzam odnieść się do wizerunku szarych osób pracy, urzędników, ekspedientów, biurokratów niższego szczebla, czyli swoistego typu „everymana”. Ramy chronologiczne tekstu obejmują lata 1968–1990. Wizerunek człowieka pracy dotyczył będzie jego odzwierciedlenia w polskich filmach fabularnych badanego okresu.

5

Strategie życiowe robotników po 1989 roku – praktyczne i etyczne wyzwania archiwizacji kolekcji danych biograficznych

63%

Kajta J., Mrozowicki A.

Studia Socjologiczne

|

2014

|

issue 3(214)

239–255

PL

W artykule prezentujemy doświadczenia, związane z archiwizacją wywiadów biograficznych przeprowadzonych z robotnikami w trzech historycznych regionach Śląska (Dolnym Śląsku, Śląsku Opolskim, Górnym Śląsku) w latach 2001–2004. Opracowywana w ramach projektu „Archiwum Danych Jakościowych” Instytutu Filozofii i Socjologii PAN kolekcja obejmuje 174 wywiady narracyjne. Zbiór stanowi dokument okresu transformacji oraz wpisuje się w europejską tradycję kulturowych badań klasy robotniczej. Stanowi także źródło, które może być wykorzystane do analizy szeregu nowych problemów badawczych. W artykule omówione są dwa rodzaje problemów związanych z przygotowaniem zbioru do archiwizacji: (1) problemy etyczne oraz (2) problemy techniczne i metodologiczne. Postawiona zostaje teza, że sprostanie wskazanym wyzwaniom wymaga refleksji teoretycznej, metodologicznej i etycznej nad relacjami między badaczami, badanymi, wytworzonymi w procesie badawczym danymi, ich istniejącymi i potencjalnymi interpretacjami, a także zamierzonymi i niezamierzonymi konsekwencjami upublicznienia i powtórnego wykorzystania danych w przyszłości.

EN

This article presents the experiences of archiving biographical interviews with workers carried out in three historical Silesian regions (Lower Silesia, Opole Silesia, Upper Silesia) in 2001-2004. The dataset discussed was prepared as a part of the “Qualitative Data Archive” project of the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy Sciences. It consists of 174 biographical narrative interviews. Documenting workers’ experiences during the transformation period in Poland, the original research engaged with the culturalist tradition within the European working class studies. However, the archived dataset can be reused for the purpose of addressing new research problems. The article tackles two kind of problems related to the preparation of interviews for archiving: (1) ethical problems; (2) technical and methodological problems. It is argued that coping with them makes it necessary to address theoretical, methodological and ethical challenges concerning the relationship of researchers, the researched subjects, the data constructed during research process, their existing and potential interpretations, as well as intended and unintended consequences of making the data public and its reusing in the future.

6

Łódzcy robotnicy z trzech perspektyw oglądani. Uwagi na marginesie książki: Kamil Śmiechowski, Marta Kowalska-Sikorska, Kenshi Fukumoto, Robotnicy Łodzi drugiej połowy XIX wieku. Nowe kierunki badawcze

63%

Woźniak K. P.

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

|

2017

|

vol. 17

179-198

7

W kwestii pewnego nieporozumienia

63%

Śmiechowski K.

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

|

2017

|

vol. 17

199-212

8

Leszczyński zaryzykował syntezę historiograficzną – proludową, antyelitarną, daleką od „polityki historycznej”

51%

Kula M.

Kultura i Społeczeństwo

|

2020

|

vol. 64

|

issue 4

181-198

PL

Adam Leszczyński’s book Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania (2020) [A People’s History of Poland: A Story of Exploitation and Resistance – the Mythology of Ruling] contains a historiosophical vision and covers the entire history of Poland in a manner that has not been seen in academic Polish historiography for years. Leszczyński focuses on analyzing the history of the popular classes. He describes this peasant nation and its work, status, and living conditions, along with the poor state of the countryside; he writes of the humiliating treatment of the peasants in the interwar period, and about popular behavior and revolts, first, for example, in the form of flight from the manor, then in the development of socialist, national, or peasant movements, and later as revolts in rural areas in the interwar period and opposition to collectivization in the People’s Republic of Poland. Leszczyński shows that in the past the peasants had no interest in working well. He presents the working conditions in factories in the early period of industrialization and the emerging conflicts. The author of the essay considers that the facts and phenomena in the history of the peasants presented by Leszczyński may be a good starting and reference point for analyses of very different matters in historiography and in contemporary research. He appreciates Leszczyński’s wide-ranging, anti-elite, and pro-people synthesis.

9

O robotnikach: rodzinie, bezrobociu, inteligencji, filantropii i demokracji społecznej

51%

Kautsky K.

Studia Krytyczne/ Critical Studies

|

2021

|

issue 10

75-91

EN

The text presents a consideration of workers, analysing their positioning in social, economic and political space. The author first addresses the issues of the working-class family and the prostitution that women are forced into. Then the issue of systemic unemployment under capitalism is analysed. Next, we have a consideration of the intelligentsia in the context of the significant increase in people who are obtaining higher education. Then the issue of philanthropy is addressed. The final section features theoretical inquiries about trade unions.

PL

Tekst przedstawia rozważania o robotnikach, analizując ich usytuowanie w przestrzeni społecznej, ekonomicznej i politycznej. Autor najpierw zajmuje się kwestiami rodziny robotniczej i prostytucji, do której zmusza się kobiety. Następnie analizuje się zagadnienie systemowego bezrobocia w kapitalizmie. Dalej mamy rozważania o inteligencji w kontekście znacznego przyrostu osób, które zdobywają wyższe wykształcenie. Potem podejmuje się zagadnienie filantropii. W ostatniej części pojawiają się dociekania teoretyczne o związkach zawodowych.

10

"Jak przyszli Koreańczycy, to wszystko runęło. Jak wieża". Przyczynek do oddolnej historii Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu”

51%

Michalik P.

Praktyka Teoretyczna

|

2019

|

vol. 33

|

issue 3

137-169

EN

The article is based on co-research (conricerca) conducted in the Żerań Car Factory. I had seventeen conversations about the reality of factory life and the worldview of the workers. In this text, I present, elaborate and thematically divide conversational fragments on the political transition in Poland between 1980 and 200. The main goal is to present the workers’ own narrations about the end of so-called real socialism and its consequences on the history of the factory. A large section of the text is devoted to the factory takeover by the Korean concern Daewoo. This fact was crucial for the car plant and for workers, whose situation was fundamentally changed by it. This can be seen in the many conversational fragments presented. The methodology used – conricerca – was invented by operaist thinkers and used to conduct research on the Italian working class in the xx century. Its main goal is to conduct research together with the representatives of the working class, thus treating them as subjects and not objects. Its intent is that researchers try to overcome the binary opposition between themselves and those under examination.

PL

Artykuł powstał w oparciu o badania (conricerca) przeprowadzone w Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu. Odbyto łącznie siedemnaście rozmów dotyczących realiów życia fabrycznego oraz światopoglądu badanych robotników i robotnic. W niniejszym tekście przedstawiono fragmenty wywiadów dotyczące przemian politycznych w Polsce na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku. Zostały one opracowane i podzielone tematycznie. Głównym celem, jaki postawił sobie autor tekstu, jest przedstawienie robotniczej narracji na temat upadku tzw. realnego socjalizmu w Polsce i tego, jaki miał on wpływ na losy fabryki. Znaczna część pracy została poświęcona kwestii przejęcia zakładu przez koreański koncern Daewoo. Fakt ten w dużej mierze zaważył na losie fabryki. Nie był on obojętny dla pracowników fso, o czym świadczą liczne głosy robotników zebrane w tym artykule. Metoda, którą posłużył się autor conricerca – została wypracowana na gruncie myśli operaistycznej do badania włoskiej klasy robotniczej w drugiej połowie xx wieku. Zakłada ona, że warunkiem wspólnych badań prowadzonych z przedstawicielami klasy robotniczej jest podmiotowe uczestnictwo robotników i robotnic. W toku badań powinno się dążyć do przezwyciężenia sztywnej opozycji badający–badani na rzecz podejścia, zgodnie z którym badacze są jednocześnie badanymi, a badani – badaczami.

11

Bund na terenie powiatu radzyńskiego w latach 1897-1939

51%

Borysiuk M.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2020

|

vol. 10

|

issue 9-10

25-46

EN

The article describes the activity of the Bund in the years 1897-1939 in Radzyń Podlaski county. The first part of the article presents the most important issues related to the activities of the Bund before 1918, including the strike activity characteristic of this period. The next part of the article describes the specificity of the Bund’s operation in the interwar period, including Bund’s activities in municipal self-government institutions and in Jewish municipalities. It also shows the influence of the Bund on cultural and educational institutions and youth organizations. The last part of the article is the description of Bund's activity during the workers’ ceremonies and demonstrations.

PL

Artykuł opisuje działalność Bundu w latach 1897-1939 na terenie powiatu radzyńskiego. Pierwsza część artykułu przedstawia najważniejsze zagadnienia związane z działalnością Bundu przed 1918 r., w tym charakterystyczną dla tego okresu działalność strajkową. Dalsza część artykułu opisuje specyfikę działalności Bundu w okresie międzywojennym, w tym działalność Bundu w miejskich instytucjach samorządowych oraz w gminach żydowskich. Pokazuje także wpływ Bundu na instytucje kulturalno-oświatowe i organizacje młodzieżowe. Ostatnia część artykułu to opis działalności Bundu podczas uroczystości i demonstracji robotniczych.

12

Robotnicy i ludzie biznesu. Wzory karier zawodowych a zmiana społeczna w Polsce

45%

Domecka M., Mrozowicki A.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2008

|

vol. 4

|

issue 1

136-155

EN

The paper presents the results of a research on the occupational careers followed by workers and business people in the period of deep social change in Poland after 1989. The concepts of career, resources, and biographical work enabled the investigation of interaction between ‘objective’ and ‘subjective’ aspects of occupational life. The application of grounded theory methodology for the analysis of over two hundred narrative interviews with contemporary Polish workers and business people enabled us to go beyond the analysis of individual cases and to reconstruct a typology of careers. The patterns of ‘anchor’, ‘patchwork’, and ‘construction’ go crosswise the divisions determined by the discourse of ‘winners’ and ‘losers’ of system transformation, the organizational hierarchy and stratification. The pattern of construction career, long-term planned and most rewarded in the new reality, turns out to be hardly accessible for most of workers, small entrepreneurs and low-level managers. In consequence, the objective inequalities on the level of possessed resources are translated into biographical processes leading to the ‘naturalisation’ of chaotic patchwork career and the ‘work on position’ within a career well anchored in one company.

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań nad wzorami karier zawodowych podejmowanych przez robotników i ludzi biznesu w okresie głębokiej zmiany społecznej w Polsce po 1989 roku. Pojęcia kariery, zasobów i pracy biograficznej umożliwiły zbadanie interakcji "obiektywnych" i "subiektywnych" aspektów życia zawodowego. Zastosowanie metodologii teorii ugruntowanej do analizy ponad dwustu wywiadów narracyjnych ze współczesnymi polskimi robotnikami i ludźmi biznesu pozwoliło na wykroczenie poza analizę indywidualnych przypadków i rekonstrukcję typologii karier. Wyróżnione wzory "kotwicy", "patchworku" i "konstrukcji" idą w poprzek podziałów wyznaczonych przez dyskurs "wygranych" i "przegranych" transformacji, hierarchię organizacyjną oraz stratyfikację. Najbardziej nagradzany w nowej rzeczywistości wzór wielotorowej i długofalowo planowanej kariery-konstrukcji okazuje się jednak trudno dostępny dla większości robotników, drobnych przedsiębiorców i niższej kadry menedżerskiej. W efekcie, obiektywne nierówności na poziomie posiadanych zasobów przekładają się na procesy biograficzne prowadząc do "naturalizacji" chaotycznej kariery-patchwork oraz "pracy na pozycję" w obrębie kariery długofalowo zakotwiczonej w jednej firmie.

13

Odwilż w Fabryce. Warszawscy robotnicy i struktury Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w przemyśle w czasie kryzysu 1955–1957

45%

Sasanka P.

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

|

2022

|

issue 19

57-112

EN

This article attempts to present the attitudes of Warsaw workers between 1955 and 1957 and the functioning of party organisations in the industry during crisis time. The source base for the study, apart from the literature on the subject, was the archival material of the Polish United Workers’ Party (PZPR) of various levels, from factory units to voivodeship ones, mainly of ten large Warsaw factories (kept in the State Archives in Warsaw, branch at Milanówek). The subject of research was the behaviour and opinions of workers and the functioning of basic party cells and their evolution in the wake of the most important political events. The analysis also focused on the factors shaping the situation in Warsaw factories, the main stages of the crisis and the post-October ‘normalisation’ of workplace party cells, and the main models of attitudes of their members. The bottom-up perspective also made it possible to formulate conclusions about the sources of the crisis inside the PZPR, the course of factional fights, and the post-October PZPR leadership policy.

PL

Artykuł jest próbą przedstawienia postaw warszawskich robotników w latach 1955– 1957 oraz funkcjonowania organizacji partyjnych w przemyśle w momencie kryzysu. Podstawę źródłową badań, oprócz literatury przedmiotu, stanowiły materiały archiwalne PZPR różnych szczebli od zakładowego po wojewódzki, głównie dziesięciu dużych warszawskich przedsiębiorstw (są przechowywane w Archiwum Państwowym w Warszawie, ekspozytura w Milanówku). Przedmiotem badań były zachowania i opinie robotników oraz funkcjonowanie podstawowych organizacji partyjnych i ich ewolucja w rytm wyznaczany przez najważniejsze wydarzenia polityczne. Przedmiotem analizy były także czynniki kształtujące sytuację w warszawskich fabrykach, najważniejsze etapy kryzysu i popaździernikowej „normalizacji” zakładowych organizacji partyjnych, główne modele postaw ich członków. Oddolna perspektywa pozwoliła też na sformułowanie wniosków co do źródeł kryzysu wewnątrz PZPR, przebiegu walk frakcyjnych i polityki popaździernikowego kierownictwa PZPR.

14

Polityczność założenia, założenie polityczności

45%

Lebowitz M. A.

Praktyka Teoretyczna

|

2017

|

vol. 25

|

issue 3

213-232

EN

The aim of this article is to present Marx’s assumptions consequences both for the politics and the theory. The relevance of the assumption of a constant standard of workers’ necessities. To fill in the gaps of Marx’s theory and to argue the assumptions’ non-neutrality, the author proposes his own factor – factor x which represents the degree of separation among workers. This factor constitutes a basis for a new reading of Capital. This article is a translation of the Isaac and Tamara Deutscher Memorial Prize Lecture, which was delivered on the occasion of receiving the 2004 Deutscher Prize.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie konsekwencji, jakie dla polityki i teorii mają przyjęte przez Marksa założenia. Szczególną uwagę poświęca autor znaczeniu założenia o stałym poziomie potrzeb życiowych klasy robotniczej. W odpowiedzi na braki Kapitału, a także by postawić tezę o nie-neutralności tego założenia, proponuje uwzględnienie własnej zmiennej x, to jest zmiennej oznaczającej stopień separacji klasy robotniczej. Owa zmienna stanowi podstawę autorskiej lektury Kapitału. Tekst jest zapisem wykładu wygłoszonego z okazji otrzymania nagrody Deutscherów za książkę Beyond Capital, w którym autor streszcza przedstawioną w niej koncepcję.

15

Społeczny portret załogi Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu w 1956 r. na tle środowiska robotniczego

45%

Sasanka P.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2023

|

vol. 84

209-229

EN

The article presents the social characteristics of the Żerań Passenger Car Factory (PCF) staff in 1956 against the background of the nationwide working class. Their profile was similar to the ‘old’ industrial centres. The staff composition, made up of a relatively large number of workers of the proletarian productive type, cultivating traditional values and capable of collective action in defence of their interests, could have had a significant impact on the attitude of the PCF workers (both those belonging to the party and non-party staff) in 1956. This was reflected in the election, against informal guidelines, of a young worker, Lechosław Goździk, as secretary of the PCF Works Committee, and in the rejection of official trade unions and support for the ‘Żerań’ project to create a workers’ self-government.

PL

Artykuł przedstawia społeczną charakterystykę załogi FSO na Żeraniu w 1956 r. na tle ogólnopolskiego środowiska robotniczego. Jej profil był zbliżony do „starych” ośrodków przemysłowych. Skład załogi, złożonej z relatywnie dużej liczby robotników typu proletariacko-produktywnego, pielęgnujących tradycyjne wartości i zdolnych do działań zbiorowych w obronie swoich interesów, mógł mieć duże znaczenie dla postawy robotników FSO (partyjnych i bezpartyjnych) w 1956 r. Jej przejawem był wybór na sekretarza Komitetu Zakładowego FSO, wbrew nieformalnym wytycznym, młodego robotnika Lechosława Goździka oraz odrzucenie oficjalnych związków zawodowych i poparcie „żerańskiego” projektu utworzenia samorządu robotniczego.

Refine search results

Dziedzictwo w cyfrowym archiwum: fotografie robotników w repozytorium cyfrowym

Między silnym przywództwem a koncyliacją: polityka Alvaro Obregona wobec interesów chłopów i robotników

Organizacja ochrony zdrowia robotników w latach 1945 – 1955 na tle specyfiki Pomorza Zachodniego – próba bilansu

Wizerunek pracownika fizycznego w wybranych filmach polskich 1968–1990 o tematyce współczesnej

Strategie życiowe robotników po 1989 roku – praktyczne i etyczne wyzwania archiwizacji kolekcji danych biograficznych

Łódzcy robotnicy z trzech perspektyw oglądani. Uwagi na marginesie książki: Kamil Śmiechowski, Marta Kowalska-Sikorska, Kenshi Fukumoto, Robotnicy Łodzi drugiej połowy XIX wieku. Nowe kierunki badawcze

W kwestii pewnego nieporozumienia

Leszczyński zaryzykował syntezę historiograficzną – proludową, antyelitarną, daleką od „polityki historycznej”

O robotnikach: rodzinie, bezrobociu, inteligencji, filantropii i demokracji społecznej

"Jak przyszli Koreańczycy, to wszystko runęło. Jak wieża". Przyczynek do oddolnej historii Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu”

Bund na terenie powiatu radzyńskiego w latach 1897-1939

Robotnicy i ludzie biznesu. Wzory karier zawodowych a zmiana społeczna w Polsce

Odwilż w Fabryce. Warszawscy robotnicy i struktury Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w przemyśle w czasie kryzysu 1955–1957

Polityczność założenia, założenie polityczności

Społeczny portret załogi Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu w 1956 r. na tle środowiska robotniczego