Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: rodzaj nijaki

Sort By:

Limit search:

Nijakość w języku i neutralność w literaturze jako sygnał odmienności kulturowej?

100%

Pieciul-Karmińska E.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2018

vol. 30

It is assumed in the linguistic worldview conception that a language’s grammatical structure can accentuate certain aspects of semantic content and thus contribute to the emergence of a specific, often unique and untranslatable worldview. A grammatical category of this kind is the neuter gender in German: its frequent use stems from the lack of gender endings on verbs, as well as from the fact that diminutives (ending in -chen or -lein) are neuter (hence the surprising neuter gender of das Mädchen). Especially important in this respect is the pronoun es, which not only replaces nouns in neuter but performs many other crucial grammatical functions. It is therefore not accidental that Siegmund Freud chose das Es for his category of ‘childness’ (translated erroneously as id into English and from there into Polish).The productivity and frequency of the use of the neuter gender obviously leaves its trace. In literature, the category serves not only to express ‘childness’ but also neutrality/universality, which is illustrated here with examples from the Grimm brothers’ tales, Ernst Theodor Amadeus Hoffman’s, and contemporary children’s literature (Paul Maar). Next, it is considered what happens to the neuter in Polish translation and whether the necessary reductions are only due to linguistic untranslatability and the “terror of Polish”, or whether they may point to a subconscious (perhaps even a conscious) rejection of that category and a projection of a dichotomous male/female world.Based on this grammatical phenomenon, it is shown how elements of language are manifested in literature and whether they can act as a cultural barrier in the translation process.

W myśl koncepcji „językowego obrazu świata” struktura gramatyczna może podpowiadać określone treści, uwypuklać je i akcentować, sprzyjając powstawaniu swoistego „świato-oglądu” (unikatowego i często nieprzetłumaczalnego). Taką strukturą jest rodzaj nijaki w języku niemieckim, gdyż jego częstsze użycie spowodowane jest brakiem końcówek rodzajowych w formach czasownika, oraz faktem, iż wszystkie zdrobnienia (posiadające końcówkę „-chen”, „-lein”) są z zasady rodzaju nijakiego (stąd chociażby zaskakująca dla polszczyzny gramatyczna nijakość „dziewczyny” w języku niemieckim). Szczególnie istotny jest w tym kontekście zaimek „es”, który nie tylko zastępuje rzeczowniki w rodzaju nijakim, lecz spełnia ponadto szereg istotnych funkcji gramatycznych. Nieprzypadkowo Siegmund Freud wybrał „das Es” jako nazwę dla opisywanej przez siebie kategorii dziecięcości (tłumaczonej na język polski za angielskim przekładem mylnie jako „id”).Produktywność i częstotliwość użycia rodzaju nijakiego pozostawia oczywiście ślad. W literaturze pięknej kategoria ta służy nie tylko do wyrażania treści związanych z nijakością/dziecięcością, lecz werbalizuje również zjawiska związane z neutralnością/uniwersalnością, co pokazuję na przykładach zaczerpniętych z baśni braci Grimm i Ernsta Theodora Amadeusa Hoffmana oraz współczesnej literatury dziecięcej (książek Paula Maara). Następnie chciałabym zapytać, co dzieje się z kategorią nijakości w sytuacji przekładu na język polski i czy jej redukcja wiąże się wyłącznie z faktem nieprzekładalności językowej i „terrorem polszczyzny”, czy może być także nieświadomym (a może świadomym) odrzuceniem tej kategorii na rzecz dychotomizacji świata na żywioł męski i żeński.Na przykładzie jednego zjawiska gramatycznego pokazuję, w jaki sposób elementy języka manifestują się w literaturze i czy mogą stanowić barierę kulturową w sytuacji przekładu na inny język.

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Pieciul-Karmińska E.

1 2018

Search results

Nijakość w języku i neutralność w literaturze jako sygnał odmienności kulturowej?