Search results

1

Sposoby określania ilości w dawnych polskich przepisach kulinarnych

100%

Przybylska R.

Język Polski

|

2022

|

vol. 102

|

issue 2

5-20

EN

The article presents a dozen or so methods of quantifying amounts used in the oldest Polish culinary books. The material is based on the works published for the first time in the Monumenta Poloniae Culinaria series edited by Jerzy Dumanowski. Determining the quantity in the culinary discourse was associated not only with counting, using measures of volume and weight, but also with the use of human body parts, vessels, items treated as a standard to measure products, determining the mutual proportions of products, as well as subjective assessments of quantity resulting from observing the process of preparing dishes.

PL

W artykule przedstawiono kilkanaście sposobów określania ilości stosowanych w najdawniejszych polskich książkach kulinarnych. Podstawę materiałową stanowią wykorzystane w tym celu po raz pierwszy dzieła wydane w serii Monumenta Poloniae Culinaria pod red. Jerzego Dumanowskiego. Określanie ilości wiązało się w dyskursie kulinarnym nie tylko z liczeniem, stosowaniem miar objętości i wagi, ale też z wykorzystaniem części ciała człowieka, naczyń, rzeczy traktowanych jako wzorzec, ustalaniem wzajemnych proporcji produktów, a także z subiektywnymi ocenami ilości wynikającymi z obserwowania procesu przygotowywania potraw.

2

Nowe nazwy potraw, napojów i produktów spożywczych w polszczyźnie – formalno-genetyczne mechanizmy nominacyjne (rekonesans leksykograficzny)

84%

Witaszek-Samborska M.

Poradnik Językowy

|

2023

|

vol. 808

|

issue 9

54-66

EN

This article is an attempt to present the formal and genetic nominative mechanisms in the new nomenclature of dishes, beverages, and foods in the Polish language. The author adopts a comparative perspective, making the description of these mechanisms in the monograph Studia nad słownictwem kulinarnym we współczesnej polszczyźnie (Studies on the culinary vocabulary in the contemporary Polish language) of 2005 the basis for her review. The contemporary material comes from two online lexicographical sources that are being developed on an ongoing basis. An analysis of the formal and genetic structure of the most recent names of dishes, beverages, and foods with the structure of the analogous lexical and semantic fi eld from almost 20 years ago leads to the conclusion that the nominative mechanisms are characterised by flexible stability, and the predominance of the activity of the word-formation system over the importation of foreign lexemes that is observed currently (in contrast to the early 21st century) results from extralinguistic changes.

PL

Artykuł stanowi próbę przedstawienia formalno-genetycznych mechanizmów nominacyjnych w nowym nazewnictwie potraw, napojów i produktów spożywczych w polszczyźnie. Autorka przyjmuje perspektywę komparatywną, podstawą weryfikacji czyniąc opis tych mechanizmów w monografii Studia nad słownictwem kulinarnym we współczesnej polszczyźnie z 2005 roku. Materiał współczesny pochodzi z dwu opracowywanych na bieżąco źródeł leksykograficznych dostępnych online. Analiza struktury formalno-genetycznej najnowszych nazw potraw, napojów i produktów spożywczych ze strukturą analogicznego pola leksykalno-semantycznego sprzed prawie 20 lat prowadzi do wniosku, że mechanizmy nominacyjne cechuje elastyczna stabilność, a obserwowana współcześnie przewaga aktywności systemu słowotwórczego nad importacją leksemów obcych (odwrotnie niż na początku XXI wieku) jest wynikiem zmian zewnętrznojęzykowych.

3

Nowe nazwy potraw, napojów i produktów spożywczych w polszczyźnie jako zwierciadło współczesnych tendencji żywieniowych (rekonesans leksykograficzny)

84%

Witaszek-Samborska M.

Poradnik Językowy

|

2023

|

vol. 809

|

issue 10

7-18

EN

The culinary recipe is a genre that has undergone numerous modifications related to its transmission medium over the centuries. Originally, it functioned in the oral form, but with the development of writing, it began to appear in the written form as well. After the invention of audiovisual media, cooking advice began to be made available via television and, over time, also via the Internet (YouTube, Instagram, TikTok). The first recipes were formulated by people widely regarded as authorities, but later any Internet user could become a creator. The type of audience has also changed. The passive reader has become an active and dynamic co-creator of culinary advice.

PL

Artykuł zawiera przegląd współczesnych tendencji żywieniowych utrwalonych w XXI-wiecznych jednostkach siatki nominacyjnej pola leksykalno-semantycznego POTRAWY, NAPOJE I PRODUKTY SPOŻYWCZE polszczyzny. Ma charakter rekonesansu, bo oparty został wyłącznie na analizie leksyki zarejestrowanej w dwu opracowywanych na bieżąco słownikach, a nieobecnej w monograficznym opracowaniu leksyki kulinarnej z 2005 roku. Można jednak zauważyć najogólniejsze prawidłowości. Przede wszystkim kontynuowane są silne glokalizacyjne i prozdrowotne tendencje nazwotwórcze obecne w tym polu co najmniej od ostatniego dziesięciolecia XX wieku. Uzupełniają je procesy nowsze, skutkujące pojawianiem się w słownictwie niewielkich zakresowo, kilkuelementowych kategorii semantycznych. Najwyraźniej dochodzą wśród nich do głosu poglądy ekologiczne (wegetarianizm i weganizm) oraz traktowanie pożywienia jako źródła przyjemności (określenia zmysłowe, nazwy używki, żywność komfortowa).

4

„Świat na talerzu”*, czyli o nazwach potraw i napojów w reportażach kulinarnych

84%

Kowalonek-Janczarek M.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

vol. XX/3

61-77

EN

Out of 16 culinary reportages excerpted from the travel magazine National Geographic Traveler Polska (October, 2016), 10 representing traditional African (2), South American (3), Asian (2) and European (3) cuisines have been chosen and submitted to analysis. Firstly, 96 names of traditional dishes, beverages and foodstuffs have been selected and in the second step they have been classified on the formal, semantic and pragmatic level, showing the most common mechanisms of nomination. The extensive range of texts on the one hand combined with the fact that the reportages are written by a variety of journalists and concern different countries on the other hand, provides a reliable and differentiated source material, though to some extend limited. In view of, this further investigations on bigger corpora are needed.

Refine search results

2 Poradnik Językowy

1 Język Polski

1 Prace Językoznawcze

2 Witaszek-Samborska M.

1 Kowalonek-Janczarek M.

1 Przybylska R.

2 2023

1 2022

1 2018

Sposoby określania ilości w dawnych polskich przepisach kulinarnych

Nowe nazwy potraw, napojów i produktów spożywczych w polszczyźnie – formalno-genetyczne mechanizmy nominacyjne (rekonesans leksykograficzny)

Nowe nazwy potraw, napojów i produktów spożywczych w polszczyźnie jako zwierciadło współczesnych tendencji żywieniowych (rekonesans leksykograficzny)

„Świat na talerzu”*, czyli o nazwach potraw i napojów w reportażach kulinarnych