Search results

1

Біблійна фразеологія української мови і українські переклади Святого Письма

100%

Skab M., Skab M.

Studia Ucrainica Varsoviensia

|

2018

|

vol. 6

273-283

PL

The article aims to compare biblical phraseological units taken from three existing Ukrainian dictionaries of biblical phraseology to the most important Ukrainian translations of the Bible. Moreover, it explores the ways in which the Ukrainian language biblical phraseology correlates with the Ukrainian translations of the Holy Scriptures. In the fi rst place the author draws our attention to formal manifestations from the point of view of the structure, lexical fi lling as well as phonetic composition of bywords and sayings under analysis.

2

Eestikeelse termini konekaand kujunemislugu

75%

Baran A.

Mäetagused

|

2017

|

vol. 69

77-108

EN

Phrasemes that represent a short folklore genre are found in all languages. They can be used to enrich both the spoken and written language, and the ability to use them shows a skilful mastery of the language. The term kõnekäänd [speech + turn > turn of phrase], which marks instances of figurative language, first appeared in Estonian a couple of centuries ago. The present article explores written Estonian sources (dictionaries, grammars, textbooks, handbooks, and monographs, but also correspondence and handwritten collections) from the 17th century up to the 1920s, to find out how this term evolved and why it came into use. In so doing, some insights into German terms are also offered to explain the influence other languages had on the written language that was still developing back then.

3

Language of Being in Heidegger’s “Turn” (Kehre)

75%

Surzyn J.

Folia Philosophica

|

2021

|

vol. 46

1-17

EN

In this article, I attempt to analyze some of the contexts of the language of being after Heidegger’s “turn” (Kehre), a clearly discernible change in his philosophy in the second half of the 1930s. Heidegger proposed a new concept to revealing being itself, namely its “event‑enowning” (Ereignis). The key to this understanding of being is that now language becomes “the house” of being. Heidegger combined this with the “joint” (fugue) function. Language as a fugue joins with being itself, and therefore constantly follows and touches upon the boundary of silence. Silence is the ultimate complement of language and constantly limits it, because what is said only reveals a part of being, while the rest remains hidden and “expresses” silence, as it is in the case of a fugue, where the main motif of the theme “escapes” into silence. In the text, I first consider the fugue of being, then the language of being as its expression, in order to consider the problem of saying further, and finally analyze the limit of language, i.e. the way to silence.

4

Słownictwo kulinarne w chorwackich przysłowiach, porzekadłach, frazeologizmach, przyśpiewkach, formach żargonalnych i ludowych

75%

Słabińska A.

Adeptus

|

2016

|

issue 8

EN

Culinary lexis in Croatian proverbs, sayings, idioms, songs, and jargon and dialectal formsDishes and food products – the way they are made, their complexity, taste and appearance – are all part of culture and tradition that are created by people feasting at the table. While discussing various everyday issues, they also talk about food – they praise it, complain about it and criticize it. Eating meals with friends and family both in everyday situations and on special occasions creates a special mood. It creates an occasion for confessions, advice, jokes, memories and reflections about life. Various sayings and proverbs, which enrich the culture of a given country or region are brought to life on these occasions. Croatia is not an exception in this regard. Many proverbs and sayings connected with local culinary traditions exist in Croatian. Some of them are known widely throughout the country, others only in certain territories. Numerous proverbs are known throughout Croatia, albeit with a slightly changed imagery.The proverbs presented in my article are found in a dictionary by Josip Kekez, a renowned Croatian paremiologist. It is worth noting that they comprise selected material, which does not cover information present in internet dictionaries. Further in the paper I describe regional proverbs and songs, which are an important element presenting the diversity of Croatian dialects. Each Croatian phrase is accompanied by my Polish translation, which clarifies its meaning. Additionally, I quote other language variants like jargonisms and foreign lexis in culinary vocabulary with a view to present the extraordinary abundance and diversity of Croatian culinary lexis. Słownictwo kulinarne w chorwackich przysłowiach, porzekadłach, frazeologizmach, przyśpiewkach, formach żargonalnych i ludowychPotrawy i artykuły spożywcze, sposób ich sporządzania, złożoność, smak i wygląd są częścią kultury i tradycji, którą tworzą ludzie biesiadujący przy stole. Rozmawiając o różnych codziennych sprawach, mówią też o jedzeniu – chwalą, narzekają czy krytykują. Spożywanie posiłków w gronie rodziny, przyjaciół, zarówno w sytuacji codziennej, jak i uroczystej, tworzy specjalny nastrój. Nadarza się okazja do zwierzeń, porad, żartów, wspomnień i życiowych refleksji. Powstają różne powiedzenia, przysłowia, które wzbogacają kulturę danego kraju czy regionu. Nie inaczej jest w Chorwacji. W języku chorwackim istnieje wiele przysłów i porzekadeł związanych z lokalnymi tradycjami kulinarnymi. Część z nich jest powszechnie znana w całym kraju, niektóre tylko na wybranych obszarach. W całej Chorwacji znane są liczne przysłowia w formie nieco zmienionej w warstwie obrazowej.Zaprezentowane w niniejszym artykule przysłowia i porzekadła zaczerpnęłam ze zbioru Josipa Kekeza, uznanego paremiologa chorwackiego. Należy wziąć pod uwagę, iż jest to materiał wybrany, a w słownikach internetowych notowane są jeszcze inne formacje, których nie będę tu omawiać. Obok form chorwackich podaję w nawiasach polski ekwiwalent w tłumaczeniu własnym, oddający sens całej konstrukcji. W dalszej części opisuję przysłowia regionalne oraz przyśpiewki, które ilustrują różnorodność dialektów chorwackich. Przytaczam także obecne w chorwackiej leksyce kulinarnej inne formy językowe, jak żargonizmy i elementy zaczerpnięte z innych języków, aby ukazać jej niezwykłą różnorodność i bogactwo.

5

Несистемные (креативные) формы употребления пословиц и поговорок (на материале русского и азербайджанского языков)

63%

Babashova K. A. G.

Nowa Polityka Wschodnia

|

2017

|

vol. 3(14)

123-128

EN

The article studies text non-systens forms of paroemiological units. These forms are the main criteria to determine the dominant (primary) forms and systematic variants of paroemiological units. The possibility of these mentioned non-systems (creative) forms, first of all, proves paroemias to be fixed language units of social chacarter as phraseological constructions.

RU

В статье рассматриваются внутритекстовые несистемные формы паремио-логических единиц. Это является важным критерием для определения доминантных (первичных) форм паремиологических единиц и их системных вариантов. Возможность существования несистемных (креативных) форм доказывает в первую очередь, что паремиологические единицы, будучи стабильными, носят социальный характер.

6

Między cerkwią a karczmą – w kręgu łemkowskich paremii. Uwagi na temat książki Bolesława (Wasyla) Bawolaka, „Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic" (przepisał, przetłumaczył i zredagował Tomasz Kwoka, Wydawnictwo Żyznowski, 2021, 798 s.)

63%

Misiak M.

Forum Lingwistyczne

|

2023

|

issue 11

1-5

EN

The article contains a polemical review of the book by Bolesław (Wasyl) Bawolak Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic (2021). The reviewed publication contains a collection of almost 7,000 proverbs and sayings, differentiated by geographical area (Lemko and Ukrainian), dating (old and new) and the way they were obtained (heard or taken from written sources). The author of the review raises doubts about the criteria on the basis of which such diverse material can be considered representative of the inhabitants of Świątkowa Wielka and the surrounding area. The reviewer also asks about the authenticity of the message contained in the proverbs, which Bolesław Bawolak subjected to linguistic transformation. She considers the method of organizing the paremiological material to be complicated – the division into 10 lexical-semantic fields, to which keywords are assigned, listed according to the order of the Latin alphabet, preceding groups of proverbs arranged according to the Cyrillic alphabet. Despite the indicated doubts, the author of the review considers the described publication to be a valuable source of linguistic material and testimony to Lemko culture.

PL

Artykuł zawiera polemiczną recenzję książki Bolesława (Wasyla) Bawolaka Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic (2021). Recenzowana publikacja zawiera zbór prawie 7 000 przysłów i powiedzeń, zróżnicowanych ze względu na obszar geograficzny (łemkowskie i ukraińskie), datowanie (dawne i współczesne) oraz sposób ich pozyskania (zasłyszane lub zaczerpnięte ze źródeł pisanych). Wątpliwości autorki recenzji budzą kryteria, na podstawie których tak różnorodny materiał można uznać za reprezentatywny dla mieszkańców Świątkowej Wielkiej i okolic. Recenzentka pyta także o autentyczność przekazu zawartego w przysłowiach, które Bolesław Bawolak poddał obróbce językowej. Za skomplikowany uznaje sposób uporządkowania materiału paremiologicznego – podział na 10 pól leksykalno-semantycznych, do których przypisane są słowa kluczowe wymienione zgodnie z porządkiem alfabetu łacińskiego, poprzedzające grupy przysłów uporządkowanych według alfabetu cyrylickiego. Mimo wskazanych wątpliwości autorka recenzji uznaje opisywaną publikację za cenne źródło materiału językowego i świadectwo kultury Łemków.

7

Axiologie koronavirových antipřísloví

51%

Mokienko V., Nikitina T.

Bohemistyka

|

2021

|

issue 1

97-116

EN

The paper analyzes modern Czech proverbs that characterize the latest dramatic phenomenon of human life – the coronavirus pandemic and quarantine. Czech people spreach reacts to this phenomenon with jokingly ironic antiproverbs, which become a kind of paremiological vaccine against Covid-19. For all the originality of such transformations, most of them are created on the basis of the Slavic and European paremiological fund. The article identifies the sources of coronavirus paremias, suggests their frequency, areal and axiological classification.

CS

Studie analyzuje současná česká přísloví, která charakterizují nejnovější dramatický fenomén lidského života – pandemii a koronavirovou karanténu. Česká lidová mluva na tento fenomén reaguje vtipně ironickými antifrázemi, které se stávají jakousi paremiologickou vakcínou proti Covid-19. Přes veškerou originalitu těchto transformací je většina z nich vytvořena na základě slovanského a celoevropského paremiologického fondu. Článek identifikuje zdroje koronavirových parémií, navrhuje jejich frekvenci, plošnou a axiologickou klasifikaci.

8

Imiona pochodzenia hebrajskiego w rosyjskich i polskich przysłowiach i powiedzeniach

51%

Walczak M.

Iudaica Russica

|

2020

|

issue 1(4)

72-87

RU

В статье анализируются русские и польские паремиологические единицы, в составе которых присутствуют имена древнееврейского происхождения. Показывается их разнообразие как в морфолого-словообразовательном отношении, проявляющемся особенно в русском языке через высокую частотность уменьшительно-ласкательных производных, так и функционально-смысловом, находящем своё выражение в широком тематическом спектре паремий, характеризующих не только человеческие черты характера и поведение, но также и явления природы, внеязыковые ситуации, обычаи и обряды.

EN

The article deals with the analysis of the Russian and Polish paremiological units which in their structure contain the first names of Hebrew origin. Upon the proper idiom material the author shows their diversity both in the morphological and word-formative respect especially in Russian language with a high frequency of hypocoristic derivatives. The other respect is of functional and semantic character and it is reflected in the wide topical spectrum of proverbs containing Hebrew first names. Those proverbs describe not only a human beings’ character but also his behaviour, the phenomena of nature, extra-linguistic situations, customs and rituals.

9

Концепти «хліб» та «рис» в українській і китайській фразеології

45%

Fan Y.-C., Loda A.

Językoznawstwo

|

2023

|

vol. 19

|

issue 2

67-73

PL

Artykuł omawia tematykę kulinarnych kodów kulturowych w języku chińskim i ukraińskim. Przedmiotem naszych badań są najważniejsze dla Chińczyków i Ukraińców koncepty ryżu i chleba. W większości przypadków w artykule pojęcia te są rozpatrywane we frazeologizmach i idiomach, ponieważ są elementami mowy, która z kolei jest bodaj najważniejszym czynnikiem istnienia każdego narodu, jego kultury i mentalności. Koncepty ryżu i chleba są badane na materiale językowym przysłów i porzekadeł w dwóch językach – chińskim i ukraińskim. Znaczenie artykułu polega na porównywaniu wypowiedzi przeciwnych do różnych kultur na zasadzie podobieństwa ich przesłania i treści. Przeprowadziliśmy analizę językową, która z kulturowego punktu widzenia poszerzyła pogląd na miejsce tak istotnych konceptualnych pojęć w tej dziedzinie, jak ryż i chleb, oraz ogólnie na rolę analizowanych kulinarnych leksemów pojęciowych w kulturze Chin w porównaniu z ich postrzeganiem przez Ukraińców.

EN

The article examines the topic of food in Chinese and Ukrainian languages. The subject of the study is the concepts of rice and bread, which are most important for the Chinese and Ukrainians. For the most part, in this article, these concepts are considered in idioms, since they are part of the language which is one of the main factors of the existence of any nation and its culture. The concepts of rice and bread are analysed here by comparing proverbs and sayings of the two studied languages. The relevance of the article lies in the comparison of sayings of the two cultures that seem almost opposite from one another, based on the principle of similarity in their message and content. The carried out work expanded the understanding of the role of rice and bread, and in general the role of food in Chinese culture in comparison with the perception of food by Ukrainians.

UK

Стаття розглядає тематику кулінарних культурологічних кодів в китайській і українській мовах. Предмет нашого дослідження представляє найважливіші длякитайців і українців концептуальні поняття рис та хліб. Здебільшого в нашійстатті ці поняття розглядаються у фразеологізмах та ідіомах, оскільки вони єчастиною мови, яка в свою чергу є чи не найголовнішим фактором існуваннябудь-якого народу, його культури та менталітету. Концепти рис та хліб у ційстатті досліджуються на мовному матеріалі прислів’їв і приказок у двох мовах –китайській та українській. Актуальність статті полягає в зіставленні висловівпротилежно різних культур за принципом схожості їх посилу та змісту. Намибуло проведено лінгвістичний аналіз, який, з культурологічної точки зору,розширив уявлення про місце таких суттєво концептуальних стрижнів у тійобласті, як рис і хліб, і загалом роль аналізованих кулінарних концептуальнихлексем у культурі Китаю в порівнянні з їх сприйняттям українцями.

Refine search results

1 Adeptus

1 Bohemistyka

1 Folia Philosophica

1 Forum Lingwistyczne

1 Iudaica Russica

1 Językoznawstwo

1 Mäetagused

1 Nowa Polityka Wschodnia

1 Studia Ucrainica Varsoviensia

1 Babashova K. A. G.

1 Baran A.

1 Fan Y.-C.

1 Loda A.

1 Misiak M.

1 Mokienko V.

1 Nikitina T.

1 Skab M.

1 Surzyn J.

1 Słabińska A.

1 Walczak M.

2 2023

2 2021

1 2020

1 2018

2 2017

1 2016