Search results

1

Piękno jako przykład pozaempirycznego kryterium wyboru teorii naukowej

100%

Ciszewska D., Szydłowski M.

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

|

2010

|

issue 47

3-37

PL

It is sometimes argued that beauty and science have nothing in common. This is not necessarily true. When speaking of beauty in science we are touching two branches of knowledge: aesthetics and physics. We show that they are connected, permeate each other and work together to give good scientific results. Scientific theories and aesthetics theories exhibit some similarities not only during the creation phase, but also during the application phase. We examine two aesthetic criteria, namely symmetry and simplicity, which are valuable tools in choosing the correct scientific theory.

2

A paradigmatic approach to security sciences

100%

Gierszewski J.

Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje

|

2018

|

vol. 32(32)

118-130

EN

T.S. Kuhn’s concept of paradigm differentiates between mature sciences and pre-paradigm sciences. In the case of the latter, it is possible for various approaches to compete with one another. Polish security sciences are currently occupied with seeking paradigms. On the one hand, this search may lead to a homogenisation of opinions within the discipline, or to opposing views on the other. This search is a consequence of evolving opinions within the field, which has a relatively short history in Poland, and constitutes an attempt at determining its defining features. This paper presents various approaches to the concept of paradigm posited by researchers of broadly-defined security, which, as a consequence, constitute evidence of security’s multi-paradigmaticality. The research problem is to answer the question of whether the approaches presented in this paper actually constitute the basis necessary to formulate a set of coherent scientific foundations of the discipline, as analysed from a paradigmatic point of view.

3

Truth/utility, autonomy/heteronomy, theory/practice. On the unity of the difference of educational-scientific dualities

100%

Binder U.

The New Educational Review

|

2016

|

vol. 44

273-282

EN

every scientific discipline, every university and college, every institute, every research project, every researcher is, due to the “double-faced conception of science” (dear, 2005, p. 404), confronted with the question of the relationship of scientific autonomy and scientific relevance (utility, applicability). T he fields of educational science in particular are rooted in this double horizon of expectation. The theoretical handling of the difference of autonomy and accountability is therefore also an ongoing theme and the theories offered take the following three directions: to choose one or the other, to unite both poles in harmony or to tolerate the conflict-causing dual membership. In this article another assumption will be made other than the separation, harmonisation or oscillation theory, namely that scientific and practice discourse complement each other: the question of utility serves the question of truth and vice versa.

4

Contemporary labor pedagogy. Problem areas

75%

Wołk Z.

Studia z Teorii Wychowania

|

2020

|

vol. XI(2(31))

99-120

EN

Labor pedagogy is a subdiscipline of pedagogy which tackles issues of upbringing to perform work throughout the entire life of a person. Contemporary socio-economic changes mean that the range of problems undertaken on the basis of labor pedagogy is systematically expanding, which culminated particularly after the introduction of a market economy in Poland. Labor pedagogy is a subdiscipline of the borderland of sciences, which means that it is strongly associated with many other disciplines of science. That makes it difficult to determine its separateness. Despite this, however, the features of a scientific subdiscipline can be recognized in it. A number of problem areas identified within it are important for both pedagogy and other social sciences. They are systematically examined by labor pedagogy researchers. In labor pedagogy, scientific theories based on other social sciences are used as well as its own theoretical concepts have been developed . They try to explain the problems outlined in the thematic triad: man - education - work. An important task of labor pedagogy is to disseminate its theoretical achievements on the basis of other subdisciplines of pedagogy as well as other sciences.

5

Zagadnienie hipotez i teorii naukowych w rozważaniach filozoficznych Mariana Smoluchowskiego

63%

Dziekan M.

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

|

2017

|

issue 62

7-71

PL

The main purpose of this paper is to investigate and reconstruct the philosophical thoughts in Marian Smoluchowski’s papers (in his publications and in unknown manuscripts as well). He was an outstanding Polish physicist, who lived at the turn of the XIX and XX century. Smoluchowski was particularly interested in theoretical physics. His achievements in this discipline, some even very significant, have caused him to be perceived mainly as a physicist. His work in the theory of fluctuations and kinetic theory of gases, especially in the theory of Brownian motions, is well known to physicists. My attention in this paper is focused on the metascientific problems which dominated his philosophical reflections. His analysis in the fields on philosophy of science (the concept of hypothesis, theory) ought to be perceived in light of physics. Philosophical reflections were at the margins of science which he practiced – physics was always the background to his deliberations. An important limit to our deliberations was set by concentrating on issues typical of the philosophy of science. In Smoluchowski’s case, however, it is difficult to say that his branch of philosophy is characterized by systematic reflection. It is difficult to classify his reflection in the framework of any given philosophical trend.

6

Teoria i jej cechy – dyskurs w obszarze nauk społecznych

63%

Juszczyk S.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2021

|

vol. 69

134-144

EN

The text presented is devoted to discourse on basic concepts in epistemology and the methodology of the science: theory, scientific theory, logical structure of theory, as well as selected taxonomies of theory, characteristics of positivistic (objectivist) and interpretative (constructivist) theories in social sciences. The analysis ends with selected examples of pedagogical theories.

PL

Przedstawiony tekst poświęcony jest dyskursowi na temat podstawowych pojęć w epistemologii i metodologii nauk, jakimi są: teoria, teoria naukowa, logiczna struktura teorii, a także wybrane taksonomie teorii, charakterystyka teorii pozytywistycznych (obiektywistycznych) oraz interpretacyjnych (konstruktywistycznych) w naukach społecznych. Analizę kończą wybrane przykłady teorii pedagogicznych.

7

Problems in the theory of scientific cognition of nature in the light of the sustainable growth concept

63%

Sandner J.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2007

|

vol. 5

|

issue 1

347-353

PL

Autor w artykule pt. „Problemy teorii naukowego poznania przyrody w świetle idei zrównoważonego rozwoju”, podjął rozważania nad problematyką w zakresie obowiązujących w nauce teorii naukowego poznania przyrody i ich roli w budowaniu podstaw naukowych idei zrównoważonego rozwoju. Jako punkt wyjścia w swoich rozważaniach oparł na zasadzie brzytwy Ockhama, która po raz pierwszy została sformułowana przez angielskiego średniowiecznego teologa Williama Ockhama. Zasada ta w swojej strukturze, nie tylko definiowała potrzebę zmniejszenia opisywanych bytów w postaci praw przyrody, ale również sugerowała, możliwość łączenia tych praw, lub scalania w tzw. prawa uniwersalne. Inną niezwykle ważną zasadą, która została poruszona w artykule jest zasada testowalności. Powszechnie przyjętą regułą, określającą granice nauki jest wspomniana zasada testowalności teorii naukowych przez empirię. Idea zrównoważonego rozwoju w swojej istocie, stała się pewną teorią naukową, odnoszącą się do zdefiniowanego, a priori przyszłego obrazu środowiska przyrodniczego. Idea ta, obudowana została wieloma „teoriami naukowymi”, które z punktu widzenia celu, jaki mają spełniać są jednak z góry sprzeczne z empirią, dlatego też nie mogą służyć, jako wiarygodny materiał naukowy.W wyjaśnianiu problemów teorii naukowego poznania przyrody w świetle idei zrównoważonego rozwoju autor posłużył się zasadą uniformitarianizmu, bardziej znaną pod hasłem aktualizmu geologicznego, która stała się prawdopodobnie jedną z podstaw w interpretacji idei zrównoważonego rozwoju. Tworzenie podstaw naukowych dla idei zrównoważonego rozwoju, oparło się więc częściowo na predykcji, czyli przewidywaniu przyszłego stanu środowiska przyrodniczego, wnioskując na podstawie znajomości jego obecnego stanu i rządzących jego przekształceniami praw. Rozwiązanie to z naukowego punktu widzenia, okazuje się jednak również w pewnym sensie ułomne i w wielu przypadkach po prostu się nie sprawdza. Ułomność tego rozwiązania polega po prostu na tym, że nie zawsze, można przewidzieć przyszłe zmiany środowiska przyrodniczego. Tak jak z tych samych przyczyn, nie można dzisiaj również przewidzieć dalszego przebiegu ewolucji na Ziemi. Ilość procesów, systemów i nieprzewidywalnych interakcji środowiskowych, daje nam raczej dość iluzoryczne wrażenie w zakresie budowania teorii naukowych, tym razem testowanych w oparciu o retrodykcję, czy inaczej postdykcję.Nie ma, możliwości dalszego rozwijania idei zrównoważonego rozwoju, bez prowadzenia równoległych badań naukowych w zakresie poznawania praw jakimi rządzi się środowisko. Badania te muszą mieć, nie tylko charakter badań holistycznych, tak aby spełniać potrzeby idei zrównoważonego rozwoju, ale również powinny opierać się na podstawowych zasadach nauki, tzn. empirii oraz „brzytwie Ockhama”. Nie zastosowanie się do tych wymogów spowoduje, że idee zrównoważonego rozwoju, pozostaną jedynie w sferze społeczno-politycznych dywagacji, stanowiąc w najlepszym przypadku, wygodne narzędzie wykorzystywane wyłącznie przez polityków.

8

METODOLOGICZNA CHARAKTERYSTYKA RELACJI MIĘDZY TEORIĄ I DOŚWIADCZENIEM

63%

Hajduk Z.

Roczniki Filozoficzne

|

2012

|

vol. 60

|

issue 4

147-180

EN

The paper is divided in several parts, entitled as follows: introduction; the standard view, its characteristic; constructive challenge of the received standpoint; attempted resolutions of the prob- lem of comparability; how do work visual perceptions in scientific observations? meaning variance of scientific terms; an attempt to construe the ground for comparability — concluding remarks.

9

Teorie naukowe dotyczące powstania bractw cerkiewnych na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XV–XVI wieku

63%

Dmitruk S.

Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne

|

2015

|

vol. 1

|

issue 2

EN

The article presents the analysis fraternity in Orthodox Church in Poland, Ukrainian and Belarusian. Author, speak about genesis orthodox fraternity in Polish–Lithuanian Commonwealth. The analysis is based on text Polish, Ukrainian, Russian historians. In this text author defined “fraternity”, “bratchyna”, “Christians love”, “honey fraternity” and “orthodox fraternity”. He speak about creation fraternity in orthodox Church on the model of the Roman Church.

PL

W artykule przeanalizowano dyskusję naukową trwającą od połowy XIX w. do chwili obecnej, dotyczącą powstania bractw cerkiewnych. Autor omówił teorie wyjaśniające genezę bractw cerkiewnych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Artykuł odpowiada na pytanie dotyczące pojawienia się pierwszych bractw na terenie metropolii kijowskiej. Analizę teorii naukowych poparto literaturą ukraińskich, rosyjskich i polskich historyków Cerkwi prawosławnej. W artykule opracowano i zdefiniowano teorie: miłości chrześcijańskiej, bratczyn, bractw miodowych, cechów zachodnioeuropejskich oraz powstanie bractw na wzór podobnych organizacji w Kościele rzymskokatolickim. Dodatkowo autor zdefiniował i wyjaśnił termin „bractwo cerkiewne”.

10

Udawane filozofowanie

38%

Jodkowski K.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2014

|

vol. 11

279-302

PL

Recenzja książki: Wojciech Grygiel, Stephena Hawkinga i Rogera Penrose’a spór o rzeczywistość, Copernicus Center Press, Kraków 2014, s. 412.

EN

Review of: Wojciech Grygiel, Stephena Hawkinga i Rogera Penrose’a spór o rzeczywistość, Copernicus Center Press, Kraków 2014, s. 412.

Refine search results

Piękno jako przykład pozaempirycznego kryterium wyboru teorii naukowej

A paradigmatic approach to security sciences

Truth/utility, autonomy/heteronomy, theory/practice. On the unity of the difference of educational-scientific dualities

Contemporary labor pedagogy. Problem areas

Zagadnienie hipotez i teorii naukowych w rozważaniach filozoficznych Mariana Smoluchowskiego

Teoria i jej cechy – dyskurs w obszarze nauk społecznych

Problems in the theory of scientific cognition of nature in the light of the sustainable growth concept

METODOLOGICZNA CHARAKTERYSTYKA RELACJI MIĘDZY TEORIĄ I DOŚWIADCZENIEM

Teorie naukowe dotyczące powstania bractw cerkiewnych na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XV–XVI wieku

Udawane filozofowanie