Search results

1

Odpowiedzialność sądownictwa kościelnego za małżeństwo

100%

Bartczak A.

Ius Matrimoniale

|

2021

|

vol. 32

|

issue 2

111-130

EN

The Judiciary has the responsibility to apply the laws to specific cases and settle all disputes. The overwhelming majority of the ecclesiatical judiciary deals with a process for nullity of marriages. Marriage is in the focus, the unbreakable relationship between a man and a woman. Unfortunately, more and more marriages fall apart, and the faithful are looking for an answer to the question regarding the nullity of their marriage. The ecclesiastical judiciary and the people who compose it face a difficult task. It is the responsibility for both the marriage institution and the spouses themselves. This article identifies individuals and their responsibilities that are involved in the marriage process. The study becomes a critical look at contemporary problems in church courts. Finally, the author summarizes what is the responsibility, who was analyzed in this text.

PL

Sądownictwo kościelne w zdecydowanej większości zajmuje się procesami o nieważność małżeństw. W centrum uwagi staje małżeństwo, czyli nierozerwalny związek mężczyzny i kobiety. Niestety, coraz częściej małżeństwa się rozpadają, a wierni szukają odpowiedzi na pytanie dotyczące nieważności ich małżeństwa. Sądownictwo kościelne i tworzący je ludzie stają przed trudnym zadaniem. Jest nim właśnie odpowiedzialność za instytucję małżeństwa jak i samych małżonków. Niniejszy artykuł wskazuje na poszczególne osoby i ich zadania, które są zaangażowane w proces małżeński. Opracowanie staje się krytycznym spojrzeniem na współczesne problemy w sądach kościelnych. Na koniec autor podsumowuje na czym ma polegać analizowana w tekście odpowiedzialność.

2

Kompetencje kreacyjne biskupa diecezjalnego w wykonywaniu władzy sądowniczej

100%

Dryja D.

Kościół i Prawo

|

2017

|

issue 6 (19) nr 2

33-51

PL

W wykonywaniu władzy sądowniczej przez biskupa diecezjalnego można wyróżnić cztery rodzaje przysługujących mu kompetencji: władcze, kreacyjne, koordynacyjne i nadzorcze. Realizacja kompetencji kreacyjnych przez biskupa w sprawowaniu władzy sądowniczej stanowi cel artykułu. Na początku analizie poddano regulacje prawne dotyczące erygowania trybunału w diecezji oraz ustanawiania urzędów obligatoryjnych i fakultatywnych. Urzędami obligatoryjnymi są: wikariusz sądowy, sędziowie, promotor sprawiedliwości, obrońca węzła oraz notariusz. Urzędami fakultatywnymi są: pomocniczy wikariusz sądowy, kierownik kancelarii sądu, stali obrońcy. Następnie został scharakteryzowany trybunał międzydiecezjalny. Taki sąd pierwszej instancji może utworzyć zgodnie kilku biskupów diecezjalnych dla swoich Kościołów partykularnych.

EN

In the exercise of judicial power by the diocesan bishop it’s possible to distinguish four kinds of competences: governance, creative, coordination and supervisory. Realization of creative competences by the bishop is the purpose of the article. At the beginning were analyzed legal regulations concerning the erection of the tribunal in the diocese and establishment mandatory and optional offices. Mandatory institutions are: court vicar, judges, justice promoter, defender of the bond and notary. Optional offices are: auxiliary court vicar, court chancellor, standing lawyer. The inter-diocese tribunal was then characterized. Such a court of first instance may form in accordance with several diocesan bishops for their particular Churches.

3

Czy biskup diecezjalny może wpływać na decyzje swego sądu? Refleksje na kanwie wypowiedzi papieża Franciszka do Trybunału Roty Rzymskiej z 29 stycznia 2021 r.

85%

Majer P.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2021

|

vol. 31

|

issue 2

167-197

EN

This paper was inspired by the Pope Francis’ statement in which he encouraged a bishop who disagreed with the decision of his own diocesan tribunal to judge the case himself. The following issues are analyzed in the paper: 1) the judicial power of the diocesan bishop, 2) the Pope Francis’ call for the bishop to personally judge, and 3) the potestas vicaria of a judicial vicar (offcialis) and his independence from the bishop in judging. The concern of a diocesan bishop for the proper administration of justice, in accordance with the law and the Magisterium of the Church, cannot consist in intervening in specific cases, but it should be expressed in a bishop’s concern for the diocesan tribunal in the broadest sense of the term, especially in the filling of judicial offices with competent persons to whom a bishop should provide with conditions for the reliable exercise of judicial ministry.

PL

Inspiracją do napisania artykułu była wypowiedź papieża Franciszka, w której zachęcał biskupa, niezgadzającego się z decyzją własnego trybunału diecezjalnego, do samodzielnego osądzenia sprawy. Analizowane są następujące zagadnienia: władza sądownicza biskupa diecezjalnego, wezwanie papieża Franciszka do osobistego rozpoznawania spraw sądowych przez biskupa, potestas vicaria wikariusza sądowego (oficjała) i jego niezależność od biskupa w sądzeniu spraw. Troska biskupa diecezjalnego o poprawne sprawowanie sprawiedliwości, zgodnie z prawem i Magisterium Kościoła, nie może polegać na interweniowaniu w konkretnych sprawach, ale wyraża się w szeroko rozumianej trosce biskupa o sąd diecezjalny, przede wszystkim zaś w obsadzaniu urzędów sądowych kompetentnymi osobami, którym biskup winien zapewnić warunki do rzetelnego sprawowania posługi sądowniczej.

4

Proles illegitima? Postępowanie wobec dzieci w praktyce sądu poznańskiego oficjała biskupiego w średniowieczu

71%

Biniaś-Szkopek M.

Średniowiecze Polskie i Powszechne

|

2021

|

vol. 13

182-219

EN

In this article, Magdalena Biniaś-Szkopek raises issues related to the situation of illegitimate offspring in the Middle Ages. In the introductory part of the text, Biniaś-Szkopek summarizes the current research and shows that in this period “bastards” were treated as inferior to legitimate offspring. The literature on this points out that an illegitimate child was not only socially disadvantaged, but that, moreover, this kind of person was deprived of all privileges, including the right to inherit from the father and to occupy higher positions - secular or ecclesiastical - in the state administration. Biniaś-Szkopek also draws attention to the fact that in late medieval Poland, which was a state monarchy, different laws were applied to different social strata, which, however, in the context of the issue discussed in this article, did not find an adequate reflection in historiography. Further in her article, Biniaś-Szkopek presents the results of her analysis of a source that has been neglected by historiography so far: books kept by consistory courts. Biniaś-Szkopek has scrutinized a group of files created by a Poznań official in the first half of the fifteenth century. She focuses on the cases in which conflicting couples came to the court to solve their problems and referred to the offspring born from their relationships. An analysis of the clerk’s decisions and verdicts concerning these children shows that they were usually treated with care and that their parents were obliged provide for them even when there was no clear legal basis for their relationship. Summing up the source material, Biniaś-Szkopek shows that the medieval “bastard” was treated very differently in a knightly family and among the lower social classes.

DE

Der Artikel beschäftigt sich mit den Fragen bezogen auf die Situation unehelicher Kinder im Mittelalter. Im einleitenden Teil des Beitrags fasst die Autorin den aktuellen Forschungsstand zusammen und beweist, dass ein „Bastard“ in damaliger Zeit viel schlechter behandelt wurde als der legal geborene Nachwuchs. Aus der Literatur zu diesem Thema geht hervor, dass ein uneheliches Kind nicht nur sozial benachteiligt war, sondern vor allem, dass ihm alle Privilegien entzogen wurden, einschließlich der Möglichkeit, vom Vater zu erben und höhere - säkulare oder kirchliche - Posten im Staat zu bekleiden. Darüber hinaus wird in dem Artikel auf die Tatsache hingewiesen, dass im spätmittelalterlichen Polen als Ständemonarchie für verschiedene soziale Schichten unterschiedliche Gesetze galten, was allerdings im Zusammenhang mit dem behandelten Problem keinen eindeutigen Widerhall in der Geschichtsschreibung gefunden hat. Im weiteren Teil des Artikels stellt die Autorin die Ergebnisse der Analyse einer in der Geschichtsschreibung bisher nicht anerkannten Quelle dar, und zwar der von den Konsistorialgerichten geführten Bücher. Sie unterzieht einer gründlichen Analyse eine Reihe von Akten, die von dem Posener Offizial in der ersten Hälfte des 15. Jahrhunderts erstellt wurden. In der Gruppe von Sachen weist sie auf diese hin, bei denen zerstrittene Paare vor Gericht gingen, um ihre Probleme zu lösen, und sich auf die aus ihren Beziehungen hervorgegangenen Kinder beriefen. Die Analyse der Entscheidungen des Offizials und Urteile in Bezug auf diese Kinder zeigt, dass sie in der Regel fürsorglich behandelt wurden und ihre Eltern verpflichtet waren, für sie zu sorgen - auch wenn die rechtliche Grundlage deren Beziehung unklar war. Bei der Zusammenfassung des Quellenmaterials wird aufgezeigt, dass ein mittelalterlicher „Bastard“ in einer ritterlichen Familie völlig anders behandelt wurde, als in unteren sozialen Schichten.

PL

Artykuł porusza kwestie związane z sytuacją potomstwa nieślubnie narodzonego w okresie średniowiecza. Autorka we wstępnej części tekstu przeprowadziła podsumowanie dotychczasowego stanu badań, wykazując, iż „bękart” traktowany był w tym okresie zdecydowanie gorzej niż legalnie narodzone potomstwo. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że dziecko z nieprawego łoża było nie tylko społecznie upośledzone, ale przede wszystkim pozbawione wszelkich przywilejów, na czele z możliwością dziedziczenia po ojcu i zajmowania wyższych stanowisk – czy to świeckich, czy kościelnych – w państwie. W opracowaniu zwrócono też uwagę na fakt, że w Polsce późnego średniowiecza jako monarchii stanowej odmienne prawo stosowano względem różnych warstw społecznych, co jednak w kontekście omawianego zagadnienia nie znalazło wyraźnego oddźwięku w historiografii. W dalszej części artykułu autorka przedstawiła wyniki analizy mało do tej pory rozpoznanego w historiografii źródła, jakim były księgi prowadzone przez sądy konsystorskie. Badaczka przeanalizowała szczególnie wnikliwie grupę akt tworzonych przez oficjała poznańskiego w pierwszej połowie XV wieku. W grupie spraw wskazała na te, w których skonfliktowane pary przybywały do sądu, by rozwiązać swoje problemy, i powoływały się na narodzone z tych relacji potomstwo. Analiza decyzji oficjała oraz wyroków względem wymienionych dzieci wskazuje, że zazwyczaj były one traktowane z troską, a ich rodzice zobowiązani byli do opieki nad nimi – nawet w sytuacji, gdy podstawy prawne ich związku były niejasne. Podsumowując materiał źródłowy, ukazano, że inaczej średniowieczny „bękart” traktowany był w rodzinie rycerskiej, zupełnie inaczej zaś wśród niższych warstw społecznych.

Refine search results

1 Ius Matrimoniale

1 Kościół i Prawo

1 Roczniki Nauk Prawnych

1 Średniowiecze Polskie i Powszechne

1 Bartczak A.

1 Biniaś-Szkopek M.

1 Dryja D.

1 Majer P.

3 2021

1 2017

Odpowiedzialność sądownictwa kościelnego za małżeństwo

Kompetencje kreacyjne biskupa diecezjalnego w wykonywaniu władzy sądowniczej

Czy biskup diecezjalny może wpływać na decyzje swego sądu? Refleksje na kanwie wypowiedzi papieża Franciszka do Trybunału Roty Rzymskiej z 29 stycznia 2021 r.

Proles illegitima? Postępowanie wobec dzieci w praktyce sądu poznańskiego oficjała biskupiego w średniowieczu