Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 18

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  sacral architecture
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

„Kościoły epoki żelaza i betonu”. Polska architektura sakralna ok. 1925-1930

100%
Burno F.
Biuletyn Historii Sztuki
|
2009
|
vol. 71
|
issue 1-2
153-187
EN
The subject of this article is Roman Catholic temples constructed in the Second Republic of Poland during the second half of the 1920s. While from 1918 down to around 1925 modernised forms of historical styles had prevailed to no more than an insignificant degree in Polish church construction, from the middle of decade the search began for new formal spatial solutions. However, in the case of sacral architectural design more than any other, rather than a violent break with the past, it is necessary to talk in terms of an increasingly powerful influence of new concepts of form, construction and space.
2
Publication available in full text mode
Content available

Sacral Architecture in Finland and its Community Forming Role

70%
Kowalczyk M. W., Lewandowska A.
Journal of Education Culture and Society
|
2022
|
vol. 13
|
issue 2
587-600
EN
Aim. The subject of this article is the role of the Finnish Church institution and its influence on shaping the local community. The article presents the possibilities of using and shaping the interiors of temples, depending on the period in which they were created and the function they were to perform. Methods. The authors of the article present the role of Church institution in Finland from the Middle Ages to the present day. The historical educational role of the church and its contemporary community-building function will be outlined. The authors will also present how these assumptions translate into shaping its architecture. Results and conclusion. Despite the considerable secularization of society, the Protestant church in Finland still plays a central role in the local community. The church, with its dominant and educational role in the past, became a companion of the inhabitants, providing them with spaces adapted to their needs, regardless of their age or religion. Once limited, single-space forms of temples, today with an extensive program function as local cultural centers and meeting places adapted to the needs of their users.
3
Publication available in full text mode
Content available

A Church for the Polish People: On the Contest for the Parochial Church in the Warsaw District of Praga

70%
Nowicki J.
Ikonotheka
|
2018
|
vol. 28
41-65
EN
The present article discusses the architectural contest for the design of the Praga parish church in Warsaw, announced in 1886. The author aims to establish whether this event had any significant impact on the development of Polish architecture and its theoretical principles. He reviews the reasons for its importance and attempts to establish whether it constitutes suitable material for more thorough studies, the results of which would merit a prominent place in the historiography of 19th century architecture in Poland. The critical interpretation presented in this article is based primarily on texts published in Przegląd Techniczny, which discuss the successive stages of the contest, as well as selected press articles and essays written in direct connection to this enterprise. The author analyses texts by Karol Matuszewski, Franciszek Ksawery Martynowski, Władysław Łuszczkiewicz and Józef Pius Dziekoński, which are crucial for understanding the complex nature of the issue of the contest. The analysis leads to the conclusion that it was not the ultimate form of the church, but rather the combination of emotions, hopes, interests and controversies provoked by the announcement of the contest and the phrasing of its requirements that determined the crucial role of this event in the history of Polish architecture in the latter part of the 19th century.
4
Content available remote

Farský kostol Najsvätejšej Trojice (sv. Demetera) v Ludaniciach

70%
Hanuš M., Floreková M., Bóna M.
Zborník Slovenského národného múzea Archeológia
|
2023
|
issue 117
189-231
EN
The article presents archival, archaeological and architectural survey of the parish church in Ludanice. The research was performed here concurrently with a total renewal of the building between 1998 and 2010, however for various reasons the research could have only partial character. Despite his limited extent, the study offers a complex view of the sacral building’s history, which had its origins likely in the late Roman period. Apart from architecture, the article analyses the church cemetery, the original title of the church – St. Demetrius and the beginnings of the nearby village centre settlement.
5
Publication available in full text mode
Content available

Troska o utrzymanie kościołów w dekanacie sokołowskim w okresie międzywojennym

51%
Walicki B.
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
|
2018
|
issue 25
441-465
EN
In the interwar period in the decanate of Sokołów were eight parochial churches and one filial. Two churches, in Górno and Sokołów Małopolski were built on the edge of interwar period. Some of these temples were partly destroyed during the first world war. Up to 1939 new churches were finished and all of them got the full furnishing. Te priests took care of all these high places together with the prominent help and involvement of congregation, even those, who lived on emigration.
6
Publication available in full text mode
Content available

The sacred in beauty of the building space for meditation, prayer and liturgy

51%
Rabiej J.
Rocznik Teologii Katolickiej
|
2017
|
vol. 16
|
issue 3
EN
Architecture links the pragmatic and metaphysical dimension of the culture. This phenomenon of architecture is particularly visible in sacred buildings. Churches are also the signs of the sacred in the “semiotic landscape” of modern cities. The full meaning of sacred architecture is not only connected with the institutionalised forms of religious cult. The value of location, plan composition, outlines’ shapes, architectural detail make these buildings the reinterpretation of the sacred buildings’ archetypes. In their forms we can interpret the meaning of universal symbols: a road, gate, nave, vault, tower, light and colours. We can find the sequences of these notions in modern buildings which semantic dimension lacks direct references to religion. The attributes typical of churches imitate architectural forms of museums, opera houses, theatres and shopping arcades ... The redefinition in the cultural space is deepened by the signs of “parasacralization” of its areas which have been connected so far with mass culture, entertainment or even commerce or consumption. The ideas of the sacred and beauty – having been redefined for ages – still determine the nature of erected buildings which were religiously inspired. We can identify the elements of these ideas in diverse forms of space which is used for meditation, prayer and liturgy. The symbolic originators of their architecture, which contemporary-wise keep a particular power of message, are light and colours.
PL
Architektura spaja wymiar pragmatyczny z wymiarem metafizycznym kultury. Szczególnie czytelnymi wyrazami tego fenomenu architektury są budowle sakralne. Świątynie są również znakami sacrum w „krajobrazie semiotycznym” współczesnych miast. Pełny sens architektury sakralnej nie wiąże się wyłącznie z instytucjonalnymi formami kultu religijnego. Walory lokalizacji, kompozycje planów, kształty sylwet, detale architektoniczne czynią te budowle reinterpretacjami archetypów budowli sakralnych. W ich formach odczytujemy wymowę uniwersalnych symboli: drogi, bramy, nawy, sklepienia, wieży, światła i kolorów. Sekwencje tych pojęć rozpoznajemy także we współczesnych budowlach, których wymiar znaczeniowy pozbawiony jest bezpośrednich odniesień do religii. Przymioty właściwe świątyniom naśladują formy architektoniczne muzeów, oper, teatrów, galerii handlowych... Przewartościowania w przestrzeni kulturowej pogłębiają obecnie przejawy „parasakralizacji” tych jej obszarów, które dotąd związane były z kulturą masową, rozrywką, czy nawet handlem lub konsumpcją. Idee sacrum i piękno - poddawane od wielu stuleci redefinicjom - wciąż wyznaczają istotę budowli wznoszonych z inspiracji religijnych. Pierwiastki tych idei identyfikujemy w różnorodnych formach przestrzeni, służących medytacji, modlitwie i liturgii. Symbolicznymi kreatorami ich architektury - zachowującymi współcześnie szczególną siłę wyrazu - są światło i kolor.
7
Publication available in full text mode
Content available

Kościoły rzymskokatolickie na Ukrainie Lewobrzeżnej (XIX-XX wiek). Przegląd retrospektywny

51%
Żwanko L.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2020
|
vol. 113
485-510
EN
This article provides a short retrospective of the history of Roman Catholic churches in Left-Bank Ukraine in the 19th–20th century, from construction during the Russian Empire to their fate in the Soviet era. It also mentions the contemporary situation of churches in independent Ukraine. Firstly, the factors that caused the establishment of numerous Polish communities in the areas of Left-Bank Ukraine, i.e. in the Yekaterinoslav, Poltava, Kharkiv and Chernihiv Governorates, were analysed. Thanks to the efforts of local Poles 12 churches were built in this area, namely in: Chernihiv, Nizhyn, Poltava, Romny, Kremenchuk, Yekaterinoslav, Kamianske, Yenakiieve, Mariupol, Bakhmut, Kharkiv and Sumy. In the summary of the article it was pointed out that every church, since its consecration, had become a centre of life not only of the Polish community, but also a meeting place for Catholics of different nationalities. During the occupation of Ukraine by the Bolshevik army, the churches were closed and some of them demolished. Only a few temples have survived to our times. Today, they are important remnants of sacral architecture, decorating the centres of Ukrainian cities.
PL
W artykule dokonano krótkiej retrospektywy historii kościołów rzymskokatolickich na Ukrainie Lewobrzeżnej w XІХ-ХХ wieku, od budowy w czasach Imperium Rosyjskiego do losów w czasach radzieckich, i wspomniano o współczesnej sytuacji z kościołami już w niepodległej Ukrainie. Na początku zostały przeanalizowane czynniki, które spowodowały powstanie licznej Polonii na obszarach Ukrainy Lewobrzeżnej, czyli w guberniach: jekaterynosławskiej, połtawskiej, charkowskiej oraz czernihowskiej. Na tych terenach dzięki staraniom miejscowych Polaków zbudowano 12 kościołów w: Czernihowie, Nieżynie, Połtawie, Romnie, Krzemieńczuku, Jekaterynosławiu, Kamieńskim, Jenakijewie, Mariupolu, Bachmucie, Charkowie i Sumach. W podsumowaniu artykułu zaznaczono, że każdy kościół od momentu swojej konsekracji stał się centrum życia nie tylko społeczności polskiej, ale także miejscem spotkań katolików różnych narodowości. Podczas okupacji Ukrainy przez wojska bolszewickie kościoły zostały zamknięte, a część z nich zburzono. Tylko nieliczne świątynie przetrwały do naszych czasów. Dziś stanowią one ważne pamiątki architektury sakralnej, zdobiące centrum ukraińskich miast.
8
Publication available in full text mode
Content available

A Subtle Charm of Light, Richness of Decorations. The Architecture of the Parish Church in Czarnca

51%
Stankiewicz A.
Rocznik Historii Sztuki
|
2022
|
issue XLVII
9
Publication available in full text mode
Content available

Ad hoc Prayer Spaces – a Challenge of the Architecture of the 21th Century

51%
Szuta A. F.
Studia Oecumenica
|
2021
|
vol. 21
285-301
PL
W niniejszym artykule rozważaniom poddano kwestię urządzania miejsc modlitwy w sąsiedztwie uczelni wyższych i domów studenckich. Przeprowadzono ankietę wśród studentów zamieszkujących akademiki Politechniki Gdańskiej w celu sprawdzenia, czy istnieje realna potrzeba urządzania ww. przestrzeni. Kolejno przedstawiono przykłady tymczasowych miejsc modlitwy projektowanych w ostatnim dwudziestoleciu w krajach Europy Zachodniej. Po dokonaniu analizy wyselekcjonowanych obiektów i przeprowadzeniu dyskusji w oparciu o studia literaturowe, możliwe stało się wyciągnięcie wniosków dotyczących możliwości i sposobów kształtowania tymczasowych przestrzeni modlitwy w niejednokrotnie zabytkowym i zatłoczonym otoczeniu uniwersytetów.
EN
This article considers the problem of arranging places of prayer in the vicinity of universities and dormitories. A survey was conducted among students living in the dormitories of the Gdańsk University of Technology in order to determine if there was a real need to arrange such spaces. Subsequently, examples of temporary chapels designed in the last 20 years in Western European countries were presented. Analysis of the selected facilities and discussions based on literature studies made it possible to draw conclusions on the possibilities and ways of shaping temporary prayer spaces in the often historic and crowded university environments. The research included in situ investigations.
10
Publication available in full text mode
Content available

Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego w Grodnie. Bryła architektoniczna i wystrój wnętrza

51%
Bohatyrewicz W.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2013
|
vol. 100
35-53
EN
Church of the Jesuit St Francis Xavier constitutes the major archaeological landmark of the City of Grodno. Its historic architecture is more than three hundred years old. On 15th of December 1990 Pope John Paul II conferred the status of the Minor Basilica upon this Church. Since 1991 this former Jesuit Church has been the Cathedral of the Diocese of Grodno. The foundation stone of the Jesuit Church was blessed by Bishop Mikołaj Słupski on 21st of June 1678. The consecration took place on 6th of December 1705 and was performed by Chełm Bishop Teodor Potocki in the presence of King Augustus II and Tsar Peter the Great. The Church is situated in the centre of the city, nearby the old marketplace. The building was erected on a longitudinal plan in the form of the Latin cross following the style of two-tower and three-aisled basilica with a transept and a dome. It has the two-tower, three-storey façade; the total height of the second and third storey is smaller than the height of the first storey. There are recesses with wooden statues of Saint Francis Xavier (in the middle of the third storey of the facade) and Saints Peter and Paul in the side-arched recesses (on the second storey). There are thirteen altars in the Church: the high altar and twelve side altars. The Altar of Saint Michael the Archangel (in the North Chapel), the Altar of the Congregational Mother of God (Virgin Mary for students), that is situated in the South Chapel, is the only brick altar in this Church. The Altar of Saint Trinity that is situated by the north-east pillar of the dome. The Altar of the Holy Rosary is by the south-east pillar of the dome. The Altar of Saint Stanisław Kostka is situated in the north wing of the transept. The Altar of Saint Kazimierz is found in the south wing of the transept, opposite to the Altar of Saint Stanisław Kostka. The remaining six side altars are situated by the pillars of the nave: the Altar of Saint Tadeusz, the Altar of Scourged Saviour, the Altar of Our Lady of Perpetual Help, the Altar of Józefat Kuncewicz, the Altar of Our Lady of Mount Carmel, the Altar of Saint Joseph. The High Altar of Saint Francis Xavier is situated in the presbytery, in the apse of the main nave. It was made from painted wood imitating stone. Johan Christian Schmidt was the author of the High Altar in the Parish Church of Grodno. Above the arcades of the main nave and the presbytery, there are fourteen frescoes in the shape of lying rectangles of 1.5×4.5 m. in size. They present the scenes from the life of Saint Francis Xavier. One of the mural paintings bears the signature: B.I.D.P. 1752. The pulpit was made forty years later than the side altars – as far as both sculptural modelling and colour scheme are concerned. It follows the rococo style. The flooring in the Church is made of Swedish stone. The flooring incorporates seven floor slabs closing off the entry to burial crypts made of the same kind of stone. In 2006 the fire damaged the substantial part of the High Altar, and four sculptures were completely destroyed. The Altar has been conserved. It was painted grey-and-blue to look like a marble. Some elements were also gilded. It was re-opened in 2011.  
11
Publication available in full text mode
Content available

Stan badań nad dokumentacją zabytków powiatu bielskiego. Recenzja: Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 12: Województwo podlaskie (białostockie), z. 4: Powiat bielski, red. M. Zgliński, oprac. Z. Michalczyk, D. Piramidowicz, K. Uchowicz, M. Zgliński, Warszawa 2019, t. 1, s. 324, il. 80; t. 2, il. 1427.

51%
Danieluk J.
Miscellanea Historico-Iuridica
|
2020
|
vol. 19
|
issue 2
473-491
EN
This paper constitutes a critical analysis of a two-volume publication: Katalog zabytków sztuki. Województwo podlaskie (białostockie). Powiat bielski [A Catalogue of Artistic Monuments. Podlaskie (Białystok) Voivodeship. Bielsk County], published in a series “A Catalogue of Artistic Monuments in Poland” by the Institute of Art at the Polish Academy of Sciences. The author of this article presents the contents of the Catalogue and evaluates its usefulness for further, detailed research on regional history. He draws attention to a high substantive level of the reviewed work which was based on rich source material acquired by means of queries conducted in the Polish archives (e.g., State Archives in Białystok), foreign ones (Russian State Historical Archive in St. Petersburg), and other cultural institutions (e.g. Voivodship Office for the Protection of Historical Monuments in Białystok). The Catalogue also uses data from numerous scientific monographs, articles, and elaborations containing over 300 references. One of its assets, apart from the scientific content, is high editorial quality. The Catalogue presents rich illustrative material provided with detailed descriptions in the form of historical outlines of seventy-two settlements with the characteristics of included monuments, depicted in 1,427 colourful photographs. The author expands information on some of the monuments described in the Catalogue using archive materials stored in the National Archives in Białystok. These are e.g.: 20th-century photographs showing the town hall in Bielsk Podlaski and archival files on the technical condition of the Church of the Blessed Virgin Mary from Mt. Carmel in Bielsk Podlaski after the First World War. The potential reader of the discussed review article is offered a synthesis of the Catalogue’s contents. It also highlights its scientific usefulness for art historians and regionalists.
PL
Artykuł stanowi krytyczną analizę dwutomowej publikacji: Katalog zabytków sztuki. Województwo podlaskie (białostockie). Powiat bielski, wydanej w ramach serii: „Katalog Zabytków Sztuki w Polsce” przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Artykuł ma na celu zaprezentowanie zawartości Katalogu oraz ocenę jego przydatności do dalszych, szczegółowych badań nad historią regionalną. Autor zwraca uwagę na wysoki poziom merytoryczny recenzowanej pracy, w której wykorzystano bogaty materiał źródłowy pozyskany dzięki kwerendzie przeprowadzonej w zasobach archiwów krajowych (np. Archiwum Państwowe w Białymstoku), zagranicznych (Rosyjskie Państwowe Archiwum Historyczne w Petersburgu) oraz w innych instytucjach kultury (np. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku). W opracowaniu Katalogu skorzystano również z licznych naukowych monografii, artykułów i opracowań obejmujących ponad 300 pozycji bibliograficznych. Do walorów Katalogu, oprócz aparatu naukowego, należy wysoka jakość edytorska. Katalog prezentuje bogaty materiał ilustracyjny opatrzony szczegółowymi opisami w postaci rysów historycznych siedemdziesięciu dwóch miejscowości wraz z charakterystyką znajdujących się tam obiektów zabytkowych zobrazowanych na 1427 kolorowych fotografiach. Autor poszerza informacje na temat niektórych obiektów zabytkowych opisanych w Katalogu, wykorzystując do tego archiwalia przechowywane w zasobie Archiwum Państwowego w Białymstoku. Są to m.in. XX-wieczne fotografie przedstawiające ratusz w Bielsku Podlaskim oraz dokumentacja aktowa dotycząca stanu technicznego Kościoła p.w. Matki Boskiej z Góry Karmel w Bielsku Podlaskim po pierwszej wojnie światowej. Omówiony artykuł recenzyjny w syntetyczny sposób prezentuje potencjalnemu czytelnikowi treść Katalogu. Podkreśla również jego naukową przydatność dla historyków sztuki i prawa oraz regionalistów.
12
Publication available in full text mode
Content available

Przygotowania do odbudowy ewangelickich budynków kościelnych w Prusach Wschodnich w czasie pierwszej wojny światowej

51%
Jodkowski M.
Zapiski Historyczne
|
2018
|
vol. 83
|
issue 3
143-158
EN
Military operations during the First World War resulted in material damage to Evangelical parish buildings in East Prussia. 26 temples and 26 rectories were destroyed, along with numerous residential, school and farm buildings. During the war, they were being rebuilt. This process was preceded by preparations that were to serve the introduction of legal and organizational solutions related primarily to the adaptation of temporary places of liturgical celebrations, the collection of the capital necessary to carry out the construction or the development of architectural designs. The state treasury, the local Church and believers not only from East Prussia, but also from the whole country, contributed to the financing of this reconstruction. The Church associations and organizations, in particular the Gustav Adolf Union, also contributed to this venture. the whole country, contributed to the financing of this reconstruction. The Church associations and organizations, in particular the Gustav Adolf Union, also contributed to this venture.
DE
Die militärischen Operationen im Verlauf des Ersten Weltkriegs führten zu materiellen Verlusten an den Gebäuden evangelischer Pfarreien in Ostpreußen. 26 Kirchen und 26 Pfarrhäuser sowie zahlreiche Wohn-, Schul und Wirtschaftsgebäude wurden zerstört. Noch während des Kriegs machte man sich an ihren Wiederaufbau. Diesem Prozess gingen Vorbereitungen voraus, die der Einführung von juristischen und organisatorischen Regelungen dienen sollten, die vor allem im Zusammenhang mit der Neueinrichtung von vorläufigen Orten für liturgische Zelebrationen, der Sammlung von Kapital für den Bau oder der Erarbeitung von architektonischen Projekten standen. An der Finanzierung dieses Wiederaufbaus beteiligten sich die Staatskasse, die lokale Kirche und Gläubige, nicht nur aus Ostpreußen, sondern aus dem Gebiet des ganzen Staats. Bedeutenden Anteil an diesem Unternehmen hatten auch kirchliche Vereine und Organisationen, vor allem das Gustav-Adolf-Werk.
13
Publication available in full text mode
Content available

Kościoły polskie na Ukrainie Lewobrzeżnej: Od założenia do zagrożenia w okresie toczącej się wojny (XIX-XXI wiek)

51%
Żwanko L.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2023
|
vol. 121
599-618
EN
The article attempts to look at the history of Polish churches that were established in Left-Bank Ukraine in the 19th century, through their tragic history in the 20th century and the current threat of destruction by Russian rocket fire during the ongoing war started in 2022. The study presents brief sketches of the history of each of the 12 churches built on the territory of Left-Bank Ukraine in the Yekaterinoslav, Poltava, Kharkiv and Chernihiv governorates. Owing to the efforts of local Poles, 12 churches were built in this area, namely in: Chernihiv, Nizhyn, Poltava, Romny, Kremenchuk, Yekaterinoslav (Dnipro), Kamianske, Yenakiieve, Mariupol, Bakhmut, Kharkiv and Sumy.The tables included in this publication allow to better show the chronology of the establishment of Polish churches in the area and to present their dramatic fate in a synthetic form. It is worth mentioning that the temples, which are relics of sacred architecture that adorn the central parts of Ukrainian cities, remain vibrant centres of religious and cultural life despite the ongoing war.
PL
W artykule podjęta została próba spojrzenia na dzieje polskich kościołów, które powstały na Ukrainie Lewobrzeżnej w XIX wieku, poprzez ich tragiczną historię w XX wieku i aktualne zagrożenie zniszczenia przez rosyjskie ostrzały rakietowe podczas trwającej od 2022 roku wojny. W badaniu zaprezentowano krótkie szkice z historii każdego z 12 kościołów zbudowanych na terenie Ukrainy Lewobrzeżnej w guberniach: jekaterynosławskiej, połtawskiej, charkowskiej oraz czernihowskiej. Dzięki staraniom miejscowych Polaków zbudowano 12 kościołów w: Czernihowie, Nieżynie, Połtawie, Romnach, Krzemieńczuku, Jekaterynosławiu (Dnieprze), Kamieńskiem, Jenakijewem, Mariupolu, Bachmucie, Charkowie i Sumach.Umieszczone w niniejszej publikacji tabele pozwalają lepiej ukazać chronologię powstania polskich kościołów na tym obszarze oraz w syntetycznym wykładzie przedstawić ich dramatyczne losy. Warto wspomnieć, że świątynie będące pamiątkami architektury sakralnej, które zdobią centra ukraińskich miast, pomimo toczącej się wojny, są żywymi ośrodkami życia religijnego i kulturalnego.
14
Publication available in full text mode
Content available

Utracone dziedzictwo „pierworodnej córy Kościoła” na przykładzie sfery sacrum dawnej Île de la Cité

41%
Hryszko B.
Analecta Cracoviensia
|
2019
|
vol. 51
219-242
EN
Conjuring up the image of the medieval buildings in the cradle of the capital of France triggers reflection on the nature of its lost religious and cultural legacy both in the material and spiritual aspect. It also evokes thoughts on the ideological significance of its – no longer existing – sacral architecture, which stood out from other buildings on the island. The temples were important not only from the religious perspective but also from political and propaganda ones. Holy relics kept in them, especially the Crown of Thorns brought to the island from Constantinople by King Louis IX in 1239, elevated Paris to the rank of a new ideological capital of the empire. Dedicating churches to the first Gallic saints can be viewed as evidence of the significance of the island at the dawn of Christianity. Its opulent sacral architecture raised the prestige of the city and proved both its religiosity and prosperity. Sacral architecture of Île de la Cité was the essence of old French religiosity in which the whole traditional culture of France was rooted.
PL
Przywołanie obrazu średniowiecznej zabudowy kolebki stolicy Francji stanowi podstawę do namysłu nad charakterem jej utraconego religijnego i kulturowego dziedzictwa nie tylko w wymiarze materialnym, ale i duchowym, oraz nad wymową ideową nieistniejącej już sfery sacrum, w przeszłości zdecydowanie wyróżniającej się spośród świeckiej zabudowy wyspy. Świątynie miały nie tylko znaczenie religijne, lecz także polityczne i propagandowe. Przechowywane w nich święte relikwie, a szczególnie sprowadzona z Konstantynopola na paryską wyspę przez św. Ludwika IX w 1239 roku Korona Cierniowa, podniosły Paryż do rangi nowej ideowej stolicy cesarstwa. Wezwania kościołów upamiętniające pierwszych galijskich świętych wskazywały, jak fundamentalna dla początków chrześcijaństwa we Francji była wyspa. Bogata sfera sacrum podnosiła prestiż miasta, świadcząc zarówno o pobożności, jak i zamożności jego mieszkańców. Strefa sacrum Île de la Cité stanowiła istotę dawnej francuskiej religijności, w której była zakorzeniona cała tradycyjna kultura tego narodu.
15
Publication available in full text mode
Content available

Przepis na kościół. Dyskusje o współczesnej architekturze sakralnej w Polsce w latach 80. XX wieku

41%
Głowacki W.
Biuletyn Historii Sztuki
|
2022
|
vol. 84
|
issue 1
171-198
EN
In the 20th century, particularly after the Second Vatican Council (1962-1965), journalism gained essential impact on sacral architecture in Western Europe. Around that time criticism of sacral architecture in Poland was poorly developed, becoming important only as of around the mid-1970s. It was then that an unprecedented increase in the number of churches raised in Poland occurred, the phenomenon climaxing in the 1980s. The intensified construction efforts were accompanied by the development of architectural criticism. It was conducted at the time by designers, artists, investors, and theoreticians. The identified critical voices published in Poland reveal a rift between design demands raised by architects’ circles and the final forms of the erected churches.   The authors of the discussed texts coincided in the recognition of an urgent need to raise many churches and in an unfavourable opinion on the majority of sacral construction projects in Poland. They argued as for the evaluation of the architecture’s formal language. Some defended Modernism, others were tempted to accept Post-Modernism, which was gradually gaining prominence. The regular benchmark for the debaters was the tradition of the Catholic Church and its building, and the concordance with it was one of the basic principles in designing a church. Critics also discussed architectural projects from Western countries wondering what the most appropriate forms for Polish churches involving reference to Polish heritage should be. In view of the construction projects implemented at the time what was of high importance were remarks made by the debaters on high spatial, aesthetical, and technological values which the church designs introduced into Poland’s native architectural landscape. Furthermore, the debaters did not fail to mention practical and technical aspects of sacral structures and the necessity to economize resources. What proved quite controversial was the churches’ furnishing and the quality of artworks placed inside   However, despite many objections as for the quality of the erected churches, the future of sacral architecture loomed optimistic to the debaters in the Poland of the 1980s. The period was considered of breakthrough character. The herald of a positive transformation was seen in the church in Warsaw’s Ursynów District (Church of the Ascension, designed by Marek Budzyński, in cooperation with Zbigniew Badowski and Piotr Wicha, 1982–1989). A peculiar conditioning of the designs, a symbolic importance of churches and their political impact made this sphere of architects’ activity different than the remaining ones of their work in Communist Poland. Polish debates on church architecture from the 1980s, much later than those conducted in Western Europe, also differed in the sense that they were more pragmatic than ideological.
PL
Od około połowy lat 70. XX nastąpił bezprecedensowy wzrost liczby budowanych w Polsce kościołów, osiągając kulminację w latach 80. Wzmożonemu ruchowi budowlanemu towarzyszył rozwój krytyki architektonicznej. Uprawiali ją projektanci, artyści, inwestorzy i teoretycy. Artykuł wskazuje głównych uczestników debat toczonych w ostatniej dekadzie istnienia PRL, a dotyczących projektowanych i budowanych wówczas kościołów, omawia kluczowe praktyczne i teoretyczne aspekty projektowania i wznoszenia świątyń poruszane przez nich, takie jak: stosunek do tradycji, jakość sztuki sakralnej, podstawowe zasady projektowania kościołów i inspiracje zagraniczne.
16
Publication available in full text mode
Content available

Исторические памятники православной культуры Кобринского района Брестской области

41%
Harbatski A.
Edukacja Międzykulturowa
|
2014
|
vol. 3
103-118
EN
What is explored in the article are the historical monuments of the Orthodox culture in the Kobryn Region in Brest Province of Belarus – the country of centuries- long and rich culture, where specific traditions of sacral architecture have always been present. Some unique cases of sacral wooden architecture in the town of Kobryn are presented in the text. A detailed description has been provided of the wooden St. Peter and Paul Orthodox Church. The role and rank is indicated of stone Orthodox churches in the cultural space of the Kobryn town and region. The author concludes that at the beginning of the 21st century the wooden and stone Orthodox churches there became the symbol and pride of Belarusian culture. Nowadays, in the conditions of coexistence between the Belarusian state and the Orthodox Church and of the development of agri- and ecotourism, wooden and stone Orthodox churches become both an inseparable part of cultural space and a determinant of Belarusians’ self-identification.
PL
Artykuł poświęcony jest zabytkom historycznym kultury prawosławnej rejonu Kobryńskiego w obwodzie brzeskim na Białorusi – państwie wielowiekowej i bogatej kultury, w którym istnieją specyficzne tradycje budownictwa sakralnego. W tekście ukazane zostały osobliwości drewnianej architektury sakralnej w mieście Kobryń i na terenach rejonu Kobryńskiego. Szczegółowo została opisana drewniana cerkiew Świętych Piotra i Pawła. Tekst zawiera również wskazanie roli i miejsca murowanych cerkwi w przestrzeni kulturowej miasta Kobryń i rejonu Kobryńskiego. Autor artykułu wnioskuje, że na początku XXI wieku drewniane i murowane cerkwie miasta Kobryń i rejonu Kobryńskiego stały się symbolem i dumą kultury białoruskiej. Współcześnie – w warunkach współistnienia państwa białoruskiego i Cerkwi Prawosławnej, a także rozwoju agro- i ekoturystyki – drewniane i murowane cerkwie stają się nieodłączną częścią przestrzeni kulturowej i wyznacznikiem samoidentyfikacji ludności białoruskiej.
17
Publication available in full text mode
Content available

Zur (Re-)Präsentation der böhmischen Könige in der sakralen Kunst und Architektur in den Lausitzen

41%
Winzeler M.
Historie – Otázky – Problémy (History, Issues, Problems)
|
2019
|
vol. 11
|
issue 2
29-49
EN
In the context of the Lands of the Bohemian Crown it was only in Upper Lusatia, and specifically in Bautzen, that medieval figural portraits of medieval and early Modern Age rulers survived, namely Matthias Corvinus and Rudolf II. Likewise, in different towns of the Lusatian League Bohemian kings’ coats of arms also survived to this day in diverse forms. The rulers left their marks on sacral architecture, too, which we can document with busts in Saint Nicolas Church in the Lower Lusatian town of Luckau or with keystones of Görlitz churches, as well as the overall building conception and the individual architectural details of the buildings (portals, vaults, cantilevers, ornamental decorations). The visual heritage of the Bohemian ruling power is in both Lusatias, and more particularly in Upper Lusatia, often surprisingly rich.
18
Publication available in full text mode
Content available

Polityka fundacyjna podskarbich koronnych w XVI i XVII wieku. Analiza wybranych przykładów

41%
Gryglewski P.
TECHNE. Seria Nowa
|
2022
|
issue 9
79-100
EN
In the system of rule of the former Polish-Lithuanian Commonwealth, the Crown Treasurer was one of the most important central ministerial offices. The dignitaries holding this function were in charge of the state’s incomes and expenses, reporting directly to the Seym. Undoubtedly, the achievement of such dignity was an exceptional ennoblement for representatives of individual families of old Poland. In the text analyzing selected career paths of the treasurers from the turn of the 16th and 17th centuries, two questions were raised. First, whether and how the office translated into the foundation policy? The second issue concerns the specificity of the said dignity and its potential impact on the founding activities and strengthening the family. This text is an attempt to compile and compare selected figures of the Crown Treasury from the times of Sigismund III and Władysław IV. During this period, the office was held by, inter alia, representatives of the Firlej, Warszycki, Ligęz and Daniłłowicz families. The proposed method of analysis concerns two levels of activity of dignitaries. On the one hand, it focuses on their career paths, and on the other hand, it compares them with the foundation’s activities, mainly in the field of architecture. An important factor characterizing this office was the emolument of the dignitary with royal goods, which indispensably secured his financial tasks. This was the case with wealthy Jan Firlej. In other cases, the royal salary preceded promotion to office. Daniłłowicze had a unique position in this respect. The appearance of the Treasury Office in the history of the family on the one hand could be a sign of the position achieved, in other cases it only accelerated such promotion. Architectural foundations – residential or religious – were a material sign of building of one’s position. There is no doubt that each of the characters analyzed clearly activated their foundation activities during their term of office. Topographically focusing his attention on the family goods, but also trying to maintain a connection with the court and the administered royal lands. Another, interesting supplement to the possibilities offered by the office of treasurer was the right to place the family coat of arms on coins.
PL
W systemie rządów dawnej Rzeczypospolitej podskarbi koronny był jednym z najważniejszych centralnych urzędów ministerialnych. Dostojnicy piastujący tę funkcję sprawowali pieczę nad dochodami i wydatkami państwa, odpowiadając bezpośrednio przed sejmem. Niewątpliwie osiągnięcie tej godności stanowiło wyjątkową nobilitację dla przedstawicieli poszczególnych rodów dawnej Polski. W tekście, analizującym wybrane ścieżki kariery podskarbich z przełomu XVI i XVII w., zostały poruszone dwa pytania. Po pierwsze, czy i w jaki sposób objęty urząd przekładał się na politykę fundacyjną? Drugie zagadnienie dotyczy specyfiki tytułowej godności i jej potencjalnego wpływu na działania fundacyjne i umocnienie rodu. Niniejszy tekst jest próbą zestawienia i porównania wybranych postaci podskarbich koronnych działających w czasach Zygmunta III i Władysława IV. W tym okresie funkcję tę sprawowali m.in. przedstawiciele Firlejów, Warszyckich, Ligezów i Daniłłowiczów. Zaproponowana metoda analizy dotyczy dwóch płaszczyzn aktywności dostojników. Z jednej strony przybliża ich ścieżki kariery, z drugiej zaś zestawia je z działalnością fundacyjną, głównie na polu architektonicznym. Ważnym czynnikiem charakteryzującym ten urząd było uposażenie dostojnika dobrami królewskimi, które w niezbędny sposób zabezpieczało jego zadania finansowe. Taka sytuacja dotyczyła zasobnego Jana Firleja. W innych przypadkach uposażenie królewskie wyprzedzało awans na urząd. Wyjątkową pozycją w tym zakresie dysponowali Daniłłowicze. Pojawienie się urzędu podskarbiowskiego w dziejach rodu z jednej strony mogło być oznaką osiągniętej pozycji, w innych przypadkach dopiero przyspieszało ten awans. Materialną oznaką budowanej pozycji były fundacje architektoniczne – rezydencjonalne lub sakralne. Nie ulega wątpliwości, że każda z przeanalizowanych postaci w czytelny sposób aktywizowała swoje działania fundacyjne w okresie sprawowania urzędu. Topograficznie koncentrując swoją uwagę na dobrach rodowych, ale również starając się zachować związek z dworem i administrowanymi królewszyznami. Innym, intersującym uzupełnieniem możliwości, jakie dawał urząd podskarbiego, było prawo umieszczania na emisji monet herbu rodowego.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.