Search results

1

Samodzielność finansowa gmin w opinii skarbników gmin w Polsce

100%

Wyszkowska D.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2018

|

issue 518

159-172

PL

Celem pracy jest przedstawienie subiektywnej oceny poziomu samodzielności finansowej gmin w Polsce dokonanej przez skarbników tych jednostek. Badaniem objęto 160 celowo dobranych gmin z 2478 gmin w Polsce. Do skarbników tych gmin skierowano kwestionariusz badawczy. Badanie przeprowadzono w okresie grudzień 2016-luty 2017. W opinii skarbników gmin poziom samodzielności wydatkowej gmin jest wyższy niż samodzielności dochodowej, co pozostaje w sprzeczności z poglądami prezentowanymi w literaturze przedmiotu, mówiącymi, że to samodzielność dochodowa wiedzie prym i determinuje samodzielność wydatkową. Jednocześnie skarbnicy wskazali na najbardziej pożądane źródła dochodów, które nie są związane ze zwiększeniem poziomu samodzielności dochodowej tych jednostek. Realizacja założonego celu pracy wymagała zastosowania studiów literaturowych, przeanalizowania danych budżetowych gmin oraz przeprowadzenia badania ankietowego wśród skarbników gmin w Polsce.

2

Polityka podatkowa gmin w kontekście samodzielności finansowej

100%

Kobiałka A.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2017

|

issue 488

68-75

XX

Celem artykułu była ocena wpływu polityki fiskalnej na wysokość dochodów gmin polskich w latach 2012-2015. Analizy możliwości realizowania samodzielnej gospodarki dochodowej gmin polskich dokonano w odniesieniu do dochodów ogółem i dochodów własnych. Skutki polityki podatkowej oceniono ze szczególnym uwzględnieniem obniżenia górnych stawek oraz udzielonych ulg, odroczeń, umorzeń i zwolnień w zakresie podatków od nieruchomości i rolnego. Została przedstawiona również analiza wpływu zastosowanych ulg, zwolnień i umorzeń na wielkość dochodów własnych gmin w zakresie podatku od środków transportowych oraz podatku od spadków i darowizn, co do których gminy posiadają częściowe władztwo podatkowe. Dokonano oceny zmian struktury i dynamiki poziomu dochodów gmin i skutków polityki podatkowej. Przeprowadzone badania pokazały realny zakres władztwa podatkowego gmin oraz wskazały na znaczenie efektów polityki podatkowej dla samodzielności gmin.

3

Adekwatność dochodów JST do zakresu realizowanych zadań a problem ich samodzielności finansowej na przykładzie gmin oraz miast na prawach powiatu

88%

Surówka K.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2017

|

issue 485

430-439

PL

Samorząd terytorialny, wykonując zadania, ma zagwarantowaną samodzielność i w tym zakresie podlega ochronie sądowej. Istotnym elementem samodzielności JST jest samodzielność finansowa. Na pojęcie samodzielności finansowej składa się samodzielność dochodowa, tzn. prawo jednostek samorządu terytorialnego do posiadania i kształtowania własnych dochodów, oraz samodzielność wydatkowa, tzn. niezawisłość w zakresie realizacji zadań własnych. Przedmiotem rozważań niniejszego opracowania jest przedstawienie zagadnień dotyczących samodzielności finansowej samorządu terytorialnego w zakresie kształtowania podstawowych źródeł jego zasilania finansowego w środki pieniężne, umożliwiające wykonywanie zadań publicznych.

4

Malejąca samodzielność finansowa miast na prawach powiatu jako bariera ich rozwoju społeczno-ekonomicznego

75%

Głowicka-Wołoszyn R.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2017

|

vol. 49

96-105

PL

Miasta na prawach powiatu są specyficznym połączeniem samorządów gminnego i powiatowego, stąd też zakres realizowanych przez nie zadań jest rozszerzony, ponieważ realizują one nie tylko zadania gminy, ale także zadania powiatu. Miasta na prawach powiatu, tak jak pozostałe jednostki samorządu terytorialnego, posiadają osobowość prawną oraz kreują własną politykę finansową w ramach istniejącego prawa, co związane jest z posiadaną przez nie samodzielnością finansową. Zapewnienie wysokiego poziom dochodów własnych per capita, a także ich wysokiego udziału w dochodach ogółem sprzyja lepszemu zaspokojeniu potrzeb mieszkańców i stanowi podstawę trwałego rozwoju samorządów lokalnych. Pomimo że dochody własne miast na prawach powiatów stanowią główne źródło ich dochodów budżetowych, to w ciągu ostatnich lat można zaobserwować spadek ich udziału w strukturze dochodów tych jednostek. Jest to niepokojąca sytuacja, która z jednej strony może być skutkiem zmian demograficzno-społecznych w obrębie miast na prawach powiatów, a z drugiej utrudniać zarządzanie finansami tych samorządów i przyczyniać się do ograniczenia ich rozwoju społeczno-ekonomicznego. Celem przeprowadzonych badań była diagnoza zmian w poziomie samodzielności finansowej miast na prawach powiatów w latach 2005–2014. Badania przeprowadzono na podstawie wartości wybranych wskaźników samodzielności finansowej samorządów lokalnych z wyodrębnieniem grupy miast określonych jako metropolie. Ponadto w artykule podjęto próbę identyfikacji uwarunkowań tych zmian i określenia możliwości rozwojowych analizowanych jednostek samorządu terytorialnego. Podstawę informacyjną badań stanowiły dane pochodzące z baz danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (Bank Danych Lokalnych/Finanse publiczne) oraz Ministerstwo Finansów (Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego).

EN

Towns with county rights are a particular combination of commune and county administrations, and so is the scope of their responsibility, for they discharge the tasks pertinent to a commune and to a county. As other administrative units they possess legal personality and shape their own financial policy (within the existing legal framework), an aspect that forms the foundation of their financial self-sufficiency. High levels of own revenues per capita and high shares of own in total revenues are the self-sufficiency goals that promote better satisfaction of the inhabitants needs and stable development of local government. Own revenues of towns with county rights are the main source of their income and yet, for the last few years their share in total revenues has been observed to decline. These worrisome findings may be related to some demographic and social changes that take place within the towns and if persistent may hinder the financial management of the their government and impede their social and economic development. The paper aimed to assess the changes in the level of financial self-sufficiency of towns with country rights between 2005 and 2014. The study took into account selected indicators of self-sufficiency paying special attention to a group of towns described as metropolitan. Moreover, the paper attempted to identify determinants of the changes and explore development opportunities of the units. The research drew on data published by the Central Statistical Office (Local Data Bank) and the Ministry of Finance.

5

Samodzielność finansowa gmin wiejskich w woj. wielkopolskim

63%

Kozera A., Głowicka-Wołoszyn R., Wysocki F.

Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician

|

2016

|

issue 2

73-87

PL

Samodzielność finansowa stanowi ważny czynnik rozwoju społecznogospodarczego, zwłaszcza obszarów wiejskich. Gminy wiejskie, głównie położone peryferyjnie do większych ośrodków miejskich, charakteryzuje znacznie niższy potencjał dochodowy. Oznacza to jednocześnie niższy poziom samodzielności finansowej gmin wiejskich, co w rezultacie może stanowić barierę wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Problem ten stanowi priorytet w polityce Unii Europejskiej. Celem głównym artykułu jest syntetyczna ocena poziomu samodzielności finansowej gmin wiejskich woj. wielkopolskiego w 2013 r. Podstawę informacyjną przeprowadzonych badań, przy wykorzystaniu do oceny kondycji finansowej gmin metody TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution), stanowiły dane pochodzące z GUS (Bank Danych Lokalnych — Finanse publiczne za 2013 r.) oraz Ministerstwa Finansów (Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2011—2013).

EN

Financial independence is an important factor in socio-economic development, especially in rural areas. Rural gminas (communities), mainly located peripherally to larger urban centers, have significantly lower revenue potential. This also means a lower level of financial independence of rural gminas, which in turn can be a barrier in multifunctional rural development. This issue is a priority for the European Union. The main objective of this article is a synthetic assessment of the level of financial independence of rural gminas in the Wielkopolskie voivodship in 2013. The basis of information studies, using the method TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity is an Ideal Solution) to assess the financial condition of municipalities, were data from the Central Statistical Office (Local Data Bank — Public finances for 2013) and Ministry of Finance (Indicators for assessing the financial position of local government units in 2011—2013).

RU

Финансовая самостоятельность является важным фактором социально-экономического развития, особенно сельских районов. Сельские гмины, главным образом расположенные на периферии больших городов характеризует значительно низкий потенциальный доход. Это одновременно обозначает более низкий уровень финансовой самостоятельности сельских гмин, результатом этого может быть барьер многофункционального развития сельских районов. Эта проблема является приоритетом Европейского союза. Целью статьи является синтетическая оценка уровня финансовой самостоятельности сельских гмин великопольского воеводства в 2013 г. Информационной основой проведенных обследований, при использовании метода TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution) в оценке финансового состояния гмин, были данные из ЦСУ (Банк локальных данных — Государственные финансы в 2013 г.) и Министерсва финансов (Показатели для оценки финансового положения единиц территориального самоуправления в 2011—2013 гг).

6

Identyfikacja wewnętrznych uwarunkowań samodzielności i atrakcyjności finansowej gmin wiejskich województwa wielkopolskiego z wykorzystaniem biplotu

63%

Głowicka-Wołoszyn R., Kozera A., Wysocki F.

Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician

|

2017

|

issue 8

PL

Badanie ma na celu wyodrębnienie i scharakteryzowanie grup gmin wiejskich województwa wielkopolskiego o zbliżonej samodzielności finansowej i podobnych uwarunkowaniach wewnętrznych w 2013 r., a ponadto pozwala na określenie relacji pomiędzy wskaźnikami finansowymi i cechami społecznoekonomicznymi. W badaniu posłużono się narzędziem podwójnego wykresu — biplotem PCA (the Principal Component Analysis). Podstawę informacyjną badania stanowiły dane z Banku Danych Lokalnych GUS oraz z Ministerstwa Finansów. Stwierdzono, że największa samodzielność finansowa cechowała grupę gmin wiejskich położonych w bezpośrednim sąsiedztwie stolicy województwa. Gminy te charakteryzowały się najwyższą oceną takich cech, jak: saldo migracji, odsetek mieszkańców korzystających z kanalizacji i instalacji gazowych, wskaźniki zagęszczenia oraz wskaźnik wykorzystania miejsc noclegowych.

EN

The research aims at isolating and describing groups of rural gminas in Wielkopolskie voivodship with comparable financial autonomy and similar internal determinants in 2013. Furthermore, it allows to examine relations between the financial indicators and the socio-economic determinants. The PCA (Principal Component Analysis) biplot was used in the research. Data published by the Local Data Bank of the CSO and the Ministry of Finance was applied as a study informational basis. It was found that the highest level of financial autonomy was observed in the group of rural gminas close to the capital city of the voivodship. These gminas were distinguished by such determinants as net migration, percentage of inhabitants using sewage and gas supply system, as well as density and occupancy rate of accommodation establishments.

7

Samodzielność finansowa metropolii w Polsce w latach 2007–2015

63%

Kozera A.

Studia Regionalne i Lokalne

|

2018

|

issue 1(71)

82-105

PL

Samodzielność finansowa podmiotów sektora samorządowego, czyli zdolność do kreowania własnej polityki finansowej w ramach istniejącego prawa, jest jednym z warunków stabilnego rozwoju lokalnego. Metropolie, czyli największe miasta na prawach powiatu, ze względu na wysoki potencjał demograficzny i gospodarczy wyróżnia wysoki przeciętny poziom samodzielności finansowej w relacji do pozostałych podmiotów sektora samorządowego. Na poziom samodzielności finansowej JST, a zwłaszcza największych miast, oddziałują różnorodne procesy i zjawiska, w tym kryzys gospodarczy oraz zjawisko suburbanizacji. Głównym celem artykułu jest ocena poziomu samodzielności finansowej metropolii w Polsce w latach 2007–2015. Podczas pierwszego etapu badań analizowano kształtowanie się poziomu i stopnia zróżnicowania podstawowych wskaźników samodzielności finansowej metropolii, natomiast na drugim etapie badań ze względu na złożony charakter badanego zjawiska dokonano syntetycznej oceny poziomu samodzielności finansowej metropolii z wykorzystaniem metody TOPSIS. Podstawę empiryczną badań stanowiły dane pochodzące z baz danych GUS (Bank Danych Lokalnych).

EN

Financial self-sufficiency of the local government units, which means an ability to design their own financial policy in accordance with the applicable law, is one of the preconditions for sustainable local development. Metropolises – the largest towns with county (poviat) rights – because of their high demographic and economic potential are characterised by a high average level of financial self-sufficiency. Various processes and phenomena, including the economic crisis and the phenomenon of suburbanisation, affect the level of financial self-sufficiency of the largest cities. The main aim of the article is to assess the level of financial self-sufficiency of the metropolises in Poland in 2007-2015. The study was conducted in two stages. In the first stage, the analysis was based on the development of the basic indicators of financial self-sufficiency of the metropolises, while in the second stage of the research, a summary assessment of the financial self-sufficiency of the metropolises was conducted using the TOPSIS method. The empirical basis of the study was provided by the data from the Central Statistical Office database (Local Data Bank).

8

Zasady samodzielności finansowej i adekwatności w działalności jednostek samorządu terytorialnego – podstawy ustrojowo-finansowe

63%

Zdebel M.

Acta Iuris Stetinensis

|

2015

|

issue Acta Iuris nr 11

PL

Zasady samodzielności finansowej samorządu terytorialnego oraz adekwatności pozostających w jego dyspozycji zasobów finansowych do katalogu realizowanych zadań publicznych są w Polsce gwarantowane zarówno w prawie wewnętrznym (na poziomie regulacji konstytucyjnych oraz ustawowych), jak i aktami prawa międzynarodowego, do których przestrzegania Polska się zobowiązała dokonując ich ratyfikacji (przede wszystkim na poziomie umowy międzynarodowej, tzn. Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego). Niniejsze zasady były w latach ubiegłych, jak i nadal są wykorzystywane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego jako standardy w procesie badania dopuszczalności stosowania określonych rozwiązań prawnych dotyczących zwłaszcza gospodarki budżetowej i wykonywania władztwa finansowego przez samorząd terytorialny.

EN

Having restored the idea of local government at the beginning of the nineties of the previous century, Polish legislation prejudged decentralization of performing public tasks that are state obligations. The transfer of duty of performing part of those tasks onto particular local government units, however, is only possible when the basic condition has been fulfilled – necessary financial means for the local government should be provided. Realization of this condition requires an accurate and coherent regulation of laws including acts of higher order. In the conditions of Poland it is also connected with the necessity of applying the regulations of international character resulting from European Charter of Self-Government. Providing possibilities of performing both their own as well as commissioned tasks for the units of local self-government requires subordination of those processes to particular rules, especially, however, the principle of financial independence and adequacy. Polish law guarantees application of those rules by regulating the organization and functioning of local self-government. Experiences of previous years lead to a conclusion, that the accepted solutions demand changes in order to adjust them to real needs of self-government.

9

Władztwo podatkowe w ocenie samodzielności dochodowej gmin w Polsce

63%

Brzozowska K., Kogut-Jaworska M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio H – Oeconomia

|

2016

|

vol. 50

|

issue 1

EN

Financial autonomy of local government units in Poland has been guaranteed by constitution but, in practice, as an effect of many factors, local government units cannot fully keep their financial autonomy. Communes (“gminy”), entitled to obtain their own income, mainly from local taxes, have the biggest chance to guarantee a relatively high level of financial autonomy. The subject of this research is the relationship between the income and financial autonomy of Polish communes. The aim of this article is to verify the working hypothesis that according to stabilization of economy, income autonomy of communes in Poland has systematically improved. Research covered all communes in Poland divided into rural, municipal, and municipal-rural communes.

PL

Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego została w Polsce zagwarantowana ustawowo na poziomie Konstytucji RP. W praktyce jednak, na skutek oddziaływania wielu czynników, jednostkom samorządu terytorialnego nie udaje się w pełni utrzymać swojej samodzielności finansowej. Największe szanse na zapewnienie względnie wysokiego poziomu samodzielności finansowej mają gminy z tytułu osiągania własnych dochodów, głównie dochodów podatkowych. Celem opracowania jest weryfikacja postawionej hipotezy, że wraz ze stabilizowaniem się sytuacji gospodarczej w kraju poprawia się samodzielność dochodowa gmin w Polsce. Badaniem objęto wszystkie gminy w podziale na gminy wiejskie, miejskie i miejsko-wiejskie.

10

Zróżnicowanie rozwoju powiatów Polski Wschodniej a problem samodzielności finansowej

63%

Dziekański P.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2018

|

vol. 56

236-245

PL

Realizowane przez powiat działania są splotem wzajemnie powiązanych ze sobą czynników. Tworzą one wielowymiarową przestrzeń. Podstawowym celem działalności powiatów jest zapewnienie jak najlepszych warunków dla funkcjonowania społeczności lokalnej. Pozycja samorządu terytorialnego wymaga dbałości o sytuację finansową. Celem artykułu jest analiza zróżnicowania samodzielności finansowej w kontekście przestrzennych dysproporcji poziomu rozwoju powiatów Polski Wschodniej z wykorzystaniem miary syntetycznej. Przeprowadzone analizy dokonano w układzie 87 powiatów ziemskich Polski Wschodniej. Jako materiał źródłowy wykorzystano dane z Bazy Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (dla 2008 r. i 2016 r.). Potencjał powiatów oceniany jest przez pryzmat składowych potencjałów: finansowego, gospodarczego i infrastrukturalnego. Wyniki badań mogą sugerować istotną rolę przestrzennych czynników lokalizacyjnych, takich jak położenie w strefie bezpośredniego oddziaływania większych miast. Najlepszymi powiatami okazały się: skarżyski, stalowowolski, ostrowiecki (w 2008 r.) oraz rzeszowski, skarżyski, stalowowolski (w 2016 r.). Najsłabszymi: chełmski, kazimierski i zamojski. Wartość wskaźnika wahała się w granicach 0,23– 0,38 w 2008 r. i 0,25–0,39 w 2016 r. dla Si oraz 0,67–0,84 w 2008 r. i 0,66–0,81 w 2016 r. dla OEit.

EN

The actions implemented by the county are a combination of mutually related factors. They form a multidimensional space. The basic purpose of the poviats’ activity is to ensure the best conditions for the functioning of the local community. The position of local government requires care for the financial situation. The aim of the article is to analyze the diversification of financial independence in the context of spatial disproportions in the level of development of poviats of Eastern Poland using a synthetic measure. The analyzes were carried out in the system of 87 poviats land of Eastern Poland. As the source material, data from the Local Data Base of the Central Statistical Office (for 2008 and 2016) were used. The potential of poviats is assessed through the prism of component potentials: financial, economic and infrastructural. The results of research may suggest an important role of spatial location factors, such as location in the zone of direct impact of larger cities. The best poviats were skarżyski, stalowowolski, ostrowiecki (w 2008 r.) oraz rzeszowski, skarżyski, stalowowolski (w 2016). The poorest poviats are chełmski, kazimierski and zamojski. The index value varied in the ranges of 0.23–0.38 in 2008 and 0.25–0.39 in 2016 for Si and 0.67–0.84 in 2008 and 0, 66–0.81 in 2016 for OEit.

11

Analiza poziomu samodzielności finansowej gmin w województwie mazowieckim w latach 2007-2013

63%

Dygus A.

Studia i Materiały

|

2015

|

issue 1/2015 (18)

51-58

PL

Samodzielność finansowa jest ważnym elementem harmonijnego rozwoju gmin. Artykuł przedstawia jak zjawisko samodzielności finansowej ukazane zostało na tle literatury, m.in. w zakresie jej ujęcia i aspektów oraz czynników ją determinujących. Ponadto zaprezentowana została struktura dochodów gmin oraz dokonana została analiza poziomu samodzielności finansowej w gminach województwa mazowieckiego w latach 2007-2013, z której wynika że najwyższy jej poziom występuje w gminach miejskich, natomiast najniższy w gminach wiejskich.

EN

The financial independency is a very important thing for harmonious development of the community. The article presents how the phenomen of financial independency was shown in literature, including in terms of its approach and aspects and factors that determine it. Moreover, it shows the structure of community incomes and the analysis of financial independency level in Mazowieckie province communities in years 2007-2013, its the highest level found in the municipalities, and the lowest in rural communities.

12

Samodzielność wydatkowania środków publicznych a samorządowy program polityki zdrowotnej

62%

Moś S.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2021

|

vol. 31

|

issue 2

61-75

EN

Local government units (abbrev.: l.g.u.) bear expenses on their own tasks under public spending discretion – a rule within the constitutional financial independence. However, spending discretion is not unfettered and is subject to supervision of regional chambers of audit (Polish: “regionalne izby obrachunkowe”). The supervision is based on legality critierion. Any interference with the l.g.u.’s decision is allowed only ex post. In particular, it is not permitted to interfere within the spending decisions of local government on the at the decision-making stage. Performing tasks related to health care, l.g.u. draw up, implement and carry out local government health care policy programs. At the drawing up stage, the program is assessed by the President of the Agency of Health Care Technology Assessment and Tariff System (Polish: “Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji”, Polish abbrev.: AOTMiT; agency is supervised by the minister responsible for health care issues). Assessing, the AOTMiT’s President applies criterion of financial implications to the local government unit. Negative assessment prevents l.g.u. from carrying out the program. Such assessment, being done ex ante, results in systemic incoherence with the spending discretion, since the spending discretion is supervised and may be interfered only by regional chamber of audit, considering legality criterion. Thus, de lege ferenda conclusions were formulated to overcome the said incoherence, recognizing general purposefulness of involving AOTMiT’s President in the procedure of assessing local government health care policy programs.

PL

W obrębie samodzielności finansowej jednostki samorządu terytorialnego (j.s.t.) ponosząc wydatki na zadania własne, korzystają z konstytucyjnej samodzielności wydatkowania. Nie jest ona nieograniczona i podlega nadzorowi regionalnych izb obrachunkowych. Nadzór ten sprawowany jest na podstawie kryterium legalności, a jakakolwiek ingerencja władcza w decyzję j.s.t. nastąpić może dopiero ex post. W szczególności nie jest dopuszczalna ingerencja w decyzje finansowe samorządu w sferze wydatkowania na etapie podejmowania tych decyzji. Wykonując zadania własne z zakresu ochrony zdrowia, j.s.t. opracowują, wdrażają i realizują samorządowe programy polityki zdrowotnej (s.p.p.z.). W procedurze opracowywania projektu s.p.p.z. podlega on opiniowaniu przez Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (nadzorowanego przez ministra właściwego do spraw zdrowia). Jednym ze stosowanych podczas tego opiniowania kryteriów jest kryterium skutków finansowych dla jednostek samorządu terytorialnego. Negatywna opinia uniemożliwia realizację samorządowego programu polityki zdrowotnej. Ponieważ opinia taka dokonywana jest ex ante, jej oparcie na kryterium skutków finansowych dla j.s.t. powoduje systemową niespójność z samodzielnością wydatkowania j.s.t., nadzorowaną jedynie ex post przez regionalną izbę obrachunkową. Dostrzegając ogólną zasadność uczestnictwa Prezesa AOTMiT w procedurze oceny samorządowych programów polityki zdrowotnej, w artykule sfomułowano wnioski de lege ferenda zmierzające do zniwelowania obserwowanej niekoherencji.

13

The influence of revenue sources on the financial independence and investment activity of communes and cities with ‘powiat’ rights in Poland

51%

Surówka K.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2019

|

issue vol. 63, nr 7

136-154

EN

Local government is a part of the public finance sector, therefore a significant part of its income has a strictly defined purpose. Such focusing of income on the financing of specific tasks limits the scope of the financial autonomy of local government and reduces it to the role of administering public funds and spending them on financing particular tasks. Supervision and control over local government are also a limitation of financial independence of local government units (LGUs) − municipalities, districts and voivodeships. At the same time, however, the essence of local government lies in the fact that it is focused on local development. Owing to this, local authorities have their own income at their disposal and can also access extraordinary sources of financial power, such as loans and credits. This duality government functioning can be the cause of its numerous real and financial problems, especially when the repartition of public funds between the central authority and local government is made incorrectly. The article focuses on the problems related to the issues of the influence of revenue sources on the financial independence and investment activity of municipalities in Poland.

PL

Samorząd lokalny to część sektora finansów publicznych, dlatego znaczna część jego dochodów ma ściśle określony cel. Takie ukierunkowanie dochodów na finansowanie poszczególnych zadań ogranicza zakres autonomii finansowej samorządu terytorialnego i sprowadza ją do roli administrowania środkami publicznymi i wydawania ich na finansowanie poszczególnych zadań. Nadzór i kontrola nad jednostkami samorządu terytorialnego to także ograniczenie samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego (JST) − gmin, powiatów i województw. Jednocześnie istota samorządu terytorialnego polega na tym, że jest on skoncentrowany na rozwoju lokalnym. Dzięki temu władze lokalne mają do dyspozycji własne dochody oraz mają dostęp do nadzwyczajnych źródeł finansowania, takich jak pożyczki i kredyty. Ta dwoistość może być przyczyną jego licznych problemów realnych i finansowych, zwłaszcza w przypadku nieprawidłowego podziału środków publicznych między władzę centralną a samorząd terytorialny. Artykuł koncentruje się na problemach związanych z wpływem źródeł dochodów na samodzielność finansową i działalność inwestycyjną gmin w Polsce.

14

Determinanty samodzielności finansowej powiatów

51%

Galiński P., Jackowska B.

Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician

|

2023

|

vol. 68

|

issue 7

1-24

EN

The financial independence of local government units (LGUs) means the freedom to control the accumulated public funds, which ultimately affects the quality of life of the local community. The aim of the study discussed in this article is to identify the factors influencing the probability of improving the financial independence of powiats (Polish administrative units equivalent to counties). The study covered 314 powiats (cities with powiat status were not included) for which data for the years 2019 and 2021 were obtained from the Local Data Bank of Statistics Poland and from consolidated balance sheets of LGUs for the years 2019 and 2021, prepared by the Ministry of Finance. Four degrees of financial independence were distinguished on the basis of the share of powiats’ own revenues in their total revenues. The multinomial logistic regression for a variable measured on an ordinal scale was applied to identify the determinants of financial independence and to estimate the probability of its improvement. A proportional odds model was constructed on the basis of data from 2019, while the data from 2021 were used to validate the model. Research shows that the odds of achieving improvement in the powiats’ financial independence is positively affected by: growing population density and the level of entrepreneurship measured by the number of enterprises per capita, as well as increasing investment outlays of enterprises per capita, while negatively by: a growing unemployment rate and number of students in secondary schools per capita, as well as by an increasing percentage of children whose parents receive family benefits and people of a post-working age.

PL

Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego (JST) oznacza swobodę dysponowania zgromadzonymi środkami publicznymi, co wpływa na jakość życia wspólnoty lokalnej. Celem badania omówionego w artykule jest identyfikacja czynników oddziałujących na prawdopodobieństwo poprawy samodzielności finansowej powiatów. Badaniem objęto 314 powiatów (pominięto miasta na prawach powiatu), dla których uzyskano dane z Banku Danych Lokalnych GUS i z bilansów skonsolidowanych JST opracowywanych przez Ministerstwo Finansów za lata 2019 i 2021. Na podstawie udziału dochodów własnych w dochodach powiatu ogółem wyodrębniono cztery stopnie samodzielności finansowej. Do identyfikacji determinant samodzielności finansowej powiatów oraz do oszacowania prawdopodobieństwa jej poprawy zastosowano wielomianową regresję logistyczną dla zmiennej mierzonej na skali porządkowej. Na podstawie danych za 2019 r. skonstruowano model proporcjonalnych szans, a dane za 2021 r. wykorzystano do weryfikacji jakości modelu. Z badania wynika, że szansa poprawy samodzielności finansowej powiatu zwiększa się wraz ze zwiększaniem się gęstości zaludnienia oraz poziomu przedsiębiorczości mierzonej liczbą przedsiębiorstw przypadających na mieszkańca i nakładami inwestycyjnymi przedsiębiorstw przypadającymi na mieszkańca oraz ze zmniejszaniem się: stopy bezrobocia, liczby uczniów w szkołach ponadpodstawowych przypadających na mieszkańca, odsetka dzieci, na które rodzice otrzymują zasiłek rodzinny, oraz odsetka osób w wieku poprodukcyjnym.

15

Czy RIO chronią samorząd terytorialny, czy ograniczają jego samodzielność finansową?

51%

Koviazina K.

Studia z Polityki Publicznej

|

2018

|

vol. 5

|

issue 2(18)

73-90

EN

The aim of the article is to analyse the state control function over the activity of local self-governments in the field of their finances. The analysis is based on empirical data of the Regional Accounting Chambers (RACs), which is a special body created for control and supervision in the field of local government finances. Attention is paid to the question of financial independence of the local powers and how it is influenced by the state’s external supervision. In this context both too strong and too weak control has negative consequences for prudent funds usage by local government. The research indicates a decrease in law infringement by local authorities in the financial sphere. However, there are still cases of inefficient and irrational budget usage by local powers, which does not contradict the law, yet exerts a negative impact on their financial independence and performance of public tasks. Possible solutions of the indicated problems are outlined at the end of the article.

PL

Celem artykułu jest analiza funkcji kontrolnej państwa nad działalnością samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych. Przedstawiona analiza jest oparta na danych empirycznych Regionalnych Izb Obrachunkowych (RIO), które są specjalnym organem stworzonym do kontroli i nadzoru w zakresie finansów samorządowych. Zwraca się uwagę na kwestię samodzielności finansowej oraz na to, jak wpływają na nią zewnętrzna kontrola i nadzór ze strony państwa, ponieważ zarówno zbyt silna, jak i zbyt słaba kontrola mają negatywne konsekwencje dla rozważnego dysponowania środkami pieniężnymi przez władze samorządowe. Badania wskazały na zmniejszenie się ilości naruszeń prawa ze strony jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych, jednak nadal istnieją przykłady nieefektywnego i nieracjonalnego wykorzystania środków przez władze jednostek samorządu terytorialnego (jst), które, mimo że nie są sprzeczne z prawem, negatywnie wpływają na ich samodzielność finansową oraz w konsekwencji na wykonywanie zadań publicznych. Na zakończenie artykułu proponowane są możliwe sposoby rozwiązania wskazanych problemów.

Refine search results

Samodzielność finansowa gmin w opinii skarbników gmin w Polsce

Polityka podatkowa gmin w kontekście samodzielności finansowej

Adekwatność dochodów JST do zakresu realizowanych zadań a problem ich samodzielności finansowej na przykładzie gmin oraz miast na prawach powiatu

Malejąca samodzielność finansowa miast na prawach powiatu jako bariera ich rozwoju społeczno-ekonomicznego

Samodzielność finansowa gmin wiejskich w woj. wielkopolskim

Identyfikacja wewnętrznych uwarunkowań samodzielności i atrakcyjności finansowej gmin wiejskich województwa wielkopolskiego z wykorzystaniem biplotu

Samodzielność finansowa metropolii w Polsce w latach 2007–2015

Zasady samodzielności finansowej i adekwatności w działalności jednostek samorządu terytorialnego – podstawy ustrojowo-finansowe

Władztwo podatkowe w ocenie samodzielności dochodowej gmin w Polsce

Zróżnicowanie rozwoju powiatów Polski Wschodniej a problem samodzielności finansowej

Analiza poziomu samodzielności finansowej gmin w województwie mazowieckim w latach 2007-2013

Samodzielność wydatkowania środków publicznych a samorządowy program polityki zdrowotnej

The influence of revenue sources on the financial independence and investment activity of communes and cities with ‘powiat’ rights in Poland

Determinanty samodzielności finansowej powiatów

Czy RIO chronią samorząd terytorialny, czy ograniczają jego samodzielność finansową?