Search results

1

O potrzebie studiów nad historią prawa – przemyślenia na tle rozważań Tomasza Opalińskiego zawartych w monografii Stan chłopski w Księstwie Warszawskim w świetle akt sądowych

100%

Kanecki O.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2022

|

vol. 21

|

issue 2

433-447

EN

Studies on the history of political systems and law involve a necessity to present historic law institutions with a modern view. This requires from the researcher a good command of legal language and scientific terminology. This article is an attempt to analyze the characteristics of studies dealing with the history of law against the background of Tomasz Opaliński’s thoughts included in the monograph “State of peasantry in the Duchy of Warsaw in the light of court records”. The Author described the situation of peasants in the years 1808–1815 in the light of the judicial documents of courts of peace. This issue is important because the Constitution of the Duchy of Warsaw, abolishing „slavery”, introduced the equality of all citizens in terms of the law, which enabled the establishment of common courts. The historical and legal method was applied in this research. The book consists of four chapters, numerous appendices and its contents were organized according to subject-chronology. The Author discussed general issues (including the organization of the judiciary in the Crown of the Kingdom of Poland and in the Duchy of Warsaw), court records, major social and economic problems of peasants, as well as interstate relations (between peasants, peasants and nobles, peasants and burghers, peasants and Jews, peasants and clergy).

PL

Studia nad historią ustroju i prawa wiążą się z koniecznością przedstawienia dawnych instytucji prawnych we współczesny sposób. Wymaga to od badacza dobrego opanowania języka prawniczego i naukowej terminologii. Artykuł stanowi próbę analizy właściwości opracowań poruszających tematykę historycznoprawną na przykładzie pracy Tomasza Opalińskiego zatytułowanej Stan chłopski w Księstwie Warszawskim w świetle akt sądowych. Autor opisał w niej sytuację chłopów w latach 1808–1815 w świetle dokumentacji sądów pokoju. Zagadnienie to jest doniosłe, gdyż Konstytucja Księstwa Warszawskiego, znosząc „niewolę”, wprowadziła równość wszystkich obywateli wobec prawa, co umożliwiło ustanowienie sądów powszechnych. W badaniach zastosowano metodę historycznoprawną. Książka składa się z czterech rozdziałów i licznych aneksów, a przedstawione treści zostały uporządkowane według kryterium przedmiotowo-chronologicznego. Autor omówił w nich zagadnienia ogólne (w tym organizację sądownictwa w Koronie Królestwa Polskiego i w Księstwie Warszawskim), akta sądowe, główne problemy społeczne i gospodarcze chłopów oraz relacje międzystanowe (pomiędzy chłopami, chłopami i szlachtą, chłopami i mieszczanami, chłopami i Żydami, a także chłopami i duchownymi).

2

Sądy pokoju a prawo do ochrony prawnej - głos w dyskusji

100%

Grudecki M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

issue 1 (65)

137-150

PL

Artykuł omawia postulat wprowadzenia do polskiego systemu wymiaru sprawiedliwości instytucji sądownictwa pokoju. Celem artykułu jest zbadanie dopuszczalności tej zmiany w kształcie postulowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości z perspektywy prawa do ochrony prawnej. Autor przedstawia zalety i wady sądów pokoju, kładąc szczególny nacisk na postulat wykształcenia prawniczego kandydatów na sędziów pokoju, a także wspominając o właściwym sposobie ich wyboru i finansowania. Dochodzi do wniosków, zgodnie z którymi wymóg wykształcenia prawniczego lub posiadania podstawowej wiedzy prawniczej u kandydatów na sędziów pokoju jest niezbędny, tak samo, jak konieczność zapewnienia powołania gwarantującego ich największą niezawisłość. W innym przypadku nie jest możliwe zagwarantowanie stronom postępowań sądowych należytej ochrony prawnej. Autor w swoich badaniach posługuje się metodą dogmatyczną.

EN

The article discusses the demand for the introduction the institution of the justice of the peace into the Polish judicial system. The aim of the article is to examine the admissibility of this change as intended by the Ministry of Justice from the perspective of the right to legal protection. The author presents the advantages and disadvantages of justices of the peace, placing particular emphasis on the postulate of legal education of candidates for justices of the peace, as well as mentioning the proper way of selecting and financing them. He concludes that the requirement of a legal education or basic legal knowledge of candidates for justices of the peace is essential, as is the need to ensure the appointment that guarantees their greatest judical independence. In another case, the parties will not have adequate legal protection. In his research, the author uses the dogmatic method.

3

Wznowienie i organizacja sądownictwa polskiego w Zamościu w latach 1918–1919

80%

Bereza A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

vol. 66

|

issue 1

EN

During World War I, after the evacuation of the Russian authorities, a local grassroots judiciary system was established in July 1915 in Zamość and surroundings on the initiative of local lawyers. It operated for a short period and then was disbanded by the Austrian occupation authorities. However, the courts of the lowest instance remained, bound within the instance system with the occupation administration and military courts. In Zamość, the Magistrate’s Court and the Military Regional (District) Court were functioning. Following the proclamation of the Act of 5 November of 1916 by the German and Austro-Hungarian Emperors, according to the provisions contained therein, the work aimed at handing over the judiciary in the occupied territories of the Kingdom of Poland to Polish hands was commenced. On 1 September 1917, the courts of the Kingdom of Poland were opened, including the Magistrate’s Court in Zamość. As a result of the initiative of the municipal authorities of Zamość and local social organizations, the Regency Council of the Kingdom of Poland decided to establish the District Court of the Kingdom of Poland in Zamość. It was inaugurated on 1 June 1918 with Romuald Jaśkiewicz as its President, who had previously been the justice of peace of Zamość. The court was composed of four district judges, four investigating judges and one district prosecutor and three deputy prosecutors. These positions were assumed by attorneys in law, lawyers coming from Galicia, as well as Polish lawyers who had returned from Russia torn by the civil war. Lower positions such as investigative judges were also assumed by trainee judges. In the years 1918–1919, significant rotation of personnel in these positions could be observed. The Zamość District covered four counties (in Polish: powiaty): Zamość, Biłgoraj, Hrubieszów and Tomaszów, with 19 peace courts operating in their respective areas. They comprised two magistrates’ courts in Zamość, covering the so-called municipal district and rural district. These were presided by Zygmunt Kostkiewicz and Adam Sajkiewicz. In November 1918, the courts of Zamość began to issue judgements “on behalf of the Republic of Poland”, and soon afterwards these courts were seated in the Zamoyski Palace refurbished for that purpose.

PL

W czasie I wojny światowej, w lipcu 1915 r. po ewakuacji władz rosyjskich, w Zamościu i jego okolicach z inicjatywy miejscowych prawników powstało sądownictwo obywatelskie. Funkcjonowało krótko, zostało rozwiązane przez austriackie władze okupacyjne. Utrzymano jednak sądy najniższej instancji, wiążąc je instancyjnie z organami administracji okupacyjnej i sądami wojskowymi. W Zamościu funkcjonował sąd pokoju i wojskowy sąd obwodowy (powiatowy). Po wydaniu przez władców Niemiec i Austro-Węgier aktu 5 listopada z 1916 r. zgodnie z zawartą w nim zapowiedzią przystąpiono do prac mających na celu przekazanie w polskie ręce wymiaru sprawiedliwości na okupowanych terenach Królestwa Polskiego. W dniu 1 września 1917 r. otwarto sądy królewsko-polskie, a wśród nich sąd pokoju w Zamościu. W wyniku inicjatywy władz miejskich Zamościa i lokalnych organizacji społecznych Rada Regencyjna Królestwa Polskiego podjęła decyzję o utworzeniu królewsko-polskiego Sądu Okręgowego w Zamościu. Został on uroczyście otwarty w dniu 1 czerwca 1918 r., a jego prezesem mianowano dotychczasowego zamojskiego sędziego pokoju Romualda Jaśkiewicza. W skład sądu weszło czterech sędziów okręgowych, czterech sędziów śledczych, a także prokurator okręgowy i trzech podprokuratorów. Stanowiska te objęli adwokaci, prawnicy pochodzący z Galicji oraz polscy prawnicy powracający z ogarniętej wojną domową Rosji. Niższe stanowiska (np. sędziów śledczych) obsadzane były również przez pierwszych aplikantów sądowych. W latach 1918–1919 można zaobserwować spory ruch kadrowy na tych stanowiskach. Okręg zamojski obejmował cztery powiaty: zamojski, biłgorajski, hrubieszowski i tomaszowski, z działającymi na ich obszarze 19 sądami pokoju. Wśród nich były dwa sądy pokoju w Zamościu, obejmujące tzw. okręg miejski i okręg wiejski. Na ich czele stali Zygmunt Kostkiewicz i Adam Sajkiewicz. W listopadzie 1918 r. sądy zamojskie zaczęły wydawać wyroki „w imieniu Republiki Polskiej”, a niedługo potem ich siedzibą stał się wyremontowany dla tych celów pałac Zamoyskich.

4

Drobna przestępczość w okupowanej Łodzi do 1917 roku w świetle praktyki sądowej i doniesień prasy

80%

Machut-Kowalczyk J.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2019

|

vol. 22

167-183

EN

Under German occupation during World War I the civil authorities in Łódź were trying to keep the order in town. The recognition-reconciliation commissions by CKMO (pol. Centralny Komitet Milicji Obywatelskiej) in Łódź were firstly used to deal with the minor crimes. There is a scant archival material and some press releases concerning their activity. The majority of the documented cases dealt with crimes against property. After the occupational courts’ organisation was introduced dealing with the minor crimes was given to the Imperial German Courts of Peace in Łódź. The information about their activity can be found in local press releases and in archival materials in State Archive in Łódź. Most of cases concerned the acts against property, honor and public interest. Among the last type of cases we can find bribery, forgery, violation of customs regulation, currency and commerce regulation.

PL

W Łodzi pod niemiecką okupacją w czasie I wojny światowej organy obywatelskie starały się utrzymać porządek w mieście. Do walki z drobną przestępczością początkowo stanęły komisje rozpoznawczo-pojednawcze, działające przy Centralnym Komitecie Milicji Obywatelskiej w Łodzi. Z ich działalności zachował się szczątkowy materiał archiwalny i doniesienia opublikowane w lokalnej prasie. Większość udokumentowanych spraw dotyczyła czynów skierowanych przeciwko mieniu. Po przejęciu wymiaru sprawiedliwości przez Niemców, walkę z drobną przestępczością kontynuowały cesarsko-niemieckie sądy pokoju w Łodzi. O ich funkcjonowaniu dowiadujemy się zarówno z lokalnej prasy, jak i z zachowanych w Archiwum Państwowym w Łodzi materiałów archiwalnych. Zdecydowana większość spraw toczyła się wówczas o czyny przeciwko mieniu, czci i interesowi publicznemu. W tym ostatnim przypadku natrafiamy na sprawy o łapownictwo, fałszerstwa, naruszenia przepisów celnych, walutowych i handlowych.

Refine search results

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

1 Miscellanea Historico-Iuridica

1 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

1 Bereza A.

1 Grudecki M.

1 Kanecki O.

1 Machut-Kowalczyk J.

2 2022

2 2019

O potrzebie studiów nad historią prawa – przemyślenia na tle rozważań Tomasza Opalińskiego zawartych w monografii Stan chłopski w Księstwie Warszawskim w świetle akt sądowych

Sądy pokoju a prawo do ochrony prawnej - głos w dyskusji

Wznowienie i organizacja sądownictwa polskiego w Zamościu w latach 1918–1919

Drobna przestępczość w okupowanej Łodzi do 1917 roku w świetle praktyki sądowej i doniesień prasy